17-06-2006, 02:41 | #1 |
agaclar.net
|
Hormonlar / Bitki Gelişimini Düzenleyiciler (BGD)
BİTKİ GELİŞİMİNİ DÜZENLEYİCİLER (BGD) HORMONLAR Bitki büyüme ve gelişmesinde en önemli rol oynayan hormonlardan 5 ana hormon grubu bitki bünyesinde mevcut olduğu yapılan araştırmalarda belirlenmiştir. Bunlar; Oxinler, Sitokininler, Gibberellinler ,Etilen ve ABA’dır. Bitki bünyesinde meydana gelen fizyolojik faaliyetlerin çoğunluğu bu hormonların kontrolü altındadır. Hormonların etkileri daima bir denge içersinde birbirlerini tamamlayıcı veya bir diğerinin etkisini azaltıcı olarak ortaya çıkar. Günümüzde hormonlardan bitkilerde büyümeyi ve gelişmeyi yönlendirici özellikleri dikkate alınarak çok yönlü yararlanılmaktadır. Çok sayıda kimyasal madde hormon olmadığı halde hormon olarak adlandırılmakta bu ise kavram kargaşasına neden olmaktadır. Bir bileşiğin hormon olarak nitelendirilebilmesi için ; -Bitki bünyesinde oluşması, -Oluştuğu yerden başka bir yere taşınabilir olması, - Taşındığı yerde değişik yaşam olaylarını yönetmesi ve düzenlenmesi, -Çok düşük konsantrasyonlarda bu etkilerini göstermesi gerekir. Bitki bünyesinde bulunan bu doğal bileşiklerin yanında bu bileşiklerin kimyasal yapılarına az veya çok benzeyen sentetik bileşiklerde yapılmış ve hormon etkilerinin olup olmadığı araştırılmıştır. Bunlardan birçoğunun bitkide doğal bulunanlardan çok daha aktif oldukları, yani çok daha az kullanıldıklarında benzer etkiler oluşturdukları belirlenmiştir. Bitki bünyesinde bulunmayan bu tip bileşiklerin doğal hormonlarla karıştırılmamaları gerekir. Bitkide mevcut olmadığı halde çok düşük miktarlarda hormon etkisini gösteren bu maddelere sentetik hormon adı verilmektedir. Kavram kargaşasını önlemek amacıyla bitkide hormon etkili tüm maddelere bitki büyüme düzenleyicisi denmektedir. Hormonlar başlangıçta yalnız tohumların çimlenmesinde, meyve, fidan ve çeliklerin köklendirilmesinde kullanılmıştır. Daha sonra tohumdan hasada kadar geçen devrede verim artışı, ürün kalitesinin yükseltilmesi ve bitkilerin hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılığın arttırılması amacıyla ülkemizde ve tüm dünya ülkelerinde kullanılmaya başlanmıştır. Ancak dikkat edilmesi gereken husus diğer kimyasallarda olduğu gibi BGD ‘lerin de yazılı olan tavsiyeye uygun olarak kullanılması gerekmektedir. Hormonların dünyada kullanım alanları; -Çelikle çoğalmanın sağlanması, -Tohum çimlenme gücünün arttırılması, -Çiçeklerin teşvik edilmesi veya geciktirilmesi -Soğuğa dayanıklılığın arttırılması, -Meyve tohumunun arttırılması, -Meyve iriliğinin arttırılması, -Periyodisitenin azaltılması, -Meyve olgunluğunun erkene alınması veya geciktirilmesi, -Meyve kalitesinin iyileştirilmesi, -Hasadın kolaylaştırılması, -Meyve muhafaza süresinin uzatılması -Meyve renginin iyileştirilmesi, -Meyve ve yaprak dökümlerinin kontrolü, -Doku kültürü çalışmaları, -Islah çalışmaları, -Bitkilerin hastalık ve zararlılara dayanıklılığının arttırılması, -Yabancı ot kontrolü. Ülkemizde hormonlar domates, patlıcan ve kabakta zaman zaman bir kısım üreticiler tarafından kullanılmaktadır. Bitki Gelişim Düzenleyicilerinin ambalajı üzerinde bulunan etikete uyularak kullanılması gerekmektedir. Hormonlarla ilgili gereksiz yapılan spekülasyonlar neticesinde sebze fiyatları anormal ölçüde düşmüş ve üretici mağdur olmuştur. Bu konuda en büyük destek basına düşmektedir. Hormonlar kullanılan sebzelerde kalıntı bırakmadığı gibi sebzelerde bugüne kadar insan sağlığına olumsuz etkileri konusunda da bir kaynağa rastlanmamıştır. Hormonlar bazı sebzelerde Hollanda, İspanya, İtalya gibi ülkelerde dahil tüm dünyada kullanılmaktadır. Bitki Gelişimini Düzenleyiciler'in (BGD) varlığına ilişkin ilk bilgiler 19. yüzyılın sonlarına dayanmaktadır. Bu dönemde, 40-50 yıllık süre içinde, bitki fizyolojisi konularında yapıları çalışmalar, BGD' lerin bitki büyüme ve gelişmesindeki rollerini ortaya koymuştur. Bu çalışmaların sonuçlarına göre, BGD'lerin bitkisel üretimde kullanılması verimi artırmakta, üründe kaliteyi yükseltmekte ve daha iyi depolama imkanları sağlayarak, ürünlerin ihracat şansını artırmaktadır. Gereğinden fazla kullanılmaları halinde ise, bitkilerin gelişmesini olumsuz yönde etkilemektedir. BGD (Hormon) Nedir? Doğal olarak bitkilerde oluşan, büyüme ile buna bağlı diğer fizyolojik hareketleri kontrol eden ve oluştukları yerden bitkinin başka yerlerine taşınabilen, çok az miktarda bile etkilerini gösterebilen organik maddelere “Bitki Gelişimini Düzenleyiciler (BGD) veya Bitkisel Hormonlar" adı verilir. BGD' ler, bitki bünyesinde üretildikleri gibi, sentetik olarak da elde edilebilirler. Bir kısmı, bitkilerde