Koyun ırklarımız

[sistem_]

KOYUN IRKLARIMIZ


MOR KARAMAN KOYUNU

Genel olarak Doğu illerimizde, kısmen Kuzey Doğu ve Güneydoğu bölgelerimizde özellikle Erzurum, Erzincan, Kars, Van, Bitlis, Bayburt taraflarında yetiştirilmektedir.
Mor Karamanlar, Kızıl Karamanlar diye de bilinir ve vücut renkleri kızıldan mora kadar değişmekle birlikte göz, ağız ve burun etrafı daha koyu renklidir. Baş, burun, karın altı ve bacaklar çıplaktır. Yağlı kuyrukludur.

Koyunlarımızın % 20' lik kısmını Mor Karaman oluşturur.
Anaç koyunlarda canlı ağırlık 50-60 kg, süt verimi 50-60 kg, kirli yapağı verimi 2-2,5 kg olup her 100 koyundan 95-105 kuzu alınmaktadır.
Süt kesiminden sonra 3 aylık besleme ile 20-25 kg karkas verebilir.

AKKARAMAN KOYUNU

Türkiye koyun varlığımızın yarısına yakınını ( % 44) bu ırk oluşturur.

Batıda Eskişehir ve Kütahya'dan başlayarak, doğuda Sivas'a kadar, sahil bölgeleri dışında Orta Anadolu'da ve geçit bölgelerinde yetiştirilir.

Akkaramanlar da vücut beyaz renkli yapağı ile örtülüdür. Ağız ,burun, göz çevresi, kulak ve ayaklarda siyah lekelere rastlanır. Morkaraman gibi yağlı kuyrukludur. Zaten yapı olarak Morkaramana benzer.

Anaç koyunlarda canlı ağırlık 40-45 kg, süt verimi 50-60 kg, kirli yapağı verimi 1,5-2 kg'dır ve her 100 koyundan 100-110 kuzu alınmaktadır.
Süt kesiminden sonra 3 aylık besleme ile 20-22 kg karkas verebilir.

DAĞLIÇ KOYUNU

Yetiştirildiği alan Sakarya nehrinden başlayıp, Ege bölgesinin kıyı illerine kadar uzanır. Vücut beyaz renkli, kaba karışık yapağı ile örtülüdür. Ağız, burun, göz etrafında ve ayaklarda siyah lekeler görülür. Erkekler helezoni boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Kuyruk yağlı olup, kalp şeklindedir.

Bu ırk Türkiye'de sayı olarak üçüncü sırada (%12) yer alır.

Anaç koyunlarda; canlı ağırlık 35-40 kg, süt verimi 40-50 kg, kirli yapağı verimi 2-2,5 kg, kuzu verimi 100 koyunda 90-100 kuzudur.

SAKIZ KOYUNU

Adını Sakız adasından almıştır. Türkiye'de en çok İzmir ilinde özellikle Çeşme ilçesinde yetiştirilir. Bu nedenle Çeşme koyunu olarak da adlandırılır.
Vücut beyaz renkli, kaba-karışık yapağı ile örtülüdür. Baş ve bacaklarda siyah lekeler vardır. Erkeklerde kuvvetli, kıvrımlı boynuzlar bulunur. Dişiler boynuzsuzdur. Sakız koyunları uzun, yağsız kuyrukludurlar.

Bir batında ikiz, üçüz veya daha fazla yavru verimi ile meşhurdur. Ancak vatanından ayrıldığında bu verim alınamamıştır.

Anaç koyunlarda canlı ağırlık 40-45 kg, süt verimi 120-180 kg olup iyi bakım şartlarında 250 kg'a kadar çıkmaktadır. Kuzu verimi yüksektir ve her 100 koyundan 180-200 kuzu alınabilir.

KIVIRCIK KOYUNU


Trakya'da ve Marmara'nın güney doğusundaki illerde ve Ege bölgesinin bazı illerinde (Manisa, İzmir, Aydın) yetiştirilir.
Vücut beyaz renklidir. Erkeklerde beyaz renkli kıvrımlı boynuzlar bulunur. Dişiler boynuzsuzdur. İnce uzun kuyruğu vardır.

Türkiye'de sayı olarak 4. sırada yer almaktadır. Mevcut koyun varlığımızın %6'sını oluştururlar.
Anaç koyunlarda canlı ağırlık 40-42 kg, süt verimi 60-90 kg, kirli yapağı verimi 1,5 kg'dır. Her 100 koyundan 110-130 kuzu alınmaktadır.

