Mine Pakkaner
29-09-2006, 12:41
Lahana ve Brüksel Lahanası Yetiştiriciliği
Familya: Brassicaceae (Cruciferae)
Lahana: Brassica oleracea L.
Ekonomik Önemi, Anavatanı ve Yayılma Alanları
Lahana grubu sebzeleri Avrupa ülkelerinde bütün yıl boyunca, ülkemizde ise yılın bir iki ayı hariç bütün yıl boyunca pazarlanmakta ve değişik şekillerde sebze olarak tüketilmektedir.
Yaprak lahanalar; Brassica oleracea L. var. acephala,
Baş lahanalar; Brassica oleracea L. var. capitata, kırmızı lahanalar; Brassica oleracea L. var. rubra,
Savoy lahanası ise; Brassica oleracea L. var. sabuuna, olarak adlandırılmaktadır.
Lahananın anavatanı olarak Kuzey Avrupa ülkeleri ve Baltık denizi kıyıları kabul edilmektedir. Lahana denize yakın, rutubetli olan tüm Avrupa kıyılarında geniş bir yayılma alanı bulmuştur.
Gövde:
Lahanalarda gövdenin uzunluğu ve kalınlığı çeşitlere göre değişir. Yaprak ve baş lahanalarda kalın ve kısa bir gövde bulunmaktadır.Lahanalarda gövde kalınlığı ortalama olarak 5-10 cm, gövde uzunluğu ise 30-50 cm arasında değişmektedir.
Yaprak:
Lahana yaprakları şekil, renk, büyüklük, etlilik, düz veya kıvırcık oluşları bakımından çeşitlere göre farklılıklar gösterir. Yaprak şekilleri yassı-yuvarlak, uzun, yuvarlak, oval, ters yumurta, topaç ve kalp şeklindedir. Başlangıçta yapraklar yanlara doğru açılır, daha sonra iç içe katlanarak baş şekline döner.
Yaprakların genişliği 10-15 cm ile 60-70 cm arasında değişir. Yaprakların büyüklüğüne göre başların çapı 20-30 cm’den 70-80 cm’e kadar çıkabilir. Yaprakların renkleri beyazımtırak-yeşil, mavimsi koyu yeşilden koyu kırmızıya kadar değişir. Ayrıca yaprakların üzeri koyu bir mum tabakasıyla kaplıdır.
Gövde:
Lahanalarda gövdenin uzunluğu ve kalınlığı çeşitlere göre değişir. Yaprak ve baş lahanalarda kalın ve kısa bir gövde bulunmaktadır.Lahanalarda gövde kalınlığı ortalama olarak 5-10 cm, gövde uzunluğu ise 30-50 cm arasında değişmektedir.
Yaprak:
Lahana yaprakları şekil, renk, büyüklük, etlilik, düz veya kıvırcık oluşları bakımından çeşitlere göre farklılıklar gösterir. Yaprak şekilleri yassı-yuvarlak, uzun, yuvarlak, oval, ters yumurta, topaç ve kalp şeklindedir. Başlangıçta yapraklar yanlara doğru açılır, daha sonra iç içe katlanarak baş şekline döner.Yaprakların genişliği 10-15 cm ile 60-70 cm arasında değişir. Yaprakların büyüklüğüne göre başların çapı 20-30 cm’den 70-80 cm’e kadar çıkabilir. Yaprakların renkleri beyazımtırak-yeşil, mavimsi koyu yeşilden koyu kırmızıya kadar değişir. Ayrıca yaprakların üzeri koyu bir mum tabakasıyla kaplıdır.
Meyve:
Lahanalarda döllenmeden sonra çiçekler üzerinde bulunan çanak ve taç yapraklar dökülür ve dişi organ büyümeye devam eder, meyve bakla şeklini alır. Başlangıçta yeşil olan baklalar olgunlaşma ilerledikçe önce sararır ve daha sonra kahverengiye dönüşür. Bu bakla tipine Sliqua meyve adı verilmektedir.
Meyvelerin şekli ve büyüklüğü ekolojik koşullardan etkilenmektedir.Uygun ekolojik koşullarda yetiştirilen lahanaların meyveleri düz ve 3-5 mm kalınlığında, 30-80 mm uzunluğundadır.