uyarıcı veya teşvik edici etki gösteren BGD' lerin, bir kısmı da, büyümeyi kısıtlayıcı veya yavaşlatıcı, hatta durdurucu etki gösterirler. Gelişmeyi teşvik edici ve engelleyici maddeleri birbirinden kesin sınırlarla ayırmak pek mümkün değildir. Çünkü BGD'ler, bitki büyümesinin değişik devrelerinde ve değişik bitki organlarına değişik konsantrasyonlarda uygulandıklarında farklı etkiler gösterebilir. Diğer bir ifade ile: - Bir maddenin büyütücü etkisi olup olmadığı, kullanım miktarı yani konsantrasyonu ile anlaşılır. BGD' ler, bir konsantrasyonda teşvik edici özellik gösterirken, başka konsantrasyonda da engelleyici özellik gösterebilirler. - Bitkinin değişik organları BGD'lere farklı reaksiyonlar gösterirler. Örneğin bir BGD, bir taraftan sürgün büyümesini artırırken, diğer taraftan kök büyümesini engelleyebilir. - Bitkinin değişik gelişme devrelerinde BGD' lerin etkileri farklı olur. Örneğin, bir BGD vejetatif büyüme devresinde teşvik edici özellik gösterirken, çiçek teşekkülü devresinde engelleyici özellikte olabilir. - Değişik bitki türlerinin aynı BGD'den etkilenmeleri farklı olabilir. Örneğin uzun gün bitkilerinde çiçek teşekkülü çoğalırken, kısa gün bitkilerinde çiçek teşekkülü azalabilir. Sınıflandırma Bitki gelişimini düzenleyiciler, etki ve kimyasal yapılarına göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir: Antioksinler Clofibric acid TIBA Oksinler Bitkilerde büyüme ve gelişmeyi etkileyen en önemli gruptur. Bitkinin gelişmesini diğer BGD'lerle birlikte gerçekleştirir. Bitki kökünde doğal olarak az bulunur. Bitkinin boyca büyümesini sağlar. Hücre bölünmesi, büyümesi, hücre ve doku farklılaşmasını düzenler. Bitkinin güneşe yönelmesini sağlar. Çok fazla salgılandığında veya suni olanların fazla uygulanması halinde büyümeyi durdurur. Az salgılandığında yapraklar dökülmeye başlar. Meyva vermede etkindir. Döllenmiş çiçeğin dökülmesini engeller. Ovaryumun gelişmesini ve çekirdeksiz meyva oluşumunu sağlar. ilkbaharda kambiyum gelişimini düzenler. Suni elde edilen oksinler genelde yabancı otların yok edilmesinde kullanılır. Bu kimyasal maddeler şunlardır: 4-CPA (4 -chlorop henoxyacetic acid) 2,4-D (2,4-dichlorop henoxyacetic acid) 2,4-DB [4-(2,4-dichlorophe noxy) butyric acid] 2,4-DEP Dichlorprop Fenoprop IAA (indolacetic acid) IBA (indolbutyric acid) IPA (indolpropionic acid) NAD (naphthalene cetamide) NAA (α -naphthalene acetic acid) 1-naphthol BNOA (β-naphthoxyacetic acid) NOA (naphthoxyacetic acid) Potassium naphthenate Sodium naphthenate 2,4,5-T (2,4,5-trichlorop henoxyacetic acid) (Yasaklanmıştır.) FOAA (phenoxyacetic acid) FAA (phenylaceticacid) 2,4,6-trichlorobenzoic acid 2,3,6-trichlorobenzoic acid 4-amino-3,5,6-trichloro picolinic acid Sitokininler Tomurcuk gelişmesi ve yaprakların geç dökülmesinde etkili olurlar. Hücre bölünmesini uyarırlar. Bazı doğal ve sentetik sitokininler: Zeatin Dihydrozeatin Kinetin BA (benzyladenine) IPA (isopentyladenine) DMA (dimethyladenine) Methylthiozeatin PBA (tetrahydropyrinal benzyladenine) Defoliantlar (yaprak dökücüler) Calcium cyanamide Dimethipin Endothal Ethephon Metoxuron Pentachlorophenol Thidiazuron Tribufos Etilenler Bitkilerde tohumun çimlenmesini, tomurcuk gelişmesini ve meyvanın olgun laşmasını sağlarlar. Bu kimyasal maddeler şunlardır: CEPA (Ethrel, Ethephon, 2 chloroethylphosphonic acid) BOH (β-hydroxyethylhy drazine) NIA-10-637(ethylhydrogen 1-propylphosphanate) Ethylenedichloride Ethylenetrichloride Ethylbromide Trichloroethylene Ethyliodide Ethylmercaptan Ethylenethiocyanohydrin ACC AVG Etacelasil Glyoxime Giberellinler Bu grup kimyasalı oluşturan Gibberellic acid, gövdenin uzamasını ve meyva büyümesini hızlandırır. Tohumun çimlenmesini uyarır. Yine bitkinin erken veya geç çiçek açmasına neden olur. Gelişimi Engelleyiciler Abscisic acid (Uygun olmayan ortamda tohumun çimlenmesini engelleyerek, tohum uyumasını devam ettirir.) Gelişimi Geciktirenler Ancymidol Chlormequat chloride Butralin Daminozide Carbaryl Flurprimidol Chlorphonium Mefluidide Chlorpropham Paclobutrazol Dikegulac-sodium Tetcyclacis Flumetralin Uniconazole Fluoridamid Fosamine Gelişimi Teşvik Edenler Glyphosine Brassinolide Isopyrimol Hymexazol Jasmonic acid Maleic hydrazide Morfaktinler Mepiquat chloride Chlorfluren Piproctanil Chlorflurenol Propham Dichlorflurenol TIBA Flurenol Sınıflandırmaya Tabi Tutulmayan BGD’ler Benzofluor Epocholeone Karetazan Buminafos Ethylchlozate Methasulfocarb Carvone Ethylene Prohexadione Ciobutide Fenridazone Prohydrojasmon Clofencet Forchlorfenuron Pydanon Cloxyfonac Heptopargil Sintofen Cyclanilide Holosulf Triapenthenol Cycloheximide Inabenfide Trinexapac