İstanbul'a üçüncü köprü: hayırlı olsun!

[ismail seyrek]

Evrensel Gazetesi - Sermayenin fethi

Sermayenin fethi
Arif Koşar
Üçüncü köprüyle, İstanbul’un kuzey bölgesindeki ormanlar, su havzaları, bir bütün olarak doğal alanlar; imara, inşaata, ranta ve sömürüye açılıyor. Olansa İstanbulluya olacak.

Başbakan Erdoğan, 27 Mayıs Darbesiyle İstanbul’un Osmanlı tarafından fethi kutlamalarının yasaklanmasını eleştirirken başka bir ‘fetih’ gözlerden kaçırılıyor... Sermayenin İstanbul’u fethi... İlk ‘fetih’ 29 Mayıs 1453’te gerçekleşirken, İstanbul’un kuzeyi, yani ormanlık alanları, yani İstanbul’un nefes alabilmesini sağlayan bölgesinin fethi; üçüncü köprünün temel atma töreniyle bugün, 29 Mayıs 2013’te başlıyor. Bu ‘tarihi’ törene Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Tayyip Erdoğan başta olmak üzere geniş bir devlet erkanı da iştirak ediyor.

2.5 senede bitirilmesi planlanan ve bu nedenle hızlı kamulaştırma yetkisi tanınan üçüncü köprünün ‘resmi’ gerekçesi artan trafik sorununu çözmek... Trafikten çekmeyen, yakınmayan, canı yanmayan İstanbullu kalmadı. Bu gerekçe bile, tek başına insanları üçüncü köprü ‘fan’ı yapmaya yeter... Nasıl mı? Teknik bir analizle: Köprüden yapılan transit geçişler yani kamyon ve TIR’lar 3. köprüye havale edilecek. Böylece; diğer köprülerdeki ulaşım fersah fersah ferahlayacak!

Bu iddiaları pek çok bilim insanı, oda ve meslek örgütü inandırıcı bulmuyor, karşı çıkıyor. Peki, trafikten canı çıkmış İstanbullu ne yapsın? Üçüncü köprüye de karşı çıkıp “çok şükür halimize” deyip otursun mu?

Sürecin her aşamasını yakından takip eden Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Tayfun Kahraman, işte bu ikilemin kesinlikle doğru olmadığını, altını çize çize söylüyor. Çünkü, üçüncü köprüye karşı çıkan Kahraman, “Trafik çilesi sürgit devam etsin”, “Böyle de iyi oluyor” demiyor elbette.

Tayfun Kahraman, üçüncü köprü tartışmalarının tek bir başlık altına incelenmesinin mümkün olmadığı görüşünde. En azından dört başlık: 1- Ulaşım sorunu, 2- Yeni bir rant ve sömürü alanı, 3- Doğal alanlar ve ormanların tahribi, 4- Sağlıklı bir kent ve yaşam olanaklarının ortadan kaldırılması.

İNSAN DEĞİL ARAÇ TRAFİĞİ

3. köprüye gerekçe olarak gösterilen transit geçişlerin köprü trafiği içinde payı yalnızca yüzde 2-3 civarında. Yani derdin temeli bu değil. Köprüde seyreden araçların çok küçük bir bölümü, yalnızca yüzde 10’u toplu taşıma aracı... Ve bunlar yolcuların yüzde 63’ünü taşıyor. Köprüden geçen araçların yüzde 82’si ise özel otomobil... Taşıdıkları insan, köprüden geçen yolcuların yalnızca yüzde 24’ü. Dolayısıyla köprü yolcu değil otomobil taşıyor. Sıkışıklığın sebebi de yolcu değil otomobil taşınması...
Çözümse yıllardır söylenen toplu taşımacılık... İstanbul ulaşımında toplu taşımanın payı yüzde 47... Bunun yüzde 86’sı karayolu, yüzde 4’ü denizyolu... Yalnızca yüzde 10’u raylı sistemle. Trafik sorununu büyük oranda çözmüş kentlerde ise bu oranlar tam tersi: Mesela Londra’da toplu taşımada raylı sistemin payı yüzde 72... Paris’te yüzde 87, Moskova’da yüzde 77, Tokyo’da yüzde 96... İşte genelde İstanbul, özelde boğaz trafiğinin özeti bu.

