Bitkilerde Etimoloji

Halit Togay · 09-12-2006, 21:30

Ağaçlarda etimoloji konulu bir başlık daha var . Buraya yazacak arkadaşlar ağaç ve çalı dışı bitkileri yazarlarsa daha iyi olacak. Türkçe ve taksonomideki Latince karşılıklarının etimolojisi yazılabilir.
İlk maddeyi ben yazayım. Gerçi ağaçlarda etimoloji ye de yazdım ama ..

Bitki: Eski Türkçe'de bütmek bitmek:doğmak , olgunlaşmak , sona ermek, bütünlenmek kökünden geliyor.

Arapçası nebat.
Latince planta ,
grekçe pelagos.
Azericesi de aynı.
Diğer türki lisanlarda ösimlik , ösümdük , üsimlik gibi kelimeler kullanılıyor.

sukranayalp · 10-12-2006, 10:34

Vigna caracalla ya eski İstanbullular Zülf-ü aruz derler.
Bu da sevgilinin perçemi, saçı anlamına gelir.
Çünkü çiçeğe dikkat ederseniz Selluka (Vigna caracalla) ortası salyangoz gibi ya da bir perçem gibi kıvrılmıştır.

Süs bezelyesi (Lablab) bitkisinin adı ise Leb : dudak tan gelir. Nasıl ki aslanağzı diye isim veriyorsak bu bitkinin de açılır kapanır durumda dudakları vardır.

Halit Togay · 22-12-2006, 05:45

Yaprak : Eski Türkçe'de yapmak :kapamak örtmekten geliyor. yapurgak.. yapırgak.. yapırkak.. yaprak. yap kökünde örtmek ,kapamak , gizlemek gibi anlamlar saklı. Ağacı örten kaplayan anlamında. Tüm türki lisanlarda da benzer sesçe benzer kelimelerle ifade ediliyor.

Todor · 22-12-2006, 08:03

Odun: od dan gelir. Eski türkçe od ateş, sıcaklık demektir. İngilizceye hot olarak geçmiştir

Todor · 22-12-2006, 10:52

Bostan: Büistan
Bü: farsça güzel kokan anlamına gelir
İstan: Farsça yer, diyar, memleket, durak anlamına gelir
Bostan güzel kokan yer demektir

Todor · 22-12-2006, 11:02

Tomurcuk: Tömür
Töm: eski türkçe şişmek, yuvarlak, küre anlamında kullanılır.
Tömürmek : şişmek, kabarmak

(tümör kelimeside bu kökten geliyor olabilir.)

Evet şimdi baktım, tümör kelimesi latince tumor kelimesinden geliyormuş, anlamı şişik yumru demekmiş. demek ki latinceye eski türkçeden geçmiş

Todor · 22-12-2006, 11:11

Yeşil: Yaş-ıl, taze bitki, yaş bitki rengi
Mavi: mayi den gelir. Mayi arapça Ma kökünden helir. Sıvı, su demektir.
Sarı : Zar dan gelir. Zar arapça altın demektir
Turuncu: Turunç dan gelir. Portakal rengi. İngilizcesi Orange, fransızcasıda oranj herhalde
Beyaz: Beyzadan gelir, arapça yumurta demektir. (Demek ki orda tavuklar beyaz yumurtluyor

)
Lacivert: Farsçca Lajvertden gelir. Gök rengi bir taşın adıdır.
Siyah: Farsça siyav kelimesinden gelir.

Todor · 22-12-2006, 11:15

Güneş: Gün-eş, gün ışığı

Todor · 22-12-2006, 11:18

Güney: Gün-ey (gün yönü)
Kuzey: Kuz-ey (karanlık yönü) (kuzgun da aynı kökten gelir, kara kuş, karanlık kuş demektir)

Todor · 22-12-2006, 11:45

Böcek: Böğ-cek eski türkçeden gelir
Böğ: bir tür zehirli örümcek
cek: küçültme eki

Todor · 22-12-2006, 11:47

Örümcek: Örüm -cek. Eski türkçeden gelir
Örüm: örülmüş olan
cek: küçültme eki

Todor · 22-12-2006, 11:53

Budak: Bütık kelimesinden gelir. Eski türkçe dal demektir.
Budamak: Bütımak

Todor · 22-12-2006, 12:36

Tepe: Töp, töpü kelimelerinden gelmiştir. Eski türkçe yükselti anlamına gelir. İngilizceye top olarak geçmiştir.

