[generalduncan]

Merhaba arkadaşlar,

Konuyu baştan sona okudum. Verdiğiniz bilgiler ve tartışma için teşekkür ederim. Çünkü doğru bilgi tartışmadan çıkar.

Ben çevre yüksek mühendisiyim. Okulda kompostu katı atık dersinde işlemiştik; fakat gerçek hayatta hiç yapmışlığım, hatta görmüşlüğüm bile yoktu. Sadece C/N oranı şu olur, bu olur diye ezbere birkaç bilgi hatırımda kalmıştı. Şimdi ilk kez işyerimde yapmayı deniyorum. Çalıştığım fabrikada evsel atıklarımızın azaltılması konusunda başlattığım çalışmayı sizlerle paylaşıp tavsiyelerinizi almak istiyorum.

Fabrikamızda en çok çıkan evsel atıklar haftada 15 battal boy çöp torbası biçilmiş çim ve 10 torba mutfak atığı. Bunları azaltmak için organik kısmını kompost yapmayı önerdim, yönetim de bunu önce bir denememi istedi.

Ben de işçi arkadaşlara resimdeki sandıklardan 2 adet yaptırdım. Bu sandıklar 1,80 x 1,1 x 1,1 ebatlarında. Tahta paletlerin bir yüzündeki tahtaları söküp paletleri dikdörtgen şeklinde birleştirerek imal ettik. Üst ve ön yüzlerinde menteşeli birer kapak var. Altı açık, toprakla temas halinde. Üstünü naylonla kapladık.

Sandıkların her birine iki hafta boyunca 25'er torba biçilmiş yabani çim ve ot, 2'şer torba ham meyve-sebze atığı ve birer torba kırpılmış kağıt doldurdum. Ayrıca her gün fabrikadan çıkan çay atığını peyderpey döküp üstten karıştırdık. Elimizde yaprak, dal gibi kahverengi madde yeterli miktarda yoktu. O yüzden kağıt kullanmak zorunda kaldım.

İlk bir haftada karışım %50 küçüldü ve sıkıştı. Haftada bir üzerine biraz su dökerek kuru yerlerini ıslattım. 13 gün sonra sandıkların kenardan 25 santim içeriden bir termometre sokarak sıcaklıklarını ölçtüm. 60 ve 65 derece çıktı. 14. ve 15. günlerde sandıkları boşaltıp içindekileri alt üst ettim. Malzemeyi kaldırdıkça yığının içinin yanmış ot renginde koyu kahverengi ve hatta siyah renk aldığını gözlemledim. Duman çıkarıyor, yanmış ot ve çürümüş organik madde karışımı gibi kokuyordu. Çimler bir miktar çamurlaşmış ve birbirine keçe gibi yapışmış durumdaydı. Karıştırdığım malzemenin fotoğrafını aşağıda görüyorsunuz.

Karıştırdıktan sonraki gün karışımın sıcaklığını 59 derece olarak ölçtüm. Bu arada karışımım etrafa çok kötü bir koku yaymaya başlamıştı. Amonyak veya gübre gibi koktuğunu düşünüyorum. Küçük sinekler ve böceklerin de cirit attığını gözlemledim. Buna rağmen sinek-böcek olmasının normal olduğunu düşünüyorum. Kokunun nedeni olarak karışımın fazla ıslak olması ile kahverengi maddenin az olmasını görüyorum. Bu da amonyak kokusuna yol açmış olmalı. 15 gün hiç karıştırmadığım için havasız kalmış da olabilir. Şu anda kızışma devam ettiği için kompostlaşma yolunda gidiyor gibi gözüküyor ama o koku olmasa daha iyi olacak. Yarın 2 çuval çam talaşı elime geçecek. Bunu içine karıştırmayı düşünüyorum. Ayrıca önceki sayfalarda resimlerde gördüğüm gibi hava delikleri açacağım.

Bu arada yeni çim ve mutfak atıkları gelmeye devam ediyor. Başka sandığım olmadığı için üstüne ekleme yapmak zorunda kalabilirim. İki sandığı birleştirip yeni sandığa mı devam etmeliyim, ne dersiniz? Yığın çok yükselirse fazla sıkışır, gözenekliliği kalmaz diye endişe ediyorum.

Nasıl gidiyor sizce? Sizce koku olayını düzeltmek için başka ne yapmalıyım? Talaş yeter mi? Kağıda mı abansam?