İstanbul Lalesi (Osmanlı Lalesi)
 

Alıntı:
Orjinal Mesaj Sahibi aysemelike
Herkese merhaba,

Agaclar.net de forum sayfalarına yazmaya bugün başladım ve bir "soğanlı bitkiler" konusu olduğunu görünce çok sevindim. Ben soğanlı bitkileri özellikle beğeniyor ve yetiştirmeye çalışıyorum. Bahçemde yaz-kış-bahar da açan çok çeşitli soğanlı bitkilerden şimdilik küçük bir kolleksiyonum oldu. Sizlerle bilgi alışverişi yapmaktan mutluluk duyacağım.
Ekte, bilemiyortum becerebildim mi , bahçemde yetiştirdiğim lalelerin fotoğraflarını yolluyorum.
Türkiyede asyalale.com adlı sitede inceleyebileceğiniz lale yetiştiriciliği ve toptan satışını yapan bir şirket var. Web sitelerinde ekim ve yetişrime bilgilerini de bulabilirsiniz. Ayrıca www.blogcu.com/aysemelike adlı son derece amatör blog sayfamda da bir iki küçük yazı ve fotoğraf bulabilirsiniz....İlgilenenler için.....
Selamlarımla....

Ayşe Melike SOĞANLI ve YUMRULU BİTKİLER http://www.agaclar.net/forum/soganli-ve-yumrulu-bitkiler/191.htm de Böyle yazmış ve mesajdaki ikinci fotoda bir grup Osmanlı Lalesi fotosu koymuştu.
Hürriyet Gazetesi'nin Yeter Söz Milletin köşesinde bugün bir yazı yayınlandı. Nijat Ayvaz imzalı yazıda yazar Tekirdağ Kumbağ-Altınova da çektiği bir Osmanlı Lalesi fotosunu da eklemiş. Hatta soğanlarını da alarak yetiştirmiş. Ayşe Melike'nin yukardaki mesajdaki ikinci fotodaki iki renkli lalelerinden farklı görünüyor (Ayşe Melike blogunda ayrıntılı bilgi veriyor ve İstanbul Lalesi olarak adlandırıyor). Sanırım tek renkli. Gazetenin internet sitesinde bu sayfayı bulamadım. Ve fotografı da ekleyemedim. Yazara bir e-posta atıp siteye davet edeceğim. Yazar 13-19 haziran Tekirdağ Kiraz Festivali'nde fotoları sergileyecekmiş.
__________________

Bu konu ile ilgili ;

http://www.agaclar.net/forum/showpos...&postcount=220

nasıl bir devirmiş bu lale devri!
belki aransa daha çok çeşit lale bulunacak....
Nihat Ayvaz'ın bir sözüne karşı sözüm var, yazısında "kaba" hollanda laleleri demiş ama acı gerçek hollandanın o laleleri bizden alıp, sahip çıkamadığımız lalelere ad verip geri yolluyor olması. Ayrıca Türkiyede sadece "osmanlı lalesi" değil hala endemik olan pek çok lale türümüz var, ama kıymetini bilen var mı??? Sözün ucu bize de dokunuyor ve dokunmalı gibi geldi bana....
Kendisini aramızda görüp bilgilenmek çok hoş olacak ....
selamlar.

Lale soğanı arıyorum..
 

Gerçi geç kaldığımın farkındayım,lale soğanları ocak ayında dikilmeliydi..Ama bu siteyi yeni buldum, yeni üyeyim zaten.Aceleci davrandığım için bir arkadaşı rahatsız ettim.Buradan özür diliyorum.Eğer lale soğanı istiyorsam herkesin okuyabileceği forum sayfasına yazmamı önerdi.Kendisine teşeşekkür ediyorum..Ben de buraya yazıyorum.Umarım bir yanlışlık yapmamışımdır.Tek istediğim lale soğanlarını bulabilmek.Tabii ki İzmir'e gitsem bulabilirim.Ama şu aralar pek gidecek durumda değilim.O nedenle elimin altında internet gibi kolay iletişim kurmamı sağlayan bir araç olduğu için bu yolu tercih ediyorum.İlgi duyan herkese teşekkürler.Aklab /Söke

Sayın aklab,

Öncelikle soğanlı yumrulu bitkiler konusunun alt grubunda "lale" başlığına uğramanız gerekiyor.

