Bonsaide Sert Su Kullanımı, Yüksek pH ve Bonsai Üzerindeki Etkileri

[Sakaki]

Yine çoğumuz için önemli bir sorun olan bu konuda da güzel bir makaleyi sizlerle paylaşmak istedim.

Orijinali İngilizce olan ve www.bonsai4me.com web sayfasından alınan makale, Harry Harrington tarafından yazılmıştır. Kendisinin izniyle çevirdim ve sizlerle paylaşıyorum.

Sert Su, Yüksek pH ve Bonsai Üzerindeki Etkileri

Sert suyun bitkileriniz ve bonsaileriniz üzerinde önemli bir etkisinin olduğu tüm bonsai tutkunlarının bilmesi gereken önemli bir husustur.
Suyun sertliği kaba bir tabirle, suda kalsiyum kabonat ve magnezyum karbonat olarak çözülmüş halde bulunan “kireç” veya “kireç taşı” miktarı anlamına gelmektedir. Yani 'sert su” yüksek oranda kireçli (kalsiyum veya magnezyum esaslı) ve “yumuşak su” ise düşük oranda kireçli anlamına gelmektedir.

Bir bonsainin, yüksek kireç oranlı bir sert su ile ara sıra sulanması, bonsai üzerinde çok zararlı bir etki yaratmaz ve kötü bir uygulama olarak nitelendirilemez. Bununla birlikte, sert suyun sulama amacıyla uzun süreli kullanılması halinde, sudaki kireç bonsai toprağında gittikçe artan bir şekilde birikir ve bunun sonucu olarak bonsainin maruz kaldığı pH seviyesinin yükselmesine neden olur. Ağaç türlerinin çoğu nötr ile asidik arası pH değerine sahip toprağı sevdiğinden, kireç birikiminin neden olduğu alkali (bazik) koşullar ciddi olumsuz sonuçlar doğurabilir.


Bitkiler ve pH

Kireci hiç sevmeyen bazı türlerle çoğumuz tanışmıştır. Bunlar daha çok asidik toprak seven ağaçlardır ve bunlara örnek olarak Açelya, Begonvil, Kamelya, İleks, birçok Ardıç türü ve ayrıca Ladin, Melezçam, Sedir gibi ibrelileri de sayabiliriz. Sert suyun uzun süreli kullanımı, kirecin tetiklediği kloroz durumuna neden olur ki bunu kireci sevmeyen türlerde demir eksikliğine bağlı solgun ve sarımsı yaprak görünümlerinden anlayabiliriz.


Bonsai yapmak için kullandığımız çalı ve ağaç türlerinin çoğu geniş bir pH aralığını tolere edebilmekteyken, Sert sudaki kirecin birikerek neden olduğu alkali nitelikteki toprağı (nötr veya 7.0 değerinin üstinde pH değerine sahip topraklar) hiç sevmeyen ağaçların sayısı da çoktur. Bu kategoriye giren ağaçlar arasında Acer palmatum ve Kayın ağacını örnek verebiliriz, bunların her ikisi de sağlıkları kötüye gitmeye başlamadan önceki birkaç yıl boyunca canlılığını yitirmeye başlar.


Suyu sert olan bölgelerde yüksek pH değerinde su ile bonsailerin sulanabilirliği

Bu makalenin sonunda, bahçe bitkisi olarak kullanılmalarının yanı sıra bonsai olarak da kullanılan birçok ağaç türü için verilmiş bir pH tolerans listesi bulunmaktadır. Bonsai toprağının pH dengesini düzenli olarak ölçmek ve sahip olduğumuz ağaçların çoğu için bunu uygun bir pH seviyesine getirmeye çalışmak, çoğumuz için bir işkence konusu haline getirmektedir.

Ancak, ağaçlarımızı sulamak için sert suyun kullanılmaya devam edilmesinin de ağaçlarımızın canlılıklarını yitirmelerine ve sağlıklarının bozulmasına yol açacağı da aşikardır.


