Selahattin Hocam, taze soğanlarım ilk büyümeye başladıklarında çok güzeller. Fakat hepsini aynı anda tüketemediğimiz için biraz zaman geçince ( 2 hafta kadar) dış yapraklarında sararma başlıyor. Sararma başlayınca kurtlandığını anlıyorum ve yanılmıyorum. Bu yeşil soğanlar niye kurtlanır? Gölgede yetişirse kurtlanır diye duymuştum benimkiler güneşin altındalar. Koyun gübresi atmıştım bu yapar mı?
Kurtlu diye bir sürü soğanı söküp attım. Bıraksaydım sağlıklı kafa soğan olurlar mıydı?
Sevgiler...

Soğan (Allium cepa)
 

SOĞAN (Allium cepa)

Soğan bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de çok tüketilen sebzelerin başında gelip, besin değeri oldukça yüksektir. Yemeklere lezzet vermesi bakımından vazgeçilmeyen sebze olan soğanın insan sağlığına metabolizmada düzenleyici, mikrobik hastalıklarda bağışıklılığı arttırmak gibi fonksiyonları vardır.

ANNELERİN EN İYİ GIDASI

Ayrıca büyüme çağındaki çocuklar için bir enerji kaynağı, bol süt yapıcı özelliğinden dolayı bebekli anneler için iyi bir gıda olarak vasıflandırılır.

GENELDE 2 YILLIKTIR

Soğan genel olarak iki yıllık bir bitkidir. Birinci yıl başlar, ikinci yıl tohum oluşur. Ancak ülkemizde de geniş miktarda üretildiği gibi, bazı soğanlar üç yıllık olup, birinci yıl tohum ekimiyle arpacık haline gelmektedir. Bu durum çeşitlere has genetik bir karakterdir.



Resim 1. Ülkemizde ıslah edilen bir soğan çeşidimiz.

Eklenti 23069


SERİN İKLİM VE IŞIK İSTER

Soğan yetiştiriciliğinde özellikle sıcaklık ve gün uzunluğu önemlidir. Geniş bir sıcaklık toleransı olmasına karşılık kök ve yaprakların gelişmesi sırasında iklimi serin olan yerlerde üretim daha verimli olur. Başların gelişiminin son devrelerinde ise daha yüksek sıcaklık ve düşük rutubeti severler.

Yumrunun yeterli gelişimi için gerekli diğer bir iklim faktörü de gün uzunluğu yani ışıklanmadır. Yumru bağlama döneminde yazlık çeşitler 1 2, kışlık çeşitler de 15 saatlik gün uzunluğu isterler.

HAFİF TOPRAK SEVER

Soğan yeterli seviyede besin maddesi ihtiva eden, hafif toprakları sever. Kumlu-tınlı topraklar yanında, humusça zengin killi-kumlu topraklarda da iyi ürün alınır. Ancak soğan yüksek asitliğe karşı hassas olup, uygun toprak asitliği pH 6,0-6,5'dur.

ÇOK ZENGİN ÇEŞİTLERE SAHİPTİR

Soğan çeşitleri şekil, kabuk rengi, baş bağlama eğilimleri, acılık ve depolanmaya dayanıklılık yönünden farklılıklar gösterirler. Sofralık çeşit olarak en çok hafif omuzlu, alt kısmı hafif konik, yuvarlağa oldukça yakın soğanlar aranmaktadır. Dış kabuk renklerine göre sarı, solgun kırmızı, tunç renkli, koyu kırmızı, mor ve beyaz soğanlar üretilmektedir.

Resim 2. Mor soğan (Lakerda) çeşidinin görünümü.

Eklenti 23070


YAZLIK VE KIŞLIK SOĞANLAR

Ülkemizde yetiştirilen soğan çeşitleri yazlık ve kışlık olmak üzere iki gruba ayrılır. Kışlık çeşitlere örnek olarak Yalova-12, Yalova-15 ve Çorum soğanı sayılabilir. Yazlık çeşitler içinde de Yalova-3 ve Mor soğan sayılabilir.

FAZLA KABUK İÇEREN KIŞLIK SOĞAN

Kışlık soğanlarda etli doku ince ve sıkı, acılık hissedilir derecede ve sayısı daha fazladır.

AZ KABUK İÇEREN YAZLIK SOĞAN

Yazlık çeşitler ise tatlı, hafif kokulu, gevrek, sulu etli ve dış kabuk sayısı daha azdır.

