Tere

[Hacer Yılmaz]

TERE YETİŞTİRİCİLİĞİ


1. Ekonomik Önemi, Anavatanı ve Yayılma Alanları

Anavatanı Asya ve Kuzey Afrika olan tere, dereotu gibi tek yıllık sebzeler grubunda yer alan otsu bir bitkidir. İçerdiği hoş kokulu ve hafif baharatlı yapısı nedeniyle iştah açıcı olarak salata veya garnitür sebzesi şeklinde kullanılır. Ülkemizin bütün bölgelerinde sıcak yaz ayları dışında her zaman yetiştirilen tere genelde Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgelerinde ticari boyutlarda üretilmektedir. Ancak bütün bölgelerde ev bahçelerinde amatör olarak yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Maydanoz ve dereotu gibi yeşillik sebzeleri grubunda yer alan tere ülkemizde çok yaygın bir üretim alanına sahip değildir. Ülkemizde 2000 ton civarında tere üretilmektedir.

2. Morfolojik Özellikleri
2.1. Kök

Tere etli ve ana bir kazık kök ile bol miktarda saçak kök meydana getiri. Kökler toprağın 50-60 cm derinliğine kadar iner.

2.2. Gövde

Gövde toprak seviyesinde, rozet şeklinde ve yeşil renklidir. Üzerinde yaprakları taşır. Bitki generatif faza geçince çiçek sürgünü üzerinde aşağıdan yukarıya azalan ve küçülen yapraklar meydana getirir. Koltuklardan çıkan sürgünler üzerinde çiçekler yer alır.

2.3. Yaprak

Ülkemizde yetiştiriciliği yapılan terelerde iki farklı yaprak tipi vardır.

-Maydanoz tipli parçalı yapraklı tereler.

-Düz parçasız ve uzun-oval (roka yapraklı) yapraklı tereler.

Bu iki grup yaprak özellikleri bakımından farklı olmamalarına karşın yetiştiricilikleri aynıdır. Yaprak sapları her iki yaprak şeklinde de yuvarlaktır ve bir gövde üzerinden çok fazla sayıda uzun saplı yapraklar oluşur. Yaprakları yaprak sapları ile birlikte tüketilir. Maydanoz yapraklı terelerde yapraklar parçalı olup daha fazla eterik yağ içerirler. Buna karşılık düz yapraklı terelerde yaprak ayası tek parça olup kenarları dişli veya düzdür. Roka yapraklı çeşitlerde yapraklar daha az eterik yağ içerirler.

Çiçekler gövde üzerindeki koltuklardan çıkan yan dallar ve ana dallar üzerinde dağılmışlardır. Çiçekleri beyaz ve morumsu renkte olup haçlı çiçeği yapısındadır. Çiçeklenme için uzun gün (13 saat üzeri) gereklidir. Erselik yapıdaki çiçekler 4 çanak, 4 taç yaprak, 6 erkek ve 1 dişi organ taşırlar. Tereler yüksek oranda yabancı tozlanma gösterirler.



3. Yetiştirilme İstekleri
3.1. İklim istekleri
Tere üretimi genelde erken ilkbaharda yapılır. Kış aylarında çok düşük sıcaklıklardan zarar görür. Ancak Ege ve Akdeniz Bölgeleri gibi kış mevsimi ılık geçen bölgelerde sıcak yaz ayları dışında yılın her mevsiminbde tere yetiştiriciliği yapılabilir. Dereotu gibi bir kez veya en çok iki kez biçim yapılabildiği için yıl boyunca kademeli tohum ekimi yapılarak kademeli üretim gerçekleştirilir.

3.2. Toprak İsteği
Tere toprak istekleri bakımından seçici bir bitki değildir. Besin maddesinde zengin tınlı topraklar tere üretimi açısından ideal topraklardır. 0.5-7.5 pH değerleri arası uygun değerlerdir.