Todor · 22-12-2006, 12:43

Rakkamların kökeni ile ilgili olarak "Karagöz'le Hacivat neden öldürüldü?" filminde çok güzel bir sahne vardı. Anmadan geçemeyeceğim

Serçe parmağı, pırr diye uçar serçe
yüzük parmağı, serçe parmağının eki
orta parmak, en uçtaki
işaret parmağı, adamı dürtmeye yarar
baş parmak, en baştaki

pırr, eki, uç, dürt, baş
bir, iki, üç, dört, beş

Baş altınıda ben ekliyeyim.

Halit Togay · 22-12-2006, 21:15

Maydanoz:grekçe makedoniesis Makedonya otundan geliyor. Osmanlıca midenuvaz (mideokşayan) kelimesi makedoniesisin bozulmuşu.

Todor · 22-12-2006, 21:26

Begonvile: Fransız denizci ve sayyah Louis Antoine de Bougainville'in isminden gelir

Todor · 22-12-2006, 21:36

Şebboy: farsça şeb-ünbüy kelimelerinden gelmiştir. Gece kokan anlamına gelir.

Todor · 22-12-2006, 21:41

Tarla: tarıglak kelimesinden gelir. Eski türkçe kökenlidir. Tarıglak kelimesi ise darı kelimesinden gelir. Darı ekmek manasında.

Halit Togay · 22-12-2006, 21:43

Alıntı:

Orijinal Mesaj Sahibi Todor

Tomurcuk: Eski türkçe tömürmek kelimesinden gelir. şişmek, kabarmak demektir.
Tümör kelimesi dilimize latinceden geçmiştir. Latince aslı tumeur demektir. Latince-türkçe sözlükteki karşılığında şişik, kabarık olarak yazar. demek ki latinceyede eski türkçeden geçmiş diyebiliriz

Tomurcuk bizde dalların baharda yaptığı kabarık yeni sürgün olarak kullanılıyor ; tomur diğer türki lisanlarda bitkinin kökü demek . Tabii ki kök de tomur yani kabarıklık vererek büyüyor.

Todor · 22-12-2006, 21:43

Papatya: Farsça batüte kelimesinden gelir. 14üncü yy.a kadar babüne babadça kelimeleri kullanılmıştır.

Todor · 22-12-2006, 21:49

Dal:Eski türkçe tal kelimesinden gelir.

Halit Togay · 22-12-2006, 21:50

Sebze : Farsça sebz =yeşil den geliyor. Yani sebze derken yeşillik demiş oluyoruz.

Todor · 22-12-2006, 21:54

Zerdeçal: Farsaça zerdeçüb kelimesinden gelir. Zerde sarı, çüb çubuk demektir

Todor · 22-12-2006, 21:58

Sinameki: Arapça sina-i Mekki kelimesinden gelir. Mekke sinası demektir. Sina bir tür ağaçtır.

Todor · 22-12-2006, 22:02

Hevenk: farsça aveng kelimesinden gelir. asılı olan, sallanan şey demektir.

Todor · 22-12-2006, 22:05

Çay: farsça çay kelimesi dilimize aynen geçmiştir. Farsçaya çince ça kelimesinden geçmiştir

Todor · 22-12-2006, 22:06

Kahve: Arapça qhv kelimesinden gelir. Usare, öz su demektir

Halit Togay · 22-12-2006, 22:19

Alıntı:

Orijinal Mesaj Sahibi Todor

Papatya: Farsça batüte kelimesinden gelir. 14üncü yy.a kadar babüne babadça kelimeleri kullanılmıştır.

Papadia: Grekçe papaz karısı. Kaynak:İsmet Zeki Eyüboğlu Gerçi Eyüboğlu'nun Rumcanın Türkiye Türkçesi üzerine tesirini Trabzon Maçka'lı olması hasebiyle abarttığı biliniyor ama....

