MaynaVira / Phalaenopsis

[MaynaVira]

Merhabalar,

Phalaenopsis orkidelerimin geniş zaman içindeki gelişimini, kayıt altına almak sureti ile takip etmek;
Araştırdığım kaynaklardaki bilgileri tek bir başlıkta toplayıp, kendime ve başkalarına kolay erişim sağlayabilmek;
Bir nebze olsun tecrübelerimi paylaşabilmek amaçlarıyla;

Sn. Charlaux'a da özenerek , bu başlığı açmış bulunuyorum.

Elimden geldiğince, ilerleyen zamanlarda bu ve diğer mesajlarımda güncellemeler yapmaya çalışacağım.

[MaynaVira]

03.01.2017 - Orkide 1

[MaynaVira]

03.01.2017 - Orkide 2

[MaynaVira]

11.01.2017 - Orkide 3 (Orkide 2'nin Yavrusu )

[Charlaux]

Merhaba sn. Maynavira,

Ne mutlu ki Phalaenopsis sevdasına kapılanlar var ve birilerini özendiriyorsam ne mutlu bana. Peki sizi de şecereli orkidelere özendirebilir miyim? Sitedeki yorumlarınız yardımlarınız bence şecereli orkidelere hazır olduğunuzu göstermekte. Ebayde çok güzel phalaenopsisler oluyor. Gümrükte şu ana kadar takılan hiçbir bitkim/orkidem olmadı dolayısıyla tekli aldığınız takdirde bir sıkıntı olmaz sanırım. O güzel orkideler sizin gibi birisini hakediyor !

[MaynaVira]

Sn. Charlaux, güzel görüşleriniz için teşekkür ederim.

Özendirmekte kesinlikle başarılı olduğunuzu söyleyebilirim.
Bana kalsa, en kısa zamanda sipariş verip, yeni orkideme kavuşurdum.
Zira belirli bir hayat düzenim yok. Yıllardır -neredeyse sürekli- seyahat halindeyim.

Devamlı bir diken üstünde bulunma durumu...
Gittiğimde, geride kalanları -tam anlamıyla- emanet edebileceğim kimsem de yok.

Ah işte; göçebelikten yerleşik yaşama geçsem, neler neler yapacağım:
Planlar, projeler... Olaylar olaylar...

Bu arada eğer önerdiklerinizden bir iki bağlantı paylaşabilirseniz, çokça minnettar olurum.
(Bakmak da parayla değil ya canım)...

Not: Söylemeyi unutmuşum; yukarıda, fotoğraftaki orkideleri ölümden döndürdüm diyebilirim. Yanlış bakımın kurbanı olmuşlardı.
Yeni bir bitki alıp da amatör ellere bırakarak, onları bir nevi ölüme terketmek; bana vicdan azabını da beraberinde getirecektir.
Hoş ben de amatör sayılırım ancak araştırmacı, ilgili ve azıcık da olsa bilgili bir amatörüm.

Not 2: Bu mesajı görüp de, konuyla ilgilenenler olabilir düşüncesiyle bağlantı ekledim.
Muhakkak okunmasını tavsiye ettiğim, güzel bir yazı: Charlaux / Phalaenopsis

[MaynaVira]

Bu mesajımda fotoğrafını paylaştığım orkideyi sulamaya niyetlendim bugün.
Dalgınlıktan mıdır nedir, suya daldırana kadar yaprağın ne halde olduğunu farkedememişim.
Birkaç gün öncesine kadar sağlam görünen yaprak, neden bu hale geldi diye düşündüm.
Forumdan birilerinin nazarı değmişti belli ki.

[MaynaVira]

• 1/10'luk çamaşır suyu çözeltisinde sterilize ettiğim bir makas ile yaprağı kestim.
• Kırmızı oklarla işaret ettiğim kesik bölgeye toz tarçın uyguladım.
• Hemen sonrasında ise gördüm ki, dallardan birisinin -daha önce yaprak tarafından kamufle olan-
  dip boğumunda, siyah bir bölge var: Sarı ok ile işaretli kısım, hiç iyiye alamet değil.

[MaynaVira]

Siyah alanı, 1/10'luk çamaşır suyu çözeltisine batırılmış bir bez ile sildim.
Niyetim, mikropların yayılmasını mümkün olduğunca önlemek veya geciktirmekti.