4. Yetiştirilme Şekli
4.1. Toprak hazırlığı ve ekim
Tere üretimi doğrudan tohum ekimi ile yapılır. Yılın her mevsiminde üretilebilsede ilk bahar üretimi tercih edilr. Tohumlar çok küçük olduğu için çok iyi hazırlanmış tohum yatağı ister. Ülkemizdeki genel üretim şekli mevsime göre değişmekle birlikte tava veya tahtalarda yapılan üretim şeklidir. Önce tava veya tahta hazırlanır. Tohumlar m2’ye 1-1.5 g hesabıyla serpme veya sıravari olarak ekilir. Sıravari ekimde sıra arası mesafesi olarak 12-15 cm yeterlidir. Tohumların ekim derinliği 1-1.5 cm’yi geçmemelidir. Ekilen tohumlar toprak içine ya tırmık ile karıştırılır **** tohumların üzerine bir cm kalınlığında kapak atılır ve sürgü ile bolca su verilir. Optimum koşullarda 2 gün içinde çimlenen tohumların oluşan bitkiler hızla gelişmeye başlar. Bu aşamadan sonra yapılacak bakım işlerine özen gösterilmelidir.

4.2. Bakım işleri
Roka, dereotu ve maydanozda olduğu gibi en önemli iki bakım işlemi sulama ve yabancı ot temizliğidir. Üretim yapılan bölgenin iklim koşullarına göre sulama önce sürgüler yardımıyla daha sonraki sulamalarda ise salma şeklinde yapılır. Sıravari ekimlerde sıraarası çapalanır. Serpme ekimlerde ise bitkilerin araları çapalanmaz otlar elle alınır. Tere üretiminde sorun olan önemli bir hastalık veya zararlı yoktur. Toprak altı zararlıları ile yaprak pirelerine karşı gerekli önlemler alınmalıdır.

Yabancı ot mücadelesi ise genelde mekanik yöntemler kullanılarak yapılır. Özellikle tohum ekiminden sonra gelişen yabancı otlar önemlidir. Bitki gelişim aşamasında ise tere bitkileri yabancı ot gelişimini engeller. İlk aşamadaki yabancı otlar ise el veya çapa ile yok edilir.

4.3. Gübreleme
Roka üretiminde olduğu gibi terelerde de vegetasyon süresi kısa olduğundan gübrelemenin her yetiştirme döneminde tohum ekiminden önce dekara 12-15 kg N, 10-12 kg P2O5 ve 15 kg K2O şeklinde yapılması gerekir.



5. Olgunluk hasat ve depolama
Uygun koşullarda tere yaprakları tohum ekiminden 25-30 gün sonra hasat edilebilir büyüklüğe ulaşır. Bu dönemde 15-20 cm boy alan bitkiler yine roka, dereotu ve maydanozda olduğu gibi toprak üzerinden yaprak sapları ile birlikte biçilerek hasat edilirler. Hasat bie veya en çok iki biçim olarak yapılabilir. Ancak ikinci biçimde verim önemli oranda düşer. Hasat edilen yapraklar sapları ile birlikte demetler haline getirilir ve piyasaya sunulur. Hasat edilen tereler 3-4 gün süre ile +4°C’lik sıcaklıklarda saklanabilirler. Uzun süreli saklamalarda yapraklarda sararma meydana geldiği için pazarlama özelliğini kaybederler.



6. Verim
Verim yeşillik olarak kullanılan diğer bitkilerdeki gibi demet olarak belirlenir. Genelde iki biçim yapılabildiği varsayılırsa m2 verimi 30-50 demet arasında değişir. Bir dekar alandan alınan 20-25 bin demet ideal verim miktarıdır. Tere kökü ile bir seferde de hasat edilebilir.


