Mantarla Tanışma Toplantıları Hakkında

[Sevilay]

Jilber Barutçiyan'ı Kanal D de Okan Bayülgen'in Pazartesi Gecesi programında tanıdım.

Sabahın 3,30 una kadar izledikten sonra, internette araştırdım ve mantarın başlıbaşına bir bilim olduğunu öğrendim.

Bu güne kadar mantar ile ilgisi, marketten aldığı kültür mantarından öteye gitmeyen ben, yeni bir deryaya giriyorum artık.


Jilber Barutçiyan ile ilgili aşağıdaki bilgileri topladım öncelikle..

Jilber Barutçiyan; Mantar Uzmanı.

Türkiye'de arkeoloji eğitimi aldıktan sonra 1984 yılında İsviçre'ye gitti.

İsviçre'de amatör olarak mantarcılığa başlayan Barutçiyan, bugün İsviçre Sağlık Bakanlığı'nın onayından geçmiş bir mantar uzmanı.

Kişilerin topladığı mantarları kontrol etme, her türlü mantar ticaretinde sertifika yazma ve kurs verme yetkisi veren bu sertifika dünyada sadece İsviçre Sağlık Bakanlığı tarafından verilebiliyor.

24 yıldır mantarlarla uğraşan Barutçiyan, mantarlar hakkındaki bilgilerini amatör olarak mantar toplamak isteyenlerle de paylaşıyor.

Mantar meraklıları için Fransızca ve Türkçe olarak kurs veriyor. Kurs, yaklaşık 5 saatlik teori ve bir günlük arazi çalışmasını içeriyor.

Kursun amacı katılanlara mantar hakkında genel bilgiler vermek, zehirlenme risklerini ortadan kaldırmak ve en azından 5-10 çeşit leziz ve kıymetli mantarı tanımalarını sağlamak ve doğa sevgisini paylaşmak.

Kaynak

[Sevilay]

Mikolog Jilber Barutiyan'la tanışın

İkbaharın en güzel döneminde yağmurlu günlerin ardı ardına gelmesi asabınızı bozmuş olabilir. Ama yağmura çılgınca sevinenler de var aramızda. Mesela İstanbullu mikolog, yani diplomalı mantar uzmanı Jilber Barutçiyan. Çünkü yağmur, ormanda mantar demek. İsviçre’de yaşarken yabani mantarları keşfeden Barutçiyan 23 yıldır mantar peşinde. İki yıldır mantar keşif turları düzenleyen, 400 kişilik bir grup oluşturan, rehber kitap yazan Barutçiyan, tüm mantar meraklılarını bir araya gelmeye, Avrupa’daki gibi kulüpler kurmaya davet ediyor.

Jilber Barutçiyan (46, soyadı nüfus memurunun azizliği, doğrusu Barutçuyan) küçük yaştan beri doğaya ve araştırmaya meraklıydı. Yedi yaşında denizin altını merak etti, dalmaya başladı. 22’sinde dünyaya kuşbakışı bakmak için lisanslı paraşütçü oldu. 23’ünde dağlara vuruldu, lisanslı dağcılar arasına katıldı. Yeraltında yaşamın peşine düştü, mağaracılığa başladı. 30’unda kadehindeki şarabın öyküsünü merak etti, kurslara gidip uzmanlık belgesi aldı.

Barutçiyan’ın yabani mantarlarla tanışması 23 yıl önce, İsviçre’ye yerleştiği ilk günlere uzanıyor. "Yemek ve Kültür" dergisinin yeni sayısında, bu hobisinin başlangıcını da esprili bir dille yazmış. "Alp Dağları’nda balık tutmanın Saros’taki kadar zevkli olmadığını fark edince bir sonbahar günü ormana daldım. Çevre mantar toplayanlarla doluydu. Sohbet etmek istedim, tuhaf tuhaf baktılar. Çok ketumlar, meralarını birbirlerinden saklıyorlar. Dönüşte arkadaşımla karşılaştım. Topladıklarımı kontrol ettirmemi önerdi. Köydeki uzman teyze tüm mantarlarımı çöpe atıverdi. Meğer naylona konmazmış. Ertesi gün kitapçıya gittiğimde raf dolusu rehberle karşılaştım. Ardından bir mantar kulübüne üye oldum. Yani balık muhabbeti yapalım dedik, mantarcı olduk."