Bonsailerimizi biriktirdiğimiz yağmur suyu (hafif asidik olduğunu söyleyebiliriz) ile sulamak mükemmel bir fikirdir ve bu sayede toprakta kireç birikimi riskini de önlemiş oluruz. Bununla birlikte, özellikle Yazın olmak üzere sıcak dönemlerde veya bonsai ağaçlarımızın sayısı fazla ise, yağmur suyu biriktirerek sulama ne yazık ki pratik bir çözüm olmaz.


Bir bonsai toprağındaki kireç birikiminin neden olduğu alkalilik durumunu tersine çevirecek gerçekçi ve düzenli bir uygulama (iki haftada bir) ağaçlarınızın sağlığını korumada yeterli olacaktır. Özellikle kireci sevmeyen bitkilerimde gelişim döneminde kullanmak üzere, satın aldığım bir sıvı gübre kullanıyorum ve bu gübre Açelya gibi kireçten nefret eden türlerde sert suyun etkisini ortadan kaldırmada gereğinden fazla işe yarıyor.


Nötr ile asidik arası pH değerini seven diğer bonsai ağaçlarımda ise (bonsai toprağı karışımına bakılmaksızın) bir fundagil gübresi uyguluyorum VEYA bir çay kaşığı sirkeyi (ne sirkesi olduğu önemsiz) ile 7 litre su ile karıştırarak ayda bir sulama yapıyorum. Bunun suyu sert olan bölgelerde kirecin etkilerini gidermede yeterli olduğunu tekrar etmek gerekir.


Not: Mineral ve kireç içeri bakımından zayıf olan 'yumuşak' su bonsai için ideal olup herhangi bir soruna neden olmadan kullanılabilirken, 'yumuşatılmış' sert su ise yüksek tuz içeriğine sahiptir ve kullanımı kireçten daha fazla zarar verecektir.


Kireç lekelerinin temizlenmesi için sirke kullanımı

Suyu sert olan bölgelerde, bonsai saksılarında ve bonsailerin nebarisinde kireç lekesi olarak bilinen kireç birikiminin neden olduğu leke çok kötü bir görüntü oluşturur ve bu lekeleri/kalıntıları zarar vermeden temizlemek oldukça zor olabilir. Ancak sirkedeki asitliğin, ağaca veya saksıya zarar vermeden kireci nötralize ettiğini keşfettim.

nebaride kirec lekesi.jpg
Kireç lekesi ile kaplı Acer palmatum bonsaimin nebarisi. Tebeşirimsi bu ince-beyaz kireç tabakasının çıkarılması normalde çok zordur, ancak güçlü bir sirke-su çözeltisi kullanıldığında (20 birim suya 1 birim sirke), kireç yumuşak bir fırça (bir diş fırçası gibi) ile temizlenebilecek derecede nötr hale gelmektedir. Gerekirse, sirke/su karışımı nebari üzerine sürülüp bir müddet beklenebilir, bunun ağaca ve köklere bir zararı olmaz.

nebaride kirec giderilmis.jpg
Acer ağacımın kökleri temizlendikten sonra. Kireç lekesi temizlendikten sonra, kalmış olabilecek sirke kalıntıları besleyici ince/kılcal köklere zarar verebileceğinden, bu olası sirke kalıntılarını seyreltmek ve gidermek için toprağı suyla yıkamakta fayda vardır.

Bonsailerin yapraklarına, özellikle Yaz sıcaklarında, sert musluk suyu ile spreyleme yapıldığında, yaprak yüzeylerinde de süt renginde ince bir kireç tabakası/lekesi oluşabilir.

Her bir yaprağı sirke çözeltisi ile tek tek silerek temizlemek gerçekten imkansızdır. Bunun yerine daha zayıf bir sirke çözeltisi (50 birim suya 1 birim sirke) tüm yapraklara püskürtüldüğünde, her bir yaprak yıkanmış olur; daha sonra yapraklardaki sirke/su çözeltisi süzülerek toprağa damlayacağından, toprağı musluk suyu ile yıkamak gerekir. Yaklaşık 5-10 dakika sonra (yapraklar kurumadan önce), yaprak kümesine temiz su spreyleyerek sirke çözeltisinden arındırılır. Belki beklendiği kadar temizleyici bir çözüm olmaz, ama bu teknik yapraklarda renk solmasına veya başka bir zarara neden olmadan kireç lekelerini büyük ölçüde temizleyecektir.


