Ağaç Etimolojisi

[Todor]

Zeytin: Fenike dilinde zty, aramice zayta, arapça zeytün kelimelerinden dilimize geçmiştir.

[Todor]

Dut: aramice tüta kelimesi arapçaya tüt olarak geçmiş. Arapçadan da dilimize dut olarak geçmiş.

[Todor]

Hurma: Farsça yemiş, meyve anlamındaki xurma kelimesinden dilimize geçmiştir.

[Todor]

Şeftali: Farsça şeft alü kelimelerinden gelir. Şeft kaba, kalın, semiz alü ise erik demektir.

[Halit Togay]

Atkestanesi: aesculus hippocastaneum hippos:at , castaneum malum. Bu ağaç da İstanbul'da görüldükten sonra bir batılı tarafından taksonomiye yerleştirilmiş. Türkçe ismi de Latince'ye arkasından da horsechestnut olarak İngilizce'ye geçmiş. Türkçe'de bitkilerin işe yaramazlığını belirtmek için kullanılan isimlerden biri olan at ile sıfatlandırılmış. Benzeri bitkiler it-üzümü , eşek-hıyarı .. Bitkilerin işe yaramazlığını bildiren hayvan ismiyle nitelenmiş başka bitki biliyorsanız yazarmısınız?

[Todor]

deve dikeni işe yaramıyor galiba.

[Halit Togay]

Epice düşündüm ama deve dikeni aklıma gelmemişti. Bir de işe yararlılığı tanımlayan hayvan isimleri var . Kuzu kulağı ve kuş üzümündeki kuzu ve kuş gibi. Demek ki memleketim insanının kollektif bilinçaltında deve , it , eşek ve at işe yaramazlığı , kuzu ve kuş kibarlığı inceliği ve lezzeti temsil ediyor. Senin bu meyanda aklına gelen başka hayvanla sıfatlanmış bitki var mı?

[Todor]

Aklıma gelen hayvanlı bitkiler;
Katır tırnağı, kedi tırnağı(ipek çiçeğinin başka bir adı), deve tabanı, kuşkonmaz, koyun gözü, koyun kıran, tavşan dili, keçi boynuzu, kuş kirazı, kuş burnu, aslan ağzı, at kestanesi, birde mantar var sığır dili diye. Başka hatırlayamadım

[Todor]

ahududu (ahu dutu) var

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi Todor

Aklıma gelen hayvanlı bitkiler;
Katır tırnağı, kedi tırnağı(ipek çiçeğinin başka bir adı), deve tabanı, kuşkonmaz, koyun gözü, koyun kıran, tavşan dili, keçi boynuzu, kuş kirazı, kuş burnu, aslan ağzı, at kestanesi, birde mantar var sığır dili diye. Başka hatırlayamadım

Kuşkonmaz , kuş kirazı ve at kestanesi işlevsel özellikleri belirtiyorlar .

[Todor]

Aslan bıyığı (Caesalpinia gilliesii)
Tüylü keçi boğan (Calicoteme villosa)
Geyik dikeni (Crataegus monogyna)
Tavuk çiçeği (Daphne sericea)
Kurtbağrı (ligistrum vulgare)
Ayı Elması (Maclura pomifera)
Keçi öldüren (Osyris alba)
Çakal eriği (Prunus spinosa)
At dili ( ruscus hypoglossum)
Keçi söğüdü (salix caprea)
Porsuk ağacı (taxus bacatta)
Ayı Üzümü (Vaccininium arctostaphylos)

bunlarda kitaplarımdan bulabildiklerim

[Halit Togay]

Dediklerinden
Ayı Üzümü (Vaccininium arctostaphylos)
Çakal eriği (Prunus spinosa)
Ayı Elması (Maclura pomifera)
Bunlar da meyvenin yabanisini , yenmeyenini belirleyen hayvan isimleri.
Demek ki deve , it , eşek , at , ayı , ve çakal bitkilerde küçültücü manada . Eşek-arısındaki eşek de arının (bir hayvanın) kaba ve yabanisi demek oluyor.

[Todor]

Orijinal Mesaj Sahibi Halit Togay

Dediklerinden
Ayı Üzümü (Vaccininium arctostaphylos)
Çakal eriği (Prunus spinosa)
Ayı Elması (Maclura pomifera)
Bunlar da meyvenin yabanisini , yenmeyenini belirleyen hayvan isimleri.
Demek ki deve , it , eşek , at , ayı , ve çakal bitkilerde küçültücü manada . Eşek-arısındaki eşek de arının (bir hayvanın) kaba ve yabanisi demek oluyor.