SEZAR MANTARI İÇİN 300 KİLOMETRE GİTTİM

Barutçiyan Galatasaray Lisesi mezunu. Arkeoloji öğrenimini yarım bırakıp 1984’te İsviçre’ye gitmiş. Uzun yıllar sağlık sektöründe çalışmış, ticaretle uğraşmış. Avrupa’nın birçok ülkesinde yabani mantar toplamanın neredeyse milli spor kabul edildiğini, sadece İsviçre’de iki bin civarında kulüp bulunduğunu, İtalya, İspanya, Fransa’da federasyonlar oluştuğunu söylüyor. Barutçiyan’a göre Türkiye gerçek bir yabani mantar cenneti ama farkında değiliz. Çapı iki milimetrenin üzerindeki "makro" kategorisinde, 10 bin tür yetişiyor. Aralarında pahalı ve nadide olanlar var: "İstanbul’un lüks restoranları İtalya’dan kilosu 450 YTL’ye kurutulmuş kuzu göbeği getirtiyor. Bunların bir kısmı Türkiye’den gönderiliyor İtalya’ya. Birini doğada görebilmek uğruna İsviçre’den Fransa’ya gittiğim mantarları, İstanbul çevresinde sepet dolusu topluyorum."

Barutçiyan iki yıl önce Türkiye’ye döndüğünde, yabani mantar zengini bölgeleri gezmeye başlamış. İstanbul’dan Giresun’a Karadeniz’i inceleyip, Antalya’ya kadar uzanmış. Şimdi en merak ettiği bölgeler Sivas, Erzincan çevresi.

ŞÖHRETİ GİDEREK YAYILDI KÖYLÜLER ONA DANIŞIYOR

Bu arada şöhreti de, yabani mantar ticareti yapanlar arasında yayılmış. Çok değerli mantar keşfettiğini sanan köylü hemen onu arıyor, çoğuna gönüllü danışmanlık yapıyor. "Gönderilenlerin çoğu zehirli çıktı. Geçenlerde biri trüf bulduğunu iddia etti. Gönderdiği mantarlaşmış ağaç köküydü."

Hayatının en tuhaf, en nadide yabani mantarına ise Küre Dağları’nda, dünyanın dördüncü derin mağarası Ilgarini’nin dibinde rastlamış. Fotoğrafını büyük bir coşkuyla gösteriyor. Bu iş için özel ekipman alan, ekonomist ve amatör fotoğrafçı eşi Nurşen çekmiş. Kuru dal üstündeki salyangoz köpüğünü andıran mantarın fotoğrafını gösterirken, önemini anlatıyor. "Tahminen bu dal binlerce yıldır aynı yerde. Çevredeki nadir mikro klima sayesinde nadir mantar oluşmuş. Büyük bir ihtimalle Serpula Lacrimans. Bu yıl profesyonel bir fotoğrafçı götürüp, daha net görüntüsünü elde etmeye çalışacağım."

KİTABI HAZIR, SİTE VE MAIL GRUBU KURACAK

Barutçiyan, mantarlarla bu kadar haşır neşir olup zehirlenmemeyi başarmak için İsviçre’de mantar kulüplerindeki kurslara katılmış. Ayrıca kitap toplamış. Bugün Emile Boudier’in 1905 tarihli beş ciltlik başyapıtı Icones Mycologicae’nin tıpkıbasımı dahil, yabani mantarla ilgili 50 civarında Fransızca, Almanca temel eser var kütüphanesinde. "Yabani mantar konusunda kitabın yenisi makbuldür. Son beş yılda bile çok şey değişti. Dün zehirli olduğu fark edilemeyen mantarlar, bugün tehlike listesinde." Bunlarla da yetinmemiş, İsviçre Sağlık Bakanlığı’nın zorlu bir eğitim ve sınavdan sonra verdiği mikoloji diplomasını almış.

