Çiğdem (Crocus)

[GLCN]

bende gittigidiyorda buldum 40 lık olarak satıyorlar fakat sizin dediğiniz gibi seneye açmazlar diye yabani falan arıyorum...

[aysemelike]

Orijinal Mesaj Sahibi kambium034

aslında soğanlı olan güz çiğdemidir.Crocus familyasına dahil turler genelde toprak altı gövdesi özelliği gösterir,tıpkı resimdeki safran gibi.dikime gelince ben daha 2 gün önce dikimi tamamladın ve yaklaşık olarak 1.5,2 aya kalmadan yetişmelerini bekliyorum.normalde ekim-kasım aylarında dikimi yapılıyor fakat kasımmın 1. haftası dolmadan dikilir ise çok daha iyi olur

sevgili glcn'ın pazara giderken gördükleri güz çiğdemi, kambium'un belirttiği gibi soğanlılar. Ama ben burada kambium'un mesajından ilham alarak "soğanlı" terimini açmak ve "soğanlılar" ile ilgilenen için birkaç ufak açıklama yapmak istiyorum.
İngilizcede geofitler "bulbous" bitkiler olarak adlandırılıyor bu nedenle de toprak altı gövdelyi "bulb" olarak simlendiriyorlar. Bulb türkçede soğan demek. İşte kargaşa burada başlıyor biz soğanlı dediğimizde yemeklik soğana benzer toprak altı gövdeyi kastediyoruz... Yabancı kaynaklarsa toprak altı gövdelilerin tümünü. Bu nedenle merak edenler için agaclar.net dergisinde yazdığım soğanlı bitkiler hakkındaki yazıda şekilleri ve açıklamaları ile "soğanlı bitkileri" tanımlamamız önemli.
Bunu neden önemsediğime gelince burada hepimiz (aramızda profesyoneller olsa bile) amatörüz ve bence terimleri doğru öğrenip kullanmamız önemli.....Sevgili kambium haklı olarak en doğru halini yazıyor ama amatörler ve bilmeyenler "bizim ektiğimiz çiğdemler, anemonlar, irisler soğanlı değilmiş" diyebililer....Belki doğrusu toprak altı gövdeli demek ama bu bizi aşan bir olay, bitki biliminde genel terminolojide geofit karşılığı basitçe soğanlı bitkiler olarak geçiyor bunu bilmek yetecektir herhalde....

Bir ikinci nokta da ekim zamanı ile ilgili. Ekim zamanı bulunduğunuz iklime göre 1-2 ay değişiklik gösterebilir. Örneğin ters laleller için doğuda ekim zamanı çoktannnn geçti ama benim için Denizli'de hala erken çünkü havalar hala çok sıcak....
Toprağın nemli ama serin olması çürümelerin engellenmesi çin baharda çiçeklenen soğanlıların ekimi için önemli....Egede aralık başı hatta bazen ortasına kadar bile ekmenizde bir sakınca yoktur.....

[kambium034]