[MaynaVira]

"Felaketler, art arda gelir" derler. Bir başka dal, bir başka siyah bölge...
Bez ile bir uygulama da buraya yaptım:

[MaynaVira]

Müdahalelerim bana pek tatmin edici gelmedi.
Muhtemelen kökler de iyi durumda değildi. Anlayabilmenin o an için tek bir yolu vardı:
Beş litrelik şişeden bozma saksıyı devre dışı bırakıp, mümkünse de bir an önce ortamdan uzaklaştırmak...

[MaynaVira]

Kökler, beklediğimden daha da kötü durumdaydı.
Bitkiyi, göbeğinden kesilmiş beş litrelik boş bir şişeye -geçici olarak- yerleştirdim.
Bu işlemden önce şişeyi güzelce yıkadım ve şişenin iç çeperlerine seyreltik oksijenli su çözeltisi püskürttüm.

[MaynaVira]

Yarın bu mesajı silip, fotoğrafları eklemeye -kaldığım yerden- devam ederim.

Güncelleme: Silmekten vazgeçtim.

[Gül Batur]

Syn. MaynaVira Merakla bekliyorum.

[Charlaux]

Sn.Maynavira,

Buyuk olasiklikla orkideniz direk isiga fazla maruz kalmis gibi. Koklerin durumu kotuyse cicek dalini kesmek daha faydali olacaktir cunku gucsuz olan orkideyi guclendirir. Ileride camasir suyu kullanmak yerine oksijenli su karisimini kullanmanizi tavsiye ederim.

[Zekoş]

Sayın Maynavira bu operasyonun sonucunu bende merak etmeye basladım dogrusu
Neden camasır suyu? Kaldı ki insanlara zararlı bir madde ciceklere de zarar vermez mi? Okuyunca ilk aklıma gelen bu oldu isinize karısmak gibi olmasın da

[guppy]

Dezenfekte amaçlı içme sularımızda da aynı işlem uygulanıyor. Seyreltilmişini kullanıyor arkadaş sonuçta.

[MaynaVira]

Sn. Charlaux;

Siz teşhisi koyduktan sonra, ben de ufak bir değerlendirme yaptım:

► Şekilde kırmızı daire ile gösterdiğim orkidenin bulunduğu odanın penceresi, batıya bakıyor.
► İlkbahar ayları ile yaz döneminin sonunda (yazın ortasında malumumuz üzere güneş tepede oluyor),
güneş güneyden batıya doğru giderken, -tablonun olduğu- duvarın ardından kendini gösterdiğinde,
bitkinin sarı ok ile gösterilen yapraklarını da maalesef yakarak geçmiş.
► Resimde "x" ile belirttiğim saksı yüzeyini arka kısım olarak kabul edersek,
solda kalan yaprakların neden yanmadığının yahut daha sağlıklı olduğunun sağlamasını da yapmış oluruz.
Çünkü bu yapraklar, güneş -görece- yukarıdan ufka doğru inerken, daha zayıf olan ışınlara maruz kalıyor.

Sonuç olarak; teşhisiniz çok doğru görünüyor.

Yüksek çözünürlüklü fotoğraf için buraya tıklayınız.

[MaynaVira]

► Sonbahar başlangıcında, saksıyı kırmızı ok ile belirttiğim yere almıştım.
► Bir önceki mesajımda "x" ile belirttiğim saksı arka yüzeyini, pencereye bakacak şekilde çevirmiştim.
Bu durumda, aşağıdaki şekilde "+" ile belirtilen yüzey, saksının ön tarafı oluyor.
► Sonbahardan günümüze kadar, ışınlar yalnızca güneş batarken; belli belirsiz vurdu orkidenin üzerine.
► Sorunlu yaprak, sarı ok ile işaretlediğim bölgede; yani gölgede kaldığı için, güneş yanığı ihtimalini düşünememiştim.

Sonuç olarak; tecrübe yollu anlıyoruz ki, orkidelerde güneş yanıkları, etkilerini aylar sonra gösterebiliyor.

Yüksek çözünürlüklü fotoğraf için buraya tıklayınız.

[MaynaVira]

Not: Bu mesajda güncelleme yapıldı.
--------------------------------------------------------------------------------------

Olaylara bilimsel açıdan yaklaşmayı seviyorum. Tabii bilimden anladığım kadarıyla...