20 MİLYONLUK NÜFUS

Yine de 3. köprü, köprü trafiğini en azından paylaştırarak rahatlatmaz mı? Kahraman’ın cevabı net bir şekilde ‘hayır’... Çünkü; “Fatih’ten Üsküdar’a geçmek için vatandaş 30 km yukarı çıkıp 3. köprüden geçip 30 km aşağı inmez. Mümkün değil.” Ayrıca üçüncü köprünün yapılması demek, Kahraman’a göre; “Müthiş bir göç trafiğine kapıları açmak demek.” Yeni yerleşim yerleri, köprü ve otoyol çevresindeki yapılaşmalarla, İstanbul’a tahminen 7.3 milyonluk ek nüfus eklenecek. Ve özel otomobiller... Yani her köprü, kendi nüfusunu ve trafiğini getiriyor. Köprülerin ne birincisi ne de ikincisi trafiğe çare olmadı, tersine artırdı. Kahraman’a göre üçüncüsünün de İstanbullunun da kaderi aynı!

Tabii, iş, üçüncü köprüyle bitmiyor. Üçüncü köprünün aslında 4. köprüyle birlikte planlandığı da kulislerde konuşuluyor. Bundan 45 yıl önce, birinci köprüye tepki gösteren gençlik hareketinin “Köprü ulaşım ve taşıma derdini çözmez” demesi, “Solcular birinci köprüye de karşı çıkmıştı” ‘beylik’ propagandasına temel yapılsa da bugün bu gerçek daha iyi görülüyor.

ISRARIN SEBEBİ ULAŞIM DEĞİL

Köprü ve otoyol projesiyle su havzaları, ormanlar ve bir bütün olarak doğal alanlarının yıkımı... Kentin nefes alamaz, iyice sağlıksız bir kent haline getirilmesi... Üstüne bir de trafik ve ulaşım derdinin çözülmemesi, tersine daha da arttırılması... Peki, üçüncü köprüde bu ısrar nedendir?

Tayfun Kahraman, 3. köprünün, zaten trafik derdini çözmek için gündeme geldiğini düşünmüyor. 3. köprü planı, daha ikinci köprünün yapılmasının üzerinden 5 yıl geçmişken, 1993 yılında Devlet Planlama Teşkilatı yatırım programına giriyor. Yani ortada köprü trafiği derdi henüz yokken...

Esas hedef şu: “Köprü ve otoyolun yapılacağı bölgenin ranta ve yatırıma açılması... İstanbul’da inşaat ve yatırım yapılacak meskun alan oldukça az. Üçüncü köprüyle, köprü ve otoyol yapımı dışında, ormanların katledilmesiyle büyük bir inşaat alanı açılıyor. İşte bu inşaat alanı, kriz sonrasında hükümetin hedeflediği büyük bir ekonomik olanak. Bundan yararlanacak olanlar arsa spekülatörleri, inşaat şirketleri başta olmak üzere şirketler. Ama uzun dönemli sonuçları düşünülmüyor. Bu İstanbul’un nefes almasını sağlayan kuzey bölümündeki doğal alanın ortadan kaldırılmasıdır. Ayrıca trafik sorununu çözmek bir yana daha da arttıracaktır.”

