Ortanca (Hydrangea)

[Baldaş]

Rize Ziraat Ortanca

[Baldaş]

Pembe Çiçekli Kısmet Ağacı

( Clerodendron bungei )

( Fam: Verbanaceae )

Sonbahar Ortancaları olarak da isimlendirilebilirler. Türkiye'de daha ziyade Kuzeydoğu Anadolu'da süs bitkisi olarak yetiştiriliyormuş. Resimdeki çiçekse bizim apartmanın gölgeliğinde ilgilenilmese de yaşayabiliyor

[fiona]

İyi akşamlar Adalet Hanım,
mesajınızı yeni gördüm kusura bakmayın .Her bir boğumdan kast ettiğimi doğru anlamışsınız ,aynen o şekilde ama isterseniz alt kısmında bir boğum üstte bir boğum kalacak sekılde de alabılırsınız.Yaprağı enlemesine yarıdan keserseniz yerinde olacaktır.Zaten yaprak gözünden yeniden sürer köklendiği zaman...
Suya koyabilirsiniz ama direkt çelik köklendireceğiniz ortama dikerseniz de köklenme yüzdesi yüksek olur.

[Kiraz]

Sayın Fiona, dediğiniz gibi uyguladım, yeni yapraklar vermeye başladı. Çok teşekkürler.

[osmann]

Peki ben de bir soru sorsam sayın Fiona?Ben bugün hiç aklımda yokken bir benzin istasyonunda beklerken bir dal ortanca kopardım. O kadar kocaman ve çoktular ki durduk yerde aklıma düştüler. Ben de dayanamadım ve aldım. Ama elimde maket bıçağı benzeri bir yardımcı araç olmadığından kolay koparabildiğim bir dalı aldım. Sanırım dal odunsu ve kahverengi değil. Oldukça yeşil ve çapı da 7 mm civarında. Kopardığım yeri verev kesip su dolu toprak bir kaba koydum ve foruma nasıl üretebilirim diye bakmak üzere pc başına geçtim. Biraz uzun oldu ama acaba ben bu daldan ortanca üretebilir miyim yoksa illa odunsu,köke yakın, kahverengimsi dallardan mı çelikle üretim yapılıyor? Şimdiden teşekkür ederim.

[pelpel]

Benim balkondaki ortancam yazın tatideyken kurumuş.Gelince sulamaya başladım. Bir sürü küçük tomurcuklar verdi.Bunlar küçük küçük yapraklar oluyor fakat yapraklar büyüyemeden tekrar kuruyorlar.Acaba ne yapmam gerekiyor?Kurtarabilir miyim ortancamı?

[limon]

Ortancalarımı budama işini Şubat'a bırakmaya karar verdim. Bir kaç çiçeği uzun dallı keserek vazoya yerleştirdim.( Nurbahar Hanım sayesinde) Hiç ters asıp kurutmadım, dalı kesip yapraklarını temizleyip vazoya yerleştirdim, iki günde kupkuru olmuşlardı. Zaten dalında kurumaya başladıkları içindir sanırım. Renklerinde hiç bir oynama yapmaya gerek görmedim çünkü Gül kurusu renklerini çok sevdim. Yapma çiçekleri hiç sevmeyen birisi olarak bu yöntemi herkese tavsiye ederim. Boşuna plastik çiçeklere para vermeyin.

[nergis06]

Çok güzel olmuş eline sağlık, , gene Limon'dan güzel bir fikir. teşekkürler (bende yapma çiçekleri hiç sevmemde)

[Kiraz]

Sevgili Limon çok güzel olmuş. Ben de bu soluk renge bayılıyorum. Dallarında kurumaya başladığı için ters asmaya gerek yok ama çok taze olanlar hemen boynunu büker.

[pelpel]

Saksıdaki ortancamdan çoğaltmak için bir dal çelik alıp su şişesine ekmiştim. 20-30 gün oldu.Öyle duruyor.Tuttu mu tutmadı anlamıyorum.Bütün kışı bırakayım böyle mi geçirsin?