Aşağıdaki periyodik tabloda, elementlerin elektron ilgisi değerleri verilmiş.
Elektron ilgisini çok kabaca tanımlayacak olursak (adından da anlaşılacağı üzere);
Bir elementin veya bileşiğin, dış ortamdaki elektronları kendine doğru çekme isteği diyebiliriz.

Elektron ilgisi yüksek olan elementler ve bunların ilgili bileşikleri konuya ne kadar dahil oluyorsa,
canlı organizmalar için o derece sorunlar çıkabiliyor çünkü moleküllerin yapısı bozuluyor ve yeni bileşikler peyda oluyor.
Tabii bu bahsettiğim, tüm durumlar için geçerli değil. En basit örneği kararlı bir bileşik olan (NaCl) sofra tuzu...
(Öte yandan, NaCl çözeltileri yüksek korozif etki gösterir).

Tablo, kJ/mol değerleri göz önüne alarak hazırlanmış.
Periyodik tabloda soldan sağa ve aşağıdan yukarıya doğru gittikçe, değerlerin -genellikle- arttığına şahit oluyoruz.

Buna göre su arıtma, antibiyotik vb. alanlarda kullanılan;
► Flor; elektron ilgisi en yüksek olan ikinci element... Neredeyse her şey ile bileşik oluşturma niyeti var.
(İlgili durumlarda canlılar için oldukça zararlı).

Antibiyotik demişken; florokinolon içeren antibiyotiklerin kullanımına dair ciddi şüpheler mevcut.
Geniş bir zamanınızda bu bağlantıya bir göz atmanızı öneriyorum.

Kabaca ve sözü çok uzatmadan, yaygın olarak bildiğimiz konulara değinecek olursak;
► Klor; dezenfektan olarak geniş bir kullanım alanı var. Sucul canlılar için zararlı.
► Brom; dezenfektan; güneş ışığı altında, klora kıyasla daha etkili ve suda daha iyi çözündüğü için kokusu da az.
Yüzme havuzlarında kullanıldığında, cildi klora göre daha az tahriş ediyor. Sucul canlılar için zararlı.
► İyot; dezenfektan; tentürdiyotta bulunuyor. Sucul canlılar için zararlı.

► Oksijen; oksijenli su ve ozonda mevcut, bize olduğu kadar bitkilere de gerekli.
► Kükürt; bitkilere yönelik inteksisit, fungusit, gübre olarak kullanılıyor.
Hidrojen ile birleşerek, solunması çok zararlı olan hidrojen sülfit (H2S) gazını oluşturuyor.
Sülfürik asit (H2SO4) içerisinde mevcut.

Şimdi ben bunları neden anlattım? Bir yere varacaktım ama neresi olduğunu unuttum.
En iyisi (eğer hatırlarsam) bir sonraki mesajımda değinmek...

Yüksek çözünürlüklü fotoğraf için buraya tıklayınız.

[Charlaux]

Orijinal Mesaj Sahibi guppy

Dezenfekte amaçlı içme sularımızda da aynı işlem uygulanıyor. Seyreltilmişini kullanıyor arkadaş sonuçta.

Sn.guppy,

Oksijenli su gibi hem antifungal ve dezenfektan özelliği taşıyan,köklere ve dokulara oksijen götürüp rahatatan bir ürün elinizde varsa neden çamaşır suyu kullanalım? Kaldı ki yine büyük olasılıkla onlısında güneş yanığı ve bu durumda çamaşır suyunun zaten bir faydası olmaz.

Algae and Bleach!

[MaynaVira]

Sn. Zekoş;

Güzel bir soru sormuşsunuz aslında. Sn. Charlaux mesajında önermiş:
Öncelikle, ben de onun belirttiği gibi çiçek dallarını kesmeyi aklımdan geçirdiğimi söyleyeyim.
Çiçekleri şıp diye bitkiden ayırmaya kıyamadım ve bir şekilde hastalıklı bölgeye müdahale etmeliydim.

Bir başka husus;
Dallardaki elementlerin, dallar doğal şekilde kuruduğunda, bitki bünyesine katılma ihtimalini değerlendirdim.
Böyle düşündüm çünkü orkidelerimi şimdiye kadar (senelerdir) hiç gübrelemedim.
Bu konuda muhtemelen yanlış yapıyorum, sanırım en kısa zamanda bir orkide gübresi almam gerekiyor.