Tohum ve Çimlenme Özellikleri:
Meyve iki gözlü olup ortadan bir zarla ayrılmıştır. Tohumlar iki gözlü meyve içinde bulunmaktadır. Çiçeklenmeden 20-25 gün sonra bakla içindeki tohumlar belirginleşir. Tohumlar yuvarlak veya hafif yumurta şeklindedir. Bir gramda bulunan tohum sayısı 280-350 adettir.
Çimlenme sıcaklığı 10-30 0C olup, optimum çimlenme sıcaklığı 20-25 0C’dir. Düşük toprak sıcaklığı ve fazla nem çimlenmeyi geciktirir. Normal koşullarda tohumlar 3-4 günde çimlenirler.
Yetiştirme İstekleri
İklim isteği:
Lahana yetiştiriciliğinde sıcaklığın büyük önemi vardır. Özellikle çimlenme döneminde sıcaklık çok önemlidir. Yüksek sıcaklıklar sebze olarak değerlendirilen yaprakların kalitesini bozar. Lahanaların baş oluşturabilmesi için en uygun sıcaklığın 15-20 0C arasında olması istenir. Yaz ayları sonunda ve sonbahar yetiştiriciliğinde sıcaklığın düşmesi kaliteli baş oluşumuna yardımcı olmaktadır.
Lahanalar çiçeklenebilmeleri için düşük sıcaklığa (10 C altında) gereksinim duyarlar. Düşük sıcaklık istekleri karşılanmadığında bitkiler sürekli vegetatif devrede kalırlar. Yapılan çalışmalarda sıcaklığın sürekli 15 C’nin üzerinde seyrettiği durumlarda bitkilerin çiçeğe kalkmadığı tespit edilmiştir. Sıcaklık 10 C civarında ise bitkiler 5-7 hafta sonra generatif döneme geçmekte ve çiçeklenmektedir. Sıcaklık 7 C civarında ise bu süre kısalmakta ve bitkiler 4hafta içinde çiçeklenmektedirler.
Lahanaların fazla ışıktan hoşlandığı, ışık miktarının az olduğu ağaç altlarında ve gölgeli yerlerde yetiştirilen lahanaların gelişme ve büyüme özelliklerinin yavaşladığı ve verimin düştüğü bilinmektedir.
Lahanalar yağıştan zarar görmez, aksine daha iyi gelişirler. Lahana hava nemi yüksek, deniz ve göl kenarları ile yüksek nemli yaylalarda çok iyi gelişmektedir. Dolu şeklindeki yağışlar lahana bitkisinin yapraklarına zarar vermektedir. Bunun dışındaki yağış lahananın gelişme ve büyümesinin yanında kalite özellikleri üzerine de olumlu etki yapmaktadır.
Lahana bitkilerini rüzgar olumsuz yönde etkilemektedir. Rüzgar yapraklardan su kaybına ve bitkilerin devrilip toprakla temas etmesine neden olur. Su kaybı, yenen yaprakların kalitesini bozmaktadır. Devrilen bitkilerde ise ya gelişme yavaşlamakta, **** toprağa değen yapraklar çürümektedir.
Toprak İsteği:
Lahanalar toprak istekleri bakımından seçici değildir. Ancak toprağın su tutma kapasitesi iyi olmalıdır. Ağır topraklarda yetiştirilirse yüksek verim, buna karşılık hafif topraklarda yetiştiricilik yapılırsa daha az ve erkenci verim elde edilir. Sonbahar ve kış yetiştiriciliği için drenajı iyi olan topraklar seçilmelidir.
Lahana bitkileri için optimum pH 6-6,5 arsında olmalıdır. Asidik topraklarda gelişme iyi olmaz. Lahana tuza dayanıklı bir bitki olarak bilinmektedir.
Lahana bitkileri üst üste aynı toprakta yetiştirilmemelidir. Mutlaka bir başka familya sebzeleri ile münavebe yapılmalıdır. Aksi taktirde toprak yorgunluğu nedeniyle gelişme ve büyüme istenilen düzeyde olmaz.
