Vitex agnus castus (Hayıt)
 

Bilimsel sınıflandırma

Familya: Verbenaceae (Mine çiçeğigiller)

Cins: Vitex

Tür: Vitex agnus-castus

Diğer adları: Ayıt, beşparmak

Çok yıllık tıbbi bitki türüdür. 1-3 m yükseklikte, çalı görünümünde, soluk pembe ya da mavi çiçeklidir. Akdeniz maki vejetasyonunun tipik elementidir. Deniz kenarı ve kayalık bölgelerde, genellikle tınlı bünyeli, nötr ve hafif alkali, kireççe fakir, tuzluluk etkisinin olmadığı, değişen miktarlarda organik madde içeren, azotlu ve azotça zengin, fosfor bakımından zengin, potasyumca eksik toprakları tercih eder.

Tıbbi kullanımı

Yapraklarında viteksin ve viteksinin adlı iki heterozit madde bulunur. Hayıttan elde edilen ekstreler, gram-pozitif bakterilere karşı antimikrobiyal aktivite göstermesine karşın, gram-negatif bakterilere ve maya mantarlarına karşı aktivite göstermez. Agnucaston adlı ilâcın terkibinde meyveleri kullanılır.

Halk arasında kullanımı

Meyveleri, infüzyon halinde (%2-5) idrar artırıcı, gaz söktürücü ve yatıştırıcı olarak kullanılır.
Kökleri sarı renk için iplik boyamada kullanılır.
Dallarından örülen sepetler Batı Anadolu pazarlarında satılır.

Yayılımı

Akdeniz ve Batı Kafkasya'da yayılım gösterir. Türkiye'de Trakya ve Anadolu'da görülür. Ayrıca Antalya Altınova(Koyunlar Köyü)'da kurumuş göl halinde bulunmaktadır.

Kaynak Hayıt - Vikipedi

Çocukluğumda kır gezilerine ne zaman çıksam bir demet toplamadan eve dönmediğim güzel kokulu Hayıt. Çekleri leylak çiçeklerine benzediğinden vazoda leylak muamelesi yapılırdı. O zamanlar şifalı bir bitki olduğunu bilmezdim gerçi şimdi de şifası için ilgilenmiyorum. Yurdumuzda birçok süs bitkisine taş çıkartacak doğal bitki türleri olduğunu düşünüyorum, Hayıt da bunlardan biri. Hayıtı saksıda yetiştiren var mı bilmiyorum ama ben deniyorum. 2014 Mart sonu tohumları ektim 10-15 günde çimlendiler. Bu yıla yarım metre boyla girdiler.

16 Nisan 2015
Hayıtım filizlerini büyütüyor.

Hayıtımın son hali...

Hayıtın yaprakları da çiçekleri gibi kokulu. Fesleğen gibi elinizle dukunduğunuzda ıtırlı kokusunu alabiliyorsunuz.


Eklenti 551947

Hayıt bitkisinin çiçeklerinin kokusunu da,yapraklarını ezince çıkan ıtırlı kokuyu da severim.Hayıt'ın tohumları şifalı diye biliriz.Hayıt çiçeğini arılar çok severler ve hayıt balı da çok rağbet görür.Çiçeğinin tabiatta iki rengini gördüm;Mavi ve krem.İkisi de aynı kokuyor.Bir bahçede orta boy ağaçlaşmış hayıt görüp ben de heveslenmiştim.Köydeki zeytin bahçemin bir köşesini işgal eden en az 2 metrelik çalı görünümlü hayıt kolonisini temizleyip,ağaç olsun diye en güçlü birisini bıraktım.Bodur olmasın diye alt dallarını budadım.Bu sene çiçek açarsa fotoğrafını ekleyebilirim.
Sayın Mücevher Çalısı'nın saksıda hayıt denemesi oldukça ilginç.Umarım çiçeklerini görürüz.

Sayın feyziuslu verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim. Hayıtı büyüyüp çiçek açması, dekoratif yaprakları ve balkona biraz da olsa gölge -çiçeklerim için- yapması için yetiştirmek istiyorum. Bir de tabii kokusu var, çiçek açmasa da yaprağının kokusu bana yeter.

Hayıt bir çalı türü olduğuna ve sıcak iklim bitkisi olduğuna göre saksıda az da olsa çiçek açar diye düşünüyorum, bakalım zaman gösterecek.

Pembe Hayıt Çiçeği
 

Tohumdan yetiştirdiğim hayıtım çiçek açtı ;)

Eklenti 568295

Pembe olması süpriz oldu. Mavi açmasını bekliyordum...

Yaprak döküm mevsimi...

Eklenti 587893

E bi daha çiçeklendi Hayıt dalları
 

Fotoğrafını paylaşayım dedim,

Eklenti 623907

Bu sene de açtık, şenlendik:rolleyes:

hayıt tohumu kadın hastalıklarında da kullanılan şifa kaynağı bir bitkidir. Adet söktürücü olarak kullanılır.

Eve doğru bilgi. İlk tanıtım mesajını Vikipedi'nin Türkçe sayfasından vermiş idim.