7. Tohum üretimi
Tohum üretimi için yapılacak olan üretimde dikkat edilmesi gereken en önemli konu bitki sıklığının azaltılması ve gübrelemenin dengeli yapılmasıdır. Tohum üretiminde dekara 1.5-2 ton yanmış çiftlik gübresi önerilir. Ayrıca toprak yapısına göre ticari gübre takviyesi yapılmalıdır. Tohum üretimi amacıyla yapılacak üretimde tohum ekimi en geç Şubat ayı başlarında yapılır. Çimlenme ve bitki gelişim aşamasında yapılan bakım işlerinden sonra bitkiler Mart-Nisan aylarında çiçek saplarını oluştururlar ve mayıs ayında çiçeklenme başlar. Yabancı tozlanmada böceklerin yardımı sağlanmalıdır. Her bir çiçek tozlanma ve döllenmeden sonra birer yassı şekilli kapsül oluşturur ve her bir kapsülde 2 adet tohum bulunur. Önce yeşil olan kapsüller daha sonra saman rengine döner. Haziran ayı içerisinde meyveler ve tohumlar bitki sapları ile birlikte hasat edilir ve gölge bir yerde kurumaya bırakılır. İyice kuruyan kapsüller harmanlanarak tohumlar ayrılır. Optimum koşullarda yapılan bir tohum üretiminde terelerde tohum verimi 60-70 kg/da arasında değişir.

Ayrıca diğer bir tohum üretim şeklinde ise normal üretimde kullanılan bitkiler biçildikten sonra gelişmeye ve tohumluğa bırakılarak diğer üretim şekillerinde olduğu gibi tohum elde edilebilir. Bu üretim şeklinde tohum verimi diğer yöntemlere göre daha düşüktür.




KAYNAK:www.tarimziraat.com

[Hacer Yılmaz]

Ben bahçemde ve balkonumda yetiştirdiğim terelerde bazı sorunlar yaşayınca bu konuyu açmak istedim. Faydalı olması umuduyla...

[Hacer Yılmaz]

Ayrıca latince adı ve bazı faydaları.
Tere (Lepidium sativum), Brassicaceae (Turpgiller) familyasından, yaprakları salata olarak yenen baharlı bir tere, vücuttaki yağ yakımını hızlandırıyor. İnce yaprakları pişince acılaştığı için çiğ yemek gerekir. Ayrıca içinde birçok vitamin barındırır.Bitki Anadolu'da bolca yetişir. Anavatanı Asya'dır. Karaciğere faydalıdır. Sigaranın zararlarını azaltır

[Hacer Yılmaz]

Ama tabi benim sorunum çözülürmü bilmem. Çünkü benim terelerim hiç büyüyemeden tohum verdi. Aslında bu mevsimde yetişmezmiş ama tekrar tohum attım.Bakalım ne olacak? Ama bilgisi olan arkadaşlar yardımcı olursa sevinirim.

[Zeytinci]

Sn.Hacer Yılmaz,

Tere, gölge , yarı gölge **** güneş.Hangisinde daha iyi yetişir.
Roka için de aynı şeyi soracaktım.

[Hacer Yılmaz]

Bende yavaş yavaş öğreniyorum. Ama yaptığım araştırmalar sonucunda gölge ve yarı gölgede yetiştirilmesi gerektiğini ve suyu sevdiğini öğrendim. Roka da gölge severmiş.

[Muzikopat]

Herkese merhaba arkadaşlar. Forumda yeni olduğum için konuyu nereye açacağımı bilemedim. Eğer yanlış yere açtıysam bunun için özür dilerim.

Tere bitkisi hakkında bilgiler edinmek istiyorum ve bu konuda yardımlarınızı bekliyorum. Ekim nasıl olmalıdır. Yeterince torf ve büyük boyda epeycene saksım var. Ekimin nasıl yapılacağı hakkında yardımcı olursanız sevinirim. Bir de bitkiler dünyasında yeniyim. Bu büyüleyici dünyaya bir arkadaşımın tavsiyesi üzerine daldım. Tere yiyilebilen bir bitki diye duydum. Doğruluk payı nedir bilmiyorum. Yiyilebilen bir bitki ise ne kadar süre sonra yenilebilir kıvama gelir merak ediyorum.


Yardımcı olacak arkadaşlara şimdiden teşekkür eder saygılarımı sunarım.