KULLANIM ALANLARI Başlangıçta yalnız tohumlanın çimlenmesinde, meyve, fidan ve çeliklerin köklendirilmesinde kullanılan BGD’ler, daha sonraları tohumdan hasada ve hatta tüketime ve pazara sunuluncaya kadar geçen her devrede aşağıda belirtilen çok değişik amaçlar doğrultusunda, tüm dünya ülkelerinde geniş çaplı kullanılmaktadır. Bu kullanım alanlarını şu şekilde özetlemek mümkündür: - Çelikle çoğalmanın sağlanması, - Tohum çimlenme gücünün artırılması, - Soğuğa dayanıklılığın artırılması, - Çiçeklerin teşvik edilmesi veya geciktirilmesi, - Meyve tohumunun artırılması, - Meyve iriliğinin artırılması, - Periyodisitenin azaltılması - Meyve olgunluğunun erkene alınması veya geciktirilmesi, - Meyve kalitesinin iyileştirilmesi, - Hasadın kolaylaştırılması, - Meyve muhafaza süresinin uzatılması, - Meyve renginin iyileştirilmesi, - Doku kültürü çalışmaları, - Tohum, yumru ve tomurcukların dinlenmesinin kırılması veya uzatılması, - Islah çalışmalarında, - Meyve ve yaprak dökümlerinin kontrolü, - Bitkinin üreme özelliklerinde değişiklik yapılması, - Bitkilerin hastalık ve zararlılara dayanıklılığının artırılması, - Yabancı ot kontrolü. |
17-06-2006, 02:51 | #2 |
agaclar.net
|
BGD devam
Bitki gelişim düzenleyicilerini kullanım amacına uygun olarak üç ana grupta incelemek mümkündür:
Bitki gelişimini geciktiren kimyasallar bir çok kültür bitkisinde kullanılsa da, en yaygın kullanıldığı alan süs bitkileridir. Zira bitkisel üretimin genel amacı, pazarın en hareketli ve fiyatların en yüksek dönemine rastlayan zamanda ve periyotta üretimin sağlamasıdır. Bu dönem dışında yapılacak bir üretimin profesyonel bir üreticiyi tatmin etmesi beklenemez. Bu gerçek tüm dünyada kabul edilmekte ve yetiştirilen ürünlerin bu gerçeğe göre disiplin altına alınması kaçınılmaz gözükmektedir. Bu konu özellikle süs bitkilerinin yetiştirilmesinde ve pazarlanmasında son derece önemli bir konudur. Bu nedenle bu tür BGD 'lerin süs bitkilerinde kullanımı önem kazanmıştır. Bu kimyasalların kullanımı ile büyüme ve gelişmenin kontrol altına alınarak pazarlamanın, talebin en yüksek dönemine göre yapılmasını sağlamak bu kimyasalların kullanım amacını oluşturmaktadır. Bu amaç dışında belirli spesifik kültür bitkilerinde (tütün, kolza çeltik, buğday, vb.) özel amaçlara yönelik olarak kullanımları da söz konusu olan ve dünya genelinde de kullanılmakta olan bu grup kimyasallardan 6 adedi ülkemizde ruhsatlı bulunmaktadır. Çok amaçlı ve tek amaçlı olarak çeşitli kültür bitkilerinde kullanılmakta olan bu kimyasallar butralin, chlormequat, chlorpropham, maleic hydrazide, mepiquat chloride ve n-decanol’dür. Çok Amaçlı Kullanılan Preparatlar Genel Adı : Daminozide Kimyasal Adı : Butanedioic acid mono (2,2 dimethyl hydrazide) Toksisitesi : LD50 8400 mg/kg Kullanım Alanı : Süs bitkileri Etki Şekli : Bu preparat kullanıldığı bitkilerde boğumlar arası mesafeyi kısaltır. Ayrıca kurak ve don şartlarına karşı bitki direncini arttırır. Daha kısa fakat kuvvetli gövde ve daha koyu yaprak oluşumu sağlar. Diğer bir ifade ile, fidelerin arzu edilmeyen ince-uzun gelişmelerini geçici olarak durdurur. Monokot bitkileri bu kimyasala hiç cevap vermez. Fakat tüm dikot bitkiler değişik oranlarda cevap verirler. En çok kullanıldığı bitkiler, krizantem, ortanca, poinsettia (Euphorbia spp.), odunsu süs bitkileri ve park-bahçe alanlarında yetiştirilen çiçekli tarh bitkileridir. Uygulama şekli ve dozu için etiket tavsiyesine göre hareket edilmelidir. Türkiye' de ruhsatlı preparatı yoktur. Genel Adı: Chlormequat chloride Kimyasal Adı: (2-chloroethyl) N, N, N-trimethyl ammonium chloride Kullanım Alanı: Süs bitkileri ve diğer bazı kültürler. Chlormequat chloride, dünya genelinde en çok kullanılan bir BGD'dir. Süs bitkilerinden geranium (sardunya), azalea'ler (Rhododentron spp.), poinsettia'lar (Euphorbia spp.) ve hibiscus türleri önemli kullanım alanlarıdır. Hindistan'da elma ve armutta çiçek gözü oluşumunu hızlandırmak, şeker kamışında ise olgunlaşmayı sağlamak amaçları ile kullanılmaktadır. Uygulanması: Topraktan: Kalemden köklendirilmiş süs bitkilerinde saçak sisteminin yeterince geliştiği dönemde toprağa veya saksılara uygulanır. Yapraktan: Uç alımı tamamlanmış (piçlenmiş) süs bitkilerinde bir hafta içinde uygulama yapılmalıdır. Hububat kültürlerinde "kardeşlenme dönemi" içinde, fakat sapa kalkmadan önce uygulanmalıdır. Genel Adı : Mepiquat chloride Kimyasal Adı: 1,1-Dimethylpiperidinium chloride. Kullanım Alanı: Mepiquat chloride'in dünya genelinde en yaygın kullanım alanı pamuktur. Bunun dışında bazı ülkelerde soğan, sarımsak, patates ve bağda verimi artırmaya yönelik olarak kullanılmaktadır. Uygulanması: Pamukta: Pamuğun erken çimlenme döneminde bitkilerin ortalama minimum 50 cm. yüksekliğe ulaştığı şartlarda yapraktan yapılmalıdır. Geniş alanlarda uçak uygulamaları yapılabilir. Bağda: Çiçeklenme başlangıcında birinci, meyvelenme başlangıcında ikinci uygulama tavsiye edilmektedir. GenelAdı: Ancymidol Kimyasal Adı: α-cyclopropyl-4-methoxy (α-pyrimin-5-yl) benzylalcohol Toksisitesi :LD50 4500 mg/kg Kullanım alanı :Süs bitkileri Azelea'lar (Rhododentron spp) krizantem, zambak, poinsettia'lar (Euphorbia spp.), lale, delphenium, dahlia, yapraklı süs bitkileri, park çiçekleri v.b Uygulanması : Topraktan ve yapraktan yapılabilir.Topraktan uygulamalara nem yönünden dikkat edilmeli ve normal nemli şartlarda yapılmalıdır. Türkiye'de ruhsatlı preparatı yoktur. Bitki Gelişimini Teşvik Eden Kimyasalların Kullanımı Bugrupta yer alan kimyasalların kullanım amacı oldukça geniştir. Amaca yönelik kimyasal maddenin seçimi ve tavsiyeye göre zamanında kullanımı çok önemlidir. Bunların en önemli kullanım alanları ve amaçlarına ait bilgiler aşağıda verilmiştir:
Oksinler: BNOA (β-naphthoxyacetic acid) NAA (naphthaleneacetic acid) Stokininler IBA (indolbutyric acid) Zeatin (doğal sitokinin) NAD (naphthalene acetamid) Kinetin (furfuril aminopurin) CPA (chlorophenoxyacetic acid) Adenin (aminopurin) Giberellinler Gibberellic acid (A3) Gibberellin (A3-A7) Etilen Etilen salgılayan muhtelif kimyasallar. Oksin Grubu Genel Adı: BNDA Kimyasal Adı: β-naphthoxyacetic acid NAA'nın yakın bir akrabası olan bu kimyasalın kullanıldığı bitkiler ve dönemi aşağıda belirtilmiştir: - Domateste; çiçek dökümünü önleyerek meyve bağlamasını artırmak ve erken olgunlaşmayı teşvik etmek. - Çilek ve diğer üzümsü bitkilerde; çiçek tutumunu artırmak. Genel Adı: NAA Kimyasal Adı: Naphthaleneacetic acid Bu kimyasal ilk defa 1939 yılında Amcehem Products tarafından geliştirilmiştir. Günümüzde çeşitli formülasyonları amonyum, potasyum, sodyum tuzları halinde veya etil ester formunda satılmaktadır. Önemli kullanım alanları ve amaçları şöyle sıralanabilir:
Kimyasal Adı : Indole-3-butyric acid Kullanım alanı ve dönemi: En önemli kullanım alanı; bitki çeliklerinin köklendirilmesidir. Bu kimyasal ilk defa 1945 yılında Merck Co. tarafından geliştirilmiştir. Çeşitli yüzdeler halinde WP formülasyonları çeşitli firmalar tarafından günümüzde satılmaktadır. Genel Adı: NAD Kimyasal Adı: 1-naphthalenea cetamide Kullanım alanı ve dönemi: İki kullanım alanı söz konusudur: Elma, armutta meyve seyretmesi, yeni şaşırtılmış fidelerde ve çeliklerde kök gelişmesini teşvik etmek. İlk defa 1935 yılında Amcehem Products tarafından geliştirilen bu kimyasal günümüzde genellikle %8.4 WP formülasyonundapazarlanmaktadır. Genel Adı: 4-CPA Kimyasal Adı: 4-chlorophenox yacetic acid Kullanım alanı ve dönemi: Günümüzde en önemli kullanım alanı domatestedir. Bu kültürde çiçeklerin meyveye dönüşmesini teşvik etmek için kullanılmaktadır. İlk defa 1950 yılında Dow Chemical tarafından geliştirilen bu kimyasal günümüzde çeşitli firmalar tarafından çeşitli formülasyonlarda pazarlanmaktadır. Ülkemizde ruhsatlı oksin preparatları BNOA, NAA-IBA, NAA-NAD ve 4-CPA formlarını kapsamaktadır. Çeşitli ticari isimler altında ve çeşitli aktif madde içerikleri ile satılan bu preparatlar, genellikle belirli bir amaca yönelik olarak belirli bir kültürde ruhsatlandırılmışlardır. Bu nedenle bu preparatların etiket tavsiyeleri yukarıdaki bilgilerin pek çoğunu kapsamayabilir. Gibberellin Grubu Genel Adı: Gibberellic acid (A3, GA3) Kimyasal Adı: (3S,3αR,4S,4αS,7S,9αR,9βR, 12S)-7, 12 - = dihydroxy-3-methyl-6-methylene2-oxoperhydro-4α, 7 -methano-9β,3-prope noazuleno[l ,2-β]=furan-4-carboxylic acid. Kullanım alanı ve dönemi: Bir çok kültürde çeşitli amaçlarla kullanılmakta olan bu kimyasalın en önemli kullanım alanları ve amaçları literatürde şöyle verilmektedir;
Günümüzde bir çok firma tarafından çeşitli formülasyonlar ve aktif madde içerikleri ile pazarlanmaktadır. Genel Adı: Gibberellic Acid Karışımları (A3- A7) Kimyasal Adı: Kullanım alanı ve dönemi: Bu karışımın en önemli kullanım alanı elmadır. Delicious elma çeşitlerinde kabuk pasını önlemek, stayman elma çeşidinde çatlamayı kontrol için tavsiye edilmektedir. 