Yetiştirme Şekli
Tohum Hazırlığı, Ekim ve Dikim:
Lahana grubu sebzeler ekolojik koşullar uygun ise direkt tohumları tarlaya ekilerek üretilebilirler. Ancak ülkemiz koşullarında lahanalar fide ile üretilmektedir. Fide yetiştiriciliği yastık ve tavalarda yapılır. Fidelerin yetiştirileceği fideliklere yanmış çiftlik gübresi toprak işlemeyle tohum ekiminden en az bir ay önce verilmelidir. Fide üretimi amacıyla tohum ekimi, batı ve güney bölgelerimizde temmuz-ağustos ayları başında fide yetiştirme tavalarına, diğer bölgelerimizde ise mart sonu-nisan başında soğuk yastıklara yapılmalıdır. Fideliklere tohum ekimi serpme veya sıravari olarak yapılmalıdır.
Bir dekar alan için tohumun iriliği, dikim sıklığı ve çeşide bağlı olarak 8-12 gr arasında lahana tohumu kullanılır, bunun için 4-5 m2’lik fide yetiştirme alanı yeterlidir
Sıravari ekimde tohumlar 10 cm sıra arası, 2 cm sıra üzeri olacak şekilde ekilmelidir. Tohum ekiminden sonra fidelikler süzgeçle ve ya mini yağmurlama başlıklarıyla sulanmalıdır.
Lahana fideleri 30-35 gün içinde 3-4 yaprak oluşturur, 15-20 cm boy kazanır ve gövdeleri kurşun kalemi kalınlığına ulaşır ve dikim büyüklüğüne ulaşırlar. Bu fideler fazla gecikmeden esas yerlerine dikilmelidir.
Lahana grubu sebzeleri batı ve güney bölgelerimizde karpuz, arpa, buğday ve ilk ürün mısırdan sonra ikinci ürün olarak yetiştirilebilir.
Fidelerin dikileceği tarlada sıra arası yetiştirilecek çeşide bağlı olmak üzere 70-100 cm olacak şekilde, 20-30 cm derinlikte masuralar açılır.
Dikim büyüklüğüne gelmiş olan fideler hava koşullarına bağlı olarak sökümün kolay olması için dikimden 1 veya 2 gün önce mutlaka sulanmalıdır. Fide dikimi 3 farklı şekilde yapılır:
1- Kuruya Dikim: Dikim büyüklüğüne gelmiş fideler 70-100 cm arayla açılan masuraların boyun noktasına, sıra üzeri 40-70 cm mesafelerle plantuvar, çepin ve çapa yardımıyla kuruya dikilirler, daha sonra masuralara su verilir. Bu şekilde yapılan dikimlerde arazinin meyili az olmalıdır.
2- Elle Çamura Dikim: Masuralara su verilir ve su çekilmeden fidelerin büyüme uçları su seviyesinden yukarıda kalacak şekilde elle çamura dikim yapılır. Bu şekilde yapılan dikimlerde bitkilerin büyüme uçları su seviyesinden etkilenmediği için zarar görmez.
3- Tavlı Toprağa Dikim: Dikim yapılacak masuralara su verilir sulamadan birkaç gün sonra tavlı toprağa masuraların boyun noktalarına fidelerin büyüme ucu su seviyesinden yukarıda olacak şekilde fide dikim kazıkları ve çepinle dikim yapılır. Dikim sırasında cılız ve fazla boylanmış fideler dikilmemelidir. Dikim yaz aylarında akşam saatlerinde yapılmalıdır.
Çapalama:
Toprak yapısı ve otlanma durumuna göre bir veya iki kez, ya da her sulamadan sonra kaymak tabakasını kırmak üzere çapa yapılır. Ayrıca herbisitler kullanılarak yetiştirme yerlerinin otlanması önlenir. Çapa büyüklüğüne ulaşan bitkilerde çapalama işlemi, bitkinin saçak köklerinin toprak yüzeyine yakın gelişmesi nedeniyle yüzeysel olarak yapılmalıdır.