Sonra sökede olduğunuz için şimdi lale bulsanız bile iyi bir çiçeklenme sağlayamazsınız... "Lale" başlığında bunun nedenlerini anlatan yazılar bulacaksınız....
Selamlarımla...

Bunlar Osmanlı Lalesi mi?
 

Bunlar Osmanlı Lalesi mi? Annemin bahçesinden. Bulgaristan menşeili. Osmanlı Lalesinin özelliğini tam olarak anlayamadım. sadece taç yapraklarının uçları sivri olması mı, başka özelliği de varmı:confused:

sayın fatma dündar sizin resmini eklediğiniz lale tulipa praecox denen lale çeşidi kaynak olarak turhan baytop hocanın türkçe bitki adları sözlüğü kitabında resmi var

anlamadığım bir konu var. ya şu osmanlı lalesi veya istanbul lalesi denen bitki gerçekten kayıp mı?. yoksa biz mi kaybetmeye çalışıyoruz ?.

şu hollanda melezleri; lilyflower cinsi laleler kesinlikle bizim lalelerimiz değil. yanlış bilgilendirme sonucu biz bu cinsi osmanlı lalesi olarak biliyoruz.

bi de bu aralarda çok fotorafçılar çıkıyor osmanlı lalesini buldum diye 'tulipa orphanidea' türünü fotoraflayıp övünüyor.

KÜLTÜRÜMÜZE SAHİP ÇIKALIM ve osmanlıdan geriye kalan son lalemize sahip çıkalıp.

Tulipa acuminata.

bu lale türü için avrupalılar; botanikal bir lale türü ama doğada yetişmez. bir yetiştirme melezidir. kökeni türkiyedir. diyor.

bir de Ekrem Hakkı Ayverdi nin lale mecmuasından bir resim Muattar

iki resim birbirine çok benziyor.

sultanın elindeki çiçeğe dikkat edin.

ben bu lale soğanından bir yerde buldum desem....

ülkemizde hem de doğada...kendiliğinden

resmini paylaşırsanız sevinirim. sanırım muğla da buldunuz bu bitkiyi. muğla da birçok yabani lale türü yetişmekte. ancak t. acuminata olduğunu sanmıyorum. yinede resmini görmeden birşey diyemem.

istanbul civarında ise belki saray bahçelerinden kalma olabilir çok düşük bir ihtimal. ayrıca bu bitkiyi bende yetiştiriyorum. ingiltere den almıştım. temin etmek isteyenler için de bir çok lale soğanı satan yabancı sitelerde bulunuyor.

Halil bey,
Osmanlı lalesinin Tuhan BAYTOP; Kırım'dan gelmiş olan Tulipa shrenkii'den türetilmiş olabileceğini söylemiş. Ancak o dönemde var olan kültürel lale türlerinin bir çoğunun zamanla yok olduğunu ve günümüzde Osmalı lalesine dış görünüş itibari ile en çok benzeyen sizinde belirttiğiniz gibi Tulipa acuminata olduğunu söylemiş.
İlginç olduğunu düşündüğüm geçenlerde bir başka sitede rastladığım bir rus botanikçinin notunu aktarmak istiyorum.
' Re: Tulipa 2009
« Reply #479 on: November 03, 2009, 12:00:35 PM » Quote
Thanks, Zhirair! Exactly! It's my pics of T. schrenkii from Crimean Kertch' peninsula steppes. In 14-15th centuries the bulbs of it were exported to the Ottoman Empire by millions...'
Yani anlaşılan o zamanda bu gün olduğu gibi sadece Kırımdan milyonlarca lale getirtilmiş. Öyleki lale fiyatlarının artışını engellemek için özel fermanlarla soğan fiyatlarını sabitlemeye çalışmışlar. Bunun dışında orta asya ve Iran taraflarındanda milyonlarcasını getirtmiş olmaları pek tabiidir. Bu durumda Osmanlı lalesini veya İstanbul lalesinin İstanbul civarında olduğunu düşünmek çok anlamsız olur!!