[Kiraz]

Sn. Peppel, kök oluşumu var mı? Ortancayı suda bekletmeden doğrudan toprağa dikebilirsiniz. Siz suda beklettiğinizi de dikerseniz daha iyi olur diye düşünüyorum. Diktikten sonra toprağı kurutmamak lazım.

[pelpel]

Sn. Nurbahar su şişesini kesip içine toprak koyup ekmiştim zaten.Suya koymamıştım.Bu yüzden kök oluşup oluşmadığı görülmüyor.

[Kiraz]

Kolay tutuyor, büyük ihtimalle tutmuştur. Bildiğim kadarıyla yerine geçirmek için en uygun ay Kasım.

[MeyveliTepe]

Sanki yeni açmış kadar güzeller.

[ayutku]

ortanca iklim olarak içanadolu iklimini seviyormu ?yani bahçede olursa soğuk almazmı? buraların havası kışın çok sert olur? şimdiden ilginize teşekkür ederim

[pelpel]

İç Anadolu dediğiniz gibi ortancalar için soğuk olur.Ama benimkiler saksıda. Havalar soğuyunca içeri alacağım.

[susam]

Arkadaşlar. Yeni hazırladığım çiçeklerde püf noktaları sayfamda ortancalarla ilgili uyguladığım yöntemi burayada ekleyeyim.
Ortancaların mavi renkli açmasını istiyorsanız toprağına bol miktarda paslı çivi gömün. Aldıkları fazla demir onların renk değiştirip mavi çiçekler açmalarını sağlayacaktır. Her renk ortancanızda bunu uygulayabilirsiniz. Pembe renklerinin canlı olmasını istiyorsanız, limontuzlu suyla sulayın. Ortancalar asit sever.

[susam]

Bu arada ortancalarınızı çoğaltmak istiyorsanız çiçek bitiminden sonra daldırma yöntemini deneyin. Çabuk kökleneceklerdir. Daha sonra ayırıp başka bir yere dikebilirsiniz.

[Buket Aknar]

Benim ortancalarım geçen sezon hiç çiçek açmadı. Daha önce fotoğraflarını eklemiştim. Yeşil yaprakları iştahlı iştahlı büyüdü ama çiçek falan yok. Yapraklar halen yeşil. Sizce ne oluyor? Ne yapmalıyım? Şu anda saksıdalar ve bulundukları yer sadece akşam üzeri hafiften güneş gören bir yer. Artık onları bahçeye mi alsam? Ne dersiniz? ( Çok mu soru sordum!!!)

[susam]

Sevgili Buket Aknar. Ortancalar bahçe çiçekleridir. Saksıda kullandığınız toprak cinsi nedir? Bahçe toprağı sevdikleri için torfta pek verimli çiçek açmazlar. Bu arada asitli toprak sever. Zaman zaman limontuzlu suyla sulamanız onlara iyi gelecektir. Nisan aylarında çiçeklenirler. Bahçeye dikecek olursanız, kuzeye bakan bir yere dikmenizde fayda var. Duvar dipleri, ağaç altları gibi yarı gölgeli yerleri severler. Direk güneş ışığından hoşlanmazlar. Umarım verdiğim bilgiler işinize yarayacaktır.

[Kiraz]

Buket Hanım, ilk sene benimkiler de açmadı, sizinkilerin ilk yılı mıydı?

[Buket Aknar]

Öncelikle ilginiz için teşekkür ediyorum. Ben ortancalarımı önceki yıl satın almıştım biri beyaz diğeri pembe renkli idi. Geçen yıl böyle zaman uykuya daldıktan sonra ilkbaharda yavaş yavaş yeniden yeşermeye başladılar. Ben onları bahçeye geçirmeye korktuğum için saksılarında olduğu gibi bıraktım. Sulamalarımda buradan okuduklarımdan faydalanarak sirkeli su da kullandım. Bir kaç kez ise vitamin de verdim. Bu başlığı okudum hatta öncelerde durumları ile ilgili fotoğraflar da eklemiştim. Nisan ayından itibaren çiçeklenmesini bekledim ancak hiç bir şey olmadı. Şimdi onları yavaş yavaş bahçeye geçirmeye karar verdim. Yarına fotoğraflarını buraya eklersem, bahçeye geçirmem için uygun olup olmadıklarını bana bildirirseniz memnun olacağım.