[limon]

Sn.Muzikopat, en kolay çimlenen tohumlardan birisidir "Tere". Tadını bilmediğiniz için ilk denemede büyük bir saksıya ekmenizi tavsiye ederim. Bir saksıya da "Roka" tohumu ekin derim. Eğer yeşillik yemeyi seviyorsanız, ikisini seveceğinizi sanıyorum. Yalnız sadece torfa ekmeyin, torf+toprak+gübre karışımı hazırlayıp ekmenizi tavsiye ederim. Tohumları çok incedir, çıkmaz sanıp fazla serpmeyin, hepsi çimlenir çok sık olur.

Tohumları serptikten sonra çok ince tabaka toprakla kapatın, avucunuzla sıkıca bastırın, suyunu verirken toprağı dağıtmayın. 2-3 günde yeşereceklerdir, 1,5-2 ayda yenecek büyüklüğe geleceklerdir.

Yenecek büyüklüğe geldiklerinde, bitkiyi kökünden sökmeyin, dallarını kırarak veya keserek toplayın, ben en iri yaprakları ihtiyacım kadar elimle çıtır çıtır kopararak toplamayı seviyorum. Kökü kalan bitki 1-1,5 haftada yeniden yenecek büyüklükte yapraklanacaktır.

[Muzikopat]

Sn. Limon vermiş olduğunuz bilgiler için teşekkür ederim. Söylemiş olduğum gibi bu işte henüz yeniyim. Tere ektim ve tohumlar çıktı. Çok şirin görünüyorlar. Sulamayı nasıl yapmalıyım. Suyu seven bir bitki diye biliyorum. Sadece torf kullandım. Normal toprak da bana Siirt'ten gelecek zaten. Humuslu toprak. Bunlara verilecek gübreler nelerdir bilmiyorum. Gübre olarak ne tavsiye edersiniz. Sıvı gübreden mi bahsediyorsunuz yoksa katı gübre mi? Bildiğiniz iyi gübreler varsa isimlerini yazarsanız vede nerelerde bulabileceğimi minnettar kalırım. Teşekkür eder saygılarımı sunarım.

[agozce]

Orijinal Mesaj Sahibi Zeytinci

Sn.Hacer Yılmaz,

Tere, gölge , yarı gölge **** güneş.Hangisinde daha iyi yetişir.
Roka için de aynı şeyi soracaktım.

Sayın zeytinci merhaba, tere fazla güneş sevmez. Yazın gölge sever, kışın bu günlerde güneş sorun olmaz.

[limon]

Ben sebze ve meyvelerde suni gübre kullanmıyorum. Gübre derken yanmış hayvan gübresinden bahsetmiştim. Sulamayı hemen her bitkide olduğu gibi toprak nemini elinizle kontrol ederek yapın. Parmağınızı toprağa 10 cm kadar daldırın, toprak kuruysa sulama gerekiyor demektir.

[Yildirmaz]

15 gün kadar önce ektiğim tereler çok güzel büyüyorlar. Buradan öğrendiğim bilgiler sonrasında terelerimi hemen gölgeye alacağım. Bilgiler ve konu için teşekkürler :-)

[eda123]

bunlarda benim kuzularım

[Celal İçbudak]

bunlarda benim tereler

[MaruL]

selam arkadaşlar ben bişi sorcaktım size..eşimle beraber bahceye diktigimiz tere ve rokalar cok sık olmuş acaba ara ara seyreltmelimiyim bişi olurmu ne dersiniz_?

[MaruL]

.....................

[uzman16]

Orijinal Mesaj Sahibi MaruL

selam arkadaşlar ben bişi sorcaktım size..eşimle beraber bahceye diktigimiz tere ve rokalar cok sık olmuş acaba ara ara seyreltmelimiyim bişi olurmu ne dersiniz_?

Benimkilerin de bir kısmı sizinki gibi. Bir türlü gelişemediler. Hafta sonu bahçeye gidince seyrelteyim. Seyreltmek aradan fazlalıkları almak, o nedenle kalanlar çürümezler korkmayın.
Daha seyrek diktiklerim iyi geliştiler. Yapraklarını kopartıp tüketiyoruz.

