Yükseltilmiş sebze yatakları
 

Uzun bir sure herhangi bir kimyasalla islenmemis suntadan yapilan yukseltilmis yataklar kullandim fakat bunlar asiri yagmurlara ve tahta kurdu istilasina dayanamayarak curuduler. Simdi butun bu yataklari geri donusturulmus plastikten yapilan yataklarla degistiriyorum. Bunlar cok duraylilar ve siyah renklerinden dolayi isiyi cok iyi emme ozellikleri var. Yillarca kullanabilirim. Tabii bir de sunta uzerinde kolayca olusabilen cesitli mantarlari barindirma gibi bir sorun da ortadan kalkmis oluyor.

Biraraya getirme asamasini ve iclerine dolduracagim malzemeyi resimlerle gosterecegim. Bu mesajdaki ikinci resimde gordugunuz kartonlari toprak malzemesinin altina yabani otlarin topragi istila etmesini onlemek ve cesitli koklerin yatak disina yonlenmesini saglamak icin kullandim. Bunlar zaten kisa bir surede bozunup topraga karisacaklar.

Yataklarda kullandigim temel toprak karisimi ise asagidaki resimde. Bu karisim, peat, organik bahce topragi ve yanmis buyukbas hayvan gubresinden olusuyor. Genelde her ucunden de asagi yukari 1/3 oraninda karistiriyorum.

Sonraki asama su tutma ozelliginden yararlanarak topragin su ihtiyacini azaltmak ve koklerin toprak icinde daha rahat ilerlemesini saglamak icin vermikulit eklemek. Iyi drenaj sagmalak icin perlit de tercih edilebilir; ancak ben perlitin hem gorunusunu ve hem de toprak sulandigi zaman yogunlugundan dolayi yuzeyde birikmesini hic sevmiyorum. Vermikulitten cok memnunum. Vermikuliti ekledikten sonra toprakla iyice ve altli ustlu karismasini sagliyorum.

Evlerin arka bahcesinde bu sekilde insan eliyle hazirlanmis toprak karisimlarinin cesitli mineraller ve bitki besinleri acisindan ideal hale gelmesi ortalama yedi yili aliyor. Dolayisiyla, yataklar icin hazirladigim karisim ne kadar zengin olsa da hemen dengeli bir yapiya kavusmasini beklemek yanlis olur. Yalniz, o yonde attigim adimlarin en onemlilerinden birisi topraga cesitli iz elementleri kazandiracak kaya tozunu (rock dust) eklemek. Kaya tozunu da ekleyip topraga iyice yediriyorum.

Sira geldi yengec kabuklarindan yapilan yengec besinini eklemeye. Yengec besini hem ozellikle domates ve biberlerin bol miktarda ihtiyac duydugu kalsiyum ve magnezyumu saglayacak, hem de yavas yavas bozunan azot ve fosfor besinlerini topraga kazandiracak. Benim kullandigim yengec besininin yuzde N-P-K oranlari 2-3-0, kalsiyum orani 23 ve magnezyum orani 1.33.

Yengec besinini de toprak karisimina yedirdikten sonra deniz yosununu ekliyorum. Yosunun, bahcede kullandigim mucizevi bir urun oldugunu dusunuyorum. Icindeki dogal buyume hormonlari ve iz elementler, potasyumla birlesince bitkilerin kuvvetli kokler olusturmasina, hastaliklara ve kurakliga daha direncli hale gelmesine yardimci oluyor. En azindan benim gozlemim boyle. Yosunun domatesler uzerindeki olumlu etkisini 2-3 gun icinde gordugum zamanlar oldu. Suda eriterek hazirladigim yosun karisimlarini domateslere verdikten sonra domates fidanlarinin saplarinin cok kisa surelerde kalinlastigini ve yapraklarin cogalarak kalinlastigini gozlemledim. Benim kullandigim yosunun yuzde N-P-K oranlari 1-0-2.

Daha sonra tozlastirilmis alfalfa besinini ekliyorum. Bu besin de dogal buyume hormonlarina sahip ve toprak icindeki mikroorganizma aktivitesini arttiracak. Icindeki yuzde N-P-K oranlari 2-0-0.