osmanlı lalesi denen tür. tamamen kültür bitkisidir doğada kendi halinde bulunamaz. kırımdan getirilen laleler ise sadece kokusu için getirilmiştir. ve bilindiği gibi laleler kokusuzdur. ancak t. schrenkii kendine has belli belirsiz limoni bir kokusu vardır.
osmanlıda üretilen laleler tamamen bir mutasyondan yola çıkarak yetiştirilmiştir.
istanbul çevrelsinde bulunma ihtimali düşüncesi ise. 1730 yılnda isyancılar tüm bahçelere girip tüm laleleri ve lale yetiştiricilerinini yok etmiştir. bu yüzden lale ile ilgili pek bir bilgi kalmamıştır. ve osmanlı lalesi denen tür de. ancak bazı lale tutkunları lalelerini bu isyancılardan korumak için kimsenin bulamayacağı ancak doğada kendi başlarına yaşayabilecekleri yerlere dikmişler. bu sebep ile çok çok düşük bir ihtimal de olsa istanbul çevresinde bu laleler bulunabilir. turhan baytop gibi bende t.acuminata x t. schrenkii melezlemesini denedim. evet sonuçlar iyi çıkıyor. ama ama selimiyenin çinilerindeki lalelere birebir benziyor. ancak lale mecmuasındakilere değil.

öte yandan kanuni sultan süleyman tarafından hollanda kralına hediye edilen laleler t. acuminata türü olduğu iddasındayım. bu hediye botanik bahçelerinin en değerli bitkiler kısmında muhafaza edilip. bir çok elçiye bu türü türkiyede bulmaları için görevlendirilmiştir. yaklaşık 9 adet lale türü bulmuşlardır. bu 9 lale hollanda lalelerinin atalarıdır.

acuminata ile ilgili bilgi yabani çiçek soğanları satan bir sitede verilmiş.
http://www.tulipes-botaniques.com/ca..._acuminata.htm

tulipa acuminata ve tulipa schrenkii türlerini edindindim. bir çok tohum aldım. tohumları paylaşabilirdim. ama tohumdan çimlendirmek biraz uzmanlık istiyor diye bunu göze alamadım. bir kaç yıl sonra bu türleri buradan paylaşıcam. isteyenler alıp yetiştirip. inceleyebilirler. ve bu türlere ek olarak da. t.sharonensis (şirin lalesi) üretmeye çalışıyorum.

calatli adlı arkadaşımız bu türü buldum deyince zaten bu ihtimal üzerine istanbulda bulmuş olabileceği düşüncesine kapıldım.

Osmanlı lalesini figürlerdeki halinden başka bir şekli fotoğrafı var mıdır ? görmek isterdim fooğrafı varsa ? ama deniliyor ki tamamen kayboldu. Ben kırmızı laleyi ( kan rengi) tabiatta buldum. Tabii dağ lalesi denilen yabani lale de var çeşitli renklerde . Elbette o değil. Bu benim söylediğim tamamen lale görünümünde ve soğanlı bir tür.

Halil bey osmanlı lalesinin hikayesi çok ilginç!
Dediğiniz gibi bu laleyi şehir dışına kimsenin bilmediği bir yerlere elseler bile, kültür formlarının tamamına yakını steril olduğuna göre doğal ortamda varlığını sürdüremez. Tohum tutmadığına göre bulunduğu noktadan başka bir yere gidemez. Bakımsız kaldığı için soğanındanda yavru vermez. Birkaç yıl sonra yok olup gider.

