[Todor]

KİVİDE ÇÖĞÜR ÜRETİMİ

Bir kivi meyvesinde ortalama 1000 adet tohum bulunur. Tohum kabukları incedir ve kolay zedelenmektedir. Tohumlar çiçeklenmeden itibaren geçen 110 gün içersinde tam büyüklüklerine ulaşmaktadırlar. Çöğür üretiminde en fazla Bruno ve Abbott çeşitlerine ait tohumlar kullanılır. Hayward çeşidinde tohumlar zayıf gelişme gösterdiği için kullanılmaz.

Dinlenme halinde bulunan tohumların çimlenebilmeleri için bunların belli bir süre soğukta kalmaları gerekir. Tohumlar meyvenin içinde veya meyveden çıkarılarak soğuğa maruz bırakılabilirler.

Eğer tohumlar meyveden çıkarılmış ise çıkarıldıktan sonra önce gölgede kurutulur, daha sonra nispi nem oranı %30-50 arasında sıcaklığı 10 C derecenin altında bir depoda bekletilirler. Uzun süre depoda bekletilen tohumlar çimlenme kabiliyetlerini kaybederler.

Eğer tohumların soğuklama ihtiyacı meyve içinde karşılanmak isteniyorsa, o taktirde iri ve olgunlaşmış meyveler seçilip bunların soğuk hava deposunda 0-5 derece sıcaklıkta bir kaç ay bekletilmeleri gerekir.

Tohum çıkarılacak meyveler ince bir blenderdan geçirilir sonra pulp haline getirilen meyveler yıkanarak tohumlar ayıklanır. Daha sonra serin ve kuru bir yerde kurutulur. Tohumların ekime yakın bir zamanda çıkarılması uygun olur

Çimlenme oranlarının arttırılması için, ekilmeden önce 4,4 derede 6-8 hafta kadar nemli kum, perlit, talaş gibi ortamlarda bekletilmeleri uygun olur.

Tohumlar kıs sonu ile yaz ortası arasında ekilmelidir

Tohumlar erken ekildiği taktirde gelişmeleri için yeterli zaman bulacaklarından ertesi sene aşıya gelmesi mümkün olacaktır.Şaşırtma işleminin kolaylaşması ve tohum çürümelerinin önüne geçilebilmesi için, toumların 3mm derinlikte steril ortama ekilmesi gerekir.

Tohumlar ekildikten sonra yastıkların üzeri bir süre kapatılarak harcın kuruması önlenmelidir. Bu aşamada fidecikler çok hassas oldukları için bunların direk güneş ışığına maruz bırakılmamaları gerekir. Aşırı nem birikimide fidelerin hastalık kapmasına zamin hazırlayacağından aynı oranda tehlikelidir. Yarı gölgeli havalandırılmış ortamlar bu aşamada en uygun ortamdır.

Bu ortamda 21 derecede tohumların tamamının çimlenmesi 2-3 hafta içersinde gerçekleşir. Çöğürler 2-4 yapraklı olunca dikkatlice sökülüp, çapları 6-8 cm olan tüplere şaşırtılmalıdır.

Bu aşamadan sonra çöğürlerin dış şartlara yavaş yavaş alıştırılmaları zorunludur.Alıştırma işleminden sonra çöğürler, tüplü olarak fidanlığa taşınabilir.

Yaz sonuna kadar gelişen çöğürlere, eğer gelişmeleri yeterliyse aynı yıl son baharda durgun aşı yapmak mümkündür.Eğer gelişme zayıf ise ertesi yıl erken donbaharda kalem aşısı yapılarak, aşılı fidanların bu vegetasyon dönemi sonuna kadar gelişmeleri sağlanır.


Kaynak:
Dr. Temel Yalçın
Ziraat Yüksek Mühendisi
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü
Yayın no:76