Tarlasındaki ürününü hemen tarlanın yanında sergileyip satan köylünün vergi mevzuatı yönünden hiç bir sorunu yok. Yani kimse ona nerde yaptığın satışa ait hasılat belgen diyemiyor mevcut yasalar çerçevesinde.
(Burada bir not : Konu ettiğimiz köylü, işletme büyüklüğü ölçülerini aşmadığından gerçek usulde vergilendirilmeyen yani defter tutmak zorunda olmayan, tevkifat yolu ile vergilendirilen bir çiftçi. Tevkifat yolu ile vergilendirme, adı üzerinde, satışı yapandan malı alanın satıcıya paranın tamamını ödemeyip bir miktarını vergi olarak emaneten alıkoyması sonrada devlete bunu beyan ederek satıcı adına ödemesidir. Ancak her alıcı bu kesinti ile yükümlü değildir, olamazda zaten pratikte uygulanma imkanı yoktur. Sadece tüccar çiftçiden yaptığı alımlarda paranın tamamını ödemez bir kısmını alıkoyar ve sonra çiftçi namına devlete öder. Yani tüm çiftçilerin ürettiklerini tüccar ve benzeri kurumlara sattığını farz edersek satıcı konumundaki çiftçinin vergilenmesini ve de belge düzenini anlamak çok kolaylaşıyor. İşletme büyüklüğü ölçüsünü aşan çiftçi (örnek verirsek sebze tarımında 200 dönüm ekili alan sınır tayin edilmiş) deftere tabi olacak, aşmayan ise hasılatı üzerinden kesinti suretiyle vergilenecek).
Tarlasının kenarında ürününü satan köylü defter tutmadığı gibi tevkifat sureti ile de vergilenmemekte. Zirai faaliyette böyle bir imkan yasada yer almadığına göre bu köylü nasıl belgesiz satış yapıyor ve kimsede ona nerde satış belgen demiyor. Bu noktada gelir vergisi yasasının esnaf muaflığı hükümleri devreye giriyor ve yapılan satış zira faaliyet kapsamında değil ticari faaliyet kapsamında mütalaa edilmek suretiyle kimse ses etmiyor. Ancak esnaf muaflığına lişkin madde iyi incelenirse görülecektir ki erişte yapıp satan köylü maddede sayılmıştır, pazar takibi suretiyle ürününü satan köylü de sayılmıştır ancak tarlasının kenarında ürününü satan köylüyü o maddede bulamazsınız. Bu sebepten önceki yazımda bu hususta belirsizlikler var dedim.
Sizin durumunuza gelecek olursak, işletme büyüklüğü ölçüsünün altında kaldığınız varsayımıyla defter tutmak zorunda olmadığınızı kabul ediyoruz.
Ancak gene de tüketiciye sanal alem yardımıyla yapacağınız satışlar sebebi ile faaliyetinizin zirai faaliyetten çıkarak ticari faaliyet kapsamında değerlendirileceği neticesi çıkmakta. Ancak ticari faaliyetinizin gelir vergisi yasasındaki esnaf muaflığı içine girmesi ve dolayısıyla sizlerinde pazarda veya tarlası yanında ürün satan köylü gibi defter ve belge sarmalından uzak kalma imkanınız olduğunu söylemek mümkün değil. Sonuç olarak küçük tarlamda ürettim ve netten sattım demek, tarlamda ürettim kasabada açtığım dükkanda satışa sundum demekten farklı olmamakta mevcut mevzuat nezdinde.
Ancak ticari faaliyet kapsamında değerlendirilme her şeyin sonu demek değil mutlaka. Gerekli tedbirleri almak suretiyle ( vergi mükellefiyeti kaydı,
vb.) bu maniayı aşmak her zaman mümkün.