Son Laleyi Kaçıramadılar!!

[Sebahattin Sargın]

Dünyada sadece Erzurum Karayazı'da yetişen bir tür ters lale olan çiçeğin son kalan 57 adet soğanını sökerek yurt dışına götürmeye çalışan 2 Hollandalı, Kapıkule Sınır Kapısı'nda yakalandı. Hollandalıların kullandıkları araçta yapılan aramada çoğu endemik 160 türe ait 5 bin 236 adet bitki tohumu, bitki kökü ve fidesi ele geçirildi.

Gümrük muhafaza ekipleri, bugüne kadarki en büyük bitki kaçakçılığını ortaya çıkardı.

Hollandalı Franciscus Johannes Linschoten'in (60) kullandığı 78 BKGF plakalı jeep, Türkiye'den çıkış yaparken ihbar üzerine Kapıkule Sınır Kapısı'nda durduruldu. Araçta yapılan aramada, bagaj kısmında küçük saksılarda çiçek fideleri, çeşitli türlere ait bitki kökleri, üzeri numaralandırılarak gazete kağıtlarına sarılmış tohumlar bulundu. Bunun üzerine araç, detaylı kontrolü yapılmak üzere X-Ray Tarama Hangarına alındı. Burada yapılan kontrolde, aracın altında metal bölme olduğu tespit edildi. Yerinden sökülen metal bölme içinde çok sayıda bitki tohumu olduğu gözlendi.

Aracın sürücüsü Francıscus Johannes Linschoten ile yanında bulunan Micheal Hubertus Klok (29), gümrük görevlilerine, botanik ve bahçe düzenlemesiyle ilgilendiklerini, söz konusu fide, tohum ve kökleri de kendi bahçelerinde kullanmak üzere 20 farklı ülkeden topladıklarını iddia ettiler.

Bitkilerin incelenmesi ve yurt dışına çıkarılmasının suç sayılıp sayılmamasının anlaşılması için Trakya Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünden iki uzman çağrıldı. Uzmanların katılımıyla yapılan sayım ve incelemede 160 türe ait toplam 5 bin 236 adet bitki ve tohumu tespit edildi. Bitkiler arasında Türkiye'de ihracı yasak ve endemik türler olan çiğdem, yabani soğan, sklemen, ters lale (Adıyaman lalesi), kardelen, zambak, şakayık türleri olduğu belirlendi.

Ele geçirilen bitkiler arasındaki bir türün, dünyada sadece Erzurum'un Karayazı ilçesinde yetişen ve sadece 57 adet kaldığı belirlenen “Fritillaria Michailovskyi” adlı ters lale olduğu ortaya çıktı. Zanlıların, yurt dışına götürmek için son kalan 57 ters lale türünün tamamını söktükleri belirlendi.

Olayla ilgili soruşturma başlatılırken Hollandalı Linschoten ve Klok, ifadelerinin alınmasının ardından serbest bırakıldı. El konulan bitki soğanları, kök ve tohumları ise Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü'ne teslim edildi.

Zanlıların, 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun kapsamında 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılabileceği öğrenildi.

ZANLILAR GEÇEN AY ARTVİN'DE GÖRÜLMÜŞ

Bu arada, zanlıları ihbar edenlerin Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Mühendisliği Bölümü öğrencileri olduğu öğrenildi. Hollandalıları geçtiğimiz mayıs ayında Artvin Kafkasör mevkiinde bitki toplarken gören öğrencilerin, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü yetkililerine durumu bildirdikleri, buradaki yetkililerin de aracın plakasını gümrük muhafaza ekiplerine haber verdikleri kaydedildi.

Bitkileri teslim alan Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Türkiye Geofitleri Projesi Yöneticisi ve Süs Bitkileri Uzmanı Erdal Kaya, AA muhabirine, bugüne kadarki en büyük bitki kaçakçılığının ortaya çıkarıldığını, bitki soğanlarının ve köklerinin yurt dışına çıkarılmasının ülkenin büyük bir sorunu olduğunu söyledi.

Erdal Kaya, kendisini en çok üzeninin ise tüm dünyada sadece 57 adet kalan ters lale türünün tamamının sökülmesi olduğunu, ancak sökülen lale soğanlarını uygun koşullarda saksılara diktiklerini söyledi.

Kaya, ele geçirilen endemik bitkilerin büyük bir çoğunluğunun Türkiye'den, kalan kısmının ise Makedonya, Yunanistan, Bulgaristan, İran, Suriye ve Gürcistan'dan toplandığını belirlediklerini kaydetti.