[Balkonlu-Ev]

arkadaşlar merhaba, benim bir sorum var, lütfen yardımcı olurmusunuz
şimdi, biz eşimle torf funda toprağı ve perlitli saksı bitkisi toprağını karıştırıp yayvan bir kaba koyduk, tere tohumlarını serptik üzerini kapatacak kadar toprak serpercesine koyduk. tabii saksımızın dibini delmiştik. üzerine de camsilin iyice yıkadığım kabına koyduğum suydan püskürttüm ve heyecanla beklemeye başladım, bir gün balkonda üzerine delikli poşet kapattım, sonra vazgeçip içeri mutfak masasının altına aldım, bulunduğu yer kalorifer peteğinin önü ve çok aydınlık değil, her sabah 2 fıs suluyorum ama bugün ekeli 10. gün olmasına rağmen bir tanesi bile çimlenmedi. acaba nerde yanlış yaptım?

[remo54]

Merhaba değerli arkadaşlar;
açık alana yan yana iki ayrı parsele( 1'er metrekarelik) ektiğim tere ve rokalar küçük yaprak verdi. ancak bugün bir sorun tespit ettim. her ikisinin de yaprakları delik delik olmuş.yakından incelediğimde, siyaha yakın koyu renkli kabuklu böceklerin dolaştığını gördüm.komşulara sorduğumda yaprak biti olmuş. ilacı var kullan dediler. ilacı aldım fakat kullanmadım. zira bahçemde kimyasal ilaç kullanmayı düşünmüyordum. başarılı olabilirmiyim bilemem. bu konuda farklı bir çözüm önerisi olan arkadaşların bilgi ve tecrübelerinden faydalanmak istiyorum.şimdiden teşekkür ederek, selam ve saygılar sunuyorum.

[nesecik]

Bahçeye ektiğim terelerin bazılarında böyle beyazlıklar oluşuyor. Daha önce manavdan aldığım terelerde de görmüştüm. Yoğurt gibi beyaz yumuşak bir tabaka. Acaba bunlar ne olabilir? Zararlı bir şey midir?

[nesecik]

bilen kimse çıkmadı sanırım

[mrduran]

En Şifalı Tohum : Tere Tohumu

LATİNCESİ : Lepidium sativum
ALMANCASI : Garten kresse
İNGİLİZCESİ : Garden-cress
FRANSIZCASI : Cresson alenois
İTALYANCASI : Agretto
RUSÇASI : Kress sadowij
ANAVATANI : Asya
FAMİLYASI : Cruciferae/Brassicaceae
KOTİLEDON : Çift
ÇİÇEK : Erselik
DÖLLENME : Yabancı
DÖLLENME ETMENİ : Rüzgar
İZOLASYON (EN AZ)(m) : 400
TOHUM TARİFİ (BOYASIZ ve İLAÇSIZ) : Turuncu renkli, susam tohumu şeklindedir.
BİN DANE AĞIRLIĞI (GR.) : 1,5-1.8
BİR GR'daki TOHUM SAYISI (ADET) : 550-670
TOHUM MUHAFAZA SÜRESİ (YIL) : 3-5
ÇİMLENME EN AZ VE EN FAZLA (%) : 75-80
ÇİMLENEBİLME SICAKLIĞI (MİN.) (C) : 4
ÇİMLENME SÜRESİ (ORT./GÜN) : 6-8
TOHUM HASAT ZAMANI (AY) : Haziran-Temmuz
TOHUM VERİMİ (KG./DA) : 70-120
TOHUM EKİM ZAMANI(ÜRÜN) : Şubat-Eylül arası her dönem
TOHUM İHTİYACI (ÜRÜN)(GR./DA.) : 1.000-1.200
FİDELİK İHTİYACI (ÜRÜN)(m2/DA.) : ---
FİDELİKTE TOHUM İHTİYACI (GR/m2) : ---
BİTKİ SAYISI (ÜRÜN)(ADET/DA.) : 150.000-500.000
EKİM NORMU (SIRA ARASI/ÜZERİ)(CM.) : 10-15/2-4
EKİM DERİNLİĞİ (CM) : 2-3
HASADA GELİM SÜRESİ (ÜRÜN)(GÜN) : 40-60
HASAT SÜRESİ (ÜRÜN)(GÜN) : Her ekimden sonra bir kere 30 gün
ÜRÜN VERİMİ (KG./DA)(TOPLAM) : 800-1000
FİZYOLOJİK DENGE :