Burada "Agnucaston" adlı ilaçtan bahsediliyor sadece:) "Arayan ne işe yaradığını bulsun" denmiş anladığım kadarıyla:rolleyes:


Vikipedi'nin İngilizce sayfasına da bir göz atarsanız orada daha ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz...

Yıllar önce arkadaşımın sayesinde 10 kovan arının peşinde koşarken arıların pek sevdiğini ve bal topladığını öğrenmiştim.

Geçen sene de benim bölgede oturan iki amcayla ayrı zamanlarda yaptığımız sohbette öğrendim ki (biri rahmetli oldu amcanın) hayıtın dallarından örerlermiş sepetleri.

Ben de sepet yapıldığını okuduğumda dikkatimi çekmişti. İnternette araştırmış ve bir yaşlı amcanın sepeti nasıl yaptığını anlattığı bir siteye rastlamıştım. Bulursam buraya aktarırım sitenin linkini.

Sepeti örerken "Hayıt" dalları kafes işlevi görüyor, ara dolgusunda "Kargı" kullanılıyordu (yamulmuyorsam:))...


Buldum buldum sepet yapımı hakkında okuduğum site aşağıda. Lakin "Kargıdan" bahsedilmemiş, acaba neden ki:D

Sepet Örme

Fethiye'de gördüklerimden

Bayanlar için faydalı erkekler için zararlı bitki. Sayfalarımızda olmasa da çok faydalı. Bitkiyi ışık iyi olmasa da görüntülemeye çalıştım. İşin ilginç tarafı çiçek ile tohum aynı zamanda fotoğraflandılar. Bir yandan çiçek açarken tohumlar da olgunlaşmışlar.

Eklenti 634013

Eklenti 634014

Eklenti 634015

Eklenti 634016

Eklenti 634017

İlkbahar çiçekleri tohum yapmış, sonbahar çiçekleri yeni açmış;)

merhabalar,
ben ege bölgesinde amatör olarak arıcılıkla ilgilenen birisiyim. özellikle yaz ortasından sonra floranın kurumasıyla bu bölgede geriye hayıt ve böğürtlen kalıyor. özellikle balının kalitesi bakımından hayıt arıcılar için çok kıymetli bir bitki. hem 2 ay kadar çiçekte kalıyor. neyse ben de ayrıca tohumdan fidan yetiştirme işini sevdiğimden hayıt yetiştirmeye ve doğaya dikmeye karar verdim.
bu yaz başında geçen seneden hayıtların üzerinde kalan tohumlardan bir avuç kadar alıp saksının üst toprağıyla(toprak çam toprağıydı) karıştırıp ara sıra sulamak suretiyle çimlendirmeyi başardım. yaklaşık tohumların yarısı çimlendi(tahminim 200 kadar fidecik oldu elimde) neyse ben bu fideciklerin 70-80 tanesini 2-3 yaprakları çıkınca şaşırtma yoluyla pet bardaklara aktardım. şaşırtma işlemini gündüz yaptıklarımın yüzde 80 i akşam yaptıklarımın yüzde 40 kadarı tuttu. şu anda elimde 50 tane fidem oldu. bu aşamadan sonra planım bu 50 fideyi ekim yağmurlarına kadar geliştirip yağmurlardan önce doğayla buluşturmak. kışın da çelikle üretim yapma planım var. not olarak şunu söylmeliyim hayıtın çimlenme engeli var ama buna rağmen yüzde elli ihtimalle çimlenme 2 hafta içerisinde uygun nem ve sıcaklıkta gerçekleşiyor.Eklenti 679058

Eklenti 679059

Eklenti 679060

Eklenti 679061

Ben Afyonkarahisar'da yetişmez diye düşünüyordum. Burada da yetişiyormuş. Soğuktan çok etkilenmiyor sanırım.

uşağın köylerinde +1000 rakımda gayet güzel gelişmiş olanlarını gördüm. çok seçici bir bitki değil anladığım kadarıyla. bence afyonun düşük rakımlı kumlu topraklarında da yetişir diye tahmin ediyorum.

kök gelişimlerini daha iyi yapabilmeleri için 11x22 tüplere aktardım hayıtlarımı. aktarma işlemini 4-5 yaprakları çıkınca yaptım. bu kadar hızlı büyüyeceklerini bilseydim doğrudan tüplere dikim yapardım. şu anda ortalama9-10 yaprakları çıkıyor :)
[ATTACH]Eklenti 679785[/ATTACH]

Aktardan hayıt tohumu alıp çimlendirmeyi düşünüyorum sizce çimlenirmi ?

GM 5 Plus d cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

Cok şanslısınız. Bende de hayit tohumu var acaba şimdi eksem bahar da bahçeye diksem olur mu?

Evet ben de aktardan sürekli hayıt tohumu alıp çimlendirme yi deniyorum fakat çimlenme engeli var sanırım herhangi bir başarıya ulaşamadım.

Çimlenme engeli kaldırmayı bilen varsa bilgisi olan varsa paylaşırsa sevinirim.

Kabuk çok kalın. Törpüleyerek kış soğukları var ise bir gün suda bekleterek bu günlerde dış ortama dikin. Soğuklara dayanıklı. Afyonkarahisar da bir tanıdığımdı oldukça büyük hayıt bulunmakta.