Bahçemde tariflere uygun yer var ancak altında beton varken biz üzerini toprak doldurarak yeni bir çiçeklik oluşturduk. Toprak kısmının çok derin olmaması ( yaklaşık iki karış yüksekliğinde ) sorun yaratabilir mi?

[Kiraz]

Ben de betonun kenarını tuğla ile yükselterek ortanca yeri oluşturmuştum ama üç sıra tuğla vardı (yaklaşık üç karış). Komşumunki iki karış, onlar da problemsiz büyüyorlar.

Ortancaların yerini değiştirmek için de uygun zamandayız, zaten saksıdan toprağını parçalamadan çıkarırsanız problem olmaz.

[Buket Aknar]

Öyle ise, gönül rahatlığıyla deneyebilirim.

[Başbahcivan]

arkadaşım aralık ayının 15.20 si gibi ortancalardan 25cm çelikler al bunları kum,organikgübre,torf ile 25,30cm lik bir kanalatopraktan 10cm dışarıda kalacak şekilde dikin yaz döneminde bolcana sula 1 yıl sonraistediğin yere dikebilirsin
hoşcakal

[MSaygin]

Kış geldi sayılır ama bu soğuk günler de geçecek, bahar gelecek Ortancalar yine çiçek açacak.Zamanında ağaçlar dergi için planladığım, bir türlü bitiremediğim Ortanca notlarını, mevcut haliyle paylaşayım dedim.
Yabancı sitelerden, kataloglardan çevirilerle oluşturulmuş bir yazı, hatalar olabilir, beraber düzeltip zenginleştirebiliriz

Aralarda galerimizden üyelerimizin fotoğraflarını da kullandım, çeşitlerle ilgili listedeki fotoğraflar ise başka sitelerden alınma.Bu listenin bu mesaja sığmayan fotoğraflarını alttaki mesaja ekledim, her mesaj için 5 fotoğraf sınırı olduğundan.

----------------------------------------------------------------------

Ortanca, Hydrangea

Ortancalar, 70 kadar türü olan, genelde 3 metreye kadar boylanabilen çalı formunda, süs bitkisi olarak oldukça popüler çiçekli bitkilerdir.Çalı formu dışında ağaç şeklinde büyütülebilen ya da tırmanıcı türleri de mevcuttur.Genellikle kışın yapraklarını dökerler ancak her daim yeşil olan türleri de bulunmaktadır.

Ortancalar, ilkbahar başından sonbahar sonuna dek çiçeklenirler.Çiçek şekillerinin en yaygın ikisi, bizde de yaygın şekilde bulunan, küre formundaki “Mophead” ve son yıllarda ithal edilen ve yaygınlaşan disk şeklindeki “Lacecaps” formlarıdır.Yazıya eşlik eden fotoğraflarda çiçeklerin şekillerini görebilirsiniz.

Ortancaların renkleri pek çok türde beyaz olmakla birlikte pembe, eflatun, mavi, kırmızı gibi renkler de yaygındır.Ortancaların renkleri toprağın içeriği ve PH derecesiyle ilgilidir, buna daha detaylı olarak değineceğiz.

Bir çok Ortanca çeşidi vardır, uzunca bir listeye Wikipedia sitesinin Ortanca maddesinden ulaşabilirisiniz, çiçekseverlerin ilgiyle takip ettiği ve popüler belli başlı çeşitler aşağıda fotoğraflarıyla verilmiştir;

1. Arborescens



2. Aspera



3. Macrophylla Mopheads



4. Macrophylla Lacecaps



5. Paniculata



6. Quercifolia

7. Serrata

8. Tırmanıcılar - Sarmaşıklar

--------------------------------------------------

Ortancaların renkleri

Ortancaların renkleri yetiştikleri ortamın PH derecesi ve toprakta bulunan alüminyum metali miktarına bağlı olarak değişmektedir.Alüminyum kırmızı renk pigmentlerini (delphinidin 3-monoglucoside) etkiler ve çiçeğin maviye dönmesini sağlar.