Sulama:
Fide dikiminden sonraki ilk sulama bitki kökü çevresinde çatlak meydana gelmeye başladığında yapılır. Genellikle bu ilk sulamadan sonra bitkilerin gelişmesi izlenir. Toprak yapısı, çevre koşulları ve bitkilerin gelişme durumları dikkate alınarak düzenli sulama yapılmalıdır.
Gübreleme:
Çiftlik gübresiyle gübreleme imkanı yoksa dekara en az 15-16 kg N, büyük başlı çeşitlerde 18 kg N, 8-10 kg P2O5 toprak yapısına bağlı olarak 12-16 kg K2O verilmelidir. Azotun yarısı ikinci sürümde (NH4)2SO4 şeklinde, diğer yarısı da son çapada bitkilerin yaprak iz düşümüne NO3 formunda verilmelidir.
Tarımsal Savaşım:
Lahanaların fide gelişme dönemlerinde hastalık ve zararlılara karşı mücadele iyi yapılmalıdır. Özellikle lahana kelebeği ve yaprak bitlerine karşı çok dikkatli olunmalıdır.
Olgunluk, Hasat ve Depolama
Lahanalarda iyi bir yetiştiricilik yapılmışsa genellikle hasat bir defada yapılır. Ülkemizde yetiştirilen çeşitler yavaş ve kademeli olarak gelişir ve dikimden 3-6 ay sonra hasada gelirler. Ülkemizde genellikle Eylül-Ekim aylarından itibaren hasada başlanır.
Lahanaların hasadı elle yapılır. Hasat olgunluğuna gelmiş lahanalar toprak seviyesinden keskin bir bıçak ve ya satırla kesilerek hasat edilir. Kesilen başların dış tarafındaki bozuk yapraklar temizlenir. Lahanalar soğuk hava depolarında 4-6 ay saklanabilirler. Normal saklama sıcaklığı 1-2 oC olup, depo nispi neminin % 90-95 olması istenir.
Verim
Bir dekardan 2-8 ton arasında lahana hasat edilebilir. Ortalama olarak 1 dekar alanda 2000 civarında lahana bitkisi bulunur. Baş iriliği birim alandan alınan verimi en çok etkileyen faktördür.
Familya: Brassicaceae (Cruciferae)
Lahana: Brassica oleracea L.
Ekonomik Önemi, Anavatanı ve Yayılma Alanları
Lahana grubu sebzeleri Avrupa ülkelerinde bütün yıl boyunca, ülkemizde ise yılın bir iki ayı hariç bütün yıl boyunca pazarlanmakta ve değişik şekillerde sebze olarak tüketilmektedir.
Yaprak lahanalar; Brassica oleracea L. var. acephala,
Baş lahanalar; Brassica oleracea L. var. capitata, kırmızı lahanalar; Brassica oleracea L. var. rubra,
Savoy lahanası ise; Brassica oleracea L. var. sabuuna, olarak adlandırılmaktadır.
Lahananın anavatanı olarak Kuzey Avrupa ülkeleri ve Baltık denizi kıyıları kabul edilmektedir. Lahana denize yakın, rutubetli olan tüm Avrupa kıyılarında geniş bir yayılma alanı bulmuştur.
Gövde:
Lahanalarda gövdenin uzunluğu ve kalınlığı çeşitlere göre değişir. Yaprak ve baş lahanalarda kalın ve kısa bir gövde bulunmaktadır.Lahanalarda gövde kalınlığı ortalama olarak 5-10 cm, gövde uzunluğu ise 30-50 cm arasında değişmektedir.
Yaprak:
Lahana yaprakları şekil, renk, büyüklük, etlilik, düz veya kıvırcık oluşları bakımından çeşitlere göre farklılıklar gösterir. Yaprak şekilleri yassı-yuvarlak, uzun, yuvarlak, oval, ters yumurta, topaç ve kalp şeklindedir. Başlangıçta yapraklar yanlara doğru açılır, daha sonra iç içe katlanarak baş şekline döner.