Bu konuda Türkçe rehber olmadığını görünce bir de kitap yazmış. Türkiye’deki 200 önemli mantar çeşidini anlattığı kitabı yayıncısını bekliyor. Bir web sitesi kurmayı, iki yıldır düzenlediği kurslara katılan 400 kişiyi mail zincirinde buluşturmayı planlıyor. Mantarın gerçek mevsimi sonbaharda yine keşif turları düzenleyecek. Zehirli mantarlar hakkında tek Türkçe eseri yazan Prof. Dr. Afife Mat gibi akademisyenler dahil her meslekten doğasever var bu turların tiryakileri arasında. Barutçiyan, Türkiye’de konunun meraklılarını bir araya gelmeye, kulüp kurmaya çağırıyor. "Mantar kültürünün yayılması için elimden geleni yapacağım, ilk fırsatta yemeklerini de kitaplaştıracağım" diyor.

Türkiye’de iyi aransa trüf mantarı da bulunabilir

Söz, Avrupa’da kilosu 400 bin YTL’ye ulaşan trüflere geldiğinde şaşırtıcı şekilde heyecanını yitiriyor Barutçiyan’ın sesi. "Hiç sevmem trüfün tadını" diyor. "Fransız bilim adamı Marcel Locquin, tarihte trüften ilk kez Anadolu’daki Sümer yazıtlarında bahsedildiğini yazıyor. Tabarli’ymiş ismi. Muhtemelen Türkiye’de keme olarak bilinen tür. Patates tadındadır, bana sorarsanız Türkiye’de çok abartılıyor... Aslında aransa bulunabilir de. Çünkü çevresi tüylü meşeyle (Quercus Pubescens) çevrili fındık bahçelerini çok sever..." Ancak, trüfe rastlamak pek kolay değil. İtalyanlar, toprağa gömülü mantarları bulmak için özel eğitimli domuz ya da avcı köpekleri kullanıyor. Barutçiyan, bu köpeklerin fiyatının 20 bin doları aştığını hatırlatıp en sevdiği mantarı anlatıyor: "İsmi Amanita Ceasarea, yani Sezar’ın Mantarı. Pembemsi ve çok lezzetli. Avrupa’da kilosu 80 Euro’yu buluyor, sonbaharda İstanbul çevresinde sepetler dolusu topluyorum."

BIRAK MANTAR İŞLERİNİ ABİ HAZİNE Mİ ARIYORSUN?

"Kastamonu’da rehberim, bırak bu mantar işlerini ağabey, hazine arıyorsan açıkça söyle, haritayı göster, gerisini bize bırak, dedi."

Üç bin tarif topladım

Avrupa mutfağından bugüne kadar üç bin farklı yabani mantar tarifi topladım. Izgaradan, sos yapımına çok farklı şekilde kullanılabilir. Böreği bile yapılır. Benim tercihim ise mantarın, özgün tadı fark edilecek şekilde en sade haliyle tüketilmesi. Tavada, tereyağında, soğanla çevirmek yeterli. Mantarları tanırsanız, biber bile kullanmaya gerek kalmaz.

Türkiye’de öldürmeyen mantar zehirli kabul edilmiyor

Avrupa’da her köyde, kulüpte mantarı çok iyi bilen uzmanlar bulunur, tüm üyeler topladıkları mantarı bu kişiye gösterir. Türkiye’de bilgisizlik yüzünden, zehirli mantarlar pazarlarda satılıyor. Her mantar 24 saatte öldürmez. Cortinarius Orellenus’ta ölüm bir ila beş ay arasında gerçekleşir. Küredağları’nda zehirli mantar toplayanları uyardığımda "Dedelerim de bunu yiyordu, kimse ölmedi" dediler. Ailelerinde böbrek yetmezliği yaşayan var mı, diye sorunca, "Bizim ailenin böbrekleri pek sağlam değil, çoğu böbrek yetmezliğinden ölür" cevabını aldım.

