Tomatillo

[MSaygin]

merhaba,

Tomatogrowers.com sitesinde tomatillo diye, domatesin kuzeni bir sebzeye rastladım.Daha önce hiç duymadığım bu sebzeyi, "karinca70" rumuzlu üyemiz yetiştirdiğini yazmış şurada.

Nette biraz okudum, çok ilgimi çeken, ilginç bir sebze.Aranızda yetiştiren, tadı, bakımı hakkında fikri olan var mı merak ettim.

Domatesten farklı olarak dışında ek bir kabuğu var;



TomatoGrowers.com'da ilgili sayfa
Tomatillo ile ilgili bir başka sayfa

Selamlar,

[Serhan KARAGÖL]

Yukarıdaki bitki physalis genusuna ait bir üye. epitetini tam olarak hatırlayamıyorum ancak oxocarpus olabilir. Bu cinsin tüm üyeleri yenmiyor sanıyorum. Ancak bir hocam sayesinde yukarıda fotoğrafı olan meyveyi tatma fırsatım olmuştu. Tadı elmayla yeşil erik arası bişey.
Yine net hatırlamıyorum ancak sizin dediğiniz gibi patlıcangiller familyasıyla bir akrabalığı yok.
Oxocarpus tohumu **** fidesini bulabilmeniz çok zor gibi görünüyor. Ancak bu cinse ait görünüş açısından oxocarpusa benzeyen birçok tür zaten türkiyde yetişiyor. Bunlardan en çok bilineni Physalis Alkekengi. Gelinotu diye bilinir. Karadeniz yöresinde her yerde rastlayabileceğiniz yabani bir bitkidir. Yanlız yenebilirliği konusunda şüpheliyim.
Umarım yardımcı olabilmişimdir.

[Ophrys]

Physalis Alkekengi nin tohumunu buldum ancak tohumlardan ses seda çıkmadı henüz.

[MSaygin]

Çok teşekkürler cevaplar için.
İlginçtir, benim bağlantı verdiğim sayfalarda, domates değildir ama domates ailesinden, yakın akrabasıdır yazmışlar.İsmi de Physalis Ixocarpa olarak verilmiş.
Diğer kullanılan isimleri de yine domatesle bağlantılı; Mexican husk tomato, green tomato.
Aslında ben Patlıcangillerden hiç bahsetmedim ama domates de o ailedense dolaylı olarak söylemiş olabilirim, pek de bilgim yok açıkçası

Yukarıda da bağlantı verdiğim şu sayfada yenilebilen türleri var.

Cevabınız için tekrardan teşekkürler

[Mehmet Ali Aşık]

Tomatillo burada meksikali bakkal,manavlarda demirbaslardan birisi.Meksika mutfaginda "salsa verde "denen bir sos yapiminda da kullaniyor.Bu sosu yaparken dis kabuguyla ateste pirisip dogruyorlar sonra sonra çig sogan,biber vs ile karistiriyorlar.Tomatillo çig yenmiyor.Ben salsa yaparken veya sebze tavasi, guveç gibi yemeklerde kullanmisimdir.Tadini yesil domatese benzetiyorum.

[Wallnut]

Merhabalar
11 yıldır Amarıkada yaşıyordum.Babamın rahatsızlıgı nedeniyle geldim.Oradan yüzlerce şeçit sebze ,çicek,süs bitkileri tohumları aldım ve topladım.2 senedir burada onları üretmeye çalışıyorum.Bahse konu sebze İspanyol ve aynı kültürdeki mutfaklarda kullanınılır.Ben geçen yaz 3 şeçitini yetiştirdim. busene gene tohum ektim.

Mutfaktaki uyğulamalarını arzu ederseniz anlatırım.North Coralina eyeletinde Amarikan Rest.da 4 sene şeflik ve Mutfak Müd.lüğü yaptım.(asıl mesleğim Kimya Müh.Şartlar onu gerektirdi.)Neyse uzun oldu biraz.Bildiğim her konuda yardımcı olmaya hazırım.

Saygılar.
Nevzat Aydemir.

[MSaygin]

merhaba,

Siz nasıl göryorsunuz bilemiyorum ama şeflik, kimya mühendisliğinden çok daha zevkli bir meslek diye düşünüyorum.

Fırsatınız olur da daha detaylı bilgi verebilirseniz, mutfak uygulamalarından bahsederseniz çok sevinirim.

Öncelikle, tadını, sertliğini vs. domatese kıyaslayabilirseniz iyi olur.