sn Melike Şahiner;
Hiçte o kadar kafa karıştıracak bir durum değil.Tabi ki demek istediğinizi anlıyorum ve beni muhatap aldığınız için de teşekkür ediyorum.
İlk olarak; bikere ben bu konun bu kadar uzayacağını hiçte tahmin etmemiştim.yumru derken gerçekten de yumrulu bilkileri kastetmiştim.Örneğin;sizlerin çiğdem diye formum başından beri bahsettiğiniz safran bitkisi (ki resimleri bu formda bolca bulunmaktadır ve aynılarını ekliyeceğim.) ile patates.Şimdi safran ne çiğdem ne diyenler de olacak umarım.İkiside uzaktan akrabadırlar.Biri Crocus familyasından diğeri ise Sternbergia familyasındandır.Fakat halk arasındaki deyimleri ile güz çiğdemi veya sarı çiğdem veya ÇİĞDEM veya kurbağa çiçeği olarak bilinen bilimsel adı ise Sternbergia lutea olan bitki eylül-kasım aylarında çiçek açar.Tabi yöreden yöreye iklimden iklime fark etmekle birlikte...Eğer ki şansınız var ise şu an bile açmış olan çiğdemleri göre birirsiniz , evet evet şimdi şu an bile.İşte safran ile çiğdemin 1. farkı bu.
2.olarak çiğdem genelde 20-1000m rakımlı tarla kenarlarında yabani olarak yetişir.20. yüz yıla kadar bek bir ekonomik değeri yok idi.Fakat içinde bulunduğumuz yüz yılda artık kanser tedaviinde kemo terapi ilaçlarının ham maddesi olarak kullanıldığını biliyoruz.Yenmesi zehirli olduğundan ötürü halk arasında hemen hemen hiç yetiştirilmez bile.Safran ise ekonomik değeri yüzyıllardır artan ve insan oğlunun vaz geçemediği yumrulu bir bitkidir.Bir diğer mevzu girişte de belirttiğim konu;YUMRULU BİTKİLER:SAFRAN,PATATES
SOĞANLI BİTKİLER:lale,sümbül,ÇİĞDEM
YASSI VEYA TOPRAK ALTI GÖVDELİLER:KIVIRCIK...
.
.
.
Tüm bu sıraladıklarım sn. Melike Şahinerin'de dediği gibi gövdesi toprağın altında anlamına gelen geofit familyasında yer alır.
EN ÖNEMLİSİ İSE BU İKİ TÜR BİTKİDEKİ ÜREME ŞEKLİDİR
Kısaca ondanda şöyle bahsedeyim ;
safran (Crocus sativus) ile çiğdem (Sternbergia lutea ) ikiside ve vejetatif yol ile yani eşeysiz olarak ürer.Fakat soğanlılar istisna.Onlar eşeyli olarakta üreye bilir.Yani soğanlı bitkilerin bir çoğunu tohumla üretmek mümkündür.Fakat yumrulular da bu yöntem tercih edilmez.Formun başından beri safran ile patatesten aynı gurupta bahsediyorum.Sizce neden?.Patatesin nasıl üretildiğini az çok hepimiz biliriz.İri YUMRULAR alınır 4-5 ve hatta 6 parçaya bölmek süreti ile dikilir.Böyle bir yöntemi soğanlı bitkilerde bir denediğimizi düşünsenize.Tam bir felaket.
Onun içindir ki yumru ile soğan çok farklı terimlerdir hala bile yumru ilr soğanı tam olarak açıklamış olduğuma inanmıyorum.İster inanın isterseniz inanmayın bukadar şeye ramen hala ve hala soğanla yumru arasında bir yığın fark var.Enzimatik reaksiyonlardan tutun da çiçeklenme sürelerine kadar.Fakat bu yazı ile yinede kafa karıştırdım ise gerçekten herkesten af diliyorum.ŞİMDİDEN HERKESE KOLAY GELE


NOT :ÇİĞDEM VE SAFRANIN LATİNCE ADLARINI YAZDIĞIMDAN DOLAYI RESİM EKLEMEYİ GEREKLİ GÖRMEDİM LATİNCE ADLARINI GOOGLE DA ARAYARAK BULA BİLİRSİNİZ.
safran (Crocus sativus) ile çiğdem (Sternbergia lutea )

[herbaryum]

Sayın kambium034,

Yanlışlarınızı sıralıyorum.

1.Crocus, Sternbergia ve Geofit diye familya isimleri yoktur.
2.Safran ve Çiğdemi ayrı şeyler olarak söylüyorsunuz. Crocus (Iridaceae) Süsengiller familyasından yumrulu bir bitkidir ve genel olarak Çiğdem olarak bilinir. Safran Crocus sativus bitkisinin dişi organlarından elde edilen boyar maddenin adıdır ve aynı zamanda bitkisine de Safran denmektedir.
3.Sternbergia (Amaryllidaceae) yumrulu bir bitkidir ve Tavuk çiçeği veya Kurbağa çiçeği olarak bilinir.
4.Yukarıdaki bitkiler asla Patates bitkisi ile akraba değillerdir.
5.Yukarıdaki her iki bitki de sonbaharda çiçek açarlar, asla yöreden yöreye ve iklimden iklime fark etmez.
6.Çiğdem yalnızca tarla kenarlarında yabani olarak yetişmez, uygun habitatlarında bulunur.
7.Çiğdem yani Crocus türleri 20. yüzyıldan çok daha önceleri bile ekonomik öneme haizdiler.
8.Yassı ve toprak altı gövdelere örnek "Kıvırcık" ????. Kıvırcık Asteraceae familyasından yaprakları yenen bir cins (Lactuca)
9. Crocus ve Sternbergia hem vejetatif hem de tohumdan ürerler.
10. Soğanlı bitkiler de soğanlarının küçük parçalara ayrılması ile çoğaltılabilirler. Siz olmadığı deneyerek mi tespit ettiniz?
11.Yumru ve soğan arasında bir yığın fark olduğunu söylemişsiniz. Zaten ikisinin aynı olduğu kanısında olan mı var? Ancak arasında fark olarak gösterdiğiniz enzimatik reaksiyonlar ve çiçeklenme süreleri bu iki yapı arasında kullanılacak farklılıklar değil.