Bonsai saksılarındaki kireç lekelerinin temizlenmesi

Suyu sert olan bölgelerde bonsai saksılarında da ciddi kireç lekeleri sorunu baş gösterecektir ve bunu çıkarmak için de; %100 sirke çözeltisi (sadece sirke) ile kireç lekeli olan yerleri fırçalamak yeterli ve etkin bir yöntem olacaktır. Sirke, saksıya veya saksı sırına zarar vermeyecektir.


Bonsai için kullanılan veya bahçelerimizde bulunan bitkilerin çoğu için ideal veya uygun pH aralığı aşağıda verilmiştir. Eğer toprağın pH değeri bonsai için ideal pH aralığı dışında ise, ağaç canlılığını kolayca yitirebilir, hatta sağlığı kötüye gidebilir.

5.0-6.5 pH aralığı asidik, 6.5-7.5 pH aralığı nötr ve 7.5 üzeri pH alkali/bazik olarak kabul edilir.


Akasya 6.5-7.5
Mazı 6.0-8.0
Dişbudak 6.0-8.0
Açelya 5.0-6.0
Sarıçalı/karamuk 6.0-8.0
Kayın 6.0-7.0
Huş ağacı 5.0-6.0
Begonvil 4.5-5.5
Şimşir 6.5-7.5
Kamelya 4.0-5.5
Sedir 6.0-7.0
Kiraz 6.0-8.0
Dağ muşmulası 6.0-8.0
Yaban elması 6.0-7.5
Servi 5.0-6.0
Havlu püskülü 6.0-7.5
Kızılcık 6.0-7.0
Douglas çamı 6.0-7.0
İğde 6.0-8.0
Mürver ağacı 6.0-8.0
Karaağaç (Ulmus) 6.0-8.0
Okaliptus 6.0-8.0
Taflan 6.0-8.0
Sütleğen 5.5-6.5
Ficus/incir 5.0-6.0
Köknar 5.0-6.0
Ateşdikeni 6.0-8.0
Altın çanak/hor çiçeği 6.0-8.0
Gardenya 5.5-6.5
Sardunya 7.0-8.0
Ginkgo 6.0-8.0
Üzüm (asma) 6.0-8.0
Alıç 6.0-7.5
Fındık 6.0-7.0
Amerikan cevizi 6.5-7.5
Çoban püskülü (İleks) 5.0-6.0
Hedera/sarmaşık 7.0-8.0
Ardıç 5.5-7.5
Mine 5.5-7.0
Melezçam/Larch 5.5-6.5
Leylak 6.0-8.0
Mimoza 5.0-7.0
Manolya 5.0-6.0
Akçaağaç (Acer) 6.0-8.0
Defne 5.0-8.0
Mersin 6.5-7.5
Meşe 5.0-7.0
Ağı ağacı 6.0-7.5
Portakal 5.0-7.0
Ekşi yonca 6.0-8.0
Çam 5.0-6.0
Taş porsuğu 5.0-6.5
Nar 5.5-6.5
Kavak 6.0-8.0
Ligustrum 6.0-8.0
Prunus (Laz kirazı) 6.0-8.0
Yaban ayvası 6.0-7.5
Erguvan 6.0-8.0
Orman gülü 5.0-6.0
Gül 6.0-8.0
Biberiye 5.0-6.0
Adaçayı 6.0-8.0
İspirya (Keçisakalı) 6.0-8.0
Ladin 5.0-6.0
Boyacı sumağı 6.0-8.0
Sakız ağacı 6.0-7.0
Ilgın 6.0-8.0
Lale ağacı (Gül ağacı) 6.0-7.0
Kartopu 6.0-8.0
Söğüt 6.0-8.0
Mor salkım 6.0-8.0
Güvercin ağacı (Cadı fındığı) 6.0-7.0
Porsuk ağacı 5.5-7.0

[tourkana]

Çok yararlı bilgiler bunlar. Teşekkürler.