Kıvırcık ırkı et kalitesi yönünden Türkiye koyun ırkları içinde birinci sırayı alır. Süt kesiminden sonra iki aylık bir besleme ile 17-18 kg. karkas verebilirler.

KARAYAKA KOYUNU

Karadeniz kıyı şeridinde özellikle Sinop, Samsun, Ordu, Giresun ve Tokat illerinde yetiştirilir.

Vücut beyaz renkli kaba yapağı ile örtülüdür. Baş, kulak ve bacaklarda siyah lekelere rastlanabilir. Koçlarda kalın kıvrımlı boynuzlar ,dişilerde boynuzsuzluk hakimdir. Kuyruk yağsız, ince ve uzundur.

Türkiye koyun varlığında %3,5'luk bir paya sahiptir.

Anaç koyunlarda canlı ağırlık 35-40 kg, süt verimi 40-45 kg, kirli yapağı verimi 1,5-2 kg'dır.
Et lezzeti yönünden ikinci sırayı alır.

İVESİ KOYUNU

Anavatanı ve yayılma sahası Fırat ve Dicle nehrinin dolaştığı Mezopotamya bölgesi olan İvesi koyunları; yurdumuzda Şanlıurfa, Gaziantep ve Hatay illerinde, daha çok Suriye sınırı boyunca alçak ve çöl karakteri gösteren ovalarda yetiştirilir.
En önemli özelliği sütçü olması ve diğer sütçü ırkların aksine sürüler halinde yetiştirilmesidir.

Koyun varlığımızın % 1,8 ' ini oluştururlar.
Baş ve bacaklar kahverengi, vücudu ise beyaz olan iki renkli bir koyundur. Kahverengi bacakları tamamen beyaz olanlar da vardır. İvesiler yağlı kuyruklu koyunlardır.Koçları genellikle boynuzlu, koyunlar boynuzsuzdur. Yapağısı kaba yapılıdır.
Anaç koyunlarda canlı ağırlık 44-48 kg, süt verimi 90-155 kg, kirli yapağı verimi 2-3 kg, kuzu verimi ise düşüktür.

Yerli ırk koyunlarımız bunlar. Bu yerli ırklar, yabancı ırklarla melezlenerek ıslah edilebilirler. Böylece, daha verimli koyunlar elde edilebiliyor. Şimdi ıslah edilmiş koyun ırklarımızı ele alacağız.

MERİNOS KOYUNU

Koyunlarımızın yapağı verimini iyileştirmek üzere merinos melezlemesi yapılmıştır. Bu sayede et verimi de yükselmiştir. Melezleme hangi yerli ırk ile yapılırsa, ona göre isim verilmektedir.

Karacabey Merinosu:

Marmara bölgesinde gelişti. Balıkesir ve Bursa çevrelerinde yetiştirilir. Bu bölgenin yerli ırkı kıvırcıkların Alman Etçi Merinosları ile melezlenmesi sonucu elde edilmiştir.

Yapağısı çok kalitelidir. Bir koyun 3,5-4 kilo yapağı verir.

Et verimi de iyidir. Anaç koyunlarda canlı ağırlık 55-70 kg, süt verimi 50-55 kg olup, her 100 koyundan 125-130 kuzu elde edilir.

Vücut beyaz renklidir. Kuyruk ince ve uzundur. Koçların çok azında boynuz görülebilir. Koyunlar boynuzsuzdur.
Resim 10: Karacabey Merinosunun erkek tokluları

Konya Merinosu (Anadolu Merinosu):

Alman Etçi Merinosları ile Akkaraman koyunların melezlenmesi sonucu elde edilmişlerdir.
Vücut beyaz renkli yapağı ile örtülüdür. Erkek ve dişiler genelde boynuzsuzdur. Kuyruk yağsız ince ve uzundur.
Yapağı kalitesi, büyüme ve döl verimi bakımından kök aldığı Akkaraman ırkından önemli derecede üstündür.
Anaç koyunlarda; canlı ağırlık 54-56 kg, süt verimi 40-50 kg, kirli yapağı verimi 3,6-3,8 kg, ikiz doğum oranı ise % 30-40 civarındadır.