Serhan YEDİG
Hürriyet

[Sevilay]

Bütün bu bilgileri okuduktan sonra, mail adresini bulup, Jilber'e mail atarak, ağaçlar net de, beraber çalışıp çalışamayacağımızı sordum.


Teklife sıcak baktı ama, bu tür bir konuyu karşılıklı konuşmanın her iki taraf için de daha faydalı olabileceğini söyledi.

Ve bir gün buluştuk Jilber Barutçuyan ile.

Ağaçlar net için neler yapabilirizi konuştuk kendisiyle.

Ağaçlar net'i takip eden ve başarılı bulan birisi Jilber ve siteye bakışı şöyle;

Siz olmazsanız ben olamam, ağaçlar olmazsa mantar olmaz..

Yapabileceklerimizi aşağıdaki gibi sıraladık;

Jilber Barutçiyan=
1- Salon ayarlarsanız mantar ile ilgili eğitim veririm.
2- Bu eğitimlere mantarları ve fotoğrafları getirir, anlattıklarımı görsel olarak desteklerim.

Sevilay=
1- Bana vereceğiniz tüm bilgileri ve fotoğrafları sizin adınıza açacağım bir başlıkta yayınlarım.
2- Size gelen tüm soruları denetler, toplu halde size yollar, yine sizden gelen cevapları sitede yayınlarım. ( Tabii bu durumda soruların bana özel mesaj yoluyla gelmesi lazım ki, forumda sadece cevabı verilen sorular ve cevapları bulunsun )

Sonuç;

Dünyanın en iyi mantar uzmanlarından biri ağaçlar netde ve artık bir mantar veritabanımız bile olabilir.

[Sevilay]

Ancak, forumdaki yazışmalarda, aşağıdaki gibi bir önemli notu var;

Önemli not:

• Mantarların tanımlanmasında renk, koku, tat, mantarın iç yapısı (kesit), yetiştiği ortam gibi özellikler dikkatle incelenir; kimi durumlarda mikroskop kullanımı gerekir.

• Bu nedenlerden, sadece fotoğraftan mantar tanımlanması zor ve risklidir. Her mail sadece bir tür mantarı konu etmelidir, birden fazla tür içeren yazışmalarda tarafların yapabileceği en ufak bir karıştırma ölümcül sonuçlar doğurabilir.

• Çoğu zaman fotoğraflardan mantarın ismini çıkarmak mümkün olmasada ailesi konusunda bir fikir edinilebilir bu durumlarda mantarın aile isminin yanına sp. (ingilizceden: species) not edilir.

• Sanal ortamda yapılan hiç bir tanımlama mantar yemek için yeterince güvenli ve kesinlikle bilimsel değildir. Bilimsel bir netlikle tanımlanmamış her mantar öldürücü olabilir.

[Sevilay]

Önümüzdeki günlerde, mantar ile tanışmak isteyenler ve tanışıp da bilgilerini artırmak isteyenler için, bir toplantı yapmayı da programına aldı Jilber Barutçiyan.

Bu eğitim toplantısına "Mantarla tanışma toplantısı" diyebiliriz ve mantar sezonu bitmeden "kaynağından" bilgilenip, mantar toplamak isteyen üyelere yönelik teorik ve pratik çalışma yapabiliriz.

Sürecin sonunda, ekosistemin bu çok önemli canlısı hakkında kitabî bilginin ötesinde de bilgi sahibi olabiliriz.

Toplantya katılmak isteyenlerin isimlerini yazmaları rica olunur...

[cemal.S]

Merhabalar!