MÜNAVEBE ŞART

Soğan yetiştiriciliğinde münavebe, toprak hazırlığı ve gübreleme öncelikli konulardır. İki yıl üst üste aynı tarlada kesinlikle soğan yetiştirmemek gerekir.



Resim 3. Kışlık Yalova-15 çeşidi.

Eklenti 23071


BİLİNEN TOPRAK HAZIRLIĞI

Soğan ekilecek tarla sonbaharda bir veya iki defa orta derinlikte sürülüp, tezekli olarak bırakılmalıdır. Dikim mevsiminde ve toprak tava geldiği zaman diskaro veya tırmık geçirilerek kışın yağış ve donlarıyla dağılan tezekler düzlenmeli ve dikim yapılmalıdır.

BİR YIL ÖNCE ÇİFTLİK GÜBRESİ

Soğan yetiştirilecek tarlaya o yıl çiftlik gübresi verilmez, bir yıl önce çiftlik gübresi verilmiş tarlalara soğan ekilebilir. Ortalama bir gübreleme uygulama istenirse; dekara 20-25 kg süperfosfat, 40 kg amonyum sülfat ile 20 kg potasyum sülfat gübreleri yeterlidir. Tarlanın besin durumu biliniyorsa ve zenginse bu değerlerde % 50 kadar indirim yapılabilir. İzlenecek en doğru yol, toprak analizi yaptırmaktır.

ÖNCE ARPACIK YETİŞTİRELİM

Seçilen toprak bu işe uygun olmalı, tohum ekiminden 3-4 ay önce derince işlenmelidir. Bir süre sonra yapılan ikinci toprak işlemeyi müteakip tırmıkla toprak düzlenir. Genellikle 120 cm genişlikte, tahtalar yapılır.

ŞUBAT-MART AYLARINDA TOHUM EKİLİR

Havaların durumu ve yağışlar izlenerek Şubat ile Nisan ayları arasında ekim yapılır. Tohumlar ya dikkatlice elle serpilir, ya da çiziye ekilir. Eğer eken kimsenin bu konuda tecrübesi yetersiz ise çiziye ekim tavsiye edilir. Çiziler arası 5-6 cm yeterlidir. Çiziler üzerinde her cm'ye 1-2 tohum bırakılır, tırmıkla hafifçe kapatılır ve bastırılır.

DEKARA 2-3 kg TOHUM

1 dekara 2-3 kg tohum sarfedilir. Tohumların zamanında çimlenebilmeleri için ekimden sonra süzgeçli kovalarla yeteri kadar sulanır. 10-15 günde tohumlar çimlenir, bundan sonra sürekli ot temizliği yapılır.

5-6 AY SONRA ARPACIK SÖKÜMÜ

Uygun şartlarda tohum ekiminden 5-6 ay sonra arpacıklar söküme gelir. Arpacık hasadının zamanı daha çok yaprakların sararmasından anlaşılır. Arpacık hasadı kuru bir havada yapılır. Toplanan arpacıklar 2-3 gün kurutulur, uygun şartlarda depolanır. Bir dekardan iyi şartlarda 1 ,0-1 ,5 ton arpacık elde edilir.

ARPACIKTAN BAŞ SOĞANA

Ülkemiz üreticilerinin ve amatörlerinin en çok bildiği ve uyguladığı yöntemdir. Dikim sıravari ve elle yapılır. Arpacık dikiminde en uygun mesafe sıra arası 25 cm, sıra üzerleri de 10-12 cm'dir. Dikilen arpacıkların çok iri olmaması ve yuvarlak şekilli olması istenir.

ARPACIK İRİLİĞİ ÖNEMLİDİR

Çapları 1.0-1.5 cm olan arpacıklar baş soğan üretimine uygundur. Çapları daha büyük arpacıklar yeşil soğan üretiminde kullanılırlar.

SADECE ÇAPA

Yapılacak bakım işlerinin başında çapa gelir. Bitkilerin yâbani otlardan kurtarılması ve toprağı gevşetmek bakımından 2 veya 3 kez çapa mutlaka gereklidir.

AZ SU İSTER

Soğan bitkisinin su ihtiyacı fazla değildir. Şubat ve Mart aylarında dikilen soğanlar kışın toprakta biriken sudan uzun süre faydalanırlar. Ancak başların irileştiği Haziran-Temmuz aylarında soğanların 1-2 defa sulanması gerekmektedir. Halk arasında yaygın bulunan, sulanan soğanların dayanıksız olduğu düşüncesi doğru değildir.

