Şömine Yapımı
 

Şömine konusunda teknoloji artık çok ilerlemiş. Ben geçen sene tespit ettim. Az odunla çok ısınmak mümkün. Üstelik görsel olarak oldukça güzeller. Yanlardan veya alttan aldığı soğuk havayı baca borusunun etrafından geçirerek yukardan klima gibi üflüyor. Ve bu hareket için hsadece ısınan havanın yükselmesi kullanıyor. Benim gördüğüm, iki katlı bir mağzayı çok güzel ısıtıyordu. Sadece hazne fiyatı 1000€ civarında olduğu için şimdilik erteledim. İleride bu tip bir kazan veya soba almayı düşünüyorum. Kazan alırsam giydirmesini kendim yaparım.

http://www.sominemagical.com/
http://www.somineonline.com/index.ph...ddetail&id=149

Bizim kullandığımız Diplomat marka ithal bir şömine.Alttan ve üstten havalandırmalı ,Yanmaz cam çerçeveli hep dekoratif hem pratik.Becerebilirsem fotografını koyayım. Todor yalnız basit ve pratik bir sistem daha var. Şöminenin iç duvarına su ısıtıcı konularak devridaim motoru ile kalörifer gibi kullanarak Radyatörlerde ısıtılabiliniyor. Başdeğirmen tesislerinde görmüştüm.Onlar bütün restoranı onunla ısıtıyorlardı. Bende evi yaparken bütün yatay boruları hazırladım döşedim fakat sonra vazgeçtik(Geçici olarak)

Eski kars mimarisinde ısınma:

Kaynak

Başdeğirmen'de ben de dikkat etmiştim o sisteme. Bacadan kaçacak ısıyı mümkün olduğunca değerlendirmek çok mantıklı tabii. Ben şu anda tuğlalı soba kullanıyorum, çok rahatım. Evim küçük olduğu için bütün odalar rahatça ısınıyor.

Şömine sisteminin şöyle bir dezavantajı var;
Bütün özelliği her tarafının kapalı olması ve aleve ulaşacak havayı kontrol edebilmeniz. Böylece az yakıtla çok ısı alabiliyorsunuz. Alev çok temiz ve mavi oluyor. Aynı araba karbüratörlerindeki gibi, fazla veya az hava girerse yanma yeterince verimli olmuyor.
Eğer önündeki camı iptal ederseniz, normal bir ocaktan farkı kalmıyor. Es kaza camı kırılırsa, ilk fırsatta yerine takmanız lazım ki aynı verim devam etsin. Kazanlarda ithal olduğu için aynı model camı temin etmek mesele oluyormuş. O zamanda 1000€'luk kazanın hiç bir espirisi kalmıyor. Benim gibi evde hareketli köpekleriniz varsa, bu tip şeyleri düşünmek kaçınılmaz oluyor.:)

Camları yedekledimde ahhh gözünü seveyim kuzinenin ve tuğlalı sobanın. Hakikaten üstüne tanımam . Çatı katına Kuzine kurdum, orta kata ise kovalı soba.
Çatı katına çıkışta bir ara kapı yaptım ısı kontrolü için çok faydalı oldu. Fakat en güzel ısınma ve keyif aldığımız yer çatı katı. Hem manzara,hem kuzine,hem teras balkon, hemde en iyi ısınan yer. Bu sene çatı arasında minik bir mutfak yapacağım aşağı iniş çıkış zor oluyor diye :)))

Biz şömineyi İzmit-Gölcük yolu arasında ,Görkem Şömineye yaptırdık.Camlı , baca içten örüldü , üzeri gazbeton , sıvanın üstüne de dekoratif olsun diye ince mineral boya ile boyandı. Isınan havayı yukarıdan odaya veriyor.Biz çok memnunuz.Baca her türlü havada çok iyi çekiyor.Hazne , şömine , baca , işçilik vs. herşey dahil(boya hariç) iki sene önce yaklaşık 1.800-YTL'ye maloldu.
Odun yakıyoruz, ama arada yapı marketlerde satılan hazır şömine yakıtından da yaktığımız oluyor.Isı verimliliği konusunda bir fark anlayamadım , ancak görsel olarak odun alevi gibi güçlü bir alev vermiyor.Avantajı bir tanesi yaklaşık iki saat idare ettiğinden , film seyrederken habire kalkıp odun atmak gerekmiyor.