Ellerinize sağlık sn. birnefestoprak, çok güzel olmuş. Ben de böyle birşey hazırlamak istiyordum. Tahtadan yapacaktım ama sizin malzemeler daha mantıklı geldi.
Bu plastik malzemeleri nereden temin ettiniz acaba?

Baskaca sevdigim bir urun de yesilkum (greensand). Normalde killi topraklari gevsetmekte cok etkili olan bu urunu yukseltilmis yataklarda kullanmayi seviyoruml. Icindeki yuzde N-P-K oranlari 0-0-0.1.

Son olarak icindeki yuzde N-P-K oranlari 3-4-4 olan Espoma marka Garden-tone'u topraga karistirmaya geldi. Bu urun buyuk miktarda organik ve icinde bol miktarda ve cesitli mycorrhizae var. Bahcede kullandigim en iyi urunlerden birisi bu.

Bu toprak toprak değil, bomba :D

Butun bunlarin ustune yapilacak en onemli uygulama ise gubreyle eklediklerime ek olarak suda mycorrhizae cozerek toprak karisimina yedirmek. Ben 1.5 metrekarelik bir alan icin yaklasik 8 litrelik suya asagi yukari 1 corba kasigi kadar mycorrhizae ve pekmezi (molasses) basincli su iyice sirkulasyon yaptiracak sekilde karistirip karisimi topraga iyice yediriyorum. Mycorrhizae konusunda dikkat edilecek konulardan bir tanesi de mycorrhizaenin uygulandigi toprakta hizlica cozunen yuksek oranda fosforun olmamasi. Toprakta yavas yavas bozunan dogal gubreler icin sorun yok ancak cabuk cozunecek kimyasal gubre kullaniyorsaniz, gubrenin icindeki yuzde fosfor oraninin 4'u gecmemesine dikkat edin. Aksi takdirde mikroorganizmalarin cogalmasini yavaslatmis hatta onlemis olursunuz.

Normalde butun bu islemleri yaptiktan sonra ekimden once 1 ay kadar beklemeyi tercih ederim; ancak su anda diger yataklarda yerim kalmadigi icin birkac gun icinde yeni hazirladigim yataklara ekim yapmaya baslayacagim.

Turkiye'de bu tip urunlerin pazari cok gelismedi; ancak benim yasadigim yerde bulmak cok kolay. Geri donusumle elde edildigi icin de ayrica guzel. Yurtdisina gonderiyorlar mi bilemiyorum ama su adreste var: Grow Bed Raised Beds | Buy from Gardener's Supply. Ilk sefer icin biraz pahali gelebilir ama cok uzun yillar kullanilabilecegi icin uzun vadede mantikli geliyor. Tabii plastik yataklarin bir suru baska secenekleri de var. Ben ozellikle derin olanini sectim ki kokler istedikleri gibi yayilabilsinler.

Bütün bu harika çalışmanın maliyetlerini de biraz anlatırmısınız sayın Birnefestoprak?

Doğrusu çok özendim çalışmanıza. Bu hazırladığınız toprağa sopa soksanız, ertesi gün kök salar yeşerir herhalde. Ellerinize sağlık.

Maceranızı merakla takip edeceğim.

Ben bahceyle ugrasmayi cok sevdigim icin begendigim bir urun oldugu zaman deneme amacli dayanamayip aliyorum. Bir bakima hastalik gibi :D Benimkisi tamamen deneysel amacli ve kucuk bir bahcede yapilan yuruttugum bir hobi. Tabii bu tip bir uygulama buyuk alanlarda ve tarlalarda maliyet acisindan zor olabilir. Buyuk alanlarda gorece daha dusuk maliyetli olacak sekilde sadece yosun ve pekmezden olusan bir karisimi yapraklara puskurterek bile iyi sonuclar almak mumkun.

Maliyete gelince: kullandigim kaya tozu 20 kg agirliginda bir pakette geliyor. Bunun fiyati asagi yukari 90 lira ama bana 2 sene kadar yetiyor. Kullandigim 3-4-4 gubrenin agirligi 10 kg ve fiyati 50 lira civarinda, 3 yetistirme sezonu kadar yeterli oluyor. Neticede butun urunleri karistirdigim icin, hepsinden cok miktarda boca etmek asiriya kacmak olur. Organik de olsa topraga yuksek miktarda azot vermemek gerek ki yeraltisuyu kirlenmesin.

