agaclar.net

Geri Dön   agaclar.net > Üretim, Bakım, Düzenleme, Temel Malzemeler > Fidan ve Fide, Bitki Üretim (Tohum Çimlenme/Çelik/Aşı)
(https)




Cevapla
 
Bookmark and Share Dış Bağlantılar Konu Araçları Mod Seç
Eski 04-10-2009, 20:25   #1
Ağaç Dostu
 
serdarulusoy's Avatar
 
Giriş Tarihi: 03-10-2009
Şehir: izmir
Mesajlar: 174
Galeri: 44
Fide yetiştirmenin amaçları

Daha önceki bölümlerde sebzelerin büyük bir çoğunluğunun tohumla çoğaltıldığı belirtilmiştir. Bazı sebzelerin yetiştiriciliği üretim parsellerine doğrudan tohum ekimi yapılarak gerçekleştirilir; diğer bazı türlerde ise tohumlar önce özel küçük alanlara ekilir ve burada geliştirilen fideler daha sonra üretim parsellerine dikilir.

Fasulye, bezelye, bakla, kavun, karpuz, kabak, hıyar, havuç, maydanoz, soğan, turp, ıspanak, tere, semizotu ve şalgam doğrudan tohum ekimi yapılarak yetiştirilen sebzelerdir. Domates, biber, patlıcan, pırasa, kereviz, lahana, karnabahar, marul, kırmızı pancar gibi sebze türleri fide yetiştirmeden geçerek üretilir. Ayrıca turfanda yetiştirme ve örtü altı sebzeciliğinde kabak, kavun, hıyar, karpuz ve fasulye gibi türler de önce fideleri elde edilerek ve esas yerlerine fide biçiminde dikilerek yetiştirilir. Buna karşılık normalde fide ile yetiştirilen sebze türleri de çok geniş alanlarda üretim yapıldığı takdirde doğrudan tohum ekimi yoluyla yetiştirilebilir.

Fide ile yetiştirme, doğrudan tohum ekimi yapılarak gerçekleştirilene göre bazı önemli avantajlara sahiptir. Bu avantajlar şöyle sıralanabilir:

a) Erkencilik

Bitkiler yetişme periyotlarının bir bölümünü fidelikte geçirdikleri için tarlaya çıktıklarında belirli bir büyüklüğe ulaşmış olurlar. Bu nedenle aynı anda yapılan ekime göre 30-50 gün kadar daha erken ürün verirler.

b) Araziden tasarruf

Fide ile yetiştiricilikte bitkilerin normal yetiştirme yerlerinde kalma süresi kısalır. Böylece, arazinin boş kaldığı dönemlerde başka ürünler yetiştirilir ve topraktan yılda bir yerine iki, iki yerine üç, üç yerine dört ürün alınabilir.

c) Tohumdan tasarruf

Fide ile üretim yapıldığında kullanılan tohum miktarı azalır. Doğrudan ekimde birim alana gereğinden fazla tohum atılır ve daha sonra seyreltme yapılır. Fide dikimde buna gerek kalmaz. Bu durum, günümüzde çok yükselmiş bulunan ve bir kilogramı milyonlarca TL'sma ulaşan ya da tane hesabıyla satılan Fx hibrit çeşitlerin kullanılması durumunda çok daha büyük önem kazanır.

d) Enerji tasarrufu

Bu durum örtü altı tarımında geçerlidir. Sera üretiminde doğrudan tohum ekimi yapılırsa sera daha uzun bir süre ısıtılır. Oysa fide yetiştiriciliği daha küçük bir alanda yapılabilir ve daha küçük bir alan ısıtılarak enerji ekonomisi sağlanır.

e) Sağlıklı üretim

Fidelerin yetiştirilmesi sırasında veya dikimden önce seçim yapılabilir. Böylece hastalıklı, cılız, sakat ve sağlıksız bitkiler ayrılır; üretim sağlıklı ve gürbüz bitkilerle gerçekleştirilebilir.