Bir de üyelerimizden Bonsaikon'un bana gönderdiği kireç önleyici bir aparat var, 4-5 aydır kullanıyorum ve bu toprak yüzeyinde ve yapraklar üzerinde daha önce görülen beyaz kireç kalıntılarının olmadığını gözlemledim. Özellikle açelya bu durumdan çok memnun oldu ki , çok güçlü bir şekilde gelişti. ( markası Ekosu )
Küçük bir aparat , tesisat üzerinde suyun musluktan çıkmadan önceki herhangi bir yerine monte ediyorsunuz, manyetik etki ile kireç parçacıklarının yapısını bozuyormuş.

[Sakaki]

Merhaba sn tourkana,

Ben bonsaikon'un sattığı bu cihazları çok araştırmıştım, neredeyse 1 seneye yakın bununla ilgili gerek Türkçe gerekse yabancı dillerde okumadığım kaynak kalmadı çünkü bu problem benim en büyük problemimdi.

Ulaştığım sonuç şu olmuştu: a) Bu cihaz kireci gidermiyor, sadece kirecin yapısını değiştirerek tesisat borularının ve armatürlerin içine yapışıp kireç birikimine neden olmasını ve dolayısıyla zamanla boruların tıkanarak su debisinin azalmasını önlüyor. Suyun pH'ını değiştirmiyor. Dolayısıyla, muhtemelen toprak, saksı veya yaprak yüzeyinde tutunmamasının nedeni bu olabilir. Ve aynı şekilde fiziksel özelliği değiştiği için toprakta birikimi belki biraz daha uzun sürse de sonuçta toprak yine de alkali yapıya geçiyor.

b) Bitkilerdeki ve topraktaki kireç lekesi işin sadece görsel çirkinliği. Kireç kökünden yok olmayacağı ve pH da değişmeyeceği için uzun vadede (birkaç sene) bitkinin sağlığı yine bozulacaktır diye düşünüyorum, zira gerek Harrington'un gerekse diğer usta bonsaicilerin söylediği şey sert suyun (yüksek pH) birkaç ay değil, birkaç sene içinde bitkinin sağlığını bozarak ölüme kadar götürmesi. Yani bence 5-6 ay birşey söylemek için erken derim.

c) Kimyasal yöntemleri kullanarak suyun pH ve kirecini düşüren bazı makineler de suyun pH ve kireç oranını düşürürken tuz oranının yükselmesine neden oluyor ki bu bitkiyi daha hızlı ölüme götürüyor. Kirecin birkaç senede neden olduğu kötü sona tuzlu su birkaç ayda götürebiliyor.

d) Herhangi bir cihaz, filtre vs. kullanımının bitki üzerinde olumlu etkisi olduğunu söylemek için en az birkaç sene beklemek gerekiyor veya bu tür cihazları kullanarak filtrelediğiniz suyun detaylı kimyasal analizini yaptırmak (kalsiyum karbonat ve magnezyum karbonat oranları da dahil) işin en kolay ve kısa yoldan sonucunu almanızı sağlıyor.

Benim düşüncem o ki: hangi filtre, cihaz, manyetik alet vs. kullanırsanız kullanın, filtrelenmeden önce ve filtrelendikten sonra alınan örneklerinin detaylı analizini yaptırmak bence en iyi ve en güvenilir yöntem. Düşünsenize; bir ağaca 3-4 sene emek vereceksiniz ve tüm emekleriniz bir anda yok olacak

Amacım asla ve asla bonsaikon veya başka bir arkadaşın sattığı cihazı kötülemek değildir, kaldı ki siz beni az çok tanıyorsunuz sn tourkana
Sadece, konu ağaçlar ve uzun süreli verilen bir emek olduğu için daha temkinli ve bilimsel yaklaşılmasından yanayım.

Eğer bu cihazdan alınan suyun böyle teknik ve detaylı bir analiz raporu varsa ve bonsaikon bizimle paylaşırsa gerçekten çok da mutlu olurum.