AŞIRI SU VE GÜBRE VERME!

Ancak aşırı sulama ve fazla azotlu gübre kullanımının soğanı gevşek yapılı ve dayanıksız hale getirdiği de bilinmektedir.

ARPACIK ÜRETİM MASRAFINDAN KURTULALIM DİREKT TOHUM EKİMİ YAPALIM

ABD ve bazı Avrupa ülkelerinde yıllardır uygulanan bu yöntem son 10 yılda ülkemizde de yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu yöntemi uygulamak için alüvyonlu veya tınlı-kumlu kolay işlenebilir, besin maddelerince zengin topraklarla uygun bir çeşit seçimi gerekmektedir. Uygun yabancı çeşitlerin yanısıra Yalova-3 ve Çorum gibi yerli çeşitler tohum ekimine uygun çeşitlerdir.

ŞUBAT-MART AYLARINDA EKELİM

Bu metodun uygulanması, şubat ayı içinde veya Mart ayı başlarında iyi hazırlanmış tarlalara mibzerle tohum ekimi ile başlar. Uygun sıra arası mesafeleri 20-25 cm'dir. Ekim derinliği 1 cm'yi geçmemelidir. Bu tür ekimde dekara ortalama 600-750 gram tohum sarfedilir. Diğer bakım işleri aynıdır.

HASAT ZAMANINI İYİ TESPİT ET!

Soğanın yaprakları gelişmelerini tamamlayıp, önce sararır daha sonra boyun kısmı yumuşayıp yana yatar. Hasat zamanının tespiti en pratik olarak toprak üstü aksamının 2/3'sinin kurumuş olması ve tarladaki bitkilerin % 80'inin bu duruma gelmesinden anlaşılır. Hasat hafif topraklarda elle, daha ağır topraklarda ise çapa veya çepinlerle yapılır.

TURFANDA SOĞAN

Mayıs-Haziran aylarındaki turfanda soğan hasadı yaprak kısımları kurumadan ,yapılır. Bunlar baş bağlamış soğanlar olup, yaprak kısımları da yeşildir.

HASAT SONRASI İYİCE KURUT

Temmuz-Eylül ayları arasında hasada gelen soğanlar toplandıktan sonra ya tarlada, ya da özel kurutma odalarında kurutulur. Kurutma yığınlarının yüksekliği 30 cm'yi geçmemeli ve sık sık havalandırılmalıdır. Kurutmanın süresi ise 20-30 gündür. Yağışlı bölgelerde kurutma kapalı yerlerde yapılmalıdır.

DEPO YA DA PAZARA

Kuruyan soğanlar tarlada temizlenerek depoya hazırlanır. Kuruyan yapraklar boynun 2-4 cm üzerinden ve kurumuş kökler bıçakla kesilir. Ayrıca çatlamış kabuklar temizlenir. Bundan sonra çuvallara doldurulan soğanlar depoya gönderilir.

Resim 4. Ülkemizde ıslah edilen bir soğan çeşidimiz.

Eklenti 23072


Kaynak

Eğer soğanlarınızda gördüğünüz kurçuklar tarla düzeyinde değil de evde yetiştirdiğiniz soğanlarda ise söküp atmakta iyi etmişsiniz. Muhtemelen hayvan gübresinden kaynaklanan bulaşma söz konusu daha ayrıntı için resim göndermelisiniz.

Yine de eğer mideniz bulanmayacaksa bulaşmış soğanları güzelce temizleyip yıkayıp yiyebilirsiniz de en azından işe yarar kısımlarını. O zaman bu soğanın adını organik soğan koyabiliriz (ilaçlı olmaması açısından) .

Evde bahçede yetiştiriyorum soğanlarımı. Ama göz görünce gönül katlanmıyor be hocam. Organik ama kurtçuksuz olamaz mı? Gerçi artık 10 taneden fazla ekmemeye karar verdim. Onlar orta büyüklüğe gelince bir 10 tane daha ekerim. O zaman başlarına bir şey gelmeden tüketiriz. Artık misafirlerimiz gelip te taze soğan isterse kontenjanımız doldu deriz :D

Ben balkonuma ektim biraz. Hem beyaz bilek taze soğanından hem de baretta beyaz soğandan. Ama kurtçuk falan deyince diğer bitkilerime de bulaşır korkusundan acaba söksem mi diye düşünmeye başladım şimdi.

Gecikince soğanda kurt mu olur mutlaka? Yoksa yanlış mı bir sonuç çıkardım okuduklarımdan?

