Lilium candidum (Akzambak, mis zambağı)

[Müjgan]

Akzambak, mis zambağı (Lilium candidum)


Fotoğraf: http://www.bahcevan.com/images/Lilium1.jpg

Sistematik hiyeraşisi:

Kingdom : Plantae
Subkingdom : Tracheobionta
Division : Magnoliophyta
Class : Liliopsida
Subclass : Liliidae
Order : Liliales
Family : Liliaceae
Genus: Lillium

[krkguide]

Familyası, Liliaceae (Zambakgiller)

Boyu; 50-100 cm
Çiçek boyu; 80 mm
Boru şeklindeki çiçekler gösterişli, keskin ve hoş kokuludur, 6 taç yapraklıdır.
Çiçek rengi; beyaz
Çiçeklenme Dönemi : Mayıs-Haziran
Yapraklar; parlak ve mızrak şeklindedir..
Yaprak boyu; 20 cm.
Meyve; birbiriyle kesişen 6 açılı bir kapsule benzer.
Soğan; sarımsı beyaz renklidir.
Çok yıllık otsu ve soğanlı bir bitkidir.

Bitki; ormanlık alanlar, çalılıklar, makiler, otlaklar, çayırlar, meralar, yol kenarları, taşlık ve kayalık yerlerde 1300 m. rakıma kadar yetişir.

Batı Anadolu’da (İzmir, Karaburun, Söke-Bafa Gölü, Marmaris-Bozburun), İzmir-Antalya arasındaki bölgede yetişir.

Dahilen, infusyon halinde, idrar arttırıcı ve balgam söktürücü, haricen ise çıbanları olgunlaştırıcı olarak kullanılmaktadır. Zambak suyu; zambak çiçeğinin su buharı distilasyonu ile elde edilir. Haricen cilt lekelerinin ve sivilcelerin tedavisinde kullanılır. Zambak yağı; Zambak çiçeğinin bir müddet zeytinyağı içinde tutulması ile elde edilir. Koku verici olarak kullanılır.

Çiçeklerinden kokulu maddeler elde etmek için, eski Yunanlılar döneminde, Batı Anadolu’da yetiştirilirdi. Hıristiyanlar tarafından Meryem’in safiyetinin sembolü kabul edildiğinden kilise ve manastır bahçelerinde yaygın olarak yetiştirildiği gibi, ülkemiz ve yurt dışında park ve bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirirlir. Soğanı dış ülkelere ihraç edilmektedir, son yıllarda bütün ihraç materyali tamamen üretimden sağlandığı için ihracatı serbest bırakılan tek türdür.

[sapudeaure]

Sevgili Elfogi,aynı cinsmi bilemiyorum ama cevapların için teşekkürler.

[Oğuzhan]

Evet ta kendisi
Beyaz kokulu zambak

[Nihal]

Yardımınıza ihtiyacım var.Mis zambaklar gayet güzel yetişirken bir kurt gibi birşey bütün mis zambakları yemeye başladı ve bitkiler her geçen gün kuruyor.Üstelik hepsi aynı yerdede değil.Sizce ne yapabilirim?

[Lilium]

Yaprakları yiyen kücük bir kurtcuktur, aynı zamanda bisliğinin içinde gizlenir, bakarsanız görürsünüz, ziraatcılarda satılan insektisid'ler mesela desic olabilir atarsanız sonuç alırsınız.

[Nihal]

(yazıyı biraz geç farkettim )Evet tıpkı sizin dediğiniz gibi pisliğinin içine gizleniyor.Dediğiniz ilacı alıp deneyeceğim.Teşekkürler.

[aer]

Merhaba, beyaz zambak soğanını uzun süredir arıyorum internetten satışı olan site **** bulabileceğim yerler hakkında bilgisi olan varsa paylaşabilirmi?

[Lilium]

Sayın aer buraya bir bakınız belki aradığınız burdadır.

http://www.agaclar.net/forum/showthread.php?t=8717

[calatli]

Arkadaşlar tabiattan biraz lilium soğanı topladım . soğanın en dıştaki dişlerini kopardım. serin bir yerde beklettim ama soğan alma konusunda yine başarılı olamadım. Tohumlarından (meyve) da topladım. Kapsülün İçindeki tohumlardan elde etmek daha mı kolay. soğan yetiştirme konusunda hangi mettod daha etkin. Ekim sezonu yaklaşıyor,yaklaşık 25 dönüm araziyi kültive etmeye başladık ama soğan elde edemiyoruz.Yardımcı olursanız sevinirim

[Lilium]