Maliyeti dusurmek icin size cok faydali bir ipucu vereyim, Amerikan yerlilerinin kullandigi koku yuzyillar oncesine dayanan bir yontemdir. Hic gubre almaniza gerek yok, yasadiginiz yerde balik satan bir hal varsa ya da surekli alisveris yaptiginiz bir balikci varsa oraya gidip balik kafalarini ve diger balik artiklarini rica edin, bunlar nasilsa cope gidiyor. Sonra bahcenizde sonraki sezon bitki yetistireceginiz bolume bu artiklari gomun. Siz bahcenin baska bir bolumunde bitkilerinizi yetistirirken artiklari gomdugunuz topragi bir mevsim boyunca dinlendirin. Sonraki mevsimde kullanacaginiz bu toprakla en az benimki kadar iyi sonuclar almamaniz mumkun degil. Balik artiklari bozundukca topragi zenginlestirip mikroorganizma faaliyetini cok miktarda arttirmis olacaksiniz. Zenginlestirdiginiz kisimda ekim yaptiginiz sirada da topragin baska bir kesiminde ayni uygulamayi gerceklestirip sirkulasyonu saglayabilirsiniz. Benzer sekilde kahve artiklarini ve filtrelerini (filtre kahve iciyorsaniz), asiri miktarlarda ekleyip topragin asiditesini bozmamak kaydiyla, ekleyip topragi zenginlestirebilirsiniz ama hangisini tercih edecegimi sorarsaniz kesinlikle balik artiklarinizi denemenizi tavsiye edecegimi soylerim.

Tabii tam anlamiyla toprak haline donusmesi yillar alacak ama fena bir baslangic sayilmaz :D

Coco-peat (ya da peat moss) gibi toprak karisimi malzemesi bulmakta zorlananlar icin bir tavsiyem olacak: Eger erisim imkaniniz varsa cevrenizde agaclarin kesilen parcalarini (woodchips) ya da agac diplerinde biriken ufak parcalari iyice ufalayip (yeterince ufak degilse makineden gecirilebilir) genis bir alana serin. Yine erisim imkaniniz varsa, mantar sporlarini bu alana serpip iyice sulayin (mantarlar buyuyup yasam dongulerini tamamladikca bozunacaklar). Bunun yerine agac parcalarinin uzerine bozunmayi hizlandirmak icin mycorrhizae da serpebilirsiniz (bozunmayi hizlandirmak icin alfalfa da deneyebilirsiniz). Belli araliklarla parcalari alt ust edip bozunana kadar bu isleme devam edin. Sonucta elde edeceginiz sey bitkiler icin son derece yararli, cok iyi su tutan ve coco-peat yerine gececek bir kompost malzemesidir. Surekliligini saglamak icin de eski kompost hazir olmadan baska bir alanda yenisine baslamak yerinde olur. Bu islem hemen sonuc vermez fakat 2-3 sene icinde mutlu edecek uzun vadeli bir yatirim gibi.

Bir de benim uyguladigim yontemin Mel Bartholomew'un 70'li yillarda onculugunu yaptigi ve uzun yillar ABD'nin devlet televizyonu PBS'te yayinlanan programinda uygulamalarini anlattigi "square foot gardening" (footkare bahceciligi-foot Amerikalilarin kullandigi uzunluk birimi- bize metrekare bahceciligi seklinde uyarlanabilir) oldugunu hatirlatmakta fayda var. Bu yontem, her footkareye sebze cesidine bagli olarak belli miktarda sebze ekilmesi uzerine kurulu. Ornegin 1 domates 1 footkareye, 1 biber 1 footkareye, sanirim 8 fasulye fidesi yine footkareye gibi. Bu yontemin esasi ise yogun Fransiz bahceciligine, yani sebzeleri dip dibe, yerden kazanacak ve arkadas bitkileri bir arada dikecek sekilde yetistirmek uzerine kurulu.

sayın birnefes toprak bu sebze yatağı ürünleri ülkemizde satılmaya başlandı mı veya satıldığını bilen başka biri var mı?

