Safran ülkemizde çok eskiden beri yetiştirilen önemli ilaç, baharat ve boya bitkisidir. Osmanlılar zamanında safran üretimini 8-10 tona çıktığı kaydedilmektedir. Safranbolu, İstanbul, Tokat,
İzmir, Adana ve Şanlıurfa civarlarında yetiştirilen safran, bu gün sadece Safranbolu Davut obası köyünde çok dar bir alanda yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Fotoğraf: http://www.horizonherbs.com/images/products/saffron-holy-Crocus-sativus-bulbs.jpg
Safran (crocus sativus) soğanlı bir bitkidir. Soğan çapları 2-4 cm kadardır. Soğanlar küremsi ve hafif basık olup, ağ şeklinde kabuklarla sarılmıştır. Yaprakları dar buğdaygil yaprağına benzer, yapraklar çiçeklenme zamanında veya çiçeklenmeden sonra görülür. Eylül, ekim aylarında açan çiçekler, açık viole rengindedir. Çiçeğin içindeki erkek organları sapları beyaz tepesi sarı renklidir. Dişi organ üç parçalı olarak uzayan portakal sarısı renginde olup, bitkinin faydalanılan kısmı bu kısımdır.
Safran baharat, boya maddesi, ilaç ve kozmetik sanayi ile halk hekimliğinde kullanıldığı söylenmektedir. Safranbolu da tüketim daha çok aşure ve zerde yapımında ve lokum imalatın da kullanılmaktadır. Safran yetiştiriciliğinde oldukça fazla insan gücüne ihtiyaç vardır. Soğan dikilmeden önce çok iyi bir toprak hazırlığı ister. Derin sürümden sonra 3-4 kez ikileme ister. Soğanlar 30-40 cm sıra arası çizilere, 20 cm derinliğe dikilir. en iyi gübreleme yanmış ahır gübresiyle (soğanları örtecek kadar) örtülür ve toprakla kapatılır. Dikim ağustos - eylül arasında yapılır. Dikildiği yılın 15 Ekim-15 Kasım tarihleri arası çiçeklenmeye başlar. Çiçekler sabah ve akşam olmak üzere günde iki defa toplanır ve stigmalar, stilusun üç parçaya ayrıldığı noktanın hemen altından, elle kopartılarak çiçekten ayrılır. Ayrılan stigmalar ince bir tabaka halinde, bir elek üzerine konur ve hafif kömür ateşi yakılarak kurutlur.İlk yıl çiçek verimi önemsizdir.
Bir safranlıktan ancak 3 yıl yüksek verim alınabilir. Bir hektarlık bir safranlıktan birinci yıl 15 kg. kuru safran elde edilebilir. 100.000 ile 140.000 çiçek bir kilo safran vermektedir.
Kaynak