“TERS LALELER ÜZERİNDE ALZHEİMERA VE KANSERE ÇARE ARIYORUZ”

Söz konusu bitki ve köklerinin paha biçilemez olduğunu ifade eden Kaya, şöyle konuştu:

“TÜBİTAK ve bazı üniversitelerle birlikte bitkiler üzerinde alzheimer ve kanser araştırmaları yapıyoruz. Bu kapsamda da Türkiye'de sadece belirli bir bölgede yetişen ve üzerinde çalışma yaptığımız 19 bitki türünün korunması için Çevre ve Orman Bakanlığına müracaat etmiştim. 19 tür için de başvurum kabul edilmişti ve bununla ilgili bütçe çıkmıştı. Bunlardan bir tanesi de dünyada sadece Erzurum'un Karayazı ilçesinde olan 57 adet ters lale soğanı. Bu yıl içinde projelendirilip arazide lokal korumaya alınacaktı. Ancak Hollandalılar, bu 57 soğanın 57'sini de sökmüş. Alzheimere çare olmak için ters lale türleri üzerinde çalışıyoruz. Bu hastalığın çaresi bu bitkilerde aranıyor. Bunun parayla ölçülecek bir durumu olabilir mi?”

Kaya, 57 adet ters lale soğanının enstitüde çoğaltılacağını ve popülasyon zenginleştirme projeleri kapsamında söküldüğü bölgeye yeniden dikileceğini belirtti.

DOĞASEVER OLARAK GELİP BİTKİ ÇALIYORLAR

Yabancıların, Türkiye'de hangi bölgede hangi bitki türü olduğunu çok iyi bildiklerini ifade eden Kaya, “Yabancılar, Türkiye toprakları üzerinde yıllardır çalışma yürütüyor. Turist, madenci, gözlemci, doğasever adı altında ülkemize geliyorlar ve GPS cihazlarıyla daha önce belirledikleri bölgelerden bu türleri topluyorlar” dedi.

Kaya, ele geçirilen endemik bitki türlerinden 36'sının gümrükte beklerken çürüdüğünü, kalan 5 bin 200 bitkiyi ise muhafaza altına aldıklarını, bu türleri yakında sergileyeceklerini söyledi.

YABANCILARIN DOĞADAN BİTKİ TOPLAMALARI İZNE BAĞLI

Türkiye'de, dünyanın hiçbir yerinde olmayan 3 bin 500 adet ender bitki türü bulunuyor. Bunlara 'endemik bitki' deniliyor. 1983 ve 1988 yıllarında yayımlanan iki kararname ile yabancıların doğadan bitki toplamaları izne bağlandı. Yabancı bilim insanları, Dışişleri Bakanlığı izni ve bir üniversitedeki ilgili akademisyenlerin gözetimi ve işbirliğiyle belirli sayıda örneği ülkesine götürebiliyor. Yurt dışına kaçırılan bitkiler, oradaki laboratuvarlarda ve gen bankalarında değerlendirilebiliyor. Bitki kaçakçıları, turist olarak gelip belirli araştırma merkezleri veya ilaç şirketlerinin yönlendirmesiyle nadir bitki türlerini yurt dışına götürüyor.

Uzmanlar, bitki türlerinin jandarma, gümrük sorumluları ve yerel yöneticiler tarafından işbirliği içinde bilinçli ve programlı olarak izlenmesi, belli yerlerde düzenli kontroller yapılması gerektiğini belirtiyor.

KAYNAK

Ne üzücü bir durum Son kalan elli yedi lalenin hepsini alıyorlar ve daha öncede Artvin ilinde görülmüşler. Değerlerimizi nasıl yitiriyoruz. Çok şükür bu sefer başarılı olamamışlar...

[sabah]

Dünyada sadece Erzurum Karayazı’da yetişen bir tür ters lale olan çiçeğin son kalan 57 adet soğanını sökerek yurt dışına götürmeye çalışan 2 Hollandalı, son anda yakalandı.

Hollandalı Franciscus Johannes Linschoten’in (60) kullandığı jeep, Türkiye’den çıkış yaparken ihbar üzerine Kapıkule Sınır Kapısı’nda durduruldu. Araçta yapılan aramada, bagaj kısmında küçük saksılarda çiçek fideleri, çeşitli türlere ait bitki kökleri, üzeri numaralandırılarak gazete kağıtlarına sarılmış tohumlar bulundu. Aracın altındaki metal bölmede de çok sayıda bitki tohumu olduğu tespit edildi. Aracın sürücüsü Linschoten ile yanında bulunan Micheal Hubertus Klok (29), gümrük görevlilerine, botanik ve bahçe düzenlemesiyle ilgilendiklerini, söz konusu fide, tohum ve kökleri de kendi bahçelerinde kullanmak üzere 20 farklı ülkeden topladıklarını iddia ettiler. Bitkilerin incelenmesi ve yurt dışına çıkarılmasının suç olup olmadığının anlaşılması için Trakya Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünden iki uzman çağrıldı. Uzmanların katılımıyla yapılan sayım ve incelemede 160 türe ait toplam 5 bin 236 adet bitki ve tohumu tespit edildi. Bitkiler arasında Türkiye’de ihracı yasak ve endemik türler olan çiğdem, yabani soğan, sıklemen, ters lale (Adıyaman lalesi), kardelen, zambak, şakayık türleri olduğu belirlendi.