Müdahale diyordum... İki seçeneğim vardı:
Doğrusunu söylemek gerekirse, o an için çamaşır suyu (Na-O-Cl) çözeltisinin,
oksijenli suya nispetle daha etkili olacağını düşündüm.
Elbette dallardaki dokuların zarar görebileceğini göz önünde tutarak, -bir nevi- dalları gözden çıkarmıştım.

Özetlemek gerekirse; dalları bitkiden doğrudan değil de, -en kötü ihtimalle, uzun vadede- dolaylı olarak ayırmak istedim.

Ayrıca, şimdiye kadar gördükleriniz, görecekleriniz yanında hiçbir şey.
Bitkiye yönelik daha tehlikeli bir uygulama da yaptım.

[Charlaux]

Orijinal Mesaj Sahibi MaynaVira

Sn. Zekoş;

Güzel bir soru sormuşsunuz aslında. Sn. Charlaux mesajında önermiş:
Öncelikle, ben de onun belirttiği gibi çiçek dallarını kesmeyi aklımdan geçirdiğimi söyleyeyim.
Çiçekleri şıp diye bitkiden ayırmaya kıyamadım ve bir şekilde hastalıklı bölgeye müdahale etmeliydim.

Bir başka husus;
Dallardaki elementlerin, dallar doğal şekilde kuruduğunda, bitki bünyesine katılma ihtimalini değerlendirdim.
Böyle düşündüm çünkü orkidelerimi şimdiye kadar (senelerdir) hiç gübrelemedim.
Bu konuda muhtemelen yanlış yapıyorum, sanırım en kısa zamanda bir orkide gübresi almam gerekiyor.

Müdahale diyordum... İki seçeneğim vardı:
Doğrusunu söylemek gerekirse, o an için çamaşır suyu (Na-O-Cl) çözeltisinin,
oksijenli suya nispetle daha etkili olacağını düşündüm.
Elbette dallardaki dokuların zarar görebileceğini göz önünde tutarak, -bir nevi- dalları gözden çıkarmıştım.

Özetlemek gerekirse; dalları bitkiden doğrudan değil de, -en kötü ihtimalle, uzun vadede- dolaylı olarak ayırmak istedim.

Ayrıca, şimdiye kadar gördükleriniz, görecekleriniz yanında hiçbir şey.
Bitkiye yönelik daha tehlikeli bir uygulama da yaptım.

Sn.Maynavira,

Nacizane görüşüm orkidenizin besinden çok önceliği ışık ve nem konusundadır. Tokat'ın mevsimini bilmiyorum ancak nemli bir ikiime sahip değilse ve evde kalorifer yakıyorsanız ki tahminimce soba vs gibi bir ısı vardır o zamanda nem sekteye uğrar. Işık için amazon a plant light yazıp uygun bir ürün seçebilirsiniz tahminim 100 lira civarında ödeyeceksinizdir. plant lightların bazılarında özellikle ısı üretmeyenler var ki bu orkidenize gerekli ışığı daha güvenli bir şekilde iletecektir. Ürününüz gümrüğe takılırsa %10 kadarını öderseniz elinize ulaşacaktır.

Nemlendiriciler için hepsiburada gibi siteleri tercih edebilirsiniz;basit bir tanesi iş görecektir.Bebek ürünleri olarak satılsalarda orkidenizin ihtiyaçlarını karşılar. Akşamları orkidenin bulunduğu odadaki camları wasistas olarak açarsanız hava kalitesi dengeye girer. Dediğim gibi kişisel görüşüm bunların orkide besinlerinden daha önemli olduğu yönünde.

[MaynaVira]

Sn. Charlaux, öncelikle ilginiz ve önerileriniz için teşekkür ederim.

Yukarıdaki fotoğraflarda işaretle belirtmeye niyetlenmiştim ancak unutmuşum:
Pencerenin önündeki gri plaka benzeri cisimler ile kaloriferi simgelemeye çalışmıştım.
Odada birçok bitki bulunuyor, bunlar düzenli sulandığında ve yıkanan çamaşırlar odaya asıldığında, nem sorunu kalmıyor.
(Aksi halde, odanın havası kupkuru oluyor).