Mavi tonlar en iyi asitli topraklarda meydana gelir ve maviliğin derecesi topraktaki alüminyum miktarına ve farklı tür ortancaların bu alüminyumu bünyesine alma kabiliyetine göre değişmektedir.Kırmızı ve pembe tonlar, alüminyumun yeteri kadar alınamadığı alkali ve nötr topraklarda oluşur.
Beyaz çiçekli ortancaların renkleri ph derecesine bağlı olarak çok değişmez ancak alkali ve nötr topraklarda daha mutlu olurlar.

Mavi çiçekli ortancalar yetiştirmek için, toprağın asitliğini yükseltmek, ph derecesini düşürmek gerekir.En iyi mavi tonları 4.5-5.2 ph derecelerinde elde edilir.
Ph derecesini düşürmek ve topraktaki alüminyum miktarını arttırmak için ilkbaharda, aralıklarla alüminyum sülfat takviyesi yapmak gerekir.Çiçeklenme zamanı istenen maviliğe ulaşılamadıysa sonbaharda ek uygulamalar yapılabilir ancak alüminyumun fazlasının, ortancalar özellikle de genç bitkiler için, toksik etkisinin olduğu unutulmamalıdır.
Alüminyumun, saksı toprağınızda zaten yeterli miktarda olabileceğini unutmayın.Ph derecesini düşürebilirseniz, bitki daha fazla alüminyum alabilir topraktan.
Ph derecesini düşürmek için sülfür ya da evde de bulabileceğiniz paslı çiviler, narenciye kabukları, kahve artıkları gibi atıklar kullanabilirsiniz.
Ortancaları gübrelerken fosfat değeri düşük gübreler tercih etmelisiniz, fosfat topraktan alüminyum alımını kısıtlar.

Pembe çiçekler içinse fosfor oranı yüksek bir gübre tercih etmelisiniz.Fosfor toprakta, özellikle de saksı toprağında uzun zaman kalacaktır ve alüminyum alımını kısıtlayacaktır.

Ortancaların çiçeklerinde gözle görülür bir renk değişimi olması için haftalar, hatta aylar geçmesi gerekebilir.

Bazı ortanca türlerinin renklerinin genetik olarak değişmez olduğunu da aklınızda tutmalısınız.

http://www.agaclar.net/galeri/files/14628-resim_157.jpg
Fotoğraf: Penelophe


Ortancaları Budamak

Ortancaları sonbaharda ya da ilkbahardan hemen önce budayabilirsiniz.Budamayı ne kadar geç yaparsanız ve ne kadar çok budarsanız, sonraki mevsim o kadar az çiçek açacaktır.Bunun nedeni ortancaların bir çoğunun eski sürgünlerden çiçek açmasıdır.
Budama yaparken, bu sene ki sürgünlerin ilk gözlerine kadar budayın.Gözün 1 ya da 2cm. üzerinden, 45 derecelik bir açıyla kesin.Ortancanız bu yeni göz üzerinden büyümeye devam edecektir.Don tehlikesi olan bir bölgedeyseniz, soğuk gecelerde bu gözü plastik torbalarla koruyabilirsiniz.

Ortancaları ilkbaharda budayacaksanız, çok fazla, sert bir şekilde budamayın.Yukarıda da değindiğimiz gibi çiçekler eski sürgünler üzerinde açacaklar.İlkbaharda don tehlikesi tamamen geçtikten sonra ve yeni sürgünler oluşmaya başlarken budayın.Bu yeni oluşan yaprak gruplarını sayın ve en az 3 göz bıraktıktan sonra kalan kısmı budayın.