Ele geçirilen bitkiler arasındaki bir türün, dünyada sadece Erzurum’un Karayazı ilçesinde yetişen ve sadece 57 adet kaldığı belirlenen “Fritillaria Michailovskyi” adlı ters lale olduğu ortaya çıktı. Şüphelilerin yurt dışına götürmek için son kalan 57 ters lalenin tamamını söktükleri belirlendi. Olayla ilgili soruşturma başlatılırken Hollandalı Linschoten ve Klok, ifadelerinin alınmasının ardından serbest bırakıldı. El konulan bitki soğanları, kök ve tohumları ise Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü’ne teslim edildi. Şüphelilerin 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun kapsamında 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılabileceği öğrenildi.

Hollandalıları ihbar edenlerin Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Mühendisliği Bölümü öğrencileri olduğu öğrenildi. Hollandalıları geçtiğimiz mayıs ayında Artvin Kafkasör mevkiinde bitki toplarken gören öğrencilerin, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü yetkililerine durumu bildirdikleri, buradaki yetkililerin de aracın plakasını gümrük muhafaza ekiplerine haber verdikleri kaydedildi.

En büyük bitki kaçakçılığı

BİTKİLERİ teslim alan Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Türkiye Geofitleri Projesi Yöneticisi ve Süs Bitkileri Uzmanı Erdal Kaya, bugüne kadarki en büyük bitki kaçakçılığının ortaya çıkarıldığını söyledi. Kaya, kendisini en çok üzenin ise tüm dünyada sadece 57 adet kalan ters lale türünün tamamının sökülmesi olduğunu, ancak sökülen lale soğanlarını uygun koşullarda saksılara diktiklerini söyledi. Söz konusu bitki ve köklerinin paha biçilemez olduğunu ifade eden Kaya, şöyle konuştu: “TÜBİTAK ve bazı üniversitelerle birlikte bitkiler üzerinde alzheimer ve kanser araştırmaları yapıyoruz. Bu kapsamda da Türkiye’de sadece belirli bir bölgede yetişen ve üzerinde çalışma yaptığımız 19 bitki türünün korunması için Çevre ve Orman Bakanlığına müracaat etmiştim. Bunlardan bir tanesi de dünyada sadece Erzurum’un Karayazı ilçesinde olan 57 adet ters lale soğanı. Bu yıl içinde projelendirilip arazide lokal korumaya alınacaktı. Ancak Hollandalılar, bu 57 soğanın 57’sini de sökmüş. Alzheimere çare olmak için ters lale türleri üzerinde çalışıyoruz. Bu hastalığın çaresi bu bitkilerde aranıyor. Bunun parayla ölçülecek bir durumu olabilir mi?”

Kaynak

[Güler]

Teşekkürler sevgili sabah. Öğrencileri kutlarken, bunları söken ve resmen çalmaya çalışanların da elleri kırıksın demek geçiyor içimden.

[livadi]

İnanamıyorum, ya yakalanmasalardı ....

[aygün]

O öğrencilerin yüreklerinden öpüyorum. Suçlularınsa serbest bırakılmalarını anlayamadım.
Umarım sınır dışına çıkmaları engellenmiştir.

[Yaylacı]

Tek kelimeyle bravo, öğrenciler takdir edilecek bir duyarlılık gösterdiler. Avrupalı bitkilerin değerini çok iyi bilirken bizim insanlarımız bitki yetiştirmede ve araştırmada amatör çalışmalardan öteye geçmiyor bildiğim kadarıyla. Bizlerin üzerine düşen görev sanırım bitkileri insanlara tanıtmak ve sevdirmek. Bitkilerle ilgili tek bir bayram var, Ormancılık Haftasında yüzeysel kutlanan ağaç dikme bayramı. Bu kutlama ancak ilköğretim seviyesinde kalıyor, bunu yaygınlaştırmak ve genişletmek mümkün mü? Ben elimden geldiği kadar çevremdeki insanlara bitkileri tanıtmaya ve onları özendirmeye çalışıyorum. Acaba ağaçlar.net insanlara bitkileri tanıtma ve sevdirme adına bir kampanya çalışması başlatabilir mi? Her yıl belirli bir bölge seçilse ve baharın ilk aylarında yerel yönetimleri dahil ederek bitki dikim çalışması yapılsa nasıl olur?