Yapay ışıklandırma ile ilgili özellikle son bir aydır çok ciddi araştırmalarım var.
Yerleşik hayata geçiş öncesi, elimden geldiğince bilgi edinmeye çalışıyorum.
Kendi ölçümle, epey ilerlediğimi söyleyebilirim.

Olur da sabit bir düzen kurabilirsem, türlü projelerle buraları şenlendirmeyi düşünüyorum.

[MaynaVira]

Evet, nerede kalmıştık? Orkidemizi beş litrelik boş bir şişeye -geçici olarak- yerleştirmiştik.

• Orkide çiçeklerini korumak;
• Orkideyi tek elle rahatlıkla kavrayarak, evirip çevirebilmek;
• Dalların olur olmadık zaman ve şekillerde sallanarak birbirlerine ve çevredeki cisimlere dolaşmasını engellemek

Benzeri amaçlarla; kebap şişleri ve saç tokalarının da yardımıyla, orkide dallarını birbirlerine iliştirdim.

Not: Bize göre sağdaki fotoğrafta, orkidenin sağdaki tek yaprağının altında kalan yaprağı kesmiştim.

[MaynaVira]

Soldaki kapta, seyreltik çamaşır suyu çözeltisi mevcut.
Bitkiye, saksıya veya toprak harcına dokunduktan sonra, her seferinde ellerimi bu sıvıya daldırıp ovuşturuyorum.
Harçtan aldığım mikropları yapraklara, dallardan aldığım mikropları gövdeye bulaştırmaya hiç niyetim yok.

Sağdaki kapta, yine seyreltik çamaşır suyu çözeltisi içinde, saksıdan çıkan harç var.
Zıplayan bitlerden, fungi aleminden, bakteri ve virüslerden hoşlanmadığımı bilircesine, dezenfekte olmayı bekliyor.

Bu arada soldaki kabın içerisindeki maşa; fotoğrafta yer almak dışında hiçbir işe yaramıyor.

[MaynaVira]

Sıradaki işlem; yeni saksıda delikler açmak üzere bir aparat yapmak...
(Şimdilik yoruldum; kısmet olursa, ilerleyen zamanlarda -fotoğraflarla da birlikte- hikayeye devam ederim).

[MaynaVira]

Önceki mesajlarımdan birisinde şöyle bir ifade kullanmıştım:
"Şimdi ben bunları neden anlattım? Bir yere varacaktım ama neresi olduğunu unuttum."

Şimdi ise hatırladım... O mesajda yanlış tabloyu paylaştığım için, bir nihayete erememişim.
(İlgili mesaj güncellendi ve tablo değiştirildi).

Kırmızı elips içine aldığım elementlerin elektron ilgilerini karşılaştıracak olursak, karşımıza çıkan sonuç;
Klor: 349>Flor: 328>Brom: 324>İyot: 295>Kükürt: 200>Oksijen: 141 şeklinde...

Orkideme bakım yaptığım gün, bir an için buna benzer bilgiler gelmişti aklıma.
Elektron ilgisi yüksek olan klorun yer aldığı çözeltinin, mikropları kuvvetle muhtemel öldüreceğini düşünmek,
çamaşır suyuna (Na-O-Cl) başvurmamın nedenlerinden de birisiydi aynı zamanda...

Tabii ki bilimselliği tartışılır, benimkisi kendi halinde bir varsayımdı...

[Doku_Kültürcü]

Saksı harcını temizlemek için çamaşır suyu, hidrojen peroksit gibi şeylere ihtiyacınız yok. Hidrojen peroksitte koruyucu olarak fosforik asit, çamaşır suyunda ise sodyum hidroksit bulunur. Bunlar harçta kalıntı bırakır. Kalıntısız temizleme için tek gereken şey bir düdüklü tencere. Temizleyeceğiniz saksı harcını (yeni ya da eski olması fark etmez), su ile ıslatıyoruz, ıslatılan bu harcı bir kap içerisine yerleştirip düdüklü tencere içerisine yerleştiriyoruz. Düdüklü tencerenin içerisine 2cm yükseklikte su dolduruyoruz. Kapağı kapatıp, düdük fışlamaya başdıktan sonra 45-60 dakika kısık ateşte pişiriyoruz. İşlemin sonunda tencereyi su altına tutup soğutabilirsiniz ya da kendiliğinden soğumasını bekleyebilirsiniz. Harç kullanıma hazır. Kolay gelsin....