Paniculata ve Arborescens türü ortancalar taze sürgünler üzerinden de çiçek açacaklarından, bunları sonbaharda da ilkbaharda da rahatça budayabilirsiniz.

http://www.agaclar.net/galeri/files/...mdan026.07.JPG
Fotoğraf: Erguvan Muhibbi


Ortancaları Gübrelemek

Ortancalar genel olarak fazla gübrelenmekten hoşlanmazlar.Yaprakları yeşil, sağlıklı olmasına rağmen çiçek açmayan bir ortancanız varsa fazla gübre veriyor olabilirsiniz.
Ortancalarınız sağlıklı görünüyorlarsa, yaprakları canlı, yeşilse ve çiçekleniyorsa ayrıca gübre vermenize gerek yoktur.Ancak toprağınızdan kaynaklanan eksikliklerde ilkbahar başında ve sonbahar başında 10-10-10 ya da 16-16-16 gibi dengeli NPK oranına sahip gübrelerle destekleyebilirsiniz.Azot oranı yüksek bir gübre kullanırsanız yapraklar ve gövde büyürken çiçeklenme istediğiniz düzeyde olmayabilir.

http://www.agaclar.net/galeri/files/2512-1137355956.jpg
Fotoğraf: caucasus


Ortancaları sulamak

Ortancaların tamamen kurumasına izin vermemek gerekir, bu durumda yapraklar ve çiçekler kalıcı zarar görebilirler.Sıcaklık, nem, rüzgar gibi bir çok faktör sulama zamanını ve miktarını değiştirse de en ideali toprak ya da yetiştirme ortamı tamamen kurumaya yakınken ancak bitki su stresine henüz girmeden bitkiyi sulamaktır.
Ortancalar su konusunda özellikle çiçeklenme döneminde hassastırlar.Bu dönemde hemen her gün sulanmaları gerekir.Küçük saksılarda yetiştirilen ortancalarda ise günde birkaç kez sulamak gerekebilir.Yine de fazla sulamanın da bitkinin gelişmesini engelleyebileceğini ve mantar oluşumuna neden olabileceğini akılda tutmak gerekir.
Drenajı iyi olmayan saksılardaki ortancaların fazla yağmur suyu alması da sıkıntı yaratabilir, yağmur suyu ortamdaki besin elementlerini de yıkayabilir.
Sulamayı sabah erken saatlerde ya da akşamüstü erken yaparsak, mantar ve küf sıkıntılarının da önüne geçebiliriz.

http://www.agaclar.net/galeri/files/2588-ortanca2.jpg
Fotoğraf: MSaygin


Ortancaları kesmek ve kurutmak

Taze ortanca çiçekleri vazo için kesmek ya da kurutmak için çok uygun değildir.Keseceğiniz çiçeklerin en az birkaç haftalık olmasına dikkat edin. Çiçeğin renk pigmentlerinin tamamen oluşmadan kesilmemesi gerekir. Çiçek ne kadar geç kesilirse, renklerini o kadar uzun süre koruyacaktır.

Sapı kestikten sonra, tüm yapraklarını da kesmelisiniz, yapraklar nemin daha hızlı kaybolmasına neden olur.Uzun saplı çiçekler vazolarda daha hoş dursalar da, sapı ne kadar uzunsa çiçeklere o kadar az su gideceğini aklınızdan çıkartmayın.

Kurutmak için, çiçekleri sonbahara doğru, donlar başlamadan bir süre önce kesmelisiniz.Yaprakları kestiğiniz çiçekli sapı, başaşağı olarak ılık ve karanlık bişr yerde birkaç gün bekletin.Daha sonra doğrudan güneş ışığı almayan kuru bir yerde çiçekleri kurutabilirsiniz.Güneş ışığı çiçeklerin renklerini daha çabuk kaybetmesine neden olacaktır.

http://www.agaclar.net/galeri/files/6500-ortanca.jpg
Fotoğraf: FüsunANK


Çiçeklenmeyen ortancalar

• Ortancaların çiçeklenmemelerinin en önemli nedeni yanlış budamadır.Ortancalar çiçeklerini önceki yılın, odunlaşmış dalları üzerinde açarlar.Bu dalları fazla budarsanız ya da ilkbaharda budamayı geciktirirseniz çiçeklenme az olacaktır.