f) Verim ve erkenciliği uyarıcı işlem imkânı

Fideliklerde geçen dönemde bitkilere bazı özel uygulamalar yapılabilir. Örneğin kavunlarda budama, domates ve biberlerde ek ışıklandırma, yine domateslerde virüslere karşı bağışıklık kazandırma aşısı, sıcaklık şokları vb. gibi. Bu uygulamaları açık arazide gerçekleştirmek her zaman mümkün olmadığı gibi ekonomik ve pratik de değildir.

g) Homojen üretim

Doğrudan tohum ekimiyle yapılan yetiştirmede sıcaklığın düşük oluşu, yağışlar ve kaymak bağlama, derine düşme, yüzeyde kalma gibi nedenlerle tohumların bir bölümü çimlenmeyebilir. Bazı alanlar boş kalabilir ve değerlendirilemez. Fide ile yetiştirmede bu olumsuzluk söz konusu değildir.

Fide yetiştirme yerleri

Fideler ya seralarda ya da fide yastıklarında yetiştirilir. Hiç kuşkusuz iklim şartlarının daha iyi düzenlenebildiği seralar fide yetiştiriciliği için daha uygundur. Ancak küçük sebze işletmeleri için büyük bir yatırıma gerek gösteren seraların yapımı da ekonomik değildir. Bu nedenle fide yetiştiriciliği gerek bizim ülkemizde, gerekse birçok yabancı ülkede yastıklarda yapılmaktadır.

Yastıklar, yetiştirilecek sebze fidesinin türüne, yetiştirme devresine ve amaca göre değişik biçimlerde hazırlanır ve ısıtılma durumlarına göre üçe ayrılarak adlandırılır.

a) Sıcak yastıklar

Domates, biber, patlıcan gibi sıcak mevsim sebzelerinin fidelerini yetiştirmek için kullanılır. Genellikle bu tip fidelerin yetiştirme dönemi kış sonu ve erken ilkbahar olduğu için ısıtılmaları söz konusudur. Sıcak yastıkların ısıtılmasında elektrikli ısıtıcılardan, kalorifer sisteminden ve organik gübrelerden yararlanılabilir. Kırsal alanda elektrik ve kalorifer bulunmasının güçlüğü nedeniyle çoğunlukla organik madde ile ısıtma yaygındır. Sıcak yastıklar 1.20-1.30 m genişliğinde, 6-15 m uzunluğunda ve 0.5-0.7 m derinliğinde hazırlanır fSekil 8.1. Acılan çukurun kenarları tuela veva beton

malzeme ile tesbit edilmeli; toprak yüzeyinin hizasında ön tarafta 0.20 m, arkada ise 0.35 m yükseldikte çıkıntı bırakılmalıdır. Böylece hazırlanan yastıkların en altına drenaj için 5-10 cm çakıl serilir ve üzerine 40-50 cm yanmamış ahu- gübresi doldurulur.

Üzerine de tohum yatağı olarak 10 cm kadar harç serilir ve yastığın üzeri cam kapaklar veya plastik örtü ile örtülür. Yanmamış ahır gübresinin fermentasyonu ile yastıkta sıcaklık yükselmeye başlar ve 70°-80°C'ye kadar çıkar. Daha sonra yeniden düşmeye başlar ve 25-30°C'ye iner. Bu sıcaklığa düştük-ten sonra yastığa ekim yapılabilir.

b) Ilık yastıklar

Yine sıcak mevsim sebzelerinin fideleri için kullanılır. Ancak ılık yastıklar tohum ekimi amacıyla değil, daha çok sıcak yastıklarda çimlendirilmiş olan fidelerin şaşırtılması için değerlendirilir. Hazırlanışı sıcak yastıklara benzer. Fakat derinlikler daha azdır ve yalnızca ahır gübresi ile değil, "ahır gübresi + toprak" karışımı ile doldurulur. Ilık yastıklara fideler doğrudan dikilerek şaşırtılabileceği gibi, önce plastik torbalar içindeki harçlara dikilip plastik torbalar içinde de yerleştirilebilir.

c) Soğuk yastıklar

Serin iklim sebzelerinin fidelerinin yetiştiriciliğinde kullanılır. Bunların fide yetişme dönemi yaz aylarına rastladığı için ısıtılmaları gerekmez. O nedenle çukur açmaya da gerek yoktur. Toprak düzeltilerek ve biraz yükseltilerek hazırlanırlar. Üzerine harç serilerek ekime hazır hale getirilirler.