[MaynaVira]

Sn. Doku Kültürcü, öncelikle güzel öneriniz için teşekkür ederim.

Fosforik asit yahut sodyum hidroksit yönünden tolere edilemeyecek bir durum olacağını sanmıyorum.
İlgilenenler için şahsi görüşlerimi detaylandırarak, aşağıda, açıklama kısmında yazacağım.
(Elbette yanlış bildiğim veya düşündüğüm noktalar olabilir).

Kaynatmak benim için diğer seçeneklere kıyasla oldukça üşendirici.
Öte yandan, kimyasal maddelerin elleçlenmesi tamamen devre dışı bırakılacak ise de,
en makul seçenek kaynatmak gibi görünüyor. Görece daha emniyetli olması da, bir artı...

Açıklama:

Hidrojen peroksit içerisindeki (eğer var ise) fosforik asit, zarardan çok fayda sağlayacaktır.
Şimdi şöyle kaba bir hesap yapalım:

• 1 litre suyumuz olsun ve içerisine 1 litre -ağırlıkça- %3'lük H2O2 katalım.
• H2O2 içerisindeki fosforik asit miktarını da 0,1 gram kabul edelim.
• Sonuçta 2 litre çözelti içerisindeki çözünür fosfat miktarı yaklaşık 16 ppm oluyor.

16 ppm'lik fosfat, fazlasıyla kabul edilebilir; doğrudan bitki sulamada dahi güvenle kullanılabilecek bir miktar:
Tabii örneğimizde yer alan yüksek konsantrasyonlu hidrojen peroksit olmasa...
► Yani bitkiye verilebilecek muhtemel zararı fosforik asit değil, H2O2 belirlemiş oluyor.

► Kaldı ki, biz bunu harca uyguluyoruz. Durulama esnasında ise en iyi ihtimalle birkaç ppm kalıntı olacaktır.
Keşke, tamamı harca karışsa, hiç uzaklaşmasa...

► Fosforik asit, tarımda zaten kullanılıyor, özellikle de pH düşürmede.
Elimde fosforik asit olsa, orkidelerimi sulamadan önce, pH ayarlaması için kesinlikle kullanırdım.
(Çeşme ve içme sularımızın pH değerleri, bildiğimiz üzere bitkiler için oldukça yüksek).

Başka nasıl bir olumsuzluk meydana gelebilir diye düşünüyorum:
Harç içerisindeki maddelerle suda çözünmeyen ya da çok az çözünen -örneğin Ca3(PO4)2 gibi-
bir bileşik oluştursa dahi, açığa çıkan bu bileşik inert konumda olacak:
► Faydası olmadığı gibi, tepkime vermeyeceği için zararı da olmayacak.
Belki de durulama veya daldırma esnasında, kendiliğinden, fiziksel olarak ortamdan uzaklaşacak...

Çamaşır suyuna ve sodyum hidroksite değinecek olursak;

Sodyum hidroksitin suda çözünürlüğü oldukça yüksek.
(Çeşme suyu sıcaklığındaki bir su için, yanılmıyorsam 1g NaOH/1ml H2O gibi bir değer olsa gerek).
► Yani durulama yaptıktan sonra, ortamda NaOH kalma ihtimali çok düşük.

Eğer ki bir şekilde tepkimeye girerek, bileşik oluşturacağını varsaysak, aklıma gelenler şu şekilde:

Kalsiyum hidroksit; sönmüş kireç... Suyun içerisinde neredeyse çözünmüyor.
İnert bir madde diyebiliriz. Fiziksel yollarla harç içerisinden uzaklaştırılabilir.

Magnezyum hidroksit; suda neredeyse hiç mi hiç çözünmüyor.
İnert bir madde diyebiliriz. Fiziksel yollarla harç içerisinden uzaklaştırılabilir.

► Sonuç olarak, bence asıl tartışılması gereken;
Sodyum hipoklorit gibi toksik ve yüksek pH değerine sahip bir maddenin, seyreltilmek kaydıyla dahi olsa,
bitkilerde doğrudan kullanılıp kullanılamayacağı olmalı.

İlerleyen zamanlarda o konuya da hep birlikte değineceğimizi umuyorum.