Halit Togay · 22-12-2006, 22:26

Kabak: Eski Türkçe'de kabağ Kapamakla ilgili kapak (kapalı olan kabukla kuşatılmış). Tüm türki lisanlarda benzer kelimelerle ifade ediliyor.

Halit Togay · 22-12-2006, 22:29

Kavun: Eski Türkçeden tüm türki lisanlara aynen geçmiş.

09-12-2006, 21:30	#1
Halit Togay Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-09-2005 Şehir: Ataköy-İstanbul Mesajlar: 726 Galeri: 130	Bitkilerde Etimoloji Ağaçlarda etimoloji konulu bir başlık daha var . Buraya yazacak arkadaşlar ağaç ve çalı dışı bitkileri yazarlarsa daha iyi olacak. Türkçe ve taksonomideki Latince karşılıklarının etimolojisi yazılabilir. İlk maddeyi ben yazayım. Gerçi ağaçlarda etimoloji ye de yazdım ama .. Bitki: Eski Türkçe'de bütmek bitmek:doğmak , olgunlaşmak , sona ermek, bütünlenmek kökünden geliyor. Arapçası nebat. Latince planta , grekçe pelagos. Azericesi de aynı. Diğer türki lisanlarda ösimlik , ösümdük , üsimlik gibi kelimeler kullanılıyor. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

10-12-2006, 10:34	#2
sukranayalp Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 08-12-2006 Şehir: istanbul Mesajlar: 1,239	Vigna caracalla ya eski İstanbullular Zülf-ü aruz derler. Bu da sevgilinin perçemi, saçı anlamına gelir. Çünkü çiçeğe dikkat ederseniz Selluka (Vigna caracalla) ortası salyangoz gibi ya da bir perçem gibi kıvrılmıştır. Süs bezelyesi (Lablab) bitkisinin adı ise Leb : dudak tan gelir. Nasıl ki aslanağzı diye isim veriyorsak bu bitkinin de açılır kapanır durumda dudakları vardır. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 05:45	#3
Halit Togay Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-09-2005 Şehir: Ataköy-İstanbul Mesajlar: 726 Galeri: 130	Yaprak : Eski Türkçe'de yapmak :kapamak örtmekten geliyor. yapurgak.. yapırgak.. yapırkak.. yaprak. yap kökünde örtmek ,kapamak , gizlemek gibi anlamlar saklı. Ağacı örten kaplayan anlamında. Tüm türki lisanlarda da benzer sesçe benzer kelimelerle ifade ediliyor. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 08:03	#4
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Odun: od dan gelir. Eski türkçe od ateş, sıcaklık demektir. İngilizceye hot olarak geçmiştir Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 10:52	#5
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Bostan: Büistan Bü: farsça güzel kokan anlamına gelir İstan: Farsça yer, diyar, memleket, durak anlamına gelir Bostan güzel kokan yer demektir Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 11:02	#6
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Tomurcuk: Tömür Töm: eski türkçe şişmek, yuvarlak, küre anlamında kullanılır. Tömürmek : şişmek, kabarmak (tümör kelimeside bu kökten geliyor olabilir.) Evet şimdi baktım, tümör kelimesi latince tumor kelimesinden geliyormuş, anlamı şişik yumru demekmiş. demek ki latinceye eski türkçeden geçmiş Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter Düzenleyen Todor : 22-12-2006 saat 12:33 Neden: bilgi ekleme

22-12-2006, 11:11	#7
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Yeşil: Yaş-ıl, taze bitki, yaş bitki rengi Mavi: mayi den gelir. Mayi arapça Ma kökünden helir. Sıvı, su demektir. Sarı : Zar dan gelir. Zar arapça altın demektir Turuncu: Turunç dan gelir. Portakal rengi. İngilizcesi Orange, fransızcasıda oranj herhalde Beyaz: Beyzadan gelir, arapça yumurta demektir. (Demek ki orda tavuklar beyaz yumurtluyor) Lacivert: Farsçca Lajvertden gelir. Gök rengi bir taşın adıdır. Siyah: Farsça siyav kelimesinden gelir. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter Düzenleyen Todor : 22-12-2006 saat 11:35 Neden: diğer renkleride eklemek