Selamlar,

[kürşad]

Bizim bahçede de tomatillo purple var.
Şu an sarı sarı çiçekleri açmış vaziyette.
Sanırım bir haftaya kalmaz meyveleri belirmeye başlar.
Bir kök de saksıda vardı terasta bizim ufaklık enik saksıdan söküp kemirmiş.
Biberi de söküp kemirmiş, saksıları yukarıya aldım ama giden gitti.

Tomatillonun yaprakları da sirken otuna benziyor bu arada.

[kürşad]

Bizim körpelerin çiçekleri:
Şapka oluşmaya başlamış bile.

[kürşad]

Bu da balkondaydı arkadaşın köpeği söküp kemirmiş.

[Tuba]

merhaba,
bu tomatillo işi çok hoşuma gitti doğrusu... tohum ayırırken bana da yollayabilirmisiniz???
iyi yetiştirmeler

[kürşad]

ampüller oluşmaya başlamış, içinden bilya kadar bir şey çıktı, onun içinde de biber benzeri dışı etli içi çekirdek yumağı göbeği çıktı.
Sanırım konkase domates gibi çekirdekleri alacağız.

[GLCN]

Bu sitede bir sürü ilginç bitki öğrendim ve hepsinede ağzımın suları akıyor ama kendime hakim olmalıyım ne yazıkki benim bahçem ve bu ilginç bitki tohumlarım yok..off off.

[kürşad]

Herkes kendi bahçesindekine baksın diye bir şey yok.
Üyelerden kimi ziyaret ederseniz edin kendinizi evinizde hissetmenizi sağlayacağına eminim.
Örneğin İstanbullu üyelerimizin toplu olarak bahçe yaptıkları ve herkesin kendi bitkilerini yetiştirdiği 10-15 metre karelik alanlar var. Bursada da böyle bir organizasyon yapılabilir.

[GLCN]

Haklısınız ama insan nefsi bu hepsi gözünün önünde benim olsun istiyor.

[kürşad]

Bizim ufaklıklar adam olmaya başlamış
Yalnız şöyle bir durum var, örneğin domatesi olgunlaşmadan yeşil iken tüketmenin toksik madde alımı demek olduğunu okumuştum, bu sebzeyi de olgunlaşmadan koparıp yemek midede hazımsızlığa belki de başka hastalıklara yol açabilir.
Gerçi bunlar patlıcan gibi mor mor olacaklar, büyümeye başladılar bile. Bitki yaklaşık 60-70 cm çapta ve 60 cm kadar yükseklikte, çamfıstığı ağacını andıracak biçimde toparlak bir yapısı var. Bir yandan meyveleri olgunlaşırken bir yandan yeni çiçekler açıyor.

[Oğuzhan]

Maşallah hasat güzel olacak.
Tadı nasıl ..

[kürşad]

Henüz yeşilken tüketmemeye karar verdim.
nemelazım keçinin yemediği ot karın ağrıtırmış, ben bunları daha çok türşüda kullanmayı düşünüyorum, sadece tomatillodan oluşan 1 lt lik bir kavanoza turşusunu yapmayı planlıyorum renkleri mora dönmeden.
Yakaşık 1 metreye 1 metre bir alana yayılmış vazieyetteler. Sabahleyin bahçedeydim, biber domates patlıcan bamya mısır gibi çeşitli sebzeler varken 80-100 kadar arının hepsi tomatillo fideleri üstünde uçuşuyor nektar topluyorlardı. Sanırım arı yetiştirenler için de iyi bir seçenek olabilir. Ayrıca bu ilk çıkanlardan tohumluk da almayı planlıyorum. "tomatillo purple"

[Tuba]

Tomatillo bahsi soğuyalı çok olmuş. Geçen yaz aldığım tomatillo purple tohumlarını ramazandaki toplantıda Ankara grubuna dağıtmıştım. Kimsenin işine yaramadı anlaşılan kimsenin sesi soluğu çıkmadığına göre.. Fide haline getirmesi zor bir tohum bana kalırsa. Çok ziyan ettim bahar boyunca. En son 2 fide elde edebildim onlardan birini de kuşlar kırmış. Şimdi 1 fide var ama döllenmenin olabilmesi için en az 2 fide olmalı diyordu. Tekrar denicem ama umudum var denemez. Ben de bu kadar çok tohum koymuşlar diye sevinmiştim. Aynı ortamdaki tohumların bir kısmı çimlenmedi bile. Bir kısmı hemen öldü. Garip geldi.. Neyse çok uzatmayayım.
İyi çalışmalar...