İbrahim bey
crocuslar konusunda çok iyi bir uzmansınız. hatta bu konuda benim kaynak kişi olduğunu sandığım hocalarım bile sizin yanınızda yetersiz kalıyorlar. ancak laleler konusunda da benim araştırmalarım çok çok derinlere dayanmakta. türün istanbulda bulunup bulunmaması bir şeyi değiştirmez. zaten bu tür birçok sitede satılıyor. bunun için tatlı da olsa bir tartışmaya girmek istemem. hele ki sizinle. ancak osmanlı lalelerinin %100 ü tohumdan yetiştirilebiliyordu. öyle ki yeni türler melezlenerek elde ediliyordu. ve o zamanın şartlarıyla bundan başka bir çareleride yoktu. sizin bahsettiğiniz steril türlere gelince şu an türkiyede satılan tüm lale türleri özellikle hollanda laleleri bile tohum yapabilmekte. piyasadaki laleler arasında tek kısır tür "white marvel" isimli türdür. ben diğer hepsinden tohum almayı başardım (Polinizasyonu sağlamak şartı ile) doğada özellikle türkiyede laleyi dölleyebilecek bir tür canlı var. o da sizin tanıyor olabileceğiniz kahverenkli bir kelebek türü. (bu kelebek crocusları çok sever.)

Not : katmerli türlerin hiç biri tohum yapmaz.

8 nolu mesajın ilk resmi gerçek bir laledir.

sayın calatli sizin laleniz bunlardan biri olabilirmi ?

Halil bey bende tartışmaktan ziyade yeni birşeyler öğrenmeye çalışıyorum.
Bende Muğla Göktepe tarafların bir lale ekliyorum. Bu tür Muğla taraflarında yaygın olarak bulunuyor.
T. orphanidea

benim 22. mesaj 2 resimdeki bitkidir. bu tür çok az sayıda edirnedede bulunmaktadır.
resimleri netten aldım. o yüzden aralarında biraz farklılık var. ancak bente T. orphanidea ı kasıt etmiştim.

ayrıca resim çok güzel. sizin koleksiyonunuzdanmı ?

sayın calatli eklediğim lale resimleri muğla da doğal olarak yetişen türler.
sanıyorum ki sizin laleniz. 1. resimdeki.
anladığım kadarıyla sizin bahsettiğiniz lale kan renkli ve ticari lalelere benziyor.
bende bundan bu sonucu çıkardım.
Tulipa armena Var. lycica - Likya Lalesi ?

sevgili arkadaşlar öncelikle hepinize merhaba demek istiyorum...
ben bu siteye ilk üye olduğumda laleninde sitemizde yer alması gerektiğini fikir olarak beyan etmiştim . şimdi bu sayfayı görünce çok mutlu oldum . ancak lale deyince beni üzen içimi acıtan bir durum var zaten laleyle ilgilenmeye başlamamda bu durumdan doğmuştur .bir zamanlar saray bahçelerini süsleyen dört altın fiyatına satılan türk halkının göz bebeği olan sanat eserlerinde nakış nakış işlenen o kıymetli nazlı bitki lale şimdilerde unutulan kaybedilen bir değer olmuştur . hatta okadarki bir zamanlar yurt dışından lale bahçelerini görmeye onlarca kişi gelirken şimdi bu konuda dışa bağımlı olmak acıtıyor içimi bildiğim ve araştırdığım kadarıyla lalenin tohumlarını ve soğanlarını hollandadan alıyormuşuz gerçi şuan üretim çalışmaları var ama ne kadar yeterli . hiç bir arkadaşım bu konuya değinmemiş lalenin tarihi osmanlıda eskidir yeri derindir insanlar laleye öle değişik isimler takmışlarki duyduğumda öle tuaf olmuştumki ..... nerden nereye diyor insan hep hayata yeni atılmış bir genç olarak kaybettiğimiz değerlere üzülüyorum .siz büyükler bizi güzel yetiştirin güzel şeyler öğretin ne olur yarın bu ülkeyi bize bırakacaksınız .... neyse bu konular oldukça uzun ve can sıkıyor kusura bakmayın gözlerinizi ağrıttım

Tulipa acuminata

Eklenti 189859

Heryerde ve herkesce Türk veya İstanbul lalesi olarak kabul edilmiştir.
Biz umursamazlığımız ve gamsızlığımız nedeniyle bu güzelliğin yok olmasına göz yummuşuz.
Şimdi bize düşen görev bunu bulup yetiştirip yaygınlaştırmak değil mi:confused:

Bir yerde 5 adet buldum. Umarım satıcı sözünden dönmez.;)

Yüzlerce lale türü ve melezinin resmini gördüm. Ancak eski osmanlı sanat eserlerindeki lalelere Tulipa acuminata kadar benzeyenini görmedim.