Yozgat Şahmuratlı köyünde uygulanan güneş enerjisi ile ısınma,köy fırını ve pişirme uygulamalarını, www.gefsgp.net sitesine girerek yaptıkları ve hayata geçirdikleri projelere bir bakın isterseniz sevgili dostlar. Ben köy fırını projesi araştırırken rastladım.

Sayın todor,

Şömineyi yapabildinizmi.
Araştırma halindeyim evin ısınma sistemi hakkında, ondan soruyorum.

Hayır, henüz yapamadım. Çok pahallılar, sıra bir türlü oralara gelemiyor.:)

Ama konuyla hala alakalısınız sanırım.
Sizin bahsettiğiniz şömineyi bende inceledim. Bulunduğu yere sıcak hava üflemek sureti ile ısıtma sağlamakta. Ancak odalara bu ısı yayılırmı konusunda net bilgi alamadım. Bahsettiğiniz şöminelerin, evin diğer bölümlerine döşenen kalorifer boru ve peteklerine sıcak su sağlayanları da var ancak aşırı pahalı. Salona geleneksel bir ocak yapmak var ama ısınmaya yararı az olur denmekte, boşa odun yakmak olurmuş.

Isınma işini iyi bir kuzine alıp halletmek en akıllı yol gibi görünmeye başladı.

Ben her ikisini de düşünüyorum sayın Hosseda. Isıtması ve fonksiyonelliği için kuzine, görselliği ve ateşle uğraşma hazzı için köy ocağı.

Şimdilerde çok şık ve çok fonksiyonel kuzineler var. Fiyatları epey pahalı ama güzel bir kır evine de yakışır doğrusu. Şömine yaptıracaksanız ısı odalı, döküm hazneli olmasına dikkat ediniz. Şömine maliyetinin yarısı, aslında şöminenin kendisiyle hiç alakalı olmayan, önündeki mermer, granit vb. giydirme içindir. İşin bu kısmında ucuz ama şık başka bir şey de düşünebilirsiniz. Evinizi yapan taş ustanız ek bir para almadan bile evinizle uyumlu bir giydirme yapabilir. Bu şekilde yapılmış bir şömine ısıtma anlamında işlevseldir. Isı odası olmayan eski ocak tipi şöminelerde enerjinin %85'i bacadan kaçar. Isı odasıyla enerjinin %85'ini ev içine yayılan ısıya dönüştürebilirsiniz.

Köy ocağından mümkünse kaçınmanızı tavsiye ederim. Kontrolsüz, ya da az kontrollü baca sistemiyle evinizin içindeki ısıyı da kaçırma riskiniz vardır.

Uyarılarınız için çok teşekkürler Meyvelitepe, göz önünde bulunduracağım.
Ev içindeki ısıyı kaçırmaması için ocağın üst kısmında mekanik bir düzenek düşünüyordum ama, yanma anında bacadan kaçacak %85lik bir kayıp, çok büyük. Sanırım bu zevk biraz ertelenebilir.
Bahsettiğiniz kuzineleri biliyorum, ama dediğiniz gibi oldukça pahalılar. Ben şimdilik öğretmen arkadaşımın ev hediyesi olarak söz verdiği, kovalı, iki gözlü klasik kuzineyle idare etme yolunu seçeyim. :)

Isınma en mühim konulardan bir tanesi ev yapımında.

Aşamalar yaklaştıkça bunu kendiliğinden algılamakta insan. İyi ve hesaplı ısınmanın ön şartı, ısının evde iyi muhafazası. Yani taban ve tavan izalasyonu ile doğramaları doğru yapmak.

Köy ocağından vazgeçtim desem yalan olmaz. Bu sabah telefon ile konuştuğum şömineci beni ikna etti. net alanım 50 m2 kadar kalacak, odalar da kesin ısınır hazneli şömine ile dedi. Bu durumda hem ısınıp, hemde ateş keyfini yaşamak mümkün olacak. Bütçe meselesi bunlar tabii. Aslında gürül gürül yanan bir soba veya döküm bir kuzineden de aynı keyfin alınacağına eminim. Çocukluğumda yaldız boyalı sobamızın yanına sarman kedimizle sıkıştığımızdaki mutluluk hala canlı.