Yaprakların genişliği 10-15 cm ile 60-70 cm arasında değişir. Yaprakların büyüklüğüne göre başların çapı 20-30 cm’den 70-80 cm’e kadar çıkabilir. Yaprakların renkleri beyazımtırak-yeşil, mavimsi koyu yeşilden koyu kırmızıya kadar değişir. Ayrıca yaprakların üzeri koyu bir mum tabakasıyla kaplıdır.
Gövde:
Lahanalarda gövdenin uzunluğu ve kalınlığı çeşitlere göre değişir. Yaprak ve baş lahanalarda kalın ve kısa bir gövde bulunmaktadır.Lahanalarda gövde kalınlığı ortalama olarak 5-10 cm, gövde uzunluğu ise 30-50 cm arasında değişmektedir.
Yaprak:
Lahana yaprakları şekil, renk, büyüklük, etlilik, düz veya kıvırcık oluşları bakımından çeşitlere göre farklılıklar gösterir. Yaprak şekilleri yassı-yuvarlak, uzun, yuvarlak, oval, ters yumurta, topaç ve kalp şeklindedir. Başlangıçta yapraklar yanlara doğru açılır, daha sonra iç içe katlanarak baş şekline döner.Yaprakların genişliği 10-15 cm ile 60-70 cm arasında değişir. Yaprakların büyüklüğüne göre başların çapı 20-30 cm’den 70-80 cm’e kadar çıkabilir. Yaprakların renkleri beyazımtırak-yeşil, mavimsi koyu yeşilden koyu kırmızıya kadar değişir. Ayrıca yaprakların üzeri koyu bir mum tabakasıyla kaplıdır.
Meyve:
Lahanalarda döllenmeden sonra çiçekler üzerinde bulunan çanak ve taç yapraklar dökülür ve dişi organ büyümeye devam eder, meyve bakla şeklini alır. Başlangıçta yeşil olan baklalar olgunlaşma ilerledikçe önce sararır ve daha sonra kahverengiye dönüşür. Bu bakla tipine Sliqua meyve adı verilmektedir.
Meyvelerin şekli ve büyüklüğü ekolojik koşullardan etkilenmektedir.Uygun ekolojik koşullarda yetiştirilen lahanaların meyveleri düz ve 3-5 mm kalınlığında, 30-80 mm uzunluğundadır.
Tohum ve Çimlenme Özellikleri:
Meyve iki gözlü olup ortadan bir zarla ayrılmıştır. Tohumlar iki gözlü meyve içinde bulunmaktadır. Çiçeklenmeden 20-25 gün sonra bakla içindeki tohumlar belirginleşir. Tohumlar yuvarlak veya hafif yumurta şeklindedir. Bir gramda bulunan tohum sayısı 280-350 adettir.
Çimlenme sıcaklığı 10-30 0C olup, optimum çimlenme sıcaklığı 20-25 0C’dir. Düşük toprak sıcaklığı ve fazla nem çimlenmeyi geciktirir. Normal koşullarda tohumlar 3-4 günde çimlenirler.
Yetiştirme İstekleri
İklim isteği:
Lahana yetiştiriciliğinde sıcaklığın büyük önemi vardır. Özellikle çimlenme döneminde sıcaklık çok önemlidir. Yüksek sıcaklıklar sebze olarak değerlendirilen yaprakların kalitesini bozar. Lahanaların baş oluşturabilmesi için en uygun sıcaklığın 15-20 0C arasında olması istenir. Yaz ayları sonunda ve sonbahar yetiştiriciliğinde sıcaklığın düşmesi kaliteli baş oluşumuna yardımcı olmaktadır.
Lahanalar çiçeklenebilmeleri için düşük sıcaklığa (10 C altında) gereksinim duyarlar. Düşük sıcaklık istekleri karşılanmadığında bitkiler sürekli vegetatif devrede kalırlar. Yapılan çalışmalarda sıcaklığın sürekli 15 C’nin üzerinde seyrettiği durumlarda bitkilerin çiçeğe kalkmadığı tespit edilmiştir. Sıcaklık 10 C civarında ise bitkiler 5-7 hafta sonra generatif döneme geçmekte ve çiçeklenmektedir. Sıcaklık 7 C civarında ise bu süre kısalmakta ve bitkiler 4hafta içinde çiçeklenmektedirler.