Fide yetiştirme kapları ,

Eskiden fide yetiştiriciliğinde tohum yalmzca doğrudan yastıklardaki harç üzerine ekilir, şaşırtma yapılacaksa buradan sökülüp ılık yastıklara dikilir, buradan da daha sonra sökülerek açıkta parsellere dikilirdi. Ancak son yıllarda, topraklı dikimin birçok önemli avantaja sahip olması nedeniyle bu sistem yavaş yavaş terkedilmeye başlanmıştır. Yeni sistemde tohumlar ya yastıklara serilmiş harç üzerine ya da yastıkların içine yerleştirilen ve harçla doldurulan kasalara ekilirler. Çimlenmenin tamamlanmasından sonra genç fideler kasalardan sökülür ve plastik torba veya küçük saksılara şaşırtılır. Dikim zamanında saksı veya torbalardan toprağıyla çıkartılarak toprağa aktarılır.

Turfanda sebzecilik veya sera sebzeciliği için yapılan hıyar, kabak, kavun, fasulye fidesi yetiştiriciliğinde ise tohumlar doğrudan doğruya plastik torbalara veya saksılara ekilir. Kabakgiller ve baklagiller familyalarına giren sebze türleri şaşırtmaya karşı çok duyarlıdır. Bu nedenle herhangi bir şaşırtma uygulanmaz ve torbalarda ve saksılarda geliştirilen fideler topraklı olarak esas yetiştirme yerlerinde açılan çukurlara dikilir.

İyi bir fidede aranan özellikler

Sağlıklı ve yüksek bir verim elde edebilmek için, üretimde kullanılan fidelerin iyi olması gereklidir. İyi bir sebze fidesinin tanımını yapmak güçtür. Çünkü özellikler türlere göre değişebilir. Ancak bazı genel özellikler de vardır. Bunlar aşağıdaki biçimde sıralanabilir:

- Fidelerin bütün kısımları sağlam ve sağlıklı olmalıdır,

- Diri ve kuru maddece zengin olmalıdır,

- Fazla genç ve fazla yaşlı olmamalıdır,

- Çok fazla boylanmamış olmalı, kaim ve kuvvetli olmalıdır,

- Bazı türlerde kendine özgü mumsu tabaka ve renkler oluşmuş
bulunmalıdır,

- Kök sistemi tam ve sağlam olmalı, mümkünse üzerinde bir
miktar toprak bulunmalıdır,

- Fidelerin tümü aynı büyüklükte ve gelişme döneminde olmalıdır,

- Pişkin olmalıdır.
Prof.Dr Atila GÜNAY

serdarulusoy Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla Başa Dön
Eski 07-07-2013, 19:48   #2
Yeni Üye
 
Vermicompost's Avatar
 
Giriş Tarihi: 02-10-2012
Şehir: Uşak
Mesajlar: 15
Verdiğiniz bilgi için teşekkür ederim hocam

Vermicompost Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla Başa Dön
Cevapla

Etiketler
fide fidan bayındır

Konu Araçları
Mod Seç

Gönderme Kuralları
Yeni konu gönderemezsiniz
Konulara yanıt veremezsiniz
Ek dosya yükleyemezsiniz
Kendi gönderilerinizi düzenleyemezsiniz

BB code Açık
Smilies Açık
[IMG] Kodu Açık
HTML Kodu Kapalı
Trackbacks are Açık
Pingbacks are Açık
Refbacks are Açık


Forum saati Türkiye saatine göredir. GMT +2. Şu an saat: 04:24.
(Türkiye için GMT +2 seçilmelidir.)


Forum vBulletin Version 3.8.5 Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
Search Engine Optimization by vBSEO 3.6.0
agaclar.net © 2004 - 2024