[Ophrys]

Sizdeki tohumlarda sorun olmasın.
Şeffaf ve kapaklı bir kaba ince tabaka torf serdim. Tohumları serpiştirdikten sonra üzerini çok ince bir torf tabakası ile örttüm.
Kapağa bir kaç delik açtıktan sonra kapattım. Ara ara sulama için açtım.
Ektiklerimin hepsi çimlendi

[mahon67]

Geçen yıl bahçemde yetiştirdiğim mor ve yeşil tomatillolar...

[Özhan]

Orijinal Mesaj Sahibi Serhan KARAGÖL

Yukarıdaki bitki physalis genusuna ait bir üye. epitetini tam olarak hatırlayamıyorum ancak oxocarpus olabilir. Bu cinsin tüm üyeleri yenmiyor sanıyorum. Ancak bir hocam sayesinde yukarıda fotoğrafı olan meyveyi tatma fırsatım olmuştu. Tadı elmayla yeşil erik arası bişey.
Yine net hatırlamıyorum ancak sizin dediğiniz gibi patlıcangiller familyasıyla bir akrabalığı yok.
Oxocarpus tohumu **** fidesini bulabilmeniz çok zor gibi görünüyor. Ancak bu cinse ait görünüş açısından oxocarpusa benzeyen birçok tür zaten türkiyde yetişiyor. Bunlardan en çok bilineni Physalis Alkekengi. Gelinotu diye bilinir. Karadeniz yöresinde her yerde rastlayabileceğiniz yabani bir bitkidir. Yanlız yenebilirliği konusunda şüpheliyim.
Umarım yardımcı olabilmişimdir.

Dediğiniz tohumu ben Koçtaşdan satın aldım. Physalis alkekengi yazıyor üzerinde ama Türkçesi Çin Feneri. tohum paketinin arka yüzünde Uyarı olarak yenilmesi zararlıdır diyor, ama çiçeği içinmi yoksa olusacak meyvesine mi yazmış o belli değil. Zaten çiçek tohumları arasında satılıyor

[mahon67]

Tomatillo ile Meksika yeşil salsa sosu (salsa verde)

Azteklerin İ.Ö. 800’den beri kullandığı tomatilloya Aztek dilinde ‘yuvarlak ve tombul’ anlamına gelen 'tomatl' denirmiş. Yeni Dünya’ya gelen Avrupalılar yerel yiyecekler hakkında yazarken genellikle isimleri karıştırırlarmış. Domates ve tomatillonun isimlerini karıştıkları düşünülse de o dönem belgelerinde geçen 'tomatl' kelimesinin genellikle tomatilloya karşılık geldiği düşünülüyor.
Avrupalılar arasında domates bu meyveden daha çok beğeni toplamış ve İtalya’ya getirildiğinde Akdeniz ikliminde iyi yetişmiş. Fakat dünya mutfakları her ülkede yayılmaya başlayınca büyük Meksika ailelerin ziyafet sofralarında kalmayıp birçok restoranda kullanılmaya başlamış.
Hafif ekşi tadıyla Meksika salsalarının vazgeçilmez malzemelerinden bir olan tomatillo lezzetini belirginleştirmek için pişmiş olarak tüketilebildiği gibi çiğ olarak da kullanılabiliyor. Kahverengimsi kabuğun altındaki meyvesi yeşil ve sertken kullanılması tercih ediliyor. Buzdolabında iki hafta kadar saklanabiliyor. Eğer kabukları ayırıp hava almayan plastik bir poşete koyarsanız bu sürenin uzayabileceğini okudum. Ayrıca, yine hava almayan bir poşette bütün veya dilimlenmiş olarak dondurmak da mümkün. Tabii dilimlenmiş olarak dondurursanız besin değerlerinin çoğunu ve belki tadının da bir bölümünü kaybedeceğini akılda tutmak lazım. Yaklaşık 34 gramlık ortalama bir tomatillonun bazı besin değerleri ise şöyle:

Kalori 10.88
Protein (g) 0.326
Karbonhidrat (g) 1.986
Kolesterol (mg) 0
Sodyum (mg) 0.340
C Vitamini (mg) 3.978


İşte size tomatilloyu kullanabileceğimiz bir salsa tarifi ....