Çakal eriği denmesinin sebebi çakallar yediği için olsa gerek.

[Ferda Ülkümen]

At kuyruğu(Equisetum)
Arıkovanı(Digitalis ferruginea)
Ayıfındığı(Styrax officinalis)
Ayıpençesi(Acanthus)
Bitotu(Schoenocaulon officinale)
Cennetkuşu(Strelitzia reginae)
Demirhindi(Tamarindus indica)
Develiotu(Aristolochia hirta)
Domuzayrığı(Cynodon dactilon)
Domuzturpu(Cyclamen)
Farekulağı(Anagallis)
Fildişi ağacı(Phytelephas macrocarpa)
Geyikboynuzu(Platycerium)
Geyikdili(Phyllitis scolopendrium)
Güvercinkökü(Radix colombo)
Horozibiği(Celosia argentea)
İnekağacı(Brosimum utile)
Kazayağı(Chenepodium anthelminticum)
Kediotu(Valeriana officinalis)
Keklikgözü(Adonis)
Keme(Tuber-Domalan mantarı)
Kırlangıçotu(Chelidonium majus)
Köpeküzümü(Solanum nigrum)
Kaplanboğan-Kurtboğan(Aconitum)
Kurtpençesi(Lycopodium)
Kuşdili(Rosmarinus officinalis)
Mamutağacı(Sequoiadendron giganteum)
Maymunağacı(Araucaria araucana)
Sığırkuyruğu(Verbascum)
Sinekkapan(Dionea muscipula)
Tavşanmemesi(Ruscus aculeatus)
Tavusçiçeği(Caesalpinia gilliesii)
Tekedikeni(Lycium)
Tilkikuyruğu(Amaranthus caudatus)
Turnagagası(Geranium)
Yılanyastığı(Dracunculus vulgaris)

Prof.Dr.Asuman Baytop-Farmasötik Botanik Kitabından,benim bulabildiklerim

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi Todor

Çakal eriği denmesinin sebebi çakallar yediği için olsa gerek.

Çakal boyu itibarı ile erik ağacına tırmanabilecek bir hayvan değil galiba , yoksa etoburluğunu unutup yere düşenleri mi yiyiyor bence dediğim gibi işe yaramazlık yabanilik belirtisi bu çakal lafı.

[Todor]

Orijinal Mesaj Sahibi Halit Togay

Çakal boyu itibarı ile erik ağacına tırmanabilecek bir hayvan değil galiba , yoksa etoburluğunu unutup yere düşenleri mi yiyiyor bence dediğim gibi işe yaramazlık yabanilik belirtisi bu çakal lafı.

üzüm de yer.

[Halit Togay]

Haklısın eminim . Çünkü ben tabiatta hiç çakal görmedim. Sen ormanın kıyısında yaşıyorsun.

[Halit Togay]

Kütük: 1.kalın ağaç gövdesi
2.kesilmiş ağaç gövdesi
3.kesimden sonra kalan ağaç gövdesi
4.asma fidanı
Türkçe.
Kereste: Farsça keresteden . Tomrukların boyuna biçilmesi ile elde edilmiş
inşaatlık veya marangozlukta kullanılmak üzere hazırlanmış tahta.
Odun: Yakılmak üzere kesilmiş ağaç parçası. Eski Türkçe od : ateş ten
Ahşap: Arapçadan sıfat. Tahtadan yapılmış demek.
Kalas: Romanya'daki Galati şehrinin adından. Kalın biçilmiş uzun tahta.
Omca: Eski Türkçe kütük, tomruk.
Tahta: Farsça tahta :biçilmiş ağaç.

[Sebahattin]

Orijinal Mesaj Sahibi Todor

Ceviz Arapça cewz, aramice gauza, eski farsça gawz, ibranice egöz, ermenice nguz.
Ermenilerde eskiden ağaç tapınma kültü sebebi ile ceviz ağaçlarının kutsal sayıldığı ve Anadolu'da ceviz ağacının yayılmasında bu tapınmanın etkisi olduğu da dip not olsun.

Bununla ilgili bir kaynak ya da kitap var mı? Ya da bu bilginin kaynağı nedir? Bunu daha önceden duymuştum ama yazılı bir metinde henüz rastlamadım.

[Todor]

Nerde okuduğumu hatırlamıyorum ama büyük ihtimal ceviz yetiştiriciliği ile ilgili bir kitaptı.