1987 yılında Abbott laboratuvarı tarafından geliştirilen bu karışım, ayrıca ICI tarafından da pazarlanmaktadır. GenelAdı: Gibberellic Acid-Benzylamin karışımı (Benzylamin-GA4-GA7) Kimyasal Adı : Kullanım Alanı ve Dönemi: Elma çeşitlerinde renk, irilik ve verimin artırılması amacıyla kullanılmaktadır. Starking elma çeşidinde meyve şeklini düzeltmek, stayman elma çeşidinde de çatlama sorununu önlemek için kullanılır. Meyve çağına girmemiş elma, armut ve kiraz bahçelerinde meyve gözü oluşumunu teşvik ve vejetatif büyümeyi kontrol eder. 1987 yılında abbott laboratuvarı tarafından geliştirilmiştir. Formülasyonu likit formda olup %53.6 aktif madde içermektedir. Genel Adı: Gibberellic Acid Azoluron karışımı Kimyasal Adı: Kullanım alanı ve dönemi: Eski Doğu Almanya (Fahlberk- List Magdeburg) orijinli olan bu kombinasyon kış şartlarında, sera altındaki domates kültüründe çiçeklenmeyi teşvik amacı ile tavsiye edilmektedir. Yukarıdaki bilgilerden anlaşılabileceği gibi Gibberellin grubunun kullanım alanları ve amaçları oldukça geniştir. Oksinlerde olduğu gibi gibberellinlerde de, değişik kullanım amaçları, kullanım zamanları ve farklı dozları vardır. Her kültürün elde edilmek istenen farklı amaçlarına yönelik teknik tavsiyelerin bir kitapçık boyutuna ulaşması söz konusu olduğu için, makalenin kapsamını aşmaktadır. Bu nedenle bu makalede verilen öz bilgilerin detaylandırılması okurlarına ve uygulayıcılarına düşmektedir. Ülkemizde gibberellin grubundan gibberellic acid'in çok çeşitli formülasyonları değişik ticari isimde pazarlanmaktadır. Ayrıca GA A4A7 Benziladenin karışımının sadece bir formülasyonu 2000 yılına ait resmi yayında mevcuttur. Bu konunun tamamı için de, oksin grubu için yapılan yorum ve öneriler dikkate alınmalıdır. Sitokinin Grubu Sitokininlerin ilk sentezini 1970 yılında Shell firması yapmış ve Abbott Laboratuvarları tarafından pazarlanmıştır. Bu grubu, tarımsal bitkilere yönelik olarak zeatin ve kinetin formları oluşturmakta olup, genellikle bunlar karışım halinde deniz yosunlarından elde edilmekte ve makro ve mikro elementlerle takviye edilerek ticari hale getirilmektedir. Gerek yapraktan, gerek topraktan uygulanabilen bu kimyasalların kullanım amacı bitkilerde kök ve saçak yapısını geliştirmek yanında generatif arttırmaya yöneliktir. Çeşitli sebze kültürleri, pamuk, mısır, soya, hububat kültürleri, yer fıstığı, sorgum, çeşitli meyve ağaçları kullanım alanı içindedir. Etilen Salgılayan Kimyasallar Grubu Bazı araştırmacılar bu grubu ayrı bir bölüm altında ele almakta ise de, bazıları sonuçta olgunluk geliştirmesini teşvik etmesi nedeniyle aynı bölüm içinde ele almaktadır. Özellikle muz, narenciye, kavun, armut, domates, ananas, hurma, vb. gibi meyvelerin sarartılıp olgunlaştırılmasında kullanılan etilen formları birçok firma tarafından pazarlanmaktadır. Ülkemizdeki resmi tavsiyelerde, bu formlara ait iki değişik form Tarım Bakanlığınca ruhsatlandırılmıştır. Bunlar ethephon ve ethephon-cyclanilid karışımıdır. Ethephon ile ilgili kullanım alanları ve amaçları konusunda literatürde hayli geniş bilgiler vardır. Bunlar özetlenirse;
Diğer Grup Gelişim Düzenleyiciler Bakanlığımız resmi tavsiyelerinde bu diğer grup bitki gelişim düzenleyiciler; aminoasit, humik ve fulvik asitler, fulvik asit – potasyum ve bunun gibi genellikle toprak ıslah materyalleri yanında dimethipin, sodyum türevleri, ACTA-folik asit, pipolene hydrogen cyanamıd, thidiazuron ve tolyphtalamıc acid, vb. aktif maddelerini de ihtiva etmektedir. Ülkemizde bu değerlendirmeye ve sınıflandırmaya karşılık dünyadaki literatüre bakıldığında, asit gruplarının (amino, humik ve fulvik) bitki gelişim düzenleyicileri içinde yer almadığı görülmektedir. Bu ürünlerin asli görevlerinin toprak ile ilgili sorunları düzeltmesi ve bitkilere olan etkilerinin direkt olmaması nedeniyle bu tip kimyasalların BGD' ler içinde yer almaması gerekmektedir. Ancak bu maddeler bu zamana kadar BGD gibi işlem görmekte olduğu için, BGD' ler içinde değerlendirilmektedir Genel Adı: Tolyphtalamic acid Kimyasal Adı: Toksisitesi: LD50 3230 mg/kg Kullanım alanı ve dönemi: Domateste çiçeklere, meyve ağaçlarında %80 çiçeklenme döneminde, sabah erken veya akşamın geç saatlerinde, nispi nemin yüksek olduğu saatlerde verilir ki bunda amaç meyve tutumunu artırmaktır. Genel Adı: Thidiazuron Kimyasal Adı: N-phenyl-N'.1,2,3-thiadiazol 5-ylurea Toksisitesi: LD50 4000 mg/kg Kullanım alanı ve dönemi: Pamuk yapraklarını dökmek için kozaların %70'i açılınca ve ortalama sıcaklığın 21°C'nin üzerinde seyrettiği şartlarda kullanılır. Genel Adı: Sodium Türevleri Kimyasal Adı : Sodium ortho-nitrophenolate Kullanım alanı ve dönemi: Bu gruptaki ticari preparatların prospektüs bilgilerine göre; çiçeklerin meyve veya tohuma dönüşmesi, meyve ve tohum kalitesinin iyileştirilmesi, bitkilerde fizyolojik aktivitenin sağlanması, vb. amaçlara yönelik olarak kullanılmaktadır. Bu gruba ait 20 kadar preparat değişik ticari adlar altında ülkemizde ruhsatlıdır. Genel Adı: Hydrogen cyanide Kimyasal Adı: Hydrocyanic acid Toksisitesi: LD50 6,44 mg/kg Kullanım alanı ve dönemi: Bağ ve kivi plantasyonlarında homojen göz patlamasını teşvik için, gözlerin patlamasının beklendiği tarihten 30 gün önce kullanılmaktadır. Kaynak: Tarım Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Md. |