EN AZ 300 MİLYAR DOLARLIK SÖMÜRÜ

Nasıl bir rant bu? ŞPO raporunda ayrıntılı hesaplamış... Şöyle: Üçüncü köprü ve otoyol projesi ile imara açılacak araziler, en mütevazı tahminle 500 bin dönüm. Dönüm başına arazi değeri 100 bin lira gibi... Bu rakam boğaza yaklaştıkça 400 bin lirayı buluyor, hatta aşıyor. Dolayısıyla, bir süredir büyük sermaye gruplarının parsel parsel kaptığı arazi rantı en az 50 milyar lira... Yani yaklaşık 30 milyar dolar. Bir de imara açılan bu alandaki inşaat ve yatırım faaliyetleri... Toplu konutlar, elektrik, su, doğal gaz hatları... AVM’ler, yollar, eğitim, sağlık kurumları... Neredeyse yeni bir şehir... Hesaplamalara göre, arazi değerinin en az 10 katı... Yani: 300 milyar dolar... Türkiye’nin yıllık bütçesi kadar büyük bir pazar... Bunları kim yapacak? Elbette, başta inşaat şirketleri olmak üzere büyük sermaye grupları... Onların taşeronları... Sigorta şirketleri, finans kurumları... Başka? Hiç bitmeyecek arsa spekülasyonları... Bunlara bir de üçüncü havalimanı ve Kanal İstanbul’u ekleyin... Nedir bu? Yağma Hasan’ın böreği!

Ya doğal alanlar, su kaynakları... İstanbul’a nefes aldıran ormanlar... İşte, İstanbul’un kuzeyinin sermaye tarafından fethi bugün başlıyor...

ADINI BAŞBAKAN BELİRLEYECEK

İstanbul Boğazı’na inşa edilecek 3. köprünün yapımını da içeren Kuzey Marmara Otoyolu’nun Odayeri-Paşaköy bölümünü İçtaş İnşaat Sanayi Ticaret AŞ-Astaldi Ortak Girişim Grubu yapıyor. Projenin maliyetinin yaklaşık 4.5 milyar lira olacağı belirtilirken, girişim otoyol ve köprüyü 10 yıl 2 ay 20 gün işletecek. Köprünün adını ise Başbakan Erdoğan’ın belirleyeceği ifade ediliyor.

NEFES ALINAMAYACAK

İstanbullu bugün nefes alabiliyorsa, İstanbul’un kuzey ormanları sayesinde. Kuzey rüzgarları bu ormanlardan geçerek bir ölçüde şehri rahatlatıyor. Ne kadar rahatlatıyor o ayrı... İstanbul’un 535 bin hektarlık yüz ölçümünün yaklaşık 240 bini ormanlık alan... İlk bakışta yeterli görülebilir... Ama öyle değil... İstanbul’da kişi başına düşen yeşil alan 6.4 metre kare. Bu rakam Londra’da 26.9, New York’ta 29.1, Stockholm’de 87.5 metre kare.
Köprü ve otoyol çevresinde 150 metrelik paralel bir şerit içerisinde kamulaştırma işlemi yapılacak. 2.5 milyondan fazla ağacın yok olacağı tahmin ediliyor. 3. köprü ve bağlantılı yolların her iki tarafta 5 kilometrelik etki alanı içerisinde İstanbul’daki özel ormanların yüzde 38’i, orman alanlarının yüzde 46’sı, tarım alanlarının yüzde 43’ü, 2B alanlarının yüzde 38’i yer almaktadır. İstanbul’un önemli içme suyu rezervleri de bu bölgededir. Ömerli, Elmalı, Darlık, Alibeyköy, Büyükçekmece, Sazlıdere ve Terkos havzaları yoğun bir yapılaşma baskısı altında kalacaktır. Yani, bu doğal katliamla İstanbullu iyice nefes alamaz hale gelecek.

