Papaver somniferum, Haşhaş
 

Eklenti 19146
Fotoğraf: http://www.ruhr-uni-bochum.de


Sistematik hiyeraşisi:

Kingdom : Plantae
Subkingdom : Tracheobionta
Division : Magnoliophyta Cronquist, Takht. & Zimmerm. ex Reveal
Class : Magnoliopsida Brongn.
Subclass : Magnoliidae Novák ex Takht.
Order : Papaverales Dumort.
Family : Papaveraceae Juss.
Genus : Papaver Linnaeus

Eklenti 19147



Papaver somniferum 30-100 cm yükseklikte,hemen hemen tüysüz, sütlü, bir yıllık ve otsu bir kültür bitkisidir. Yapraklar dişli kenarlıdır. Çiçekler büyük, dalların ucunda tek başına, beyaz veya mor renklidir. Meyva küre veya fıçı biçiminde, çok tohumlu, stigmanın altında delikler ile açılır. (Açık haşhaş) veya açılmaz (Kör haşhaş). Tohumlar küçük, böbrek biçiminde, üzeri ağımsı, deve tüyü veya mor renklidir.

Bir çok alttür ve kültür formu bulunmaktadır. Memleketimizde afyon elde etmek için kör haşhaş ekimi yapılır. Eskiden haşhaş ekimi bütün Anadolu'da yapılıyordu. Bugün yalnız Orta Anadolu'da yetiştirilmektedir.

Toprak Mahsulleri Ofisi Kanunu (24 Haziran 1938, no.3491) nun 18. maddesi (18/8/1971) tarih ve 1470 sayı ile değişik) uyarınca Türkiye'de haşhaş ekimi izne bağlıdır.

Tespit edilen yerler dışında tohum, süs bitkisi ve ham afyon üretimi maksadıyla haşhaş ekilmesi yasaktır.
Bu yasaklara aykırı hareketlerin takibi, kontrolu ve kovuşturması mahalli idare amirliklerince yapılır.

Papaver somniferum küre veya fıçı biçiminde, soluk sarı renkli, 4-5 cm çapında, tepesinde 10-20 ışınlı (stigma) bir tabla bulunan bir kapsüldür. Kolaylıkla kırılır, hafiftir, içi bölmeli ve çok tohumludur. Taze iken özel bir kokusu ve tadı vardır. Kuruyunca özel kokusunu kaybeder.

Bileşiminde afyon alkoloitleri (morfin, kodein, narkotin, papaverin vd.) bulunur.

Papaver somniferum türünün taze kapsüllerinin çizilmesi ve çıkan usarenin kurutulmasından afyon elde edilir.

Haşhaş, Hititler döneminden (İÖ 2000) beri, Orta Anadolu'da ekimi yapılmakta olan bir bitkidir. Bu maddenin Hitit dilinde karşılığı olan "Haşşikka" kelimesinin bugün kullanılan "haşhaş" kelimesi ile olan yakınlığı çok ilgi çekicidir. Ayrıca bu kelime hititçede "uyumak" ve "teskin olmak kelimeleri ile de alakalıdır.

Afyonun bileşiminde rezin, kauçuk, müsilaj, organik asitler ve tuzlar yanında, etkili maddeler olarak alkoloitler taşımaktadır. Alkoloit miktarı %10-20 arasında değişmektedir.

Haşhaş Mezopotamyalılar döneminden (İÖ. 3000) beri ağrı kesici, uyutucu ve kabız olarak kullanılan bir drogtur. Ağrı kesici etkisi taşıdığı morfinden ileri gelir.

Keyif verici madde olarak kullanılışı Osmanlı İmparatorluğu döneminde oldukça yaygın idi. (4,5,6) İstanbul'da afyon içicilerin toplandığı kahveler bulunuyordu. Bu kahvelerde özel olarak hazırlanmış afyon, çubuk veya kabak denilen aletlerde yakılır ve meydana gelen duman çekilirdi. Hatta İstanbul'da uyuşturucu maddeleri satan "Tiryaki çarşısı" ismi verilen özel bir çarşı bile bulunuyordu.