31-12-2007, 22:20 | #3 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 25-07-2007
Şehir: samsun
Mesajlar: 80
|
Hormonlar
|
01-01-2008, 20:29 | #4 | |
agaclar.net
|
Verdiğiniz bağlantıya baktım. Konu Bahçesel sitesinde ayrıntı işlenmiş. Yanlız dikkat edilmesi gereken şeyler var. Yazının o bölümünü kopyaladım. Tamamı burada "Ülkemizde BGD kullanımı henüz istenilen seviyede olmamasına karşılık mevcut uygulamalarda da birçok olumsuz durumla karşılaşılmaktadır. Bunlar genellikle yetiştiricilerden kaynaklanan ve yanlış uygulamalara dayanan olumsuzluklardır." Dağıtmaya başlamadan önce konunun bu taraflarını ayrıntılı konuşmak iyi olur. Ne dersiniz? Alıntı:
|
|
02-01-2008, 00:04 | #5 |
Yeni Üye
Giriş Tarihi: 01-01-2008
Şehir: çorum
Mesajlar: 16
|
Ben bu siteyi çok geç farketmişim aradığım herşey sanki elimin altında uğraşlarınız için çok çok teşekkürler. Çimlenmesi uzun süre alan çiçek tohumlarında arkadaşların tonik isimli birşey kullandıklarını duydum bu konuda beni aydınlatırmısınız? bunun aslı var mı? |
02-01-2008, 00:41 | #6 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 25-07-2007
Şehir: samsun
Mesajlar: 80
|
http://www.ertarkimya.com/ilacbilgis...osya=masstonik banunur bize gerek kalmadan aradığını buldun sanırım. üstteki adrese göz atabilirsin... |
02-01-2008, 18:31 | #7 |
Yeni Üye
Giriş Tarihi: 01-01-2008
Şehir: çorum
Mesajlar: 16
|
Merhaba ekip2004 tonik konusunda epeyce araştırma yaptım bu ürünü çorum'da bulabileceğim yer var mı? fiyat konusunda bilgi verebilirmisiniz? ilginize şimdiden teşekkürler... |
02-01-2008, 18:38 | #8 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 25-07-2007
Şehir: samsun
Mesajlar: 80
|
Sevgili banunur çorumda tarım ilacı satan ruhsatlı bayilere uğrarsan bulabileceğini sanırım. Fiyatları ise 250cc lik ambalaj için ürünün üretici firmasına göre değişmekle beraber 5-10 ytl civarında bulamamanız durumunda sizlere yardımcı olabiliriz. Kolay gelsin. |
02-01-2008, 18:42 | #9 |
agaclar.net
|
Dağıtmaya başlamadan önce konunun bu taraflarını ayrıntılı konuşmak iyi olur. Ne dersiniz? Yukarıda böyle bir soru vardı, gözünüzden kaçtı sanırım. |
02-01-2008, 22:22 | #10 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 25-07-2007
Şehir: samsun
Mesajlar: 80
|
Sevgili malina konunun öbür tarafı gözümden kaçmadı ancak konu ile ilgili eklentiniz oldukça doyurucu geldi bana. Hormonlar konusunda daha özel ekstrem talepler veya eklemeler olursa zaten yerine oturur diye düşünüyorum. Örneğin; tonik ile ilgilenen arkadaş için bir prospektüs adresi gönderdim burada çok ayrıntılı bilgiler var, yine de soru olursa biz de elimizden gelen katkılarda bulunuruz. Derseniz ki ; hormonları tek tek burada ele alalım, özellikle kullanım ile ilgili problemleri konuşalım ben severek olur derim. Ne dersiniz? |
02-01-2008, 23:49 | #11 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 25-07-2007
Şehir: samsun
Mesajlar: 80
|
Hormonlar
Kullandığımız hormonlar bitkinin değişik yerlerinde bulunur. Buradan yola çıkarak bu hormonların değişik dozlarını değişik zamanlarda kullanarak bitkileri uyarmak sureti ile yönlendirmekteyiz. Bu konuda pratik bilgilerin bulunduğu aşağıdaki adresi ilgilenen arkadaşlar gezebilir... http://www.biltek.tubitak.gov.tr/mer...10&soru_id=807 Konumuzla ilgili geçmişte yapılan paylaşım için aşağıda ki adres de gezilebilir. http://www.agaclar.net/forum/archive...hp/t-1405.html |
03-01-2008, 12:24 | #12 |
Ağaç Dostu
Giriş Tarihi: 04-02-2007
Şehir: BURSA
Mesajlar: 305
|
Bence hormonların tanımı, hangi bitki de ne zaman ne şekilde, hangi amaçla kullanıldığına dair bildiğiniz mevcut ise her hormonu ayrı bir başlık altında konuşmak daha doğru olur...Bilgiye ulaşmak daha kolay olur... |
03-01-2008, 14:34 | #13 |
agaclar.net
|
Her biri için ayrı başlık açmak uygun olacaktır.... |
03-01-2008, 18:46 | #14 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 25-07-2007
Şehir: samsun
Mesajlar: 80
|
Her hormonu tek tek ele alırsak içinden çıkılmaz, yüzlerce hormon var, bence sınıflandırılmış hormon gruplarını ele alıp pratikte yoğun kullanımı olan hormonların üzerinde tek tek duralım derim. Örneğin; büyüme ve gelişmeyi etkileyen grup olan oksin grubunu ele alırız, bu grupta da yoğun kullanımı olan, 2,4D, İBA, İAA, NAA, 4-CPA, gibi hormonların üzerinde ayrıntılı durabiliriz. |
04-01-2008, 19:05 | #16 |
Ağaç Dostu
Giriş Tarihi: 04-02-2007
Şehir: BURSA
Mesajlar: 305
|