[Sebahattin]

Ben 1 yıldır Kaman'dayım (Kırşehir). Burada ceviz varlığının tarihçesini araştırırken burada da buna benzer şeyler söyleyen kişiler oldu. Ama farklı kişiler farklı şekillerde bahsetti ve bilginin kaynağını söyleyemediler. Ama ceviz kitaplarından birisi ise zaten çok fazla ceviz kitabı yok. Ben o kitaplara bir bakayım. Teşekkürler.

[Todor]

Bolu'da "Aşılı Ceviz İstasyonu" diye bir yer vardı. Bir ceviz uzmanının açtığı fidanlık. O beyfendininin adını hatırlayamıyorum çünkü 8 -10 sene falan oldu. Gene o beyin yazdığı bir kitap almıştım ordan ceviz yetiştiriciliği üzerine. Herhalde orda okumuş olsam gerek. Hatta beyfendinin kendi ismini taşıyan ceviz cinsi varmış bir tanede. Orman mühendisi olabilir. Tam emin değilim, dediğim gibi uzun zaman geçti. İp ucu olması açısından söylüyorum, senin tanıdığın bir bey olabilir.

[Sebahattin]

Tamam ben de öyle tahmin etmiştim zaten. Yavuz Ferhatoğlu, Yalova Araştırmada çalışmış bir ziraat mühendisi. 'Yavuz' diye kendi adını verdiği Kırşehir orijinli bir ceviz çeşidi var. Umarım o kitapta o bilginin kaynağı vardır. Bu arada Yavuz Ferhatoğlu'nunda forumda yavuzceviz adı ile aramızda olduğunu hatırlatmak isterim.

[Halit Togay]

Orijinal Mesaj Sahibi Todor

Bolu'da "Aşılı Ceviz İstasyonu" diye bir yer vardı. Bir ceviz uzmanının açtığı fidanlık. O beyfendininin adını hatırlayamıyorum çünkü 8 -10 sene falan oldu. Gene o beyin yazdığı bir kitap almıştım ordan ceviz yetiştiriciliği üzerine. Herhalde orda okumuş olsam gerek. Hatta beyfendinin kendi ismini taşıyan ceviz cinsi varmış bir tanede. Orman mühendisi olabilir. Tam emin değilim, dediğim gibi uzun zaman geçti. İp ucu olması açısından söylüyorum, senin tanıdığın bir bey olabilir.

Kaynaşlı'daki yerden bahsediyorsanız http://www.ceviz.com.tr/
Ramazan Toprak ve Selami Bayrak .
Kitap bende var. Yazarların Yavuz Ferhatoğlu'na teşekkürü var.
Ermenilerde nar özellikli bir ağaç diye bilirim ceviz de mi öyleymiş.

[Halit Togay]

Gelelim esas mevzumuz olan etimolojiye.
Kıymık: Kıyma işlemi neticesi ortaya çıkan çoğu zaman tahta için kullanılan ufak ve sivri parça. Tamamiyle Türkçe.

[Halit Togay]

Çıra: : Farsça çerağ. Aydınlatan, ışıtan.
Bir de Marmara çırası deneni var ki , daha iyi yanan çıra için kullanılıyor ama Marmara Adası'ndan mı denizinden mi geliyor, niye daha kuvvetli bir çıra belli değil.

[Sebahattin]

Özür,
Mesajın baş kısmını kaçırınca Yavuz Ferhatoğlu olduğunu düşünmüştüm. Halit Bey'in dediği gibi sizin bahsettiğiniz kişiler Ramazan Topak ve Selami Bayrak. Orman mühendisliği ve Bolu kısmı hariç Ferhatoğlu da tanıma uyuyor. ''Bayrak'' çeşidi Selami Bayrak'ın, ''Yavuz'' Yavuz Ferhatoğlu'nun çeşitleri. 'Aşılı ceviz Yetiştiriciliği' adlı kitap Ramazan Topak ve Selami Bayrak'ın ortak kitabı, bundan başka Yavuz Ferhatoğlunun başka bir kitabı var.

http://www.tb-yayin.gov.tr/yayinlar/...2.asp?search=c

Bu arada konuyu dağıtmayayım.

[Halit Togay]

budak: Eski Türkçe'de bud kökünden dal gelişen şey gibi bir anlamı var. Zaten dal budak sarmakda olduğu gibi bazen dal kelimesinin anlamını kuvvetlendirmek için eşanlamlısı budakla birlikte de kullanıyoruz. Ama budak daha çok kesilmiş tahtadaki dal kökü izi için söylenir olmuş.

[Halit Togay]

Çıta: Moğolca cida:kargı'dan 2cm veya daha az ende ince uzun düzgün kesilmiş tahta parçası.

[Halit Togay]

Lata: Dar ve uzun tahta. İtalyanca lattadan