[aysemelike]

Sayın herbaryum,
Mesajınızı yeni gördüm, hislerime tercüman olduğunuz ve yanlışları düzelttiğiniz için teşekkür ederim.
Melike

[celalsungur]

Sebo, bak neler buldum.

[Sebahattin Sargın]

Zaten markete gittim mi hemen soğanlı bitkiler bölümüne atlıyorum . Güler Hanımdan aldığım çiğdemlerden bir tanesi "Merhaba" dedi, bir kaçıda toprağı kabartmışlar. Çok sevinçliyim çok

[celalsungur]

Orijinal Mesaj Sahibi Sebahattin Sargın

Zaten markete gittim mi hemen soğanlı bitkiler bölümüne atlıyorum . Güler Hanımdan aldığım çiğdemlerden bir tanesi "Merhaba" dedi, bir kaçıda toprağı kabartmışlar. Çok sevinçliyim çok

Ben de Güler hanım'dan 3 tane almıştım. Küçük saksıya diktiklerim çifter, çifter uç verdi, bekliyoruz. Maycanbahçe neden artık yazmıyor, onu özledik. Bursa toplantısındaki hepinizin ev sahipliğinizi unutabilmek mümkün değil. Bizleri dostluğunuzun konforuna alıştırdınız, lütfen bu iyi alışkanlığımızdan bizi mahrum bırakmayın. Hepinizi çok seviyoruz. Selamlar.

[Sebahattin Sargın]

Sevgili Maycan Bahçe sanırım şu aralar yoğun, o nedenle foruma yazamıyor. Bizde sizin gibi değerli üyelerimizi seviyoruz . Güzel sözleriniz içinde ayrıca teşekkür ederim...

[Penelophe]

Çiğdemlerim büyümeye başladı. Bazılarında 3 ayrı sürgün var.

[ibrahim37]

Arkadaşlar kusura bakmayın bu köşeyi yeni fark ettim. Bende bir çiğdem tutkunuyum. Çiğdem yetiştiren arkadaşlar olarak edindiğimiz tecrübeleri burada paylaşmak gerçekten çok iyi bir fikir. Bundan böyle bu köşeyi kaçırmadan takip etmeye çalışacağım.
Dün gördüğüm küçük bir ayrıntıyı anlatmak istiyorum. Bildiğiniz gibi İstanbul'da bir kaç gecedir havalar eksileri gösteriyor. Benimde camda bulunan iki çiğdem saksısı vardı. Donmasınlar diye korkudan içeri mutfağa aldım. Bir de ne göreyim
sadece iki gecede hemen toprağı kabartmışlar. Bu gece bitkiler yanılmasın diye tekrar dısarı çıkardım. Bu gece hava biraz daha iyi gibi görünüyor umarım yanılmam.
Demek istediğim şu, bu bitkiler inanılmaz derecede ısıya ve ışığa karşı duyarlıdırlar. Bu çiğdemlere hayran kalmamak imkansız.
Benim gibi çiğdem yetiştiren arkadaşların olduğunu duymak gerçekten harika..
Herkese iyi seneler diliyorum...

ibrahim SÖZEN.

[Güler]

Sevgili ibrahim37, bence çiğdeminizi içeri almayın. Onlar serin yer severler. Bırakın çiçeklenmelerini yavaş yavaş yapsınlar daha ilkbahara zaman var.
Bahçedeki çiğdemlerimin üzerinde kar var, ama yine de yavaş yavaş toprağı patlatıyorlar.

[ibrahim37]

Sayın güler! sizinkiler bahçede ise içiniz rahat ancak benim bahsettiğim saksılar beşinci katta ve camda. Ciddi bir don durumunda saksı tamamen buza dönüşebilir ve ben saksıdaki türlerimi asla kaybetmeyi göze alamam.