Çiçeklenmeye, uzun günün etkisi vardır.Gün uzunluğu ve kuvvetli ışık şiddeti; terenin, çabuk boya kaçmasını ve çiçeklenmesini sağlar. Bu yüzden kısa günde yetiştirilmelidir.İlkbahardan yaza doğru gün uzayıp, ışık şiddeti arttığında; hemen çiçeklenme başlar. Bu durumda bitkiler, gölgeleme yapılarak korunmalıdır. Tere sudan ve hava neminden çok hoşlanır.

Kaynak: Tohum reticileri Platformu | En ifal Tohum : Tere Tohumu

[cliepy]

biz de az alana cok tere tohumu ekenlerdeniz şimdi cıkmaya basladılar ve cok sıkışıklar.
acaba bazılarını başka bir alana taşısak kaybeder miyiz yoksa gelişmeye devam ederler mi?
bilen arkadaşlar yönlendirirse sevinirim zira gecikmeden bir çare bulmalı.

[elvn]

benimkilerde sıkışık gibi azıcık daha büyüsünler bende seyrelticem.
henüz 4 günlük olan tere lerim

[dilek78]

bende bılmeden sıkışık ekmısım cok cansız ve topraga yatmıs haldeler neden yatmıs haldeler anlamadım ayırmam lazımmı ?

[dilek78]

işte terelerim bu halde

[elvn]

" dilek78" bir değişik olmuş bunlar sarmaşık gibi , benimkilere hiç benzemiyor.

benim terelerde büyümüyor gibi hep aynı boydalar çok sıkışık oldukları içinmi acaba. biraz aldım çok sıkışık olanların arasından başka yere ektim ,tutunamadılar sanki yan yattılar

[münevver]

Sn dilek78,
Tereleriniz galiba az ışık alıyorlar. O nedenle cılız kalmışlar ve uzayıp yan yatmışlar.
Eğer bulundukları yerde hasat edinceye kadar kalacaklarsa biraz seyreltmekte fayda var.Ayrıca eğper toprak sadece torftan oluşuyorsa belli bir süre sonra fazla gelişemeyebilirler.Hayvan gübresi takviyesi de olursa güzel gelişeceklerdir.

Ben geçen eylülde ekmiştim. Havalar ısınınca hemen tohuma kaçtılar.
Bu hafta sonu toplayıp tohum kesesine koyup astım. Kuruyunca tohum alacağım.

[dilek78]

Orijinal Mesaj Sahibi elvn

" dilek78" bir değişik olmuş bunlar sarmaşık gibi , benimkilere hiç benzemiyor.

benim terelerde büyümüyor gibi hep aynı boydalar çok sıkışık oldukları içinmi acaba. biraz aldım çok sıkışık olanların arasından başka yere ektim ,tutunamadılar sanki yan yattılar

aynen durumları benı çok üzüyor inşallah bizi daha fazla üzmeden büyürler

[dilek78]

Orijinal Mesaj Sahibi münevver

Sn dilek78,
Tereleriniz galiba az ışık alıyorlar. O nedenle cılız kalmışlar ve uzayıp yan yatmışlar.
Eğer bulundukları yerde hasat edinceye kadar kalacaklarsa biraz seyreltmekte fayda var.Ayrıca eğper toprak sadece torftan oluşuyorsa belli bir süre sonra fazla gelişemeyebilirler.Hayvan gübresi takviyesi de olursa güzel gelişeceklerdir.

Ben geçen eylülde ekmiştim. Havalar ısınınca hemen tohuma kaçtılar.
Bu hafta sonu toplayıp tohum kesesine koyup astım. Kuruyunca tohum alacağım.

münevver hanım hakkınız var torftan butun toprak tavsiyeniz gübrede nedir benim bitkiler ilk denemem biraz acemi desek her akşam işten dönüşü onları inceliyorum bu durum beni çok üzdü ben çok alıştım minik yaramazlara