Orijinal Mesaj Sahibi calatli

Arkadaşlar tabiattan biraz lilium soğanı topladım . soğanın en dıştaki dişlerini kopardım. serin bir yerde beklettim ama soğan alma konusunda yine başarılı olamadım. Tohumlarından (meyve) da topladım. Kapsülün İçindeki tohumlardan elde etmek daha mı kolay. soğan yetiştirme konusunda hangi mettod daha etkin. Ekim sezonu yaklaşıyor,yaklaşık 25 dönüm araziyi kültive etmeye başladık ama soğan elde edemiyoruz.Yardımcı olursanız sevinirim

Sayın calatli;
mesajından pek bir şey anlıyamadım, hem doğadan topladım diyorsun, ama soğan alma konusunda başarılı olamadım diyorsun.
Soğan üretiminde en iyi metot pul yapraklardan üretim.
Siz 25 dölümde soğanmı üreteceksiniz? Birde soğan elde edemiyoruz demişsiniz, Almak mı istiyorsunuz üretmekmi?
Tam ne istediğinizi yazarsanız yardımcı olurum.

[Nevin]

günaydın lilyum,bende iki resim koyuyorum,biri mis zambağın döküldükten sonraki hali,diyeri de zambak sanırım ama ismini bilmiyorum.Şimdi ben bunların soğanlarını ayırmak için gaçmi kaldım.

[Lilium]

Orijinal Mesaj Sahibi Nevin

günaydın lilyum,bende iki resim koyuyorum,biri mis zambağın döküldükten sonraki hali,diyeri de zambak sanırım ama ismini bilmiyorum.Şimdi ben bunların soğanlarını ayırmak için gaçmi kaldım.

Sevgili nevin;

Liliumlar için söküm zamanı, biraz geç ama geçmişte sayılmaz ayırabilirsiniz, sapını 10- 15cm yukarıdan tutun hafif ce sağa sola oynatın çıt diye bir ses gelir, çekin ve alın. Daha fazla gecikmeden hemen yapın.

Ondan sonra soğanı bel küreği ile çıkarabilirsiniz, yavru soğanları, ve kartlamış pulları alıp ayrı bir yere ekebilirsiniz.

Ana soğanı'n köklerinide 1cm den kesip yeniden ekebilirsin. Bu işlemi çiçekler çiçeğini döktükten sonra her yıl yapabilirsin.

Diğer çiçek te kaplan postu sanırım, aynı işlemi onada yapabilirsin.

[Nevin]

teşekkürler lilyum,peki resimde gördüğünüz tohummu????

[Lilium]

Toğum ama üretimi zordur, sizçe en iyi pullardan ve saptan üretim.

Daha önce dediğim gibi, sapı çekip alın bir gazete kağıdına sarın ara sıra hafif nemlendirin, bulunduğu ortamı serin yer olursa çok daha iyi olur,

[calatli]

sayın lilium
tabiattan hem soğan hem de lilium un çiçeğinin meyveye dönüşmüş halinden topladım( bir kapsülde yaklaşık 200-300 tohumcuk var). soğanın en dış dişlerinden soğan ele edilebilir deniliyor. ama ben başaramadım. Ben de diyorum ki bu topladığım tohumları çimlendirebilir ve lilium üretebilir miyim? önce kurutmak mı gerekir yoksa yaş iken de çimlenir mi?
teşekkürler

[calatli]

sayın nevin
evet 1. resim deki gibi. bunlardan da üretim yapılabilir değil mi? bayağı topladık yaa. hayır demeyin nolur...

[Lilium]

Orijinal Mesaj Sahibi calatli

sayın lilium
tabiattan hem soğan hem de lilium un çiçeğinin meyveye dönüşmüş halinden topladım( bir kapsülde yaklaşık 200-300 tohumcuk var). soğanın en dış dişlerinden soğan ele edilebilir deniliyor. ama ben başaramadım. Ben de diyorum ki bu topladığım tohumları çimlendirebilir ve lilium üretebilir miyim? önce kurutmak mı gerekir yoksa yaş iken de çimlenir mi?
teşekkürler

Sayın calatli;

tabiattan hem soğan hem de lilium un çiçeğinin meyveye dönüşmüş halinden topladım

Bir kere lilium çiçeği meyveye dönüşmez, ama ne demek istediğinizi anladım.
Bu toğumların toplama zamanı şimdi değildir, şu an desem yalan olur, onların zamanlaması o kadar önemli'ki yıllardan beri uğraş verdiğimiz halde, bizler bile çok iyi gözlemleme ile toğum alma zamanlamasını ayarlıyoruz.

soğanın en dış dişlerinden soğan ele edilebilir deniliyor. ama ben başaramadım.

Siz önce nasıl yaptınızda başaramadınız, onu bir anlatın. Başaramamak mümkün değil, soğan o kadar arsız ki kopar yere at yine soğan yapar.