• Çiçeklenmemenin bir başka nedeni ise soğuk havalardır.Kışı çok soğuk geçen bölgelerde ortancalarınız koruyarak çiçeklenmeyi arttırabilirsiniz.Yapraklarını dökmüş bir ortancanın sonbahar sonunda ya da ilkbaharda dona maruz kalması, gözlerin donmasına ve yazın çiçeklenmemelerine neden olabilir.

• Daha önce de değindiğimiz gibi, Azot oranı yüksek bir gübre kullanmak, sağlıklı, yeşil yapraklara sahip olmasını sağlasa da çiçeklenmeyi etkileyebilir.

• Macrophylla cinsi ortancalar tam gün güneşten hoşlanmasalar da çiçeklenmek için güneşe ihtiyaç duyarlar.En doğrusu ortancaları sabah güneşi alan ancak öğleden sonra gölgede kalan bir konumda yetiştirmek.

http://www.agaclar.net/galeri/files/17145-ortanca22.jpg
Fotoğraf: Baldaş



Ortancaları taşımak

Topraktaki ortancaları değiştirmek için bitkinin gelişimini tamamlamış ve sağlam bir kök yapısı oluşturmuş olması gerekir.Sonbaharda, çiçeklenme bittikten sonra ancak bitki tam olarak dinlenmeye geçmeden önce bitkinizi budayın.Dalların zarar görmesini engellemek için birbirine bağlayın.Toprağı, oldukça fazla miktarda kökü alacak şekilde kazın.Vakit geçirmeden yeni yerine alacağınız bitkiyi iyice sulamanız gerekiyor.
İlkbaharda da aynı şekilde bitkinizi taşıyabilirsiniz ancak budama konusunda değindiğimiz nedenlerden ötürü, taşımadan önce sert budamaktan kaçının.

[MSaygin]

Ortanca çeşitlerinden fotoğrafları eksik 3 madde aşağıda;

6. Quercifolia



7. Serrata



8. Tırmanıcılar - Sarmaşıklar

[L-EYLA]

Sayın MSaygın geçen yaz pazarda çok büyükleri satılıyordu 15ytl ye çok pahalı geldiği için küçük fidelerinden aldım. birtanesi öldü. 3.resimdekilere benziyorlar ama daha bir karış kadar oldular.birtanesinin ana dalı hafif odunsulaşmaya başladı.sizce çiçeklenir mi?ayrıca apartmanda oturduğum için bahçem yok. bende mutfak biraz serin olduğu için oraya koydum.Bodrum Muğla taraflarında bu bitkileri bahçelerde görüyorum ACABA hatamı yapıyorum

[MSaygin]

merhaba L-EYLA,

Üstteki mesaja bakıp da aman ortanca uzmanı zannetmeyin beni, çevirilerden hazırladığım bir yazı o, benim bilgilerim değil.
Şimdi zaten çiçeklenme için uygun zaman değil, madem bitkiniz de küçük, korumalı bir şekilde kışı geçirtin, sonra baharda üstteki talimatlara göre bitkinize bakarsanız tabi ki açacaktır, hiç merak etmeyin

[Güler]

Bir iki bilgi de benden.
Renk dönüşümünü gerçekleştirmek için uygun zaman ilkbahardır. Yirmibeş litrelik suya 500 gr.alüminyum sülfat eritildikten sonra onbeş gün arayla toprağı şişirecek miktarda iki kez verilmelidir. Bu durumda ortanca mavileşecektir.
Pembe yapılması isteniyorsa ilkbaharda veya sonbaharda 1m2 toprağa 250 g kireç tozu verilecektir.