[bmfidan]

Öğrencileri canı gönülden kutluyorum

[bmfidan]

Laleleri götürdükten sonra sahip çıkarlardı. Yıllar önce yaptıkları gibi

[sabah]

Haberle ilgili Anadolu Ajansının fotoğrafına bakınız.
Adamlar gayet iyi yüklenmişler.

Anadolu Ajansı

Bu bitkilerin değerli olduğunu öğrenen bazı kişilerin hoyratça söküm yapması da ayrı bir tehlike.

Bu tür bölgelerde yaşayanların Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Mühendisliği Bölümü öğrencileri gibi bilinçlendirilmeleri gerekiyor.

[BirLira]

İşin garibi "Fritillaria Michailovskyi” Türkiye’de 57 adet kalmış (son anda) ama google aramasında bütün dünya götürmüş..

Ne güzel değil mi?

Endemiklerimiz “imiz” fazla oldu, bu endemik bitkiler global pazarda.

Globaldemik.

Acaba ben Hollanda’da bir endemik bitkinin son kalan 57 üyesini talan edip kaçırmaya kalkışsam ne ceza alırdım..

Çoğu endemik 160 türe ait 5 bin 236 adet bitki tohumu, bitki kökü, fidesi

Botanik park mı kuracaktınız?

Sizi gidi international botanik kaçakçılar sizi.

Bonaparte ne demiş?

Peki tüm bu bitkileri Hollanda’ya ya da AB’ye nasıl geçirebiliyorlar.

Tarım ürünü mü, gıda ürünü mü, organik madde mi, patojen bir şey var mı?

Mevzuat, yasa..

O da ne lan.

Açın kapıları benim aziz devletim Bonaparte seferden dönüyor.

Hoş geldiniz.

[agozce]

Bu ülkede, her ilde, ilçede örgütlü kurumsal uzmanları olan, Türkiyedeki en çok personele sahip bir Tarım Bakanlığı ne işe yarıyor, bilen var mı???

Dünyada bu kadar güzel bir coğrafyaya ve bu kadar kötü yöneticilere sahip, başka bir ülke va mı acaba?

[yağ-mur]

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Erzuruma iki gün önce araştırma yapılması ve ters lalenin çoğaltılma çalışmalarının başlaması için uzman gönderdi

[HuYSuz]

Çalınmasaydı eğer; acaba son 57 tane kalmış olması ve çoğaltılması umursanıyor muydu ?
Teşekkür etmek lazım belkide çalanlara.

[sabah]

Orijinal Mesaj Sahibi Sebahattin Sargın

...Bitkileri teslim alan Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Türkiye Geofitleri Projesi Yöneticisi ve Süs Bitkileri Uzmanı Erdal Kaya, ..

Türkiye'de sadece belirli bir bölgede yetişen ve üzerinde çalışma yaptığımız 19 bitki türünün korunması için Çevre ve Orman Bakanlığına müracaat etmiştim. 19 tür için de başvurum kabul edilmişti ve bununla ilgili bütçe çıkmıştı. Bunlardan bir tanesi de dünyada sadece Erzurum'un Karayazı ilçesinde olan 57 adet ters lale soğanı. Bu yıl içinde projelendirilip arazide lokal korumaya alınacaktı. .....

Demekki umursanıyormuş.


Yalnız bizler bilmiyorduk, öğrenmiş olduk.

[HuYSuz]

Haklısınız bizler bilmiyorduk ama 57 tane kalıyor ve hala korumaya alınacak(tı) Şu olmasaydı şunu da yapacaktım tarzına benzemiyor mu bu ?

Bu sene projeyi çıkarırız..
Seneye araziyi ayarlarız..
Hele dursun bakalım şimdi..
birara bakarız..

Malum.. bizde birçok şey bu şekilde yürüyor. Eğer yapılacak işte birilerinin çıkarı yoksa tabi. Ama bakın şimdi İstanbul'dan çoğaltılması için uzman gönderiliyor. Bizim ülkemizde hiç birşeyin kıymeti kaybetmeden anlaşılmıyor malesef. Hoş üç gün sonra bu haber unutulunca bitkinin akıbeti ne olur ondanda emin değilim ben.

İki ihtimal var aklıma gelen. Ya kıymete bindi çalınınca diye çoğaltılır ve hatta heryerde görülebilir bir hale getirirler.. ya da haberin unutulmasıyla birlikte bitkinin varlığıda unutulur.

[AYD01]

Ne olursa olsun sonucta calinmamislar bize kalan nadir guzell,kler.

[junkcan]

çok fazla sahip çıkmıyoruz sanırım değerlerimize olduğu gibi endemik türlerimize de