[Sebahattin Sargın]

Benim çiğdemlerim kapalı balkondalar gerçi balkonda ve mutfakta içeriyi ısıtacak herhangi bir materyal yok. Ama hepsi çoktan "Merhaba" dediler, sağlıklı bir şekilde büyüyorlar. Şimdi bir kısmı yapraklarını açmaya başladılar. Çiğdem seven arkadaşlarımızın artması gerçekten çok sevindirici . Bu arada arkadaşlar farklı çiğdem soğanlarını nasıl bulabilirim? İlkbaharda Uludağa çıkmayı düşünüyorum belki orada çiğdemlere rastlayabilirim.

Sevgiler

[ibrahim37]

Sevgili sebo senin balkon ışık alıyormu? Mesela günde kaç saat güneş görüyor? İyi güneş görüyorsa senin yerin çok uygun.
Ben bu nisanda uludağa mutlaka gideceğim. Uludağda çok güzel çiğdemler olduğunu biliyorum. Ağaçların bittiği yerde çiğdemler başlar

[Sebahattin Sargın]

Balkonum gün boyunca aydınlık fakat yoğun güneş ışığını öğlene kadar alıyor. Bu aralar sınavlarım olduğu için onlarla ilgilenemedim, bir kısmı ışık almamış. Bakalım bu olumsuz bir etki yapacakmı. İbrahim Bey bakarsınız Nisan ayında Uludağa bir treeking yaparız siteden arkadaşlar ile, hep birlikte görmüş oluruz o canım çiğdemleri

[ibrahim37]

Bu miktarda ışık yeterli olması gerekir. Özellikle yapraklı oldukları zaman mümkün mertebe ışık alsınlarki gelecek yılın yumruları bu dönemde oluşuyor.
Yumrular ne kadar iri ve sağlıklı olursa gelecek yılın çiçekleride okadar sağlıklı olacak demektir. Diğer zamanlarda ışığın önemi yok.
Gerçi senin tecrüben vardır.
Treekingmi!! Ben bayılırım. Tek sorun boş zaman bulmak.

Sevgiler..

[Sebahattin Sargın]

Demek ki Nisan ayı için bir treeking planlamız lazım şimdiden . Yardımcı olduğunuz için çok teşekkür ederim ben bu sene çiğdem yetiştirmeye başladım. Anlıyacağınız tecrübe edinmeye bu sene başlıyorum. Bunları söylemeniz iyi oldu onları ışıklı bir yere alayım ben.

Sevgiler

[Güler]

Sevgili sebo, değişik çiğdemlerden neyi kastediyorsun? Renk olarak mı? Tür olarak mı?
Eğer renk dersen bende bol bol var. Sarı, beyaz, mor, morbeyaz çizgili. Seneye sana soğanlarından verebilirim. Veya Mayıs'ta sen Manyas'a gelebilirsen kendin topraktan çıkartabilirsin.

[Sebahattin Sargın]

Güler Hanımcığım;

Değişik renk ve türdeki çiğdemleri kastedmiştim. Mayısta sizi ziyarete gelirim o zaman kendim alırım soğanlardan, sizi yormayalım birde . Zaten bu seneki çiğdem soğanlarıda sizin hediyelerinizdi size ne kadar teşekkür etsem azdır. Soğanlı çiçek yetiştirmeye ilk sizin soğanlarınız ile başladım, uğur getirdiler

Sevgiler

[tolgahan83]

herkese merhaba..

ben foruma uye olalı baya oldu ama sürekli okumaktan yazmaya fırsatım olmamıştı..

ben 3 4 yıldır çiğdem yetiştiriyorum. ama geçen seneye kadar yetiştirdiklerim doğadan topladığım güzçidemleriydi..

ancak gecensene ilk defa marketten 10lu paket içinde satılan çiğdemlerden aldım, gayet güzel açtılar sonra soganları mayıs hazırana dogru topraktan çıkardım. ekim kasım ayında tekrar ektim..

şuan tekrar çimlendiler ama sanki geçen seneki kadar güçlü gözükmüyorlar, yaprakları daha ince. benim merak ettiğim handanhanım'ın dediği gibi bu soğanlar sadece 1 kerelikmi çiçek açıyorlar.. eğer öyleyse birdaha almayı düşünmüyorum..