Yerden ısınma sistemi de çok akıllıca bir çözüm. Bu sistemde ısı kaynağı olacak kombilerin zaman saati de varmış. Yani ayarla saati ve çalışmaya başla şu gün şu saatte de, sıcacık eve git. Ama herkes ağız birliği etmişcesine romatizma tehlikesi var dedi. Fiyat aldığım firma ise gayet güzel izah etti. Yüksek ısı ile ayarlı sistemlerde bu zamanında yaşanmış, ancak artık kurulan sistemlerde ısı düşük derecelerde ayarlanmakta imiş ve hiçbir zararı olmazmış. Yerleri kayrak taşla döşeyeceğim. Bu seçenek bana en uyanı olacakdı ama hem pahalı bir sistem hem de kafam karışmış halde.

Hoşçakalın.

Bu konu çok önemli. Gerçekten de yerden ısıtma kalorifer sisteminde potansiyel olarak en az %50 enerji tasarrufu olur. Herhangi bir sağlık sorunu olmadığı gibi, başka hiç bir ısıtma sisteminin vermeyeceği konfor elde edilir.

Ancak şartları var. Bu şartlar yerine getirilmediği takdirde hem sağlık problemlerine yol açar hem de beklendiği kadar enerji tasarrufu elde edilmez.

Yerden ısıtma, prensip olarak önce binayı ısıtır. Bu yüzden yavaş ısınır ve yavaş soğur. Bina, beton ve taş aksamdan ısı kaybediyor ise binayı ısıtabilmek mümkün olmaz. Bina ısınmadığı için de bina içindeki hava da ısınmaz. Bu durumda ev sahibi, yerden ısıtma borularına 40 derece yerine 80-90 derece su göndermeye başlar. Bunun sonucunda da başta astım olmak üzere pek çok rahatsızlık tetiklenir. Daha da fazla enerji harcanması da doğal bir sonuç olur.

O halde, daha ev proje halindeyken binanın nasıl ısıtılacağı en detayıyla planlanmalı, projenin tamamı buna göre şekillenmelidir. Bir binanın (katı madde olarak) ısı kaybetme şekli, sıcak katı maddenin soğuk katı maddeye temasıyla olur. Şayet bu maddelerden birinin ısı geçirgenlik direnci yüksek değil ise, kurulan bu köprüden ısı, bir borudan suyun akması gibi akar gider. Bunu şöyle somutlaştırabiliriz. Binanın (dikkat edin binanın diyorum, bina içindeki havanın değil), en çok ısı kaybetme şekli temel ve diğer toprağa değen yüzeylerden olur. İkinci olarak duvarların dış yüzeylerinden ve çatıdan olur.

Bu sebeple, binanın temel dahil toprağa değen yüzeyleri, yeterli kalınlıkta, dayanıklı ve yüksek basma dayanımlı, yüksek ısı geçirgenlik direncine (ya da düşük ısı iletim katsayısına) sahip bir malzeme ile iğne ucu kadar bile bir boşluk bırakmadan izole edilmelidir. İkinci olarak çatı ve duvarlar dış yüzeylerinden izole edilmelidir.

Bizim Meyvelitepe'deki evimiz bu tarz bir ev. Binayı ısıtıyoruz ama, binanın yapısını, yüklendiği ısı enerjisini hiç bir şekilde bırakmayacak şekilde planladım. Bu sebeple ısıtmanın sürekliliği de gerekmiyor (biraz tembel işi). Üzerinden iki yıl zaman geçtiği için artık çok rahat konuşabileceğim ölçümlerim ve rakamlarım da var. Söz gelimi, bu aralar dışarıda ısı 0-3 dereceyken evin 20-22 dereceye ısınması yerden ısıtma sistemiyle, sisteme 40-45 derece su göndererek 8-10 saat sürüyor. O noktadan itibaren sistem tamamen kapatılsa bile ev içindeki ısının 2 derece kaybetmesi 24 saat sürüyor. Bu yüzden, ev içindeki bir termostatın kontrol ettiği sistem, bu havalarda bile günde sadece iki kez, birer saat boyunca devreye girip yerden ısıtma borularında su dolaştırma ihtiyacı duyuyor. Isıtma sistemine giden sıcak suyun sağlanması ise ayrı bir olay. O da koşullara göre ayrıca planlanmalı.