NOT: Bir de şöyle bir iddia var; kirecin boru ve tesisata yapışmamasını sağlayan fiziksel yapı değişiminin aynı şekilde kirecin toprağa ve saksıya da yapışmamasını sağladığı ve bu yüzden kireç her ne kadar yok olmasa da toprağa büyük ölçüde tutunmadığı. Su gibi onun da birikmeden akıp gittiği yönünde. Ama dediğim gibi bilimsel bir analiz en iyisi

[bonsaikon]

Arkadaşlar Merhaba,

Bazı sorular olmuş, benimle ilgili kısımlarını cevaplamaya çalışayım;

Sayın Sakaki'nin tespitleri doğrudur. Aparatlarımız sudaki kireç ve diğer minerallari filtre eden, sudan ayrıştıran, yok eden sistemler değil. Manyetik etki ile bu moleküllerin kristal yapısını değiştiren ve yüzeylere tutunmasını engelleyen aparatlardır.

Bununla birlikte molekül boyutu da değişir. Bitkiler ve toprak için önemli olan nokta budur.
Molekül boyutu küçülen kalsiyum magnezyum tuzları, kireç kristalleri ve diğer bir çok mineralin toprakta süzülmesi kolaylaşırken bitki kökleri ve yapraklardaki gözenekler tarafından emilimi de kolaylaşır.

Kirecin bitkiye zararı; kök yüzeylerinde birikmesi, gözenekleri tıkaması ve bitkinin sağlıklı beslenmesini engellemesi üzerinden ortaya çıkıyor. Bu mekanizmayı ortadan kaldırdığımızda kirecin bitki hücrelerine girişi zarar değil fayda sağlıyor. Bu insanlar için de aynı şekilde geçerlidir.

Kireç bünyede topaklanma, taşlaşma eğilimi gösterdiğinde zararlı ancak kullanılabilir şekilde vücuda alındığında faydalı ve gereklidir.

Aparatlarımızın kireçlenmeyi ortadan kaldırdığı, suyun arındırıcı, çözücü özelliğini artırdığı, pH değişikliklerine neden olduğu vb. özellikleri ODTU tarafından test edilerek, sonuçlar raporlanmıştır. Merak edenler web sitemizde görebilir. Bitkiler üzerinde de test edilmesi ve sonuçların raporlanması elbette çok faydalı olur zira yurtdışında bu konuda çalışmalar yapılmış ve yapılıyor.

Konuyla hiç alakası olmayan başka bir işle ilgili tesadüfen tanıştığım Amerikalı bir işadamı ve çiftçiden (Survivor Industries Mr. Howard Wallace) limon bahçelerinde bu sistemi kullandığını, limonun kalitesini ve verimini artırdığını kendi ağzından duymuştum.

Ancak bu tür testler uzun vadeli olduğunda çok ciddi maliyetler doğuyor ve ürüne bununla ilgili talebin şu an için yeterli olmadığını düşündüğümüzden bu maliyetleri göze alamıyoruz. İlerleyen süreçte düşünüyoruz. Şu an için tarım arazilerinde sulama hatlarının, fıskiyelerin ve pompaların kireçten korunması amacıyla uygulanıyor ve her ne kadar ana amaç olmasa da dolaylı olarak bitkilere etki ediyor.

Umarım kısa zamanda ürünün ana kullanım amacına yönelik yaygınlaşmasının ardından bu tür yanal kullanım alanlarında da ilgi artacaktır ve o zaman gereken yapılacaktır. Sorularınız olursa daha önce bu konuda yazıştığımız ve detaylı bilgi verdiğim

Musluk suyunun kireçi nasıl alınır? linkindeki tartışmayı inceleyebilir veya bana ulaşabilirsiniz.

[Sakaki]

Merhaba bonsaikon,

Peki birşey soracağım;

Kireç yok olmuyor, fiziksel yapısı değişiyor, küçülüyor ve saksıda, bitki yüzeyinde ve toprakta birikmiyor ancak pH aynı kalıyor. Buraya kadar doğru isem sorum şöyle: Bu aparatı kullanmanın yanı sıra yine de pH değerini düşürmek için ek bir işleme veya maddeye ihtiyacımız olacak?