Haşhaş meyvalarında zehirli alkaloitler bulunmaktadır. Zehirlenmeler genellikle kapsül veya bundan elde edilen afyonun tıbbi dozların üzerinde alınması ile oluşmaktadır. Memleketimizde sık görülen bir zehirlenme, küçük çocuklara uyutmak için afyon başının suda kaynatılması ile elde edilen hülasanın verilmesi ile meydana gelmektedir.

Haşhaş tohumlarının soğukta sıkılması ile elde edilen yağa da haşhaş yağı denilmektedir. Bu yağ soluk sarı veya altın sarısı renklidir. Lezzetli ve kuruyucu bir yağdır. Haşhaş yağı eczacılıkta bazı preparatların hazırlanmasında kullanılır. Bilhassa Orta Anadolu'da yemek yağı olarak sarfedilmektedir.

Haşhaş tohumları küçük, esmer sarı veya mavimsi renkli ve üzerleri ağımsı pürtüklü tanelerdir. Sabir yağ taşırlar. Tohumlarda afyon alkaloitleri bulunmamaktadır.
Haşhaş yağı ve tohumu ile Orta Anadolu'da bazı özel yemek, ekmek ve tatlı çeşitleri (haşhaşlı bükme, haşhaş ekmeği, haşhaş helvası, haşhaşlı pide vs.) yapılmaktadır.

Türkiye'de yaklaşık olarak 30 Papaver türü bulunmaktadır. Bunların yarısı bir yıllık, diğer yarısı ise iki veya çok yıllıktır.

Sayın Müjgan,
haşhaş ile yazılarınızı çok beğendim, teşekkür ederim.
benim küçük bir değirmenim var ve burada müşterilerin kavurarak getirdikleri haşhaşı eziyorum. yani haşhaş ezmesi yapıyorum. ben haşhaşın yağını çıkarmak istiyorum. ama bununla ilgili olarak haşhaşın yurdumuzdaki vatanı olan afyon ve sandıklı da haşhaş yağı çıkaran makina bulamadım. haşhaş yağını çıkarabileceğim makina satan firmalarla ile ilgili bilgi verebilirmisiniz? ilginiz şimdiden teşekkür ederim.

Sorduğunuz soruya verebilecek en ufak bir yanıtım bile yok, kısacası bu konuda bilgim yok. :)

Birkaç not da ben ekliyeyim dedim:

Papaver somniferum adı da latincede somnia=uyku fera = getirmek uyku getiren papaver anlamındadır. Ağrı kesici etkisi morphinden kaynaklandığı, bu maddeyi izole edince anlaşıldı. diğer bir dizi, papaverin v.s. gibi alkaloidlerin yanı sıra en iyi ağrıyı kesen morphinin, nasıl oluyor vücuda yabancı bir maddenin (xhenobiotika) vücutta ağrı kesmeyi başarabiliyor diye araştırıldığında sonradan vücudun içinde de (hani sıcağı sıcağına bir yarayı bir kesiği hisetmeyiz ya) kendi morpine benzer maddeler salgılandığı keşfedildi.
Bu sonradan vücut içinde keşfedilen maddelere de vücut içimorphin anlamında endo-morphinler=endorphinler kısaltması ile adlandırıldı.
günümüzde bazı konserlerde jilet atılaması phenomeninin araştırırsak bu kişilerin de endorphinleri ile de olsa bir tür mophin müptelası olduğunu göreceğiz.

saygılar.

Yine çok güzel bir bilgi vermişsinzi Sn Praecox.

Tarihte adını haşhaştan alan bir tarikat vardır. Bu tarikat üyeleri haşhaş kullandığı için Haşhaşi olarak adlandırılırlar. Lİder Hassan El Sabah'tan aldıkları emirler doğrultusunda düşmanlarına sükast düzenleyen bu topluluk kimliklerini gizli tutar, başlarına tarikatın simgesi olarak kırmızı bir bant sararlarmış. Ölümü göze alan bu üyelerin gözlerinin karalığı, haşhaş kullandıkları ve dolayısı ile bilinçleri uyuşmuş oldukları içinmiş. Bütün dünyada nam salan bu tarikat, Alamut kalesinde büyük güvenlik önlemleri altında yaşarlarmış

Bugün ingilizcede suikastçı anlamına gelen "assassin" kelimesi haşhaşi kelimesinden gelmektedir.