Taş evler, inşaat ve malzeme tarzı olarak bu gibi bir izolasyon yapmaya müsait değildir. Bu yüzen ısıtma sistemi binayı ısıtmayı değil, içindeki havayı ısıtmaya ve ısınmış havanın mümkün mertebe muhafazasına odaklanmalıdır. Hava, binaya göre çok düşük yoğunluktadır. Hızlı ısıtılabilir ama ısıtmanın sürekliliğini gerektirir. Isıtılmış havanın muhafazasındaki prensipler de binaya göre farklılaşır. Bu durumda çatı birinci derecede önem kazanır. Odalarda zemin ve tavan kaplamalarına ve pencerelere dikkat etmelidir. Ev içindeki ısıtma merkezi ile evin içindeki doğal hava sirkülasyonunu özel olarak gözden geçirmek gerekir. Özellikle kuzine, soba gibi tek bir merkez söz konusu ise buna özel zaman harcamakta fayda var.

Hem döşemelerin (ki döşeme altında mutlaka iyi bir izolasyon malzemesi (xps, poliüretan, mantar vb.kullanılmalı) hem de tavan kaplamasının ahşap olması, pencere camlarının ultra-s standardında olması çok avantaj sağlar. Taş evde, şayet iç duvarlara sıva yapacaksanız mutlaka sıva altına da izolasyon yapın (yoğuşma problemlerini çözerek tabii).

Bu konuda yazılabilir daha pek çok şey var. Fakat yeni bir ev yaparken üzerinde en çok çalışılması gereken konulardan biridir. Hata yapıldığında düzeltilmesi ya çok zor ya da imkansızdır. Burada amaç, en az enerjiyle, en az iş gücüyle (sobaya odun atmak gibi), en konforlu ısıtmayı, evinizin mimari şartları ve inşaat tekniğinde, en ucuza nasıl yaparsınız? Kolay olmayan bir problem. Tek çözüm yoktur ve iyinin daima daha iyisi vardır :)

Şömine yapacaklara bir tavsiye daha. Yanma sırasında açığa çıkacak enerjiden maksimum yararlanmak için bacayı iyi planlayınız. Isı odasının zemin kat tavanına kadar olması uygundur. Buradan 25 santim çapında çelik baca borusunun etrafında fazla boşluk bırakmadan geçecek kadar delik bırakmalı, üst katta uygun çapta baca tuğlası ile hiç kıvrımsız çatı üstüne çıkmalı. Baca tuğlasının çapı mümkünse çelik baca borusunun sıfır boşlukla içine girebileceği çapta olmalı (önceden deneyin). Baca tuğlaları örülürken iç tarafta harç çıkıntısı olmamasına özel dikkat etmeli, aksi halde çelik borunun rahat geçmesini engeller. Bu kontrolü ustaya bırakmayıp kendiniz başında durup kontrol ederseniz faydasını görürsünüz. Bacanın üst katta nereden geçtiği de çok önemli. Bacanın ısısından yararlanmak istiyorsanız, üst kattaki odalara ısı yayabilecek bir yerden geçmesini planlayabilirsiniz. İlle de bir duvara bitişik olması gerekmiyor. Hatta hiç bir duvara temas etmeden çıkmasını sağlayabiliyorsanız ideal olur.

Devamında, bu şekilde yaptığınız bacayı sıvadıktan sonra alüminyum plaka ile kaplatın. Plaka en az 2 mm kalınlığında olsun. Kaplama sırasında alüminyum plaka ile sıva arasında boşluk kalmasın, tam otursun. Böylece, şömine yanarken üst katınızı gayet güzel ısıtacak bir kalorifere de sahip olmuş olursunuz.

Isı odasından üst kata veya başka bir odaya hava borusu ile sıcak hava nakletmeyi düşünmeyin. Böyle yaparsanız ısı odası işlevini yitirir, doğal hava sirkülasyonu bozulur.