MALYA KOYUNU

Merinoslarla Akkaramanlar arasında diğer bir melezleme çalışmasıdır. Melezleme Malya tarım işletmesinde yapılmıştır.
Yarım yağlı kuyruklu koyunlardır. Vücut beyazdır, baş ve bacaklarda siyah lekeler bulunabilir. Yapağı verim özellikleri bakımından Akkaramandan üstündür.

Anaç koyunlarda canlı ağırlık ortalama 45-50 kg' dır. Kirli yapağı verimi 2,4-2.8 kg arasında değişir.

GÖKÇEADA (İMROZ) KOYUNU

İmroz (Gökçeada) adası ve kısmen Çanakkale çevresinde yetiştirilir.

Beyaz yapağılı , ince uzun kuyruklu, küçük cüsseli bir ırktır. Baş, kulak ve bacaklarda siyah lekeler bulunmaktadır. Koçlar genelde boynuzludur. Koyunlarda boynuz görülmez.
Anaç koyunlarda canlı ağırlık 35-40 kg, süt verimi 50-60 kg' dır.İyi bakım ve besleme şartlarında 75-90 kg'a kadar çıkabilmektedir. Kirli yapağı verimi 2-2,5 kg dolayındadır.

TUJ KOYUNU

Türkiye'nin kuzey doğu ,özellikle Kars, Ardahan ve Iğdır bölgelerinde yetiştirilmektedir.
Anaç koyunlarda canlı ağırlık 38-42 kg , süt verimi 50-55 kg, koçlarda yapağı verimi 3-5 kg dolayındadır. Et kalitesi yönünden Kıvırcık koyununa yakındır.

HERİK KOYUNU

Sivas, Amasya, Sinop, Samsun, Trabzon, kısmen de Çorum illerinde çoğunlukla da dağlık bölgelerde yetiştirilir.
Herik koyunları genelde beyaz olmasına karşılık, koyu renklilere de rastlanabilmektedir. Küçük cüsseli, koçları boynuzlu, kuyruk yağlıdır. Yapağı kaba ve karışıktır.

HEMŞİN KOYUNU

Karadeniz sahilleri ile kuzey doğu bölgemizde, özellikle Artvin dolaylarında yetiştirilen bölgesel bir koyun tipidir.
Kahverenkli olmalarına karşın siyah ve açık renklilere de rastlanır. Verimleri ve et–yapağı kalitesi düşüktür.

TAHİROVA KOYUNU

Kıvırcık koyundan Doğu Friz ırkı ile melezlenmesiyle geliştirilen bir tiptir. Ege ve Marmara bölgesinde yetişebilmektedir. Yavru ve süt verimi yüksek bir hayvandır

ÖDEMİŞ KOYUNU

Batı Anadolu'da Ödemiş çevresinde yetiştirilir.Üzerind e ciddi bir çalışma yapılmamıştır.

EGE KOYUNU

Süt ve döl verimi yüksek bir anaç tipinin oluşturulmasında Tahirova ile Sakız ırkından yararlanılmaktadır. Özünde üç ırk (Doğu Friz, Kıvırcık ve Sakız) arası birleştirme melezlemesi ile oluşturulan bir tiptir.

Ege koyunu elde etmek için; ilk aşamada Sakız ve Tahirova tipi koyunlar karşılıklı melezlenir, elde edilen melez döller ise ikinci aşamada Tahirova koçlarına verilirler.

Acıpayam, Ramlıç, Menemen, Sönmez, Türkgeldi, Asaf koyunları ise değişik melezleme çalışmaları sonucu elde edilmiş sayıları çok düşük koyun ırklarımızdı

alıntıdır....

[malina]

Alıntıyı yazar mısınız?

Fotoğrafları da foruma yükler misiniz?

[sistem_]

Orijinal Mesaj Sahibi malina

Alıntıyı yazar mısınız?

Fotoğrafları da foruma yükler misiniz?

fotoğraflar çok güzel ve ayrıntılı değil isterseniz konu kapatılabilir ..

alıntı yaptığım yer...


http://www.tarimkutuphanesi.com/KOYU...MIZ_00164.html

bu link ...

[karaselvi]

Bence konu çok güzel ve bilgilendirici.