Haşhaş Afyonkarahisar'da antik çağdan beri yetiştirilen bir bitki. Resimdeki antik paranın üzerinde haşhaş var.

Eskişehir'de haşhaşlı ekmek satılıyor. Ama buradakiler (İstanbul) gibi az haşhaşlı değil. Bi kere ekmek tamamen siyah renkte oluyor haşhaştan... Ceviz de koyuyorlar içine.. Haşhaşa özendirmek gibi olmasın ama ara sıra haşhaşlı ekmek yiyesim geliyor... :)

Sayın emre, olgunlaşmamış kapsüllerinin sütünden uyuşturucu özelliği olan afyon maddesi elde edilir.
Eskişehir'deki haşhaşlı ekmek ise uyuşturucu özelliği olmayan haşhaş tohumlarının ezilmesinden elde edilen macun ile yapılır.

Kapkara olan haşhaşlı ekmekleri almam. Kendi yaptığım ekmekte haşhaş macununu ne kadar çok kullansamda o kadar kararmaz.

Haşhaş tohumundan yapılan ezmeler Uşak'da Afyon'da marketlerde bakkalarda satılır.

Uyuşturucu özelliği yoktur ama uyku getirdiği söylenir bu nedenle çok ağlayan çocuklara yedirildiğini duydum :)

Kahverengi ve siyah ezme olarak ikiye ayrılıyor, biri kahvaltılık diğeri pasta-böreklerde kullanılıyor.

http://www.yoresel-urunler.com/urun_detay.asp?pid=10667

Teşekkürler Müjgan.
Bitirme tezim haşhaştı.
tezimi burada yazmak istiyorum,
ama inşallah yakın bir zamanda mümkün olur.

Tohum kapsülünü kırıp, tanecikleri çimlendirmeye çalışsak başarılı olur muyuz?

Deneyen var mı?

Zaten tohum öyle elde ediliyor. Sonbaharda ekim yapabilirsin.

Hiç denemedim, cahilliğimi bağışlayın, hemen torfta denesem, acaba başka bir toprak isteği olur mu?

Direk yerine mi dikmeli, zamanla şaşırtma yapılabilir mi?

Tecrübesi olan dostlar aktarabilir mi, ben tamamen kozalaklarını dekoratif olarak sevdiğim için deneme yapmak istiyorum.

Bu gün uygun mudur, sonbaharda ekebilirsiniz yazmışsınız.

Hatırda tutmakta fayda var;)

İklimsizin mesajını ciddiye alsanız çok iyi olur.
Bu çok önemlidir. Haşhaşın süs bitkisi olarak yetiştirilen türleri veya çeşitleri olduğunu duymuştum. Önce bunu araştırsanız.
Şaşırtma yapıldığını duymadım. Ancak olmaz diye bir şey yok.
Sizin yerinizde olsam bir saksıya birkaç tohum ekip en iyilerinden bırakırdım saksıda.

ayrıca sayın uzum, Eskişehir'de Hemşin diye bir ekmek fırını var, madem orada oturuyorsunuz, cevizli haşhaşlı ekmeklerini tavsiye ederim. ;)

ve de haşhaşlı ekmek gibi şeyler yiyince uyuşturucu testinde çıkıyormuş. bununla ilgili birçok makale var.

http://www.purchasepoppyseedssale.co...ny-poppy-seeds

Linkte poppy çeşitleri var.Süs bitkisi olarak satılan bu tohumları almak ,yasal mı değil mi?

http://www.purchasepoppyseedssale.co...sh-poppy-seeds

Bu linkte de Turkish poppy ler var :)

Yapmayın arkadaşlar ya ben amacımı belirttim, kozalakların dekoratifliği sebebiyle istediğim bir kaç kozalak elde etmek, bana baybaşin muamelesi yapmayın :)

berduray hanım, dekoratif amaçlarla da olsa (süs bitkisi olarak) haşhaş ekmek çok sakıncalı gibime geliyor. bodrum'da jandarma'ya yakalanmayın sonra :)

Amacınızı bize belirtmeniz önemli değil.
Asıl sorun bunu devletin organlarına anlatmak.
Derdinizi anlatmak en şanslısından bir gün nezarethanede geçirmek olabilir. Bu hevesiniz bu bağlamda baş ağrıtıcı olabilir.