Sayın Meyveli Tepe,

Yararlı açıklamalarınız için teşekkür ediyorum. Bloğunuzu da okudum. Rehberliğiniz çok mühim.
Sağolun.

Sayın Meyveli Tepe,

Size konuya hakimiyetiniz sebebi ile bir soru sormak istiyorum :

Uygun bir duvara geleneksel bir ocak yapılsa ve ocağın üstünde de yeni tip şöminelerdeki ısı odası yaratılsa ısı kaybı gene çok büyük olacakmıdır. Yani hazne olmayacak, ısı odası içinden çelik boru yükselecek gene bacaya doğru.

Sebep ne derseniz, hazneli şömineler genelde cam kapaklı. Şöyle genişce bir ocakda yanacak gürül gürül odunun keyfi eksik kalacak gibi geliyor. Ocağın taş döşeli tabanına bir sacayak koyup üzerine bir bakır kap koyabilmeli arada insan, arada da bir kaç parça sucuk cız bız edebilmeli. Demek istiyorum ki köy evi yapıyorsam eğer, ocağı da bildiğimiz köy evinin ocağı olmalı ama odunları da havaya yakmamalı evi de ısıtabilmeli.

Teşekkürler.

Merhabalar,

Yukarıdaki fikrimi geliştirmeye başladım.

Sabah gelirken yolum üstünde bulunan bir soba, ocak imalatçısına uğradım. Hazır davlumbazlar var galvaniz saçtan. Ama ben ömürlük bir şey olsun istiyorum deyince 10 mm kadar krom çelik malzemeden istediğim ölçüde davlumbaz yapabileceklerini söylediler. Yere basması için istersem yanlardan levha şeklinde ayak inecekler, istersem köşebent ayak koyacaklar. Hatta sadece önü açık üç tarafı kapalı bir ayakla da inebiliriz yere dedi usta. Sen iste ben yapayım abi dedi. İstersem çelik boruyu dahi imal edebilecekler.

Kafamda iskeleti şekillendirdim. Bahçeye gidince hafta sonu usta ile konuşacağım, ısı odasından şömineler kadar olmasada onlara yakın verim alabileceğime kanaat getirirsem ocağa dönüş yapabileceğim.

Ben bu seçeneğin olabileceğine inanıyorum. Mevcut şöminelerde bu talebe cevap vermesi için asansörlü şöminede mevcut. Ön cam kapak istenildiğinde yukarıya doğru kalkmakta bir zincir marifeti ile. Ama o şöminelerde de yerden yararlanmak kısıtlı. Şöyle geniş bir ocak gibi değil. İstersem kuru fasulye dahi pişirebilmeliyim odun ateşi üzerinde, sacayağına koyacağım dışı kapkara olmuş toprak çömlekde.

Hoşçakalın.

Anadolu'da ki köy kahvehanelerinde kullanılan turbo soba ismi ile anılan bir soba türü var. Soba çift kazan ve bir adet elektrikle çalışan fandan oluşuyor. Kömür **** odun iç kazanda yanıyor ve sobanın arkasında bulunan elektrikli fan iç kazanla dış kazan arasında ki ısınan havayı ortama üflüyor ve ortalama 200 metrekarelik bir ortamı çok rahatlıkla ısıtılıyor. Fakat bu sistemin bir dezavantajı var. Sobaya yakın masalara kimseler oturmuyor.

Geçtiğimiz günlerden internette ki satış sitelerinden birinde resmini görmüştüm ama şuan bulamıyorum. Bulursam resmini de gönderirim.

Sn.Hosseda, siz yanıtı bulmuşsunuz zaten. Asansörlü kapaklı şömineler var. İkinci olarak yaptırdığım şömine öyle. Kapak açık olarak yakabiliyorsunuz. Onun baca ve hava sistemi, içeriye duman salmadan açık kapak yakabilmenizi sağlıyor. Kestane, şişte sucuk vs. işe yarıyor. İstanbulda bir firma yerli olarak bu hazneyi imal ediyor. isterseniz özel mesajla firma bilgisini de veririm.

Köy ocağında ısı odası yapabilmek için içine duman geçmeyen ve oda içindeki havayı içinden geçirerek sirkülasyon sağlayan bir ortam yaratmanız gerekli. Bunun için mutlaka ateşin yandığı ortamdan ısınan ama duman almayan bir şey yapmanız lazım. Hazır hazneler bunu sağlıyor zaten.