[Rasko]

1980'lerde biraz da espirili olarak nüfusla hemen hemen aynıdır denilen koyun varlığımız 90'lardan itibaren hızla azalmıştır.1980'lerde 48 milyon olan bu sayı günümüzde yani 2010 için en fazla 10 milyon olduğu tahmin edilmekte.Bu hızlı azalışın da en büyük nedeni koyunculuğun en yoğun yapıldı bölgeler olan Güney ve Doğu Anadolu'daki terör ortamıdır.
http://www.manisasutbirligi.org/Habe...aspx?hid=5235b
Bu arada yukarıda yazılan koyun ırklarımız arasında benim favorim Sakız Koyunu'dur Gerçi tatmadım ama eti en lezzetli olanmış,ayrıca süt verimi ve yüksek döl verimiyle öne çıkıyor diğerleri arasında.Bir doğumda beşiz hatta altıza bile rastlanıyor.Ama sayısal olarak en az olanlardan biri Sakız,çünkü çok narin hayvanlar.Çeşme,Urla,İstanbul,Antalya,Mersin gibi daha çok sıcak ve nemli bölgelerde yaşayabiliyor ancak.

[Rasko]

Bir de yabani ırkımız olan Anadolu Yaban Koyunu'muz (Ovis gmelini anatolica) vardır
Bir zamanlar sayısı sadece 40 adete düşen bu ırkımız şu an Konya'da yapılan koruma çalışmalarıyla 2000'lere ulaşmış.Nerdeyse yok olmak üzereymiş.TRT'de belgeseli yayınlanmıştı hatta,denk gelirseniz kaçırmayın.Çok güzel bir belegeseldi.

[dremre]

reforme koyun ne demek acaba?

[ferata]

selam,kütahya -afyon yöresine uygun koyun ırkı sizce hangisi,teşekkürler

[kadrilion]

süt verimi en yüksek koyun hangisi.?

[3ggg]

Veteriner Hekimlerin Dünyası Forumları - Koyun Keçi Barınak Planları

[iştar]

Polatlı Koyun cinsi ile ilgili bilgisi olan arkadaşlar var mı acaba?

[rumelili]

koyun denin mi tahirovaaa

[Arzamass]

Canlı ağırlık koçlarda 180-190, dişilerde 150 kilo kadardır. Kuzular çok hızlı yetişip, 4-5 aylığında 50-60 küloya ulaşabilir. İyi beslendiğinde yılda iki kere doğum yapar.

[çiftçi5234]

Bu hayvan Turkiye şartlarında yaşamaz bence

[mrduran]

Orijinal Mesaj Sahibi Arzamass

Canlı ağırlık koçlarda 180-190, dişilerde 150 kilo kadardır. Kuzular çok hızlı yetişip, 4-5 aylığında 50-60 küloya ulaşabilir. İyi beslendiğinde yılda iki kere doğum yapar.

Merhabalar cümleten,

Tacikistan 'daki bir dağdan ismini alan HİSSAR koyunu yük arabasına bile koşulurmuş.

Link ileride kaybolmazsa çok faydalı.

PIRLAK(pırıt) koyunu.....,

henüz araştırmaya konu olmamış kimbilir ne cinsler vardır, kapalı havza/toplum/vadilerde, değinildiği gibi.

Yerli ırklarımızı da koruyup gözetmek adına..

Yazılanlara göre; en lezzetli ete sahip ırk KIVIRCIK imiş, ekonomik/ticari verimliliği ve değerini bilemem tabii ki.

Sağlıkla kalın inşallah.

Saygılarımla lütfen.

[Arzamass]

Cidago yükseklik 88 cm.

[rudeboy3588]

SAKIZ KOYUNU İÇİN

SAKIZ KOYUNU | Sakız KoyunuSAKIZ KOYUNU | Sakız Koyunu

[lodos_]

tacikistan şartları ülkemizin bazı bölgelerinde bulunur diye düşünüyorum

[rudeboy3588]

SAKIZ KOYUNU DA DÖL VE SÜT VERİMİYLE ÖNE ÇIKAN BİR HAYVANIMIZ


SAKIZ KOYUNU – 2





Adını İzmir ili Çeşme ilçesi karşısında yer alan(Chios) Sakız adasından alan Sakız koyunu,