[ibrahim37]

Güler hanım çiğdemlerinizi doğrusu bende çok merak ediyorum. Çiçekli hali varsa buraya eklerseniz çok sevinirim. Ve türleri hakkında yorum yapabiliriz.
Sayın Tolgahan öncelikle hoş geldiniz. Sizinde çiğdem yetiştirdiğinizi bilmek çok güzel. Çiğdemler kesinlikle bir defaya mahsus değil sürekli her yıl çoğalarak
daha güçlü bir şekilde çiçek açarlar. Çiğdemleriniz satın alma ise bunların tamamı hollanda'dan gelme ve melezdir ve tohum tutmazlar ancak yer altından çok güzel yavru verirler. Yabani türler ise saf ve orijinal türler olduğu için çok güzel tohum tutar ve aynı zamanda toprak altındanda yavru verirler.
Aynı zamanda satın aldığınız türler ilkbaharda açan türlerdir. Bunlar daha yeni yeni toprak altından burunlarını göstermeye başladılar. Eminim bu yılda çok güzel çiçek açacaklar. Çiğdemlerinizi ektiğiniz yer ve toprak uygun ise mutlaka çiçek açarlar.
Bence vaz geçmeyin, zor olan işler bana her zaman keyif vermiştir.

Sevgiler.. Saygılar..

[ibrahim37]

Bunlarda benim geçen yıl saksıda ektiğim iki tür çiğdemlerim.
Bunlarda Hollanda'dan gelme çok güzel çiçek açtılar ama her ikiside tohum tutmadı ancak toprak altından yavru verdiler. Bu kış onları bahçeye ektim. Bu seneki durumlarını çiçek açtıklarında buraya ekleyebilirim.
Çiçekçilerden alınan türlerin tamamına yakını bu ikisinden ibaret.

Crocus flavus (yellow mammoth deuch)
Crocus vernus ssp. vernus (deuch)

[tolgahan83]

bu hızlı cevabınız için çok teşekkürler ibrahim bey..

evet satın aldığım türler ilk baharda açan crocus.. aynen dediğiniz dibi tohum tutmadılar ancak bol bol toprağın altından yeni küçük soğanlar verdiler..

büyük ihtimalle o küçük soğanlar bu yıl çiçek açmaz ve soğanını büyütür diye düşünüyorum..

bir sorum daha var.. o küçük soğanlar kac yıl sonra çiçek açacak kadar büyürler??

[ibrahim37]

Sayın tolgahan soğanların hepsi küçük boyutta ise küçük olanlar bu sene açmayabilir. Ancak içlerinden bazılarının boyutları ilk aldığınız gibi büyük olması gerekir. Büyük olanlar bu sene açar küçük olanlar gelişmeye bağlı olarak seneye açar. Eğer hiç büyük soğanınız yoksa. Muhtemelen geçen sene yaprakların yeşil olduğu dönemde susuz kalmış veya ihtiyacı olan ışığı alamamıştır. Bu sene sadece bu iki noktaya dikkat ederseniz kesinlikle uzun yıllar size bol bol çiçek vermeye devam edecekler.

saygılar...

[Güler]

Sayın ibrahim37, benim crocus soğanlarımın bir kısmı saksıda, bir kısmı ise bahçede. Çiçekleri de aynen sizinkiler gibi, renkleri sari, mor, beyaz, morbeyaz çizgili. Saksıda olanlar henüz toprağı çatlattılar, bahçedekilerde daha ses seda yok. Önümüzdeki Hafta sonu Manyas'a gittiğimde resimlerini çekmeye çalışırım. Ama daha çiçeğe geçmelerine vakit var tabii.

[Penelophe]

Arkadaşlar çiğdemleriniz ne durumda? Benim çiğdemlerimin yapraklarında oluşan bu kırıkımsı oluşumlar normal mi?

[Sebahattin Sargın]

Çok şaşırdım o kadar çiğdem resmi gördüm hiç bu şekilde yapraklara rastlamamıştım. Benimkiler gayet sağlıklılar yaprak çıkartıyorlar henüz çiçeklerini görmedim. Penelophe İbrahim Bey belki bu konuya bir açıklık getirebilir.

Sevgiler

[Oyaman]

Benim çiğdemlermin de yaprakları dümdüz , sanki yapraklar birbirine girmiş gibi !

[fatmadundar]

Çok hoş Penelophe Nasıl başardın bunu Eğer yaprakları böyleyse çiçekleri kimbilir nasıl kıvırcık ve gösterişli olur
Hakikaten nasıl oldu, yanlız biri mi yoksa çoğu mu? Sanırım çıkmakta güçlük çekmiş.Toprağın üstü kabuk mu bağlamışti acaba?