Lahanaların fazla ışıktan hoşlandığı, ışık miktarının az olduğu ağaç altlarında ve gölgeli yerlerde yetiştirilen lahanaların gelişme ve büyüme özelliklerinin yavaşladığı ve verimin düştüğü bilinmektedir.
Lahanalar yağıştan zarar görmez, aksine daha iyi gelişirler. Lahana hava nemi yüksek, deniz ve göl kenarları ile yüksek nemli yaylalarda çok iyi gelişmektedir. Dolu şeklindeki yağışlar lahana bitkisinin yapraklarına zarar vermektedir. Bunun dışındaki yağış lahananın gelişme ve büyümesinin yanında kalite özellikleri üzerine de olumlu etki yapmaktadır.
Lahana bitkilerini rüzgar olumsuz yönde etkilemektedir. Rüzgar yapraklardan su kaybına ve bitkilerin devrilip toprakla temas etmesine neden olur. Su kaybı, yenen yaprakların kalitesini bozmaktadır. Devrilen bitkilerde ise ya gelişme yavaşlamakta, **** toprağa değen yapraklar çürümektedir.
Toprak İsteği:
Lahanalar toprak istekleri bakımından seçici değildir. Ancak toprağın su tutma kapasitesi iyi olmalıdır. Ağır topraklarda yetiştirilirse yüksek verim, buna karşılık hafif topraklarda yetiştiricilik yapılırsa daha az ve erkenci verim elde edilir. Sonbahar ve kış yetiştiriciliği için drenajı iyi olan topraklar seçilmelidir.
Lahana bitkileri için optimum pH 6-6,5 arsında olmalıdır. Asidik topraklarda gelişme iyi olmaz. Lahana tuza dayanıklı bir bitki olarak bilinmektedir.
Lahana bitkileri üst üste aynı toprakta yetiştirilmemelidir. Mutlaka bir başka familya sebzeleri ile münavebe yapılmalıdır. Aksi taktirde toprak yorgunluğu nedeniyle gelişme ve büyüme istenilen düzeyde olmaz.
Yetiştirme Şekli
Tohum Hazırlığı, Ekim ve Dikim:
Lahana grubu sebzeler ekolojik koşullar uygun ise direkt tohumları tarlaya ekilerek üretilebilirler. Ancak ülkemiz koşullarında lahanalar fide ile üretilmektedir. Fide yetiştiriciliği yastık ve tavalarda yapılır. Fidelerin yetiştirileceği fideliklere yanmış çiftlik gübresi toprak işlemeyle tohum ekiminden en az bir ay önce verilmelidir. Fide üretimi amacıyla tohum ekimi, batı ve güney bölgelerimizde temmuz-ağustos ayları başında fide yetiştirme tavalarına, diğer bölgelerimizde ise mart sonu-nisan başında soğuk yastıklara yapılmalıdır. Fideliklere tohum ekimi serpme veya sıravari olarak yapılmalıdır.
Bir dekar alan için tohumun iriliği, dikim sıklığı ve çeşide bağlı olarak 8-12 gr arasında lahana tohumu kullanılır, bunun için 4-5 m2’lik fide yetiştirme alanı yeterlidir
Sıravari ekimde tohumlar 10 cm sıra arası, 2 cm sıra üzeri olacak şekilde ekilmelidir. Tohum ekiminden sonra fidelikler süzgeçle ve ya mini yağmurlama başlıklarıyla sulanmalıdır.
Lahana fideleri 30-35 gün içinde 3-4 yaprak oluşturur, 15-20 cm boy kazanır ve gövdeleri kurşun kalemi kalınlığına ulaşır ve dikim büyüklüğüne ulaşırlar. Bu fideler fazla gecikmeden esas yerlerine dikilmelidir.
Lahana grubu sebzeleri batı ve güney bölgelerimizde karpuz, arpa, buğday ve ilk ürün mısırdan sonra ikinci ürün olarak yetiştirilebilir.
Fidelerin dikileceği tarlada sıra arası yetiştirilecek çeşide bağlı olmak üzere 70-100 cm olacak şekilde, 20-30 cm derinlikte masuralar açılır.