Sorun yoksa sökmeyin soğanlarınızı agartha. Ben bahçeye ekiyordum. Köydeki teyze fazla sulayınca olur dedi. Ekince bol sula, bir daha ölmedikçe sulama dedi. Bense toprağını hiç kurutmuyordum. Şimdiki soğanlarımda hiç sorun yok. (Hemen hiç sulamıyorum arada yağmur yağıyor)

Ah bu çok iyi bir bilgi oldu çünkü toprağı sanki daha çabuk kuruyor gibi geldiği için suya ihtiyacı olduğunu düşünüp çok suyla olmasa da sık sık suluyordum. Daha kendi haline bırakayım bundan sonra.

Soganlarim guneste mi, golgede mi olmalilar?

Arkadaşlar acaba bu taze soğanları nasıl ekiyorsunuz,bilgi alabilir miyim?

bu taze soğanları nasıl ektiğinizi bende merak ettim. Ayrıntılı bilgi verin lütfen

Yarın üşenmez ve vakit bulabilirsem bahçeye ekim yaparkan fotoğraflarım. Bu mevsimde arpacık soğan dikiyoruz. Tohumdan yetiştirmek isterseniz bahar aylarına doğru ekmek gerekiyor. İlk deneyecekler için tohumdan yetiştirmek zor ve zahmetli iş. En çabuk ve kolay yolu arpacık soğan dikmek. Bir hafta-10 gün gibi de yeşil yapraklarını görmeye başlarsınız.

Güneşte olmalı.

Balkonumda soğan köşesi
 

Sonbaharda balkonumda soğan yetiştirebileceğim bir alan oluşturabilmek için deniz kenarından epey taş topladım. Onları sıcak slikon ve köpükle sabitleyip, bahçe toprağıyla içini doldurduktan sonra yaklaşık 35 soğan dikilebilir küçük bir bahçeciğim oldu. İlk önce solucan ve kurtlarla başedebilmek için aspirinli suyla sulayıp soğanlarımı diktim. İlk diktiklerimi yedik bitirdik. Valla ne yalan söyliyeyim, pazardan böyle çıtır çıtır, lezzetlisini bulamam. Çok güzel oldular. Fotoğrafta gördükleriniz bitirdiğimiz soğanların yerine diktiklerim. Bunlarıda yavaş yavaş tüketmeye başladık.

Bu arada sürekliliklerini sağlayabilmek için kendimce şöyle bir yöntem buldum. Elimin altında tohumluk soğan bulunduruyorum. Söküp kullandığım soğanın yatağına yenisini dikiyorum. Böylece kimi yenecek hale gelirken, kimi yeni yeni filizleniyor. Ve her daim taze soğanımız oluyor :D.

sevgili susam

Bu tohumluk soğan dediğiniz bildiğimiz pazarlarda satılan arpacıkmı? yoksa tohum mu? arpacıksa eğer onunda çeşidi var sanırım (erkeği makbul olanıymış) sizin tercihiniz nedir

Evde cücüklenmiş soğanlardanda balkonlara ekenler var acaba aralarındaki fark nasıl bilginiz varsa öğrenmek isterim.

Diğer arkadaşlardanda bilenlerden tecrübesi olanlardan yardım isrerim .

Küçük bahçenize bayıldım harika olmuş.

Ayrıca taze sarımsaklada ilgili bilgi aryışındayım bu konuyada değinen olursa çok sevinirim.

Sevgili Zfkg. Diktiğim soğanları pazardan ya da tohum satan ziraat dükkanlarından, tohumluk soğan istiyorum diyerek aldım. Arpacık soğanı gibi küçük oluyorlar. Ama sanırım aralarında fark var. Ne kadar küçük olursa o kadar iyi diye biliyorum. Yani iri olanlarını tercih etmiyorum. Normal büyüklükte cücüklenen soğanları dikmeyi denemedim. Mutlaka onlardan da taze soğan üretilebilir. Ama risk almak istemedim.

Sarmısakla ilgili şunu söyleyebilirim. Terasımda farklı güller var. Hafif kokulu güllerin dibine sarmısak dikilirse güllerin kokusu yoğunlaşır ve müthiş olur. O yüzden geçen yıl güllerimin dibine diş diş ayırdığım sarmısakları sap kısmı yukarıya bakıcak şekilde, yüzeye yakın dikmiştim. Taze sarmısaklarım oldum. Yani bir taşla iki kuş vurmuş oldum.

teşekür ederim sevgili susam

Bende bu bahar terasımda biber domates sağan sarımsak maydanoz nane gibi sebzeler yetiştirmeyi düşünüyorum.Geçtiğimiz yaz temuz gibi ufak deneyimlerime başlamıştım ürün almaya başladığımda artık kış geliyordu. Bu yıl tam vaktinde terasımı kulanmaya başlarım işallah bir aksilik olmazsa.