üreticileri tarafından koyunların kraliçesi olarak nitelendirilmektedir. Sakız koyunları Ege

bölgesinde İzmir ilinin özellikle Çeşme ve Urla ilçelerinde ayrıca Ege bölgesinin Akdeniz

ikliminin hakim olduğu diğer kısımlarında, güney Marmara bölgesi ve Akdeniz bölgelerinde

başarı ile yetiştirilmektedir.Çeşme koyunu olarak da bilinen Sakız koyunları uzun kuyruklu olup

kuyrukları üçgen şeklinde düşük yağlı(yağsız) yapıya sahiptir.Vücut yapısı ise beyaz renkli kaba

yapağılı olup baş ve bacaklarda benek şeklinde siyah lekeler bulunmaktadır.Meme yapıları

geniş ve çokça süt sağımına uygundur.Koyunlar çoğunlukla boynuzsuzdur,erkeklerde ise

kıvrımlı(spiral) güçlü boynuzlar bulunur.Sakız koçları yerli ırk koçlarımız arasında en güçlü

koçlar olup,koçların kralı olarak da adlandırılmayı hak etmektedirler.



Sakız koyunları özenli bakım isterler fakat karşılığını da senede 200-250 kg süt verimi,180 günü

geçebilen laktasyon ve ortalama 1.7-2.3 kuzulama oranı ile fazlasıyla öderler. Sakız

koyunlarında bir defada ikiz,üçüz hatta 7’ye varan kuzulama olabilmektedir.Ayrıca gebe kalma

yaşı 7-9 aylıktan (bakıma-gelişmeye bağlı)başlamakta ve doğum sonrası sadece 15 gün

dinlenme ile koç katımına hazır hale gelmektedir.Dolayısıyla iyi bakılan Sakız koyunları için her

2 yılda 3 kez kuzulama gayet mümkündür.Sakız Koyunlarının dişisi ortalama 50-60 kg, erkekleri

ise ortalama 80-90 kg gelmektedir(yetişkin erkeklerin 120 kg ağırlığa kadar ulaşabildikleri

üreticiler tarafından ifade edilmektedir)

Yukarıda yazılı verilerden de anlaşılabileceği gibi Sakız koyunları dünyada en fazla süt verimi ve

kuzulama verimi olan özel koyunlardır, tabiidir ki bu veriler doğru iklim ve bakım şartlarında

sadece safkanlardan elde edilebilir. Sert kara ikliminin hüküm sürdüğü yörelerde Sakız koyunu

yetiştirilmesi uygun değildir,zira döl ve süt veriminde bu yörelerde Sakız koyunları adaptasyon

sorunu yaşadığından ciddi düşüşler yaşanır.İşte bu nedenle Sakız koyunlarının ülkemiz sathına

safkan olarak yayılması mümkün olamamıştır.Sakız koyunları her ne kadar sert kara iklimine

adapte olmakta zorlansalar da damızlık olarak nispeten düşük verimli yerli ırklarımızın

ıslahında önemli başarılara imza atmışlar hala da atmaya devam etmektedirler.

Örneğin;Kıvırcık,Karayaka,Dağlıç,Akkaraman,İvesi koyunlarımızın sakız koçları ile

melezlenmesi ile et,süt,döl verimleri artmış daha kaliteli melez koyunlar elde

edilmiştir.Karadeniz’in iklim yapısına uygun kaliteli ve yüksek döl verimli Bafra

koyunları(Karayaka-Sakız melezidir) sakız familyasındandır.Ayrıca Tahirova koyunlarının da

daha verimli olabilmesi için Sakız melezlenmesi denenmektedir.Sakız koyunları ile melezlenme

neticesinde yerli ırklarımızın sadece et,süt,yapağı,döl verimleri artmamakta aynı zamanda yeni

doğan melez kuzuların hayata tutunma açısından önemli avantajları olduğu

gözlemlenmektedir.Sakız koyunlarının etleri de Kıvırcık koyunlarının etleri gibi çok

lezzetlidir.Özellikle Sakız süt kuzularının etleri ciddi talep görmektedir.Saf ırk Sakız koyunlarının

iklim adaptasyon sıkıntısı nedeniyle her bölgede üretilemeyişlerinden mevcutlarının 3-5 bin

kadar oldukları varsayılmakta ise de günümüzde kimi üreticilerin damızlık Sakız koyunlarını

özellikle Urla çevresinde yetiştirdikleri görülmektedir.

Yazımızın kısa bir özetini çıkaracak olursak yerli ırk yetiştiricilerimizin düşük verimli koyunlarını

damızlık saf ırk Sakız melezlemesi yoluyla daha karlı bir üretime geçebileceğini söyleyebiliriz.

www.urlasakizkoyunu.com