Dikim büyüklüğüne gelmiş olan fideler hava koşullarına bağlı olarak sökümün kolay olması için dikimden 1 veya 2 gün önce mutlaka sulanmalıdır. Fide dikimi 3 farklı şekilde yapılır:
1- Kuruya Dikim: Dikim büyüklüğüne gelmiş fideler 70-100 cm arayla açılan masuraların boyun noktasına, sıra üzeri 40-70 cm mesafelerle plantuvar, çepin ve çapa yardımıyla kuruya dikilirler, daha sonra masuralara su verilir. Bu şekilde yapılan dikimlerde arazinin meyili az olmalıdır.
2- Elle Çamura Dikim: Masuralara su verilir ve su çekilmeden fidelerin büyüme uçları su seviyesinden yukarıda kalacak şekilde elle çamura dikim yapılır. Bu şekilde yapılan dikimlerde bitkilerin büyüme uçları su seviyesinden etkilenmediği için zarar görmez.
3- Tavlı Toprağa Dikim: Dikim yapılacak masuralara su verilir sulamadan birkaç gün sonra tavlı toprağa masuraların boyun noktalarına fidelerin büyüme ucu su seviyesinden yukarıda olacak şekilde fide dikim kazıkları ve çepinle dikim yapılır. Dikim sırasında cılız ve fazla boylanmış fideler dikilmemelidir. Dikim yaz aylarında akşam saatlerinde yapılmalıdır.
Çapalama:
Toprak yapısı ve otlanma durumuna göre bir veya iki kez, ya da her sulamadan sonra kaymak tabakasını kırmak üzere çapa yapılır. Ayrıca herbisitler kullanılarak yetiştirme yerlerinin otlanması önlenir. Çapa büyüklüğüne ulaşan bitkilerde çapalama işlemi, bitkinin saçak köklerinin toprak yüzeyine yakın gelişmesi nedeniyle yüzeysel olarak yapılmalıdır.
Sulama:
Fide dikiminden sonraki ilk sulama bitki kökü çevresinde çatlak meydana gelmeye başladığında yapılır. Genellikle bu ilk sulamadan sonra bitkilerin gelişmesi izlenir. Toprak yapısı, çevre koşulları ve bitkilerin gelişme durumları dikkate alınarak düzenli sulama yapılmalıdır.
Gübreleme:
Çiftlik gübresiyle gübreleme imkanı yoksa dekara en az 15-16 kg N, büyük başlı çeşitlerde 18 kg N, 8-10 kg P2O5 toprak yapısına bağlı olarak 12-16 kg K2O verilmelidir. Azotun yarısı ikinci sürümde (NH4)2SO4 şeklinde, diğer yarısı da son çapada bitkilerin yaprak iz düşümüne NO3 formunda verilmelidir.
Tarımsal Savaşım:
Lahanaların fide gelişme dönemlerinde hastalık ve zararlılara karşı mücadele iyi yapılmalıdır. Özellikle lahana kelebeği ve yaprak bitlerine karşı çok dikkatli olunmalıdır.
Olgunluk, Hasat ve Depolama
Lahanalarda iyi bir yetiştiricilik yapılmışsa genellikle hasat bir defada yapılır. Ülkemizde yetiştirilen çeşitler yavaş ve kademeli olarak gelişir ve dikimden 3-6 ay sonra hasada gelirler. Ülkemizde genellikle Eylül-Ekim aylarından itibaren hasada başlanır.
Lahanaların hasadı elle yapılır. Hasat olgunluğuna gelmiş lahanalar toprak seviyesinden keskin bir bıçak ve ya satırla kesilerek hasat edilir. Kesilen başların dış tarafındaki bozuk yapraklar temizlenir. Lahanalar soğuk hava depolarında 4-6 ay saklanabilirler. Normal saklama sıcaklığı 1-2 oC olup, depo nispi neminin % 90-95 olması istenir.
Verim
Bir dekardan 2-8 ton arasında lahana hasat edilebilir. Ortalama olarak 1 dekar alanda 2000 civarında lahana bitkisi bulunur. Baş iriliği birim alandan alınan verimi en çok etkileyen faktördür.