Bu yılmı topladınız, geçen yılmı topladınız, topladıktan sonra ne yaptınız, sırası ile bir anlatırsanız, vereceğim bilgiler dahilinde üretememeniz mümkün değil.

[Nevin]

demek onlar tohumları,şimdi sapları kırıp gazeteye sarıcam.Peki ne kadar zamanda çimlenir???

[malina]

calatti yazmış:

Arkadaşlar tabiattan biraz lilium soğanı topladım

bayağı topladık yaa

Lilium; zambak konusunda bilgilendirmeyi başarıyla yürütüyorsunuz. Ama dikkatimi çekti, doğadan soğan toplama konusunda bir uyarınızı okumadım. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?

[Lilium]

Yaklaşık 3,000'i endemik (Dünya'nın başka hiç bir yerinde doğal olarak yetişmeyen) toplam 9,000'den fazla bitki türü içeren zengin Türkiye Florasında 500'den fazla soğanlı bitki türü bulunur.

Türkiye, sahip olduğu zengin soğanlı bitkileri; kardelen, karçiçeği, lilium, sıklamen, lale, çiğdem türleri ile uluslararası çiçek soğanı ticaretinde çok tanınır.

Türkiye'nin sahip olduğu bitki örtüsü, insanoğlu için yaşamsal önem taşıyan hububat ve yem bitkilerinin ataları, tıbbi bitkiler ve süs bitkileri ile çok zengin bir genetik çeşitlilik içermektedir.

Hem doğa koruma hem de ekonomik açıdan büyük önem taşıyan bitki türlerimizin geleceği, doğal yaşam alanlarımızın tahrip edilmesi ve ticari amaçlarla doğadan aşırı toplama gibi nedenlerle tehdit altındadır.

Türkiye'nin soğanlı bitki türleri de aynı şekilde uzun yıllar ticari amaçlarla doğadan toplanarak yurt dışına gönderilmeleri sonucu zarar görmüştür. Doğadan toplanan ve çoğunlukla süs bitkisi olarak ihraç edilen soğanlı bitkilerimizin ticareti ilk olarak EGE Bölgesi'nde başlamış daha sonraları Toros Dağları zengin soğanlı bitki populasyonları ile bu ticaretin merkezi olmuştur.

Başlangıcı birkaç yüzyıl öncesine dayanan çiçek soğanı ticaretinde 1960'lı yıllardan itibaren büyük bir artış meydana gelmiş ve 1980'li yılların sonlarında yılda ortalama 60 milyon çiçek soğanı ihraç edilir duruma gelmiştir. Başlıca alıcısı Hollanda olan bitkilerimiz, bu ülke üzerinden Dünya'ya pazarlanmaktadır.

Anadolu'nun bu nadir genetik zenginliğinin bilinçsizce yağmalandığına maalesef hala tanık olmaktayız.

Son yıllarda Doğal Hayatı Koruma Derneği (DHKD), Fauna ve Flora Koruma Derneği (FFI-İngiltere) ve Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) katkılarıyla "Türkiye'nin Soğanlı Bitkileri Yerli Üretim Projesi" kapsamında umut verici gelişmelerde olmaktadır.
Bu proje kapsamında Toros Dağları üzerinde Dumlugöze Köyü'nde (Karaman) gönüllü üreticiler ile başlatılan çiçek soğanı üretiminde başarılı sonuçlar alınmıştır. Bu şekilde aşırı toplama sonucu doğal populasyonları zarar gören kardelen gibi çiçek soğanları korunmakta ve çiçek soğanı üreterek kendilerine sürekli bir gelir sağlayan köy halkı ve köyün kalkınmasına önemli bir katkı sağlanmış olmaktadır.

Benzer projelerin artarak, Anadolu'nun eşsiz genetik zenginliğinin, doğal doku bozulmadan Dünya ile paylaşılabilmesi, dağ köylerinin gelir çeşitliliğinin artırılması ve doğal alanların sadece "bilinçli ekoturizm" için ziyaret edilmesini diliyoruz.

Türkiye'den bilimsel amaçlı bile olsa bitki ve hayvan materyali toplama ve yurt dışına çıkarmanın belli izinlere tabi tutulduğunu, kaçakçılara 20 bin YTL ceza verildiğini, yabancılara ise 5 kat daha fazla ceza uygulandığını biliyoruz

[Lilium]

Orijinal Mesaj Sahibi Nevin

demek onlar tohumları,şimdi sapları kırıp gazeteye sarıcam.Peki ne kadar zamanda çimlenir???

