Bonsai4Me :: Bonsai from the UK
İnternet sitesinde, Harry Harrington'un bonsai üzerine makalelerinden üçünü, iznini alarak Türkçe'ye çeviriyoruz. Çevirileri tamamladıkça ekleyeceğiz.
Çeviri: Sakaki/ Taner Tuncer
İkinci bölüm, kayında budama teknikleri üzerine
İngilizce metni aşağıdaki linkte görebilirsiniz.
Advanced Pruning Techniques for Fagus sylvatica/European Beech Bonsai
Fagus sylvatica veya Kayın ağacının sığ kireçtaşı ve killi toprakları tolere edebildiği yönünde ortak bir görüş vardır İngiltere’de. İngiltere’ye özgü türler arasına yer alan Kayın’ın fidanları genelde bonsai yapma amacıyla sıkça toplanır. Ama ne yazık ki başarılı bir şekilde bonsai olarak geliştirilmesi kolay ağaçlar değildir. Gövdelerinin kalınlaşması uzun bir zaman alır, geriden sürgün patlaması ağır ve seyrek olabilir ve dallanması ve dal gelişimi uzun zaman alır.
Birçok Kayın bonsai ağacında gelişim, sadece Mayıs ayındaki bir büyümeden ibarettir. Yerde büyüyen Kayınlar ve çok güçlü Kayın bonsaileri daha sonra Temmuz ayında da ikinci bir büyüme/gelişim gösterirler. Geriden sürgün verme konusundaki genel sıkıntısıyla birlikte bu yavaş büyüme hızı, sadece dalların uç noktalarında dallanma yapan uzun ve yapraksız ana dalları olan bir Kayın bonsaisi ile sonuçlanabilir. Bu tür ağaçların dolayısıyla içten dışarıya doğru yeniden yapılandırılması gerekir.
Gövdesi kısaltılmış bir Kayın ağacı yeni ve dağınık sürgün patlamaları yaparken, dallarda geri budama işleminin (kısaltmanın) en azından geride görülebilir bir sürgün bırakılarak yapılması çok önemlidir, aksi halde dalın tamamı kaybedilebilir.
Bu makalenin ana amacı, budama ve yapraksızlaştırma tekniklerini kullanarak, Kayın bonsaisinde hem yavaş büyüme sorunu hem de geriden ağır ve az sürgün patlaması sorununu çözmeye çalışmaktır.
Kayın bonsaisinde, her yıl belirli bir yaprak yüzey alanı limiti olduğu düşünülebilir; yani, ilkbaharda ağaç yapraklandıktan ve belirli bir yüzey alanına sahip sertleşmiş bir yaprak oluşturduktan sonra yılın geri kalanında büyümeyi durdurur.
Yeni sürgünler uzamaya başlarken çimdikleyerek ve yapraklar sertleşmeden önce yapraksızlaştırarak (yeni yaprakları alarak), ağaç devamlı olarak bu kaybı telafi etmeye zorlanır ve genellikle bunu dalların içte kalan kısımlarından yeni gözler ve sürgünler vererek yapar.
Çimdikleme
çv11.jpg
Mayıs ayı başlarında Kayın sürgününün durumu – sürgünün uzamaya başlamasından sadece 3 gün sonrası. Bu, sürgünün çimdiklenmesi için ideal zamandır.
İlkbaharda yeni sürgünler uzamaya başlarken, sürgünün en alt kısmında ilk iki yaprağı bırakarak yeni sürgünlerin ucunu çimdikleyin/alın. Gerekirse alt ve içte kalan zayıf sürgünler geriye doğru 3 veya 4 yaprak kısaltılabilir ya da uzaması isteniyorsa uzun bırakılabilir.
çv22.jpg
çv33.jpg
İki Kayın dalının göreceli gücünü gösteren resimler. Gücü, zayıf olan sürgünlere (b) yönlendirmek için en güçlü sürgünler (a) en fazla çimdiklenmelidir. En zayıf sürgünler (c) ölecek veya sadece tek bir yaprak verecektir ve en güçlü sürgünler (a) budanmadıkça/alınmadıkça yeni bir patlama yapmayacaktır.
Bu çimdikleme işlemi, birkaç haftalık bir süre içinde ikinci bir büyümeyi tetikleyecek, yapraklanması ve yeni patlamalar yapması için dal boyunca geriye doğru sürgünleri uyaracaktır (aksi halde dal, faaliyet göstermeyebilir).
Bir Kayın ağacının ilkbahar sürgünlerinin tamamı, yukarıdaki resimde de görüleceği gibi aynı anda tezahür etmez; en güçlü sürgünler en önce baş verir ve ardından daha zayıf yeni sürgünler gelir. Dolayısıyla, yaklaşık iki hafta boyunca çimdikleme işlemini 2 ya da 3 kez tekrarlamak gereklidir. 2-3 yaprak geriye kadar çimdikleme, geride kalan içteki tüm sürgünlerde yeni patlamaların oluşmasını ve bunların ölmemesini sağlar.
Kayın ağacındaki ilkbahar gelişiminde çimdikleme yapmanın bir büyük avantajı da hem yaprak boyutunda küçülme hem de boğum aralarında kısalma sağlamasıdır. Bu, özellikle de sağlıklı ve güçlü bir bonsai elde etmek için önemlidir ki aksi halde düzensiz bir büyüme gerçekleşir
Yapraksızlaştırma
Kayın ağacı öylesine yoğun yaprak kümeleri oluşturur ki iç kısımda kalan dallar geriye doğru ölürler. Ayrıca iç kısımda eskilerin yerini alacak yeni patlamalar/sürgünler ve yapraklar çıkmaz.
Yeni yapraklar oluşup koyu yeşil bir renge döndüğünde, dalları gölgelemeye başlar ve sadece dalların ucundaki sürgünlerin büyümeyi teşvik edici unsur olan ışığı alabileceği çok yoğun yaprak kümeleri oluşturabilir.
Yaprak kümesinin içine daha fazla ışığın girmesinin sağlanması iç sürgünlerin ve dalların güçlenmesine yardımcı olacaktır, ancak Kayın ağacının komple yapraksızlaştırma işlemine (tüm yaprakların bir defada komple alınması) tepkisi zayıf olabilir. Bununla birlikte, kısmi yapraksızlaştırmaya ise çok iyi yanıt verir.
Kısmi yapraksızlaştırma işlemine, dalların uçlarında bulunan en geniş yaprakları alarak başlayın, böylece içte kalan dallara daha fazla ışık gelmesi ve içte kalan sürgünlerin, yaprakların ve filizlerin güçlenmesi sağlanır.
çv44.jpg
Yaz mevsiminin başında sertleşmeye başlayan yaprakların durumu
çv55.jpg
İç kısımdaki yapraklar kısmen alındıktan sonra.