Geleneksel ocağın ısısından yararlanma şu şekilde arttırılabilinir sanıyorum.

Yanma olan alt bölümü eskisi gibi. Üzerinde yemek de pişirilir, kebap da yapılır ve çay da demlenir vs.

Davlunbaz ve baca borusu çelik sactan olmalı. Hem iyi çekmesi hem de iyi ısı iletimi için.

Malum taş veya tuğla/seramik bacaların ısı iletimi az.

Çelik baca borusu dışında üzerinde hava menfezleri olan ikinci bir çelik baca borusu olmalı. İki çelik baca burusu arsındaki hava ısınır, yükselir ve de alt menfezlerden girip ısınarak üst menfezlerden oda içine döner.

Katılan var mıdır?

Haznenin aynını ve hemen hemen aynı mekanizmayı yarı çelik, yarı taştan, sızdırmaz olarak inşaa ederseniz olur tabii. Baca ve hava oranlarına çok dikkat etmek gerek. Düzgün olmazsa ya fazla çekişle ısı verimi alamazsınız ya da duman geri teper.

Hava emişinin iyi olması için 4x 6 birim/tek yüzey açıklık olduğunu duymuştum.
Yani 60 cm genişlik için 40 cm yerden yükseklik. Bilmem ne derece doğru.

Ateşin ilk yanma zamanında, ateşin yandığı yerdeki ısının yükselip belli bir derecede sabitlenmesi ve rejime girmesi durumunda baca çekiş gücü değişken olmalı. Hazır hazneler belli bir arge ve deneme sürecinden geçtiği için ayar mekanizmaları hesaplıdır. Aynı hesabı kendi imal ettiğimiz bir haznede tutturabilmek biraz güç olabilir. Hata olduğu taktirde de düzeltmesi kolay olmayabilir. Fakat isteyen biraz kafa patlatıp, hesap kitap yapıp benzer mantıkta tüm imalatı kendisi de yapabilir tabii.

Benim bulmam gereken şeyin " açık hazne " olduğunu tesbit etmiş bulunmaktayım.

Bu hazneler galiba tedavülden kalkmış ama araştırmaktayım. Gelişmeleri aktaracağım.

Sayın Meyveli Tepe, Asansörlü olanını hep açık kullanmak isteseniz, ısı yönünden randıman çok mu düşer ?

Size basit bir şömine modeli ve ölçülerini gönderiyorum. Umarım yardımcı olur. Yakın zamanda şömine yaptıran biri olarak tavsiyem duman tahliyesi için kullanılacak çelik boru mutlaka L sınıfı olmalı. Bir de ben alt kattaki hazır hazneden yaptırdığım şöminenin ısı odasından üst kata menfez verdim. Ama randıman bana göre gayet iyi.

Hayır, Şömine açık kapak yanabilecek şekilde tasarlandığı için randıman düşmez. Sistem yine hazneli, ısı odalı olduğu için kapak açık yanarken de bir randıman problemi olmaz. Rejime girmiş böyle bir şöminede aksine ışınım ile yayılan ısı daha fazla olur.

Sanırım meselem çözüldü.

Şömine işi yapan bir firma sahibi ile " açık hazne " hususunda konuşurken isteğimi anlattım. Bana istediğiniz sistemi daha kolay bir yol ile yapıyoruz ve 50 m2 lik alanda hiç ısınma sorununuz olmaz dendi.

Gidip göreceğim ama telefonda aktarılan şu :

Saçtan bir davlumbaz ancak bu davlumbazın arkasında bir sac tabaka daha olacakmış. Yani çift cidarlı. İki cidar arasındaki boşluk ısı odası vazifesi görmekte imiş ve bu ısı odası vazifesi gören boşlukta ısıtılan hava, gene boru ve menfezlerle istenilen bölümlere verilmekte imiş. Ayrıca isterseniz davlumbazın içini ateş tuğlası ile de örebiliriz dediler.

Profesyonelce çalışan bir firmadan bu garantiyi almak güzel tabii. Üstelik rakamda çok daha aşağılarda oluşacakmış, hazneli ve ısı odalı şöminelere göre.