bnymnblr
15-01-2020, 10:58
Yerli tohum ne kadar yerli, yerli olma koşulları ne ve hibritleşme öcü mü?
Türü korumak ne demek bu tür soruları cevaplamaya çalışalım.
Atalık tohum dediğimiz şeyin neredeyse tamamına yakını aslında binlerce yıldır ülkemizde yetişen ürünler değil. Bugün ülkemizde yoğun üretimi yapılan sebzelerin büyük çoğunluğu 150 ila 500 yıl aralığında Güney Amerika ve Hint Yarımadasından coğrafi keşiflerle Avrupa'ya oradan da ticaretin gelişimi ile ülkemize girmiştir.
Şimdi gelelim en çok tükettiğimiz 4 sebzenin kökenlerine
DOMATES
Domatesin ilginç bir tarihi vardır. Bolivya ve Peru'da yabani sarı renkli bir domates türü bulunmuş ve sonra Meksika'da yetiştirilip, Kristof Kolomb'un Amerika'yı keşfinden sonra Avrupa'ya gemilerle gönderilmiştir. İtalyanlar sarı renginden ötürü onu altın elma olarak adlandırdı, ama çok geçmeden kırmızı türleri ortaya çıktı. Domates ABD'de ilk defa Thomas Jefferson tarafından yetiştirildi
Anadolu’da domates ile ilgili ilk kayıtlara 3. Ahmet döneminde Damat İbrahim Paşa’nın aylık olarak tuttuğu 1723 yılındaki masraf kayıtlarında rastlıyoruz. Domatesi Osmanlı'ya tanıtan ve tohumlarını ilk getiren Halep'te 1799-1825 yılları arasında İngiliz Konsolosu olan John Barker'di.
BİBER
Biberin anavatanı Güney Amerika'dır. Dünya çapında çok sevilen biber ülkemize Osmanlı zamanında gelmiştir. Zamanla en çok yetiştirip tükettiğimiz sebzelerden biri haline gelmiştir. Taze ve toz halinde çok miktarda tüketilir. Biberin salça, sos ve yemeklik olarak kullanılan pek çok farklı çeşidi vardır. Biber anadoluya 15 ve 16. yy.'da gelmiştir.
PATLICAN
Hindistan'dan tüm dünyaya yayılmıştır.
Patlıcan, bilinen en eski sebzelerden. O da kıta kıta dolaşıp en son İspanyollar sayesinde 16. yüzyılda Akdeniz'e gelmiştir.
PATATES
Patatesin Türkiye' ye girişi ile ilgili farklı görüşler ileri sürülmektedir. İlisulu (1957) 'ye göre patates 1850 yılında Rusya 'dan Kafkasya yolu ile Türkiye 'ye girmiş ve ilk olarak Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgesi yaylalarında yetiştirilmiştir.
Zhukovsky (1933) 'e göre ise; patates, Türkiye 'ye 1853 yılında girmiş ve çiftçiler tarafından 19. yüzyılda tüketilmeye başlanmıştır. Türkiye 'de patates tarımına ilk defa Sakarya nehri vadisinde, Karadeniz boğazı yakınlarında ve Adapazarı bölgesinde başlanmış, bundan tüm ülkeye yayılmıştır.
NEDİR BU HİBRİTLEŞME
Yukarıda belirttiğim sebze grubundan yola çıkarsak
Bu 4 tane birbirine yakın olan Solanacae(Domates-Biber-Patlıcan-Patates) bitkilerinin birbiri içindeki tozlaşmaları sonucu hibritleşme oluşur.
Bu tozlaşma ister arılar vasitasıyla olur.
ister rüzgar etkisiyle olur.
isterse de insan eliyle olur
Hibritleşme neden istenir
Daha çok verim sağlamak için
Hibritleşme neden istenmez
Güzel rayiha ve lezzete sahip örneğin bir domatesinizin tohumunun değişime uğrayıp lezzetini kaybetmemesi için
Hibritleşme doğal olarak olur zaten
Bahçenizde bulunan iki farklı birbirine yakın ekilmiş domateslerin bulunduğu yerde arılar varsa ister istemez hibritleşme olur. Bu hibritleşmenin boyutuna bağlı olarak değişim gösterir.
Hibritleşme öcü değildir. Doğal bir sonuçtur.
Ancak hibritleşmeden korumak istediğiniz bir tür domatesiniz varsa, onun da yakınlarına başka tür domates ekiminde kaçınarak korumuş olursunuz.
GDO ile hibritleşme hep birbirine karıştırılmaktadır.
GDO genetiği değiştirilmiş organizmalar demektir.
Ancak GDO konusunda tartışmalar büyüktür. Laboratuar ortamında bir tohumunun genetiğini değiştirmek demektir. Laboratuar ortamında genetik müdahaleye uğramış bir tohumdan elde edilen sebzelerin insan sağlığına olumsuz etkileri mümkün olabilir ve bunlar kolayca anlaşılamayacaktır. İşin daha da riskli olan kısmı budur.