Eğer bu konuda da tahminim doğru ise bunun için de elimizdeki suyun pH değerini bilmeliyiz ki ona göre işlem yapabilelim.

Eğer mümkünse bahsettiğiniz test raporunun/sayfanızın linkini verebilir misiniz?

Aslında elimde bir tane olsa ben de kullanıp test etmeyi ve pH'ını ölçmeyi çok istiyorum. Daha önce dediğim gibi bu benim en büyük sorunum şu anda. Ama elinizde pH değeri ve kireç oranını da gösteren bir rapor zaten varsa gerçekten mutlu olurum.

[memet]

Su kalitesi orkideler için de yaşamsal önemde olduğu için bir ara bu malzeme o başlıklardan birinde de konuşulmuştu.
Praceox orkideler için bir yararı olamaycağını söylemişti hatırladığım kadarıyla.

[bonsaikon]

Bitkilere verdiğiniz suyun pH ını ölçmek çok basit bir işlemdir. Laboratuvar malzemesi satan yerlerden (internet üzerinde de çokca vardır) turnusol kağıdı alıp suyunuza batırarak pH değerini öğrenebilirsiniz. Sonrasında bu suya şırınga ile az miktarda sirke ekleyerek tekrar pH ölçer ve istediğiniz pH düzeyine getirmek için ne kadar sirke eklediğinizi tespit edip not ederseniz, elinizde bir çizelge olur ve bundan sonra bitkiye göre istediğiniz pH ı ayarlayıp öyle su verirsiniz. Turnusol büyük oranda işinizi görür ancak çok daha hassas bir ölçüm istiyorsanız suya batırılan kalem büyüklüğünde elektronik, dijital prob cihazlarda var. Biraz daha maliyetlidir ama bir kez alırsınız uzun yıllar işinizi görür.

Bizim aparatlarımızla ilgili olarak; aslına bakarsanız pH çok üzerinde durduğumuz bir konu değil, ama testlerde görüldü ki pH değişiklikleri oluyor. Ama bu değişimler bitkiler için istediğiniz kadar büyük değişimler mi onu bilemiyorum. Biz daha çok aparatları havuz devridaim hatlarında (ki burada su bir kez değil sürekli olarak sistemden geçer ve bu daha görünür bir değişim ortaya çıkartabilir) kullandığımızda pH düşürücü kullanımının azaldığını görüyoruz. Bunun dışındaki kullanım alanlarında pH la ilgili bir talep yok, dolayısıyla biz de çok üzerinde durmayız. Raporları www.ekosu.com adresli sitemizin "belgeler" kısmında görebilirsiniz.

[Tylerdurden]

Sn sakaki merhaba, bu sözü geçen cihazı denediniz mi ? denemediyseniz kireç sorununu başka yollarla çözüme kavuşturdunuz mu?

Orijinal Mesaj Sahibi Sakaki

Merhaba bonsaikon,

Peki birşey soracağım;

Kireç yok olmuyor, fiziksel yapısı değişiyor, küçülüyor ve saksıda, bitki yüzeyinde ve toprakta birikmiyor ancak pH aynı kalıyor. Buraya kadar doğru isem sorum şöyle: Bu aparatı kullanmanın yanı sıra yine de pH değerini düşürmek için ek bir işleme veya maddeye ihtiyacımız olacak?

Eğer bu konuda da tahminim doğru ise bunun için de elimizdeki suyun pH değerini bilmeliyiz ki ona göre işlem yapabilelim.

Eğer mümkünse bahsettiğiniz test raporunun/sayfanızın linkini verebilir misiniz?

Aslında elimde bir tane olsa ben de kullanıp test etmeyi ve pH'ını ölçmeyi çok istiyorum. Daha önce dediğim gibi bu benim en büyük sorunum şu anda. Ama elinizde pH değeri ve kireç oranını da gösteren bir rapor zaten varsa gerçekten mutlu olurum.