2,4D, İBA, İAA, NAA, 4-CPA dökün içinizdekileri; zamanımız çok. Biz bilgiye açız. Yeterki ekleyin bilgilerinizi.... |
04-01-2008, 22:10 | #17 | |
agaclar.net
|
Alıntı:
|
|
05-01-2008, 14:47 | #18 |
agaclar.net
|
Hangi başlıklarda bilgi vereceğiz? KÖKLENDİRİCİLER DÖL TUTTURUCULAR BÜYÜME HIZLANDIRICILAR BÜYÜME DURDURUCULAR RENKLENDİRİCİLER Aşağıdakilerin hangileri, yukarıdaki başlıklar altında olacak? İBA, İAA, NAA, NBA, 4CPA, 2,4D, BNOA, ETHEPON, GİBBERELLİC ACİT (SIVI, HAP), MEPİQUAT CHLORİDE, TONİC (SODYUM TÜREVLERİ) Bu şemayı yaptığımız zaman daha sağlıklı ilerleyeceğiz... |
06-01-2008, 20:20 | #19 |
Ağaç Dostu
Giriş Tarihi: 04-02-2007
Şehir: BURSA
Mesajlar: 305
|
Sevgili Malina benim demek istediğim de buydu, bence en güzel şekil bu...Yani sizin önerdiğiniz gibi... |
06-01-2008, 20:36 | #20 |
agaclar.net
|
Bana yapacağımı sanmıyorsunuz umarım Kim hazırlıyor? |
08-01-2008, 00:50 | #21 |
agaclar.net
|
Büyüme düzenleyiciler (Oksinler) 4-CPA (p-CPA), 2,4-D, 2,4-DB, 2,4-DEP, 2,4,5-T, IAA, IBA, naftalenasetamid, α-naftalenasetik asit (NAA), 1-naftol, naftoksiasetik asit (NAO), potasyum naftenat, sodium naftenat, dikloroprop, fenoprop, sodium naftenat Büyüme düzenleyiciler (Sitokininler) 2iP, benzil amino pürin (BAP), kinetin, zeatin, CPPU Büyüme düzenleyiciler (Gibberellinler) Gibberellin, gibberellik asit Anti-oksinler ? Klofibrik asit, TIBA Büyüme uyarıcılar Brasinolid, himeksazol Büyüme engelleyiciler Absisik asit, ansimidol, butralin, karbaril, klorofonyum, klorprofam, flumetralin, fluoridamid, fosamin, glifosin, izopirimol, jasmonik asit, maleik hidrazit, mepiquat Büyüme gerileticiler Kloromequat, daminozid, flurprimidol, paclobutrazol, tetsiklasis, unikonazol Morfaktins ? Klorfluren, klorflurenol, dikloroflurenol, flurenol Defolyantlar ? Kalsiyum siyanamit, dimethipin, endotal, etefon, metokzuron, pentaklorofenol, thidiazuron (TDZ), tribufos Etilen salgılayıcılar ? ACC, AVG, etefon Diğer sınıflandırılamayan bitki büyüme düzenleyicileri Be |
08-01-2008, 00:51 | #22 |
agaclar.net
|
Açılacak konu başlıklarını toparlamaya çalışıyorum ama kırmızı soru işaretli olanlara Türkçe ne açıklama yazacağız. |
08-01-2008, 01:16 | #23 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 25-07-2007
Şehir: samsun
Mesajlar: 80
|
Bitki Gelişim Düzenleyicilerin(Bitkisel Hormonların) sınıflandırılması aşağıdaki adreste yapıldığı için tekrarlamadık. http://www.kkgm.gov.tr/birim/ilac/bgd/hormon.htm B.G.D 'ler Etki ve Kimyasal Yapılarına Göre; 1.Oksinler 2.Sitokininler 3.Etilenler 4.Gibberellinler 5.Gelişim Engelleyiciler 6.Gelişim Geciktiriciler 7.Gelişim Teşvik ediciler 8.Sınıflandırılmayan Diğerleri gibi sınıflandırmanın yanında; Kullanım alanlarına göre sınıflandırma, Çok amaçlı kullanılanlar gibi de sınıflandırılmaya tabi tutulmuşlardır. Bitkisel hormonların sınıflandırılmasındaki en büyük zorluklardan biri bu kimyasalların belli bir dozda gelişmeyi hızlandırıcı etki yaparken doz değişikliklerine göre gelişmeyi yavaşlatıcı, durdurucu veya öldürücü etkiler yapmaktadır. Bu tür hormonu belli bir sınıfa koymak oldukça zordur. Biz de yapılan sınıflandırmaları dikkate alarak oksinler den başlayarak , bu grubun ticari değeri çok büyük olan 2,4-D den hormonları bildiğimiz ölçüde ele almaya başladık. Oksinler sınıfının pratik değeri olan diğer üyelerini de benzer ölçüde ayrıntıya girerek işlemek faydalı olur kanaatindeyim. Açıklamalar devam ettikçe site üyelerinden konuya çok yabancı olanların da faydalanacağını düşünüyorum... |
08-01-2008, 14:27 | #24 |
agaclar.net
|
Bitkisel hormonların sınıflandırılmasındaki en büyük zorluklardan biri bu kimyasalların belli bir dozu gelişmeyi hızlandırıcı etki yaparken, doz değişikliklerine göre, gelişmeyi yavaşlatıcı, durdurucu veya öldürücü etkiler yapmaktadır. Hayati cümle bu olsa gerek |
08-01-2008, 15:19 | #26 | |
agaclar.net
|
Alıntı:
Büyüme düzenleyiciler (Sitokininler) Büyüme düzenleyiciler (Gibberellinler) Bunların başlıklarının çevirileri de farklı olmalı değil mi? |
|
08-01-2008, 19:31 | #27 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 25-07-2007
Şehir: samsun
Mesajlar: 80
|
Sevgili malina aynen dediğiniz gibi. Bioteknoloji kısmında sorduğunuz soruların da cevabı burada zaten. Dolayısı ile bizim yapacağımız iş mevcut sınıflandırmanın altında ekonomik değeri olan, pratikte çok kullanılan kimyasalların üzerinde ayrıntılı durmamız. |
08-01-2008, 22:29 | #28 |
Ağaç Dostu
|