Maalesef urunlerin bircogunu Turkiye'de bulabileceginizi sanmiyorum.

Türkiye'de olmayan veya temini güç olan bu sebze yataklarını yaptırmak için bazı teknik bilgilere ihtiyacım var.Örneğin, parçaların yüksekliği; parçaların birbirleri ile nasıl bağlandığı; parçaların ne kadarlık kısmının toprağa gömüldüğü; sebze yatağının optimum genişliği, gibi.
Bu konularda tecrübeli arkadaşların yardımını heyecanla bekleyeceğim.

Sn. hcelikors,

http://www.agaclar.net/forum/sebzeler/16978.htm

konusunu incelerseniz detayli bilgilere ulaşabilirsiniz...

İyi günler. Çok güzel bir çalışma olmuş ancak Türkiye'de uygulaması çok zor. Bahsettiğiniz ürünlerin neredeyse hiç biri burada yok.

Biz de küçük bir yatak yapmayı planlıyoruz. Böyle plastikler hiç bir yerde görmedim. Sunta yatakları söküp bir sonraki yaz yeniden kurmak çok mu zor olur sizce? **** bir kaç sene kullanıp sonra onu atıp yeniden mi yapmak gerekir?

Bu ürünleri Türkiye'de bulamıyorsak biz onlara gideriz :) Sayın Birnefestoprak yok mu bi yeşil kart yollasan oradan :P

bu güzel uğraşınızın sonucunu misliyle almışsınızdır umarım.Ellerinize sağlık

Merhaba
Yükseltilmiş sebze yataklarını prefabrik yapılarda kullanılan sandwich panel ile oluşturmak mümkün müdür?
Fikri olan?

Bahsettiğiniz benim bildiğim sandwich panel ise mükemmel olur. Önemli olan toprağı tutmanız. Ortadaki köpükten dolayı ısı da geçirmeyeceği için köklerin güneş nedeni ile yanması da önlenmiş olur.

Sayın Muda

Muhtemelen evet.

Kısaca
Genelde dış cephe veya çatı kaplaması olarak kullanılan malzemeden bahsediyorum. Dekoratif oldukarı için aslına bakarsanız bu malzemeyi düşündüm.

Tek çekincem, bu malzemenin geçirgen olmaması nedeni ile acaba toprağın havalanması engellenir mi şeklinde oldu.

Her ne kadar alt kısım açık kalacak olsa da yanlardan da hava alması gerkir mi acaba diye düşündüm.

Türkye'de hazır yükseltilmiş bahçe aparatları bulmak çok zor, bulsanız da eğer bir kaç yüz m2 alan için istediğinizde bir hayl masraflı oluyor.

Ahşap malzemenin de bir kaç yık içerisinde yenilenmesi gerekeceğini düşünüyorum.

Nisan ayından önce yükseltilmiş yatak konusunu halledebilrsem Nisan ve Mayıs aylarında ekim işlerine başlamayı planlıyorum.

Hurdacilarda satilan mavi, plastik bidonlari boylamasina keserseniz 2 adet 1 metre x 60 cm yataginiz olur. Bilgi icin, 11 foot kare yaklasik 1 metrekaredir. Eski metal kuvet, ve ya plastik bebek kuveti de bu ise yarar.

Sayın Kızıltan,

Haklısınız, aslına bakarsanız, inşaat artığı kereste ve tahta parçaları ile bunu yapmak mümkün. Benim derdim, görsel olarak da doyuracak bir bir şeyler ortaya çıkması.

Ayrıca bir kaç m2 yatak yeterli değil. Yatak kullanacağım alan yaklaşık 1200 m2 lik bir bahçe. Toprak son derece verimsiz ve taşlık. Sebze yatakları ile toprak ihtiyacını minimum düzeyde tutarak sadece ekilecek alanların yeni toprak ile doldurulmasını sağlama düşüncesindeyim.

Briket gibi bir malzeme de kullanabilirsiniz. Neticede ahşap malzemenin hepsinin bir ömrü var.