1950’LERDEN BUGÜNLERE

Türkiye’de ulaşım politikası, en azından İkinci Dünya Savaşı’ndan beri uluslararası tekellerin istikametinde... 1948-1951 yılları arasında yürürlüğe konulan, ABD Dış İşleri Bakanının adını taşıyan Marshall Yardımlarını alan 16 ülkeden biri Türkiye... Yardımlar Sovyetler Birliği’ne karşı kapitalist dünyanın ittifakını ve ‘bağlılığını’ (ya da bağımlılığını) güçlendirmek üzere gündeme gelmişti. Türkiye’nin bu yardımı kullanma şartlarından birisi de demir yolu yapımına şöyle bir ara verilip, karayolu taşımacılığının teşvik etmesiydi. Büyük otomobil tekelleri, bugünkü gibi, birçok ülkede aynı politikayı izliyordu. Ve ABD’nin isteği oldu.
Demir yolu yatırımları bir kenara bırakıldı. 1950 yılına kadar 9 bin 24 kilometre demir yolu varken, bugün 11 bin 4 kilometre... Yani 60 yılda yaklaşım 2 bin kilometre demir yolu yapıldı. Bugün, İstanbul genelinde ulaşımda karayolu taşımacılığının payı yüzde 93.4... Raylı ulaşım yok denecek kadar az... Bu koşullarda trafik sorunu elbette kaçınılmaz. Üçüncü köprü de, trafik derdini yaratan bir politikanın bugünkü uzantısı denirse; abartı olmaz. (İstanbul/EVRENSEL)

[sonkez]

Adı belirlenmiş...


Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla gerçekleşen 3. Köprü'nün temel atma töreni gerçekleşti. Dualarla ve Mehter Marşı eşliğinde yapılan temel atma töreninin en çok tartışılan ve tepki gören kısmı köprünün adı oldu. Cumhurbaşkanı Gül, 3. Köprü'nün adının Yavuz Sultan Selim Köprüsü olacağını açıkladı. İsim tercihi, sosyal medyada tartışmalara yol açtı.

[Tika]

Boğazın güzelliğini bitirecekler.
Doğaya tecavüz olarak da görüyorum...Yazık gerçekten de!

[kelebek çalısı]

Artık İstanbul kalmadı diyebiliriz. Sınırlarını bile kesin hatlarla çizmek son derece zor. İstanbul' da yaşamanın kolaylaşacağı değil tam aksine daha da güçleşeceği kesin. Bu şehircilik anlayışı ile bu kadar nüfusu dahi kaldıramazken ve de mevcut yerleşimlerin ihtiyaçları giderilemez, yaşam kalitesinde belirli bir seviyeye erişildiğinden söz edilemezken yepyeni problemlere kapımızın aralandığını bilmeliyiz.

Ama insanlarımız o kadar çok kendi gündemleri ile meşguller ki, bu da gelir, bu da geçer, bu da unutulur.


Maalesef ki kendimi bulabildiğim ve yaşayabildiğim İstanbul' umun içinde kapana kısılmışçasına yaşamaya mecburum. Gitmeyeceğim, görmeyeceğim, yaşamayacağım ve yaşamak istemeyeceğim suni bir İstanbul' a ihtiyacım yok.

[pria]

Bakınız, ''gömlek değiştirmeden önce'' Tayyip Erdoğan 3. köprü karşıtıymış, hattâ 3. köprüyü bir ''cinayet'' olarak görüyormuş:

Üçüncü köprüye hayır

Bu cinayeti kim işliyor peki şimdi ?

Bizler de, aynen o zamanlar onun dediği gibi ''inşallah bu cinayet bitmeden hükümet değişir'' diye mi dua edelim?

[Fagus Sylvatica]

CEVİZ AĞACI

Başım köpük köpük bulut, içim dışım deniz,
ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı'nda,
budak budak, şerham şerham ihtiyar bir ceviz.
Ne sen bunun farkındasın, ne polis farkında.

Ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı'nda.
Yapraklarım suda balık gibi kıvıl kıvıl.
Yapraklarım ipek mendil gibi tiril tiril,
koparıver, gözlerinin, gülüm, yaşını sil.
Yapraklarım ellerimdir, tam yüz bin elim var.
Yüz bin elle dokunurum sana, İstanbul'a.
Yapraklarım gözlerimdir, şaşarak bakarım.
Yüz bin gözle seyrederim seni, İstanbul'u.
Yüz bin yürek gibi çarpar, çarpar yapraklarım.

Ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı'nda.
Ne sen bunun farkındasın, ne polis farkında.



Nâzım HİKMET

Söyleyin bana, eğer bir kök ağaç olmazsa o eski şehirde, ve o tahta evlerin camları açılmazsa, bin yıllarca gözlerin okşadığı o güzel boğaza, İstanbul yoksa artık, bir daha böyle bir şiir yazılabilir mi, bestelenebilir mi o eski şarkılar?

[YeniGine]

Ben gerçekten artık kahroluyorum, çok mu çok üzülüyorum. Bu nasıl bir zihniyettir??? Şaşkınım ve asla affetmeyeceğim, hakkımı da helal etmeyeceğim. Yani üçüncü köprü trafiği, insanları rahatlatmak!.. Allah Allah! Ne kadar da düşünceliler sağolsunlar.
Sen git alt yapısı aynı, yolu aynı yere 5 katlı binaların yerine 20 katlı binaları, sefertaslarını yap neymiş efendim kentsel dönüşümmüymüş her neyse adı işte... Bir sürü beton yığınlarını dik, oteller, siteler, (Ve dikkat edin hep reklamlarında yapılarımızın bilmem kaçta kaçı yeşil alan; sen yeşil alanı yok et reklamında da yüzde bilmem kaçta kaçı yeşil alan de) yap ondan sonra da ormanı, yeşil alanı yok ederek, katlederek trafik, insanlar rahatlasın diye Üçüncü Köprü de.
Ben asla hazmedemiyorum bu durumu. Yeter artık bu cinayet, katliam biran önce dursun inşallah.

[Tika]

Halkın karşı çıkmasına rağmen,kafalarına estiği gibi uygulama yapmaya devam eden,halka gözü kör,halka sağır bir yaklaşımla ardı ardına uygulanan doğa katliamları ve daha birçoğu...

[Adem Keskin]

Sorun sadece köprü olsa ,canım memleketim hergün başka bir yerinden hançerleniyor. Satacak birşey bırakmadılar yapıp köprüyü satacaklardır.

[pria]

Radikal gazetesi yazarı Orhan Kemal Cengiz, geçtiğimiz hafta sonu Başbakan Erdoğan tarafından temeli atılan üçüncü havalimanı için yapılacak ağaç katliamını bugün köşesine taşıdı.


Cengiz'in köşe yazısındaki ilgili bölüm şöyle:

Bugün hiç bir şekilde konuşulmasına izin vermediğiniz, 3. Köprü, Kanal ve 3. Havalimanı yarın ormanları çöle döndürdüğünde, akarsuları ve gölleri zehirlediğinde, havayı nefes alınamaz hale getirdiğinde sizin hesap vermeniz bile hiç bir şekilde fayda etmeyecek.

Neden gidip ormanın tam ortasına 3. Havalimanını dikiyorsunuz? 2009 yılında İstanbul Çevre Düzeni Planını sizler hazırladınız; orada havalimanı için Silivri-Göztepe güzergahı gösterilirken, nasıl oldu da bu havalimanı Yeniköy-Akpınar’a kaydırıldı? Başbakan’ın bu şekilde buyurmuş olmasından başka hiç bir açıklamanız var mı bu iş için?

Kendinizin hazırlattığı, Çevre bakanlığının web sitesine koyduğunuz ÇED raporu bile, mahcup ve üstü örtülü olarak bir felaketten bahsediyor.

Bu havalimanın hafriyat çalışmaları doğal ekosistemi ortadan kaldıracak; 70 adet canlı yaşamı barındıran göller, göletler yok olacak diyor rapor.

İstanbul’a su sağlayan barajların suyu azalacak ve kirlenecek diyor.

Bölgedeki araç trafiği % 120 artacak; çevre kirlenecek; bu kirlilik sulara karışacak diyor.

Kuşlar, çiçekler yok olacak; kuşların göç yolu kapanacak diyor.


Havaalannda byk katliam-Gndem- Gazeteport.com