AUXINS; Bitkiler için emreamade şeker yapması, demir bağlanmasını sağlama ve ışık alımını kontrol eder. Kök, filiz, yaprak, çiçek ve meyvede bitki hücresinin büyümesini hızlanırır. Humat’ların Auxins içermesi bitki metabolizmasını pozitif etkiler. GİBBERELLİN; Hücre bölünmesi ve gövde büyümesini etkiler. Bitki gelişiminde dengeli büyümeyi düzenler. Tohum çimlenmesini ve tomurcuk uyanmasını hızlandırır. Nişastaları parçalayan enzimlerle ilgili DNA gen kotlarını başlatır. CYTOKİNİN; Hücre bölünmesinin sağlar. Daha fazla bilgi "ORFE TEKNİK" |
14-02-2008, 23:46 | #29 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 25-07-2007
Şehir: samsun
Mesajlar: 80
|
Hormonlu (!) sebze ve meyveler: Acaba gerçekten problem var mı?: Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde bitki hücre ve dokularında hormonların etkilerini araştırmak için çeşitli doku kültürü çalışmaları yapılmaktadır. Temel araştırma olarak çeşitli bitki büyüme düzenleyicilerini kullanılır. ‘Büyüme Düzenleyicileri’ diyorum çünkü doğrusu da budur. Hormon ise sadece doğal olarak bitki, insan ve hayvanlarca üretilenlere denilir. Yani hormonlar aslında –kamu oyunda inanılanın aksine anlam olarak kötü değildirler. Hormonlar olmasaydı ne bir büyüme, gelişme ne de üreme olurdu. Aslında yediğimiz sebze ve meyvelerde hormonlar bulunmaktadır ve insan sağlığına hiçbir zararları yoktur. Çünkü hormonlar hemen parçalanıp ayrışırlar ve çok az miktarlarda çok hızlı ve kesin etkiler yaparlar. Bu anlamda, Türkiye’de kesinlikle hormon kullanılmamaktadır. Çünkü hormonların elde edilmesi ve saflaştırılması çok yüksek maliyetli olup tarımda kullanılmaları ekonomik değildir. Fakat hormonlarla aynı grupta yer alan ve endüstrice üretilen sentetik büyüme düzenleyicileri tarımda kullanılmaktadır. Bunlar da 6 genel grupta toplanır; oksinler, sitokininler, gibbrellinler, absizik asit, etilen ve büyüme engelleyiciler veya yavaşlatıcılardır |
14-02-2008, 23:52 | #30 |
Ağaçsever
Giriş Tarihi: 25-07-2007
Şehir: samsun
Mesajlar: 80
|
Şu an Türkiye’de NOA ve BNAO ve 4-CPA adlı büyüme düzenleyicileri seralarda döllenmeyi ve meyve tutumunu artırmada özellikle domateste sıkça kullanılmaktadır. Bu maddelerin kalıntı etkisi ve insan ve hayvan sağlığına zararları konusunda sadece şüpheler vardır. Ama 4-CPA bunlar arasında daha toksik olduğu düşünüleni olmasına karşın zararları diğer tarımsal mücadele ilaçları kadardır. Bunlara ilave olarak 2,4-D adlı bir başka oksin grubu büyüme düzenleyicisi ise yaklaşık 15-20 yıldır Türkiye’de tahıllarda ot ilacı olarak kullanılmaktadır. Bu madde üzerinde en fazla tereddüt uyandıran madde olarak değerlendirilmektedir. Aynı maddeye sahip bazı karışımların narenciyede de kullanıldığı duyulmaktadır. Fakat, bu 4 büyüme düzenleyicisi yurtdışında ve Türkiye’de kullanımı ruhsata tabi olup çeşitli ticari isimler altında satılmaktadır. Hormonlu ürün nasıl anlaşılır dan ziyade sağlıksız ürün nasıl anlaşılır demek belki daha doğru olabilir. Çünkü Türkiye’de ve genellikle bazı ülkelerde tartışmalı büyüme düzenleyicilerinin kullanıldığı ürün sayısı ancak birkaç tanedir. Gerisi bakımından önemli sağlık endişeleri bildirilmemektedir. Örnek; Ege bölgesi’nde üzümlerde yıllarca meyve sayısını artırmak ve daha homojen bir görüntü oluşturmak için GA3 (gibberellik asit) kullanılmaktadır. Domateslerde uygulanan oksinler hücrelerde bölünme ve büyümede etkilidirler. Bu nedenle oksin uygulanan doku veya hücreler daha iri hale gelirler ve bölünmeleri hızlanır. Buna paralel olarak bitki daha hızlı gelişmeye zorlanır. Bu yolla hücre bünyesine daha fazla su alır ve hızlı bölündüğü için daha az asimilat yaparlar. Bu durumda bu tür hücrelerden oluşan bir meyve veya sebze daha az lezzetli olur. Dolayısıyla tüketici daha fazla suya para vermiş olur. Gelişme için daha az vakitleri olduğundan meyve ve sebzelerde daha az veya hemen hemen hiç çekirdek oluşumu görülmez. Genelde iç kısımlarda karsı bir görüntü vardır. Bu da renk maddesinin oluşması ve birikimi için yeterli vakit olmamasındandır. Meyve şeklinde deformasyon da görsel bir belirti olabilir. Fakat meyvelerin iri olması her zaman belirti olmaz çeşit özelliği de olabilir. Görsel olarak tanımadan daha önemlisi yediğimiz meyve ve sebzelerde kalıntı etkisi araştırmaları yapılmalıdır. O nedenle daha sağlıklı bilgi sahibi olunması için gıdacılar kimyasal kalıntı analizlerini yapmalı ve tüketiciyi bilinçlendirmelidir. Hacettepe Üniversitesinden bir grup araştırıcı (V. Gökmen ve J. Acar) tarafından seralarda 4-CPA denilen sentetik büyüme düzenleyicisi uygulanmasıyla yetiştirilmiş domateslerde yapılan bir araştırmada soyulmuş ve soyulmamış üründe kullanılan 4-CPA’nın kalıntı etkisi araştırılmış ve soyulmamış domateslerde soyulmuş olanlara göre bu maddenin bulunması gereken minimum kritik dozdan daha yüksek oranda olduğu tespit edilmiştir. |
Konu Araçları | |
Mod Seç | |
|
|