Haset bir komşunun, yoldan geçen işgüzar bir vatandaşın ihbarına bakar. Ne gerek var bu tavizi onlara vermeğe.

Ya haber ile makaleyi karıştırmışsınız ya da ben bulamadım. Eğer makale adreslerini gönderirseniz okumak isterim.

****** uzum hanım,
bu sayfada var
burada da var

kusura bakmayın ingilizce dökümanlar... türkçesini pek araştırmadım ama elbet vardır. "haşhaş uyuşturucu testi" diye aratırsanız birkaç türkçe forum sitelerinde de bahsediyor.

bu arada haşhaşlı ekmeği çok seviyorum ne zaman aklıma gelse yayında peynir ve ayranla yiyesim geliyor. acaba bir hahaşlı ekmek bağımlısı olabilir miyim :p

Sayın emre, verdiğiniz adresleri ve bağlantılarını biraz inceledim.
Anladıklarım: (Haşhaş tohumu için)
- Amerika'da uyuşturucu testi yaptırmak isterseniz EMIT testi yerine GC/MS testi yaptırın. Ucuzluğundan dolayı yaygın kullanılan EMIT testinde yanılma payı oldukça yüksek. (Uyuşturucu testinde pozitif çıkanların %87'si aklanmış)
- Amerika'da test sonuçlarındaki karışıklıklar nedeniyle sınır değer 1998 yılında 300 ng/ml'den 2000 ng/ml'ye çıkarılmış. (Askeriye'de daha yüksek)
- Amerika'ya giderken haşhaş tohumu, ezmesi yemeyin.:D

Size sormuyorlar ki hangi testi yapacaklarını. Bildiğim kadarıyla her iş yeri istiyor test sonuçlarını Amerika'da işe başvururken.. Gerçekten yememekte fayda var iş başvurusu yapılacak zamanlarda...

Ben bir Afyon'lu olarak haşhaş hakkında bildiğim bazı şeyleri sizlerle paylaşmak istiyorum. Haşhaş'ın tere gibi yenen, salatalara katılan yeşil bir bitkisi vardır. Haşhaş çapalama mevsiminde, çapalanan haşhaşlar üreticiler tarafından pazarlarda çok lezzetli bir ot olarak satılır. tohumları ise ya mahalle fırınlarındaki küçük taşlarda veya küçük dükkan makinalarında ezilerek, geleneksel hamur işlerine katılmak üzere macun haline getirilir. Bildiğim kadarıyla sarı, beyaz ve siyah olmak üzere 3 renk haşhaş tohumu var. Genellikle hamur işlerine ( katmer, bükme vb. ) sarı haşhaş kullanılır. Siyah tohum pek tercih edilmez. Ayrıca tohumu çok bereketlidir. 1 avuç tohumdan binlerce salatalık ot çıkar. Şaşırtma yapmadan direkt saksıda bile yetişir. Ama gerçekten iyi niyetli olarak üretseniz bile ihbar edildiğiniz taktirde, özel izniniz yoksa ciddi bir ceza alabilirsiniz!

Ayrıca zannedildiğinin aksine tohumları çok aşırı bi uyku vermez. Bır tane antidepresan hapının vücuda verdiği uyuşukluğun onda biri kadar bile haşhaş tohumu etki etmez.

Haşhaş konulu başlığı görünce, canım haşhaş ezmesi istedi arkadaşlar.
İlk çıktığında,(fide halindeyken) yaprakları çok lezzetli olur, olgunlaştığında da taneleri.
Tarlalardaki görselliğini ise değme tablolara değişmem.