22-12-2006, 11:15	#8
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Güneş: Gün-eş, gün ışığı Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 11:18	#9
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Güney: Gün-ey (gün yönü) Kuzey: Kuz-ey (karanlık yönü) (kuzgun da aynı kökten gelir, kara kuş, karanlık kuş demektir) Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 11:45	#10
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Böcek: Böğ-cek eski türkçeden gelir Böğ: bir tür zehirli örümcek cek: küçültme eki Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 11:47	#11
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Örümcek: Örüm -cek. Eski türkçeden gelir Örüm: örülmüş olan cek: küçültme eki Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 11:53	#12
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Budak: Bütık kelimesinden gelir. Eski türkçe dal demektir. Budamak: Bütımak Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 12:36	#13
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Tepe: Töp, töpü kelimelerinden gelmiştir. Eski türkçe yükselti anlamına gelir. İngilizceye top olarak geçmiştir. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 12:43	#14
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Rakkamların kökeni ile ilgili olarak "Karagöz'le Hacivat neden öldürüldü?" filminde çok güzel bir sahne vardı. Anmadan geçemeyeceğim Serçe parmağı, pırr diye uçar serçe yüzük parmağı, serçe parmağının eki orta parmak, en uçtaki işaret parmağı, adamı dürtmeye yarar baş parmak, en baştaki pırr, eki, uç, dürt, baş bir, iki, üç, dört, beş Baş altınıda ben ekliyeyim. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 21:15	#15
Halit Togay Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-09-2005 Şehir: Ataköy-İstanbul Mesajlar: 726 Galeri: 130	Maydanoz:grekçe makedoniesis Makedonya otundan geliyor. Osmanlıca midenuvaz (mideokşayan) kelimesi makedoniesisin bozulmuşu. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 21:26	#16
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Begonvile: Fransız denizci ve sayyah Louis Antoine de Bougainville'in isminden gelir Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 21:36	#17
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Şebboy: farsça şeb-ünbüy kelimelerinden gelmiştir. Gece kokan anlamına gelir. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 21:41	#18
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Tarla: tarıglak kelimesinden gelir. Eski türkçe kökenlidir. Tarıglak kelimesi ise darı kelimesinden gelir. Darı ekmek manasında. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 21:43	#20
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Papatya: Farsça batüte kelimesinden gelir. 14üncü yy.a kadar babüne babadça kelimeleri kullanılmıştır. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 21:49	#21
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Dal:Eski türkçe tal kelimesinden gelir. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 21:50	#22
Halit Togay Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-09-2005 Şehir: Ataköy-İstanbul Mesajlar: 726 Galeri: 130	Sebze : Farsça sebz =yeşil den geliyor. Yani sebze derken yeşillik demiş oluyoruz. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 21:54	#23
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Zerdeçal: Farsaça zerdeçüb kelimesinden gelir. Zerde sarı, çüb çubuk demektir Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 21:58	#24
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Sinameki: Arapça sina-i Mekki kelimesinden gelir. Mekke sinası demektir. Sina bir tür ağaçtır. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 22:02	#25
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Hevenk: farsça aveng kelimesinden gelir. asılı olan, sallanan şey demektir. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 22:05	#26
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Çay: farsça çay kelimesi dilimize aynen geçmiştir. Farsçaya çince ça kelimesinden geçmiştir Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 22:06	#27
Todor Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-07-2006 Şehir: Yalova Mesajlar: 6,884 Galeri: 29	Kahve: Arapça qhv kelimesinden gelir. Usare, öz su demektir Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 22:26	#29
Halit Togay Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-09-2005 Şehir: Ataköy-İstanbul Mesajlar: 726 Galeri: 130	Kabak: Eski Türkçe'de kabağ Kapamakla ilgili kapak (kapalı olan kabukla kuşatılmış). Tüm türki lisanlarda benzer kelimelerle ifade ediliyor. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter

22-12-2006, 22:29	#30
Halit Togay Ağaç Dostu Giriş Tarihi: 30-09-2005 Şehir: Ataköy-İstanbul Mesajlar: 726 Galeri: 130	Kavun: Eski Türkçeden tüm türki lisanlara aynen geçmiş. Paylaş Sitesinde Paylaş Digg Del.icio.us Technorati Twitter