Bir ay kadar önce arka balkona arpacık soğan ekip unutmuştum. Büyüyüp yenecek kıvama gelmişler. Bir ay zarfında sadece bir kez sulamıştım.

afiyet olsun sayın kahyanur bana oldukça cesaretve istek verdiniz . Saksım olmadığı için erteleyip sonralara bırakmıştım hep bu zevkleri güzellikleri teşekürler.

Geçmişte hep soğanlarımın kurtlandıklarından şikayetçi olmuştum, sebep çok sulamam ve çok gübre kullanmamdı sanırım. Bu sene gübreyi az kullandım, kabaklar için açtığım kanalın yan tarafındaki tümseğe ektim arpacıkları, hiç sulama yapmadım, soğanlar çok sağlıklı büyüdüler ve çok lezzetli oldular.

arkadaşlar şimdi ben tohumluk sogan aldım. tere otuyla soganları beraber diktim. soganlar boylandılar. terelerse 6 santim falan oldu ama büyümesi durdu. iki günden beri ölmeyye başladılar. bugun topragı inceledigimde üzerinde beyaz kurtçuklar gördüm. ne yapmamı önerirsiniz.

Arkadaslar,

yaklasik bir ay önce Bauhaus dan saksida sogan almisdim...simdi birkac tanesinin basinda tohum/cicek var..daha dogrusu düne kadar ben icinde tohum var saniyordum..bugün ise cicek acti..

aceba tohum nasil oluyo **** aliniyor?
bilgisi var olan yönlendirise cok sevinirim :rolleyes:

Silbaştan

sen bu soğanları kurusoğan olarak tüketmek istiyorsun galiba!
Bende soğan ve sarımsak ekmiştim.Ama taze olarak tüketiyorum.

Soğanda bizim bildiğimiz,kurusoğan yapmak istiyorsan doğal olarak büyüyüp gelişmesini,daha sonrada kurumasını bekliyorsun.Bu arada çıkan soğanların bazıları erkek olur.Bu erkekler,tıpkı sende olduğu gibi çiçek açar.Tohum bunlardan alınır.Ama tohum almak için henüz erken olsa gerek.

*** Ugur Bey!

yok esasinda niyetim kuru degilde taze olarak tüketmek... her lazim olmasinda kesiyorum zaten de iclerinden birkaci erkek cikinca ne yapacagimi bilemedim :D
kuru sogan icin de acicasi yerim yok :D bi an evvel tüketip domatesler icin yer acmaya bakiyorum... yerim bayagi daraldi balkonda :S

tohum aceba bu cicegin neresinde? :confused:

Çiçekli olanları ellemeyin,diğerlerini afiyetle yiyin,
Sanırım henüz tohum alamazsınız.Biraz daha olgunlaştığında tohum alınabilir,saıyorum:rolleyes:

taze soğan olarak nasıl koparıyorsunuz bu soğanları?
dipten makasla mı kesiyor sunuz yoksa komple kökü ile mi çıkartıyor sunuz??????

Taze soğan elde etmek için arpacık soğan ekmek istiyorum. Şu sıralar ekmek uygun mu? Kışın soğukta yaşar mı?

Atık malzemeden taze soğan
 

Evde el altında, hemen iki üç tane sökeceğiniz taze soğan olması iyidir.
Arpacık soğan bulundurmak gerekir, söktüklerimizin yerine, toprağa sokuştururuz.

Olacağına dair endişem olduğu için, nerede okuduğumu unuttum. Laf olsun diye denemiştim :)

Yemek yaparken kullandığınız soğanın kestiğiniz (çöpe attığınız) kafasını toprağa gömerseniz işe yarıyor...

Geçen hafta bir saksının dibine sokuşturduğum soğanı unutmuştum. Ne arıyor burada bu diye düşünüp, söktüm. Biçimini görünce deneyimi hatırladım :) Toprak yüzünden çok kalın kesilmiş gibi duruyor ama o kadar kalın kesmemiştim...

Eklenti 213547

Bu ekonomik yolu sizlerle paylaşayım dedim...