Sevgili nevin;
Saplarınızı ister gazete kağıdına, istersen serin ve karanlık (bodrum katlar olabilir) bir yere koyunuz, arada bir sipreyle nemlendiriniz.

Göreceksiniz 1- 1-5 ayda küçüçük yavru soğanlarınız olacak.

Saygılarımla
lilium

[Lilium]

Türkiye'de endemik ve nesilleri tehlike altında olan doğal çiçek soğanlarının sökümü ve ticareti yasaktır. Yasak olan bir türümüz.

http://www.dhkd.org/kartpostallar-4.jpg

Daha iyi okuyabilmek için fotoğrafın üstüne tıklayın.

[calatli]

sayın lilium
tabiattan çok fazla olmayan miktarda soğan ve kandillerinin meyveye dönüşmüş hallerinden bahsediyorum. Yaklaık 20 kök soğan belki 15-20 kapsül kadar da tohumları topladık. Yasak ama biz nasıl çoğaltacağız bununla ilgili yasal toplama yolu nedir hangi yolları izlemeliyiz? soğanlar bu sen toplandı ve dış dişlerden koparıp biraz nemlendirdim 15 gün kadardır bekliyor ama soğan vermedi. açıkta bekletiyorum. toprağa mı gömmeliyim? teşekkürler.

[Nevin]

bende bir çeşit daha var onunda adını öğrenebilirmiyim.

[Nevin]

buda resmi

[Lilium]

Orijinal Mesaj Sahibi calatli

sayın lilium
tabiattan çok fazla olmayan miktarda soğan ve kandillerinin meyveye dönüşmüş hallerinden bahsediyorum. Yaklaık 20 kök soğan belki 15-20 kapsül kadar da tohumları topladık. Yasak ama biz nasıl çoğaltacağız bununla ilgili yasal toplama yolu nedir hangi yolları izlemeliyiz? soğanlar bu sen toplandı ve dış dişlerden koparıp biraz nemlendirdim 15 gün kadardır bekliyor ama soğan vermedi. açıkta bekletiyorum. toprağa mı gömmeliyim? teşekkürler.

Daha önce yazmıştım toğumla üretim konusunda galiba okumadınız,

Çoğaltma konusunda lilium candidum'un üretimi ve ihracatı serbest doğadan toplanması yasak bir türümüz.
Üretimi serbest olduğu için bir çok kişi bunun üretimini ve satışını yapıyor, bir taneside benim.

Üretimini yapan kişilerden temin edip üretebilirsin.
Topladığınız soğanlara gelince, doğadan toplanan soğanlar yeterli besin alamadıkları için, yeterli besin depo edemezler, pulları zayıf besin olarakta zayıf oldukları için iyi sonuçlar alamazsınız.

Küçük soğanlardan pul alınmaz alınsada yavru soğan yapmaz. Pulu alıncak soğanlar en az üç yıllık ve çevre genişliği 18cm üstü düzgün iyi gelişim gösteren soğanlar olmalı. İyi gelişmiş iyi besin depolamış dış pullardan alınır.

Pulları ıslamayınız, kumlu toprağa 2cm arayla dikine gelicek şekilde ekiniz, üzerini 5cm toprakla kapatınız, haftada bir hafif nemlendiriniz.

not: Çok açele etmeyiniz daha onbeş gün olmuş belkide yazdığınızda 10 günlüktü.
Doğa boyacı küpü değil ya.

[Lilium]

Orijinal Mesaj Sahibi Nevin

bende bir çeşit daha var onunda adını öğrenebilirmiyim.

Bir bilene soralımburadan öğrenebilirsin.

[calatli]

sayın lilium
doğanın boyacı küpü olmadığını hatırlattığınız için çok teşekkür ederim. tohumdan üretim i biraz detaylandırırsanız çok sevinirim. ben o şekilde üretebilir miyim.? nasıl üretirim? belki çok sofistike bir metoddur bilmiyorum ama anlatabilirseniz çok sevinirim. saygılar

[Lilium]

Bakın aynı soruları iki defa sormanıza gerek yok.
Bu sormuş olduğunuz sorunun cevabını 18 deki mesajda verdim, sizin bölgenizi bilmiyorum, iklim şartlarını bilmiyorum, bilsemde yıllara göre iklimler değişiyor, orada açıklamamı yaptım, zamanlamasını çok iyi gözlemleme ile yaparsın, yanında tecrübeli birisi olması lazım, yoksa tüm emeklerin toğumların ve yılın boşa gider.

Şimdi ben buradan size git şu tarih'te toğum al dersem yalnış yaparım, sonrada bana senin dediğin gibi yaptım olmadı yalnış bilgi veriyorsun dersin.

Sizin için en iyisi bu işe pul yaprakla başlayın.