Meksika mutfağında tomatillo daha çok canlı yeşil rengi ve ekşiliği için kullanılıyor. Yeşil tomatillo sosu ızgara et, balık ve tavukların yanına çok yakışıyor. Meksika mutfağının ünlü sosu ‘salsa verde’nin ana malzemesi tam olgunlaşmamış olan yeşil tomatillo. Yeşil tomatillonun keskince mayhoşluğu ile acı biber, soğan, sarımsak ve taze kişniş gibi lezzetlerin birleşmesi sonucu son derece ferah, iç açıcı ve hafif bir sos elde ediliyor.

Salsa Verde
10-12 adet tomatillo
1-2 ufak taze soğan başı, 1-2 diş taze sarımsak
1 acı sivri biber (veya iki sivri biber ve biraz yeşil acı biber sosu jalapeno vb.)
1 avuç taze kişniş (veya maydanoz, dereotu, taze nane seçeneklerinden biri)
1 çorba kaşığı limon suyu
1 çay kaşığı tuz, istenirse karabiber

Tomatillo, taze soğan, sarımsak, sivri biber ve otları çok ince kıyın. Tüm malzemeyi mümkünse robotta iyice bibirine karıştırın, buzdolabında bir süre bekletin. Eğer tomatillolar çok yeşil ise 10 dakika kadar az suda haşlayıp sonra makineden geçirin. Renkleri sararmış olgun iseler, sivri biber yerine kırmızı biber, soğan yerine kırmızı soğan ekleyerek sosun rengini biraz kızıllaştırabilirsiniz.



Kaynak: www.omercanorganik.blogstop.com

[berduray]

Sizde tohum varsa rica edebilir miyiz Sayın Mahon 67?

[Tuba]

Tohumlarda genel bir sıkıntı varmıydı bilmiyorum. Kimi çimlendi kimi çimlenmedi. Fidelerin ölmesinden ben sorumluyum ama tohumlardan değil. Belki yetiştirme hatasıdır. Neyse en azından konu hareketlendi

[berduray]

Ve hareketlendiği gibi de kaldı, tohum...tohum...Medine fukarasına döndüm valla...

[Oyaman]

Orijinal Mesaj Sahibi adabayrakoglu

Sizdeki tohumlarda sorun olmasın.
Şeffaf ve kapaklı bir kaba ince tabaka torf serdim. Tohumları serpiştirdikten sonra üzerini çok ince bir torf tabakası ile örttüm.
Kapağa bir kaç delik açtıktan sonra kapattım. Ara ara sulama için açtım.
Ektiklerimin hepsi çimlendi

Sevgili Ada , bende aynı yöntemle ektim , 6 lı viyole coco peat torfu koydum ,
üzerini şeffaf politilenle örttüm . Sanırım 3 hafta oldu , henüz çimlenme yok. Sizin
tohumlar kaç günde çimlendi acaba ?
Birde Pepino ve Kiwano tohumlarındaki durumda aynı ! Son bir umut Kiwano
tohumlarını birde direk toprağa ektim 1 haftadır beklemekteyim .

[vegimer]

tomatillo tohumları ekimden yaklaşık 15 gün sonra çimlendiler. açık havada duruyorlar ve ek hiçbirşey yapmadım.

kiwano tohumları ise 10 gün sonra çimlendi. ancak onları kuşlardan korumak için üzerlerini naylon ile örttüm. bugün de asıl yerlerine geçirdim.

[kürşad]

Geçen yıl aldığım tohumlardan bir kısım olacaktı evde.
100-150 kadar tohum serptim 10 cm e 15 cm köpük kutuya fırça gibi çıktılar sobanın arkasında. Sonra viyole aktarırken kalitesi düşük olanları attım. Şimdi 45 lik viyoldeler. Bir kısmı da toplu halde yoğurt tasında duruyor. Sularken boyu uzun olanlar bazen yana yatıyor kırılıyor. Sonuçta 20 kadarını toprağa şaşırtacağız, geçen yıl yaptığımız turşuları yiyen bir daha istiyor. Uzatmayalım. Tohum isteyenler mesaj atsın yettiği yere kadar göndereyim. Torf olarak da "Klassmann Potground-h" kullanıyorum gayet de memnunum.

[Tuba]

İşte yanlız kovboy tomatillo Yanlız kalmasın diye ve topraksız kültürde yetiştirmek üzere 2-3 tane daha gelecek galiba. Bakalım ne olacak...

Yaprakları bir garip büyüyor. Böyle tomurcuk gibi şeyler çıkıor heyecanlanıyorum çiçek diye bir açıyor yaprakmış Kandırıyor beni