Türü korumak ne demek bu tür soruları cevaplamaya çalışalım.
Atalık tohum dediğimiz şeyin neredeyse tamamına yakını aslında binlerce yıldır ülkemizde yetişen ürünler değil. Bugün ülkemizde yoğun üretimi yapılan sebzelerin büyük çoğunluğu 150 ila 500 yıl aralığında Güney Amerika ve Hint Yarımadasından coğrafi keşiflerle Avrupa'ya oradan da ticaretin gelişimi ile ülkemize girmiştir.
Şimdi gelelim en çok tükettiğimiz 4 sebzenin kökenlerine
DOMATES
Domatesin ilginç bir tarihi vardır. Bolivya ve Peru'da yabani sarı renkli bir domates türü bulunmuş ve sonra Meksika'da yetiştirilip, Kristof Kolomb'un Amerika'yı keşfinden sonra Avrupa'ya gemilerle gönderilmiştir. İtalyanlar sarı renginden ötürü onu altın elma olarak adlandırdı, ama çok geçmeden kırmızı türleri ortaya çıktı. Domates ABD'de ilk defa Thomas Jefferson tarafından yetiştirildi
Anadolu’da domates ile ilgili ilk kayıtlara 3. Ahmet döneminde Damat İbrahim Paşa’nın aylık olarak tuttuğu 1723 yılındaki masraf kayıtlarında rastlıyoruz. Domatesi Osmanlı'ya tanıtan ve tohumlarını ilk getiren Halep'te 1799-1825 yılları arasında İngiliz Konsolosu olan John Barker'di.
BİBER
Biberin anavatanı Güney Amerika'dır. Dünya çapında çok sevilen biber ülkemize Osmanlı zamanında gelmiştir. Zamanla en çok yetiştirip tükettiğimiz sebzelerden biri haline gelmiştir. Taze ve toz halinde çok miktarda tüketilir. Biberin salça, sos ve yemeklik olarak kullanılan pek çok farklı çeşidi vardır. Biber anadoluya 15 ve 16. yy.'da gelmiştir.
PATLICAN
Hindistan'dan tüm dünyaya yayılmıştır.
Patlıcan, bilinen en eski sebzelerden. O da kıta kıta dolaşıp en son İspanyollar sayesinde 16. yüzyılda Akdeniz'e gelmiştir.
PATATES
Patatesin Türkiye' ye girişi ile ilgili farklı görüşler ileri sürülmektedir. İlisulu (1957) 'ye göre patates 1850 yılında Rusya 'dan Kafkasya yolu ile Türkiye 'ye girmiş ve ilk olarak Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgesi yaylalarında yetiştirilmiştir.
Zhukovsky (1933) 'e göre ise; patates, Türkiye 'ye 1853 yılında girmiş ve çiftçiler tarafından 19. yüzyılda tüketilmeye başlanmıştır. Türkiye 'de patates tarımına ilk defa Sakarya nehri vadisinde, Karadeniz boğazı yakınlarında ve Adapazarı bölgesinde başlanmış, bundan tüm ülkeye yayılmıştır.
NEDİR BU HİBRİTLEŞME
Yukarıda belirttiğim sebze grubundan yola çıkarsak
Bu 4 tane birbirine yakın olan Solanacae(Domates-Biber-Patlıcan-Patates) bitkilerinin birbiri içindeki tozlaşmaları sonucu hibritleşme oluşur.
Bu tozlaşma ister arılar vasitasıyla olur.
ister rüzgar etkisiyle olur.
isterse de insan eliyle olur
Hibritleşme neden istenir
Daha çok verim sağlamak için
Hibritleşme neden istenmez
Güzel rayiha ve lezzete sahip örneğin bir domatesinizin tohumunun değişime uğrayıp lezzetini kaybetmemesi için
Hibritleşme doğal olarak olur zaten
Bahçenizde bulunan iki farklı birbirine yakın ekilmiş domateslerin bulunduğu yerde arılar varsa ister istemez hibritleşme olur. Bu hibritleşmenin boyutuna bağlı olarak değişim gösterir.
Hibritleşme öcü değildir. Doğal bir sonuçtur.
Ancak hibritleşmeden korumak istediğiniz bir tür domatesiniz varsa, onun da yakınlarına başka tür domates ekiminde kaçınarak korumuş olursunuz.
GDO ile hibritleşme hep birbirine karıştırılmaktadır.
GDO genetiği değiştirilmiş organizmalar demektir.
Ancak GDO konusunda tartışmalar büyüktür. Laboratuar ortamında bir tohumunun genetiğini değiştirmek demektir. Laboratuar ortamında genetik müdahaleye uğramış bir tohumdan elde edilen sebzelerin insan sağlığına olumsuz etkileri mümkün olabilir ve bunlar kolayca anlaşılamayacaktır. İşin daha da riskli olan kısmı budur.