Gliricidia sepium (Bekçi Kakao)

[Charlaux]

Gliricidia sepium Türkiye'de adı pek duyulmamış bir tropikal,subtropikal meyve/sebze ağacıdır.Bu sebepten ötürü bir adı olmasa da Kakao bekçisi olarak çevirdiğim bir bitki türü;çünkü bu bitki boyu sebebiyle kakao ve kahve ağaçlarının korunmasını sağlamaktadır.Genel olarak madre de cacao adıyla anılsa da Mata Ratón,Cacao de nance, Cachanance,Madre cacao,madero negro olarak ta bilinir.Fabacae ailesine mensuptur ve dünyada 2. önemli multifonksiyonel meyve/sebze ağacı olarak bilinir.Kakao bekçisinin ateşe,üşütmede,uyku sorunlarında ve baş ağrısında kullanıldığı bilinmektedir.Böcek kovuculuğu özelliği de içerdiğinden doğal köpek şampuanı olarak kullanılmaktadır.(Yapılan araştırmalar gliricidia sepium özütünün bu konuda toksik özellik oluşturmadığını kanıtlamıştır.)Kakao bekçisinin kullanım alanlarını bölgelere ayıracak olursak Latin Amerika'da böcek kovucu,Filippinlerde meyve suyu ,Guatemala da ise cilt hastalıklarında kullanılır.Anavatanı Belize'dir.Kakao bekçisi ayrıca azot bakımından da zengindir ki bu bitkinin önemli bir avantajıdır.Bitki kolayca yetiştirilebilir ve pek fazla hastalık gözükmez.Gliricidia sepium'u 6 aydır yetiştirdiğimden sadece şu ana kadar kendi bitkimin geçirdiği hastalıkları anlatabilirim.Bu hastalıkları sıralayacak olursam;
1)Bitki,sanki cam kesmiş gibi ikiye ayrıldı.(sebepleri olarak Nuri Mürvet şunu söyledi;"yere doğru yatarak zorlanmıştır veya o kısımda sizin farketmediğiniz bir yara vardır, ya da bir zararlı kesmiştir."

2)Bitki tek yapraklı kalıp soldu.
3)Bitki gövdesini yara kabuğumsu bir madde bağladı;bunun bir yan etkisini şu ana kadar gözlemleyemedim ama 1 ve 2 nin sebepleri olabilir.(Benim düşüncem toprağa yakınlığı sebebiyle oluşmuş olabileceğidir.)

Kakao bekçisinin ortalama boyutu 10-12 m'dir.Filizlenme ve daha sonraki dönemlerde yaprağı alttaki gibidir.
Resimlerine bakıldığında çok hoş çiçeklere sahip olduğu görünmektedir fakat kokusu benim kendi filizimden edindiğim kadarıyla okaliptüs gibidir,fakat keskin değil tam tersine tatlımsı ve rahatlatıcı bir kokusu olduğunu söyleyebilirim.20 derece sıcaklığı idealdir ve Nisan-Eylül dönemlerinde gelişmesi hızlanır.Arsız yetişen bir ağaç türüdür;erozyon kontrolünde kullanılır ve hızlı gelişim gösterir.Bitkisi fasulye gibidir ve tohumları mercimek gibidir;tohumların tazeliği önemlidir.Nuri bey (Nuri Mürvet)ten edindiğim bilgiler doğrultusunda öğrendim ki bu bitki İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Alfred Heilbronn Botanik Bahçesi'nde yer almaktadır.Kendisinden edindiğim bir başka bilgiye göre filizlerin dengesini sağlamak için örgü şişi gibi bir çubuk kullanılabilir,gerekilirse pamuk iple bağlanılabilirmiş.

Nasıl çimlendirdim ? (ilk araştırmamdan alıntıdır,gliricidia sepium başlığında da yer almaktadır )
Tohum
Gliricidia sepium'un tohumu kabak çekirdeğini andırır.Başarılı bir çimlendirme için gliricidia sepium'un meyve çekirdekleri taze ve tam anlamıyla olgunlaşmışken alınmalıdır.Tohumları dayanıklı olduğundan uzak yerlerden güvenle sipariş edebilirsiniz;ancak tohumları bir gece suda bekletmeyi ihmal etmeyiniz.Tohumun ölü olup olmadığını anlamak için tohumu ortadan ikiye bölün,içi siyahsa bu tohumun ölü olduğu anlamına gelir.Bu durumu en aza indirmek için satıcınızdan pytosanitary sertifikası istemeyi unutmayın;bu bitkilerin sağlıklı ve taze olmasını güvence altına alır.(sertifika paralıdır,ücretleri değişir;Belize 45 tl ister ) Ayrıca tohumları iyi bir şekilde paketlemesi gerektiğini söylemeyi unutmayın.Tohumu gübreli bir toprakta yetiştirmek istiyorsanız toprağı bir gün boş bırakmakta fayda var;ancak sonradan gübre koymayın çünkü bu bitkiye zarar verir.Bitki büyüyünce agozce'nin önerdiği gibi muz enzimi kullanılabilir.Diyelim ki çok fazla tohum aldınız ve bir kısmını saklamak istiyorsunuz,saklamak istediklerinizi buzdolabına koyabilirsiniz.(buzluk olmaz)

Çimlendirme
Tohumları bir gece suda bekletiniz;bu hem uzun yolculuktan gelen tohumları normal haline geri döndürür hem de süreci hızlandırır.Hava 20 c civarındaysa 1-2 gün içinde çimlenme işleminin başlaması gerekir.Önce tohum yemyeşildir,sonra çatlar ve aşağı doğru bir kol çıkar.Sonrasında çatlayan kısmı baş olacaktır ve bildiğimiz bitki şekline 5-6 günde gelecektir.Her gün 1 parmak eninde su konulabilir.4 veya 5 yaprak çıkarmadan sakın yerinden kaldırmayın, bundan sonra güçlenir. Gerekirse, yani kökler çok yüzeydeyse üzerine toprak doldurun.

Bunlar Ağustos-Eylül ayından itibaren internet sitelerinden,Agozce'den,Jezebel'den,Nuri Murvet bey'den edindiğim bilgiler.Yorumlarınıza açığım;umarım yardımcı olabilmişimdir.Destek veren her arkadaşıma da buradan şükranlarımı sunuyorum.