Bir tarih yer ve saat belirlesenizde hepimiz proğramımızı ona göre ayarlasak diyorum Sevilay hanım. İlginç bir konu. Proğramıma uyarsa neden olmasın. Mutlu olurum. Ah Cemal fazla heveslenme ya uymazsa.

Saygıyla.

[fkarsli]

Merhaba sevilay hanım,
Mantar toplntısına katılmak isterim.
Bilgilerinize,

[denizakvaryumu]

http://www.uzmantv.com/hangi-mantar-...inlikle-yenmez

Toplantılara katılamayacak, İstanbul dışındaki üyeler uzman tv ye göz atabilir.

[yaylaboztaş]

Merhaba sevilay hanım,
Mantar toplntısına katılmak isterim.
Bilgilerinize,

Toplantıya katılmak gibi bir şansım yok, ama sizi izleyeceğim.
saygılar

[terdal]

Merhaba Sevilay hanım,
Hafta sonu olmak kaydı ile muhakkak katılırım.
Saygılarımla,

[Müjgan Yılmaz]

Sevgili Sevilay
Mantar,çocukluğumun muhteşem tatlarından biriydi.Mantar konusun da bilgi sahibi olmak,güzel bir düş gibi,acaba gerçekleştirebilirmiyiz?
İstanbul a,140 km mesafede (benim yaşadığım bölge)bir mantar işleme tesisi var(Türk ve Bulgar ortak kuruluşu),bu aralar hayli yoğun çalışıyorlar,çünkü bu bölgede çok zengin orman dokusu,dolayısı ile bol mantar üretimi var .
Köylüler her yağmurdan sonra bol bol mantar topluyorlarmış,sanırım mantar bilgileri de bir hayli gelişmiştir,belki uygulama alanı olarak bu bölgeden faydalanabiliriz.
Böyle bir etkinliği,çok yaratıcı buldum tüm içtenliğimle sizi kutluyorum,tesekkür ediyorum.
Benim de yapabileceğim herhangi birşey olursa,büyük bir keyifle destek olurum.
Kurslara mutlaka katılmak istiyorum.

[ceromaya]

Sayın Sevilay,
Bu organizasyon için size, Jilber Barutçiyan'a ve katkısı bulunan herkese teşekkür ederim.
Bazı mantarların uzun vadede iç organlarda tahribat yapıp öldürebilecek güçte olduğunu bilmiyordum, benim gibi birçok insan da bilmiyor tahminime göre.

Daha öğreneceğimiz çok şey var ve ufkumuzu açacak olan bu organizasyon için çok heyecan duyuyorum. Emeğinize sağlık.

[Sevilay]

Orijinal Mesaj Sahibi ceromaya

Sayın Sevilay,
Bu organizasyon için size, Jilber Barutçiyan'a ve katkısı bulunan herkese teşekkür ederim.
Bazı mantarların uzun vadede iç organlarda tahribat yapıp öldürebilecek güçte olduğunu bilmiyordum, benim gibi birçok insan da bilmiyor tahminime göre.

Daha öğreneceğimiz çok şey var ve ufkumuzu açacak olan bu organizasyon için çok heyecan duyuyorum. Emeğinize sağlık.

Ben de, ağaçlar net adına size teşekkür ederim.

[parentcat]

Sevilay Hanım ne güzel düşünmüşsünüz
Ben de toplantıya katılmak isterim...

[fatma semadirek]

Sevgili Sevilay Hanım, tanıştığımıza memnun oldum.Mantarları gördüm.Benim arkadaşımın eşi veteriner mantar zehirlenmesinden zor kurtuldu.Mantarın ısıtılmadığını ben bilmiyordum.Çağrınızı yeni gördüm.Teşekkür ederim.Ben yeni üyeyim. İyi akşamlar.

[malina]

Mantar üzerine yazışmalar için burayı kullanabilirsiniz: Mantar

Bu bölümü toplantı yazışmalarına aittir.

Not: Buradaki yazışmaları Mantar konusuna taşıdım.