[acemi_caylak]

İnternetin yaygınlaşması ile birlikte, bilgiye erişim kolaylaşmış olsada, yalan ve yanlış içerikli bir çok bilgi ile insanlar kolayca kandırılabilmekte veya kamuoyu oluşturmakta kullanılabilmektedir. Kimyasal açılımı "Dihidrojen monoksit" olan ve bizim bildiğimiz adıyla "SU" yun kullanımının yasaklanmasına dair geyikleri bir çoğunuz duymuşsunuzdur. Bilginin nasıl çarpıtıldığına örnek olarak, kısaca anımsatmakta yarar var. İnternette daha ayrıntılı örnekleri bulunabilir.

Bir bilim fuarı'nda, bir lise öğrencisi, yöre insanlarını hazırladığı projeyi imzalamaya davet etti. Delikanlı, "dihidrojen monoksit" adlı maddenin kullanımının tümüyle yasaklanmasını, mümkün olmadığı taktirde çok sıkı kontrolünü istedi.

Duvarlara astığı afişte açıklanan zararları,

1-Yoğun terlemelere ve kusmalara sebep olabilir.
2-Doğaya büyük zararlar veren asit yağmurlarının ana unsurudur.
3-Gaz haline geçmiş hali, çok ciddi yanıklara sebep olabilir.
4-Kazara solunması, ciğerlere dolması ölüme yol açar.
5-Erozyona yol açar.
6-Otomobil frenlerinin etkinliğini azaltır.
7-Ölümcül kanser tümörlerinin hepsinin içinde bulunmuştur.

Bir saat içinde tam 50 bilim fuarı meraklısı insan delikanlının kampanya açtığı standı ziyaret etti. 43 kişi, yasaklama isteğini şiddetle desteklediler. 6 kişi kararsız kaldı.
Sadece bir kişi yasaklanması istenen "dihidrojen monoksit" in H2O, yani hayatın can damarı "su" olduğunu söyledi.

İşte size güzel bir kamuoyu oluşturma örneği. Usulsüz dinlemeler, ıslak mı kuru mu olduğu bir türlü anlaşılamayan imzalı belgeler üretilerek bunun politik alanda nasıl kullanıldığını, kamuoyunun nasıl aldatıldığını ve buna benzer bir çok örnekten bahsetmeyi yakın dönem Türkiyesi’nin tarihini yazacak tarihçilere bırakarak biz asıl konumuza dönelim.

Kompost kullanımı ve kompostun içeriğinde bulunduğu söylenen patojen bakteriler ve hastalıklar bugün bir çok gübre üreticisinin kullandığı bir argüman. Bu argüman ne kadar doğru biraz yakından bakalım.

Kompost bitkisel ve hayvansal atıkların toprakta doğal olarak bulunan mikoorganizmalar tarafından kontrollü ve doğal bir yöntemle parçalanması yolu ile yapılır.


Doğal şartlarda toprakta bulunan solucanlar, kurtlar, böcekler vs. gibi canlılar atıkların parcalanması işlemini yaparken kompost yapımında büyük parçaları daha küçük parçacıklara ayırarak yardımcı olurlar. Atıkların optimum büyüklüklere getirilmesinden sonra yine toprakta bulunan bakteri aktinomiset, mantar, protozoa ve benzeri bir çok mikroorganizma bu organik maddeleri parçalayarak kompost işlemini başlatır.

Kompostlaştırma hızlı bir biyolojik parçalanma prosesi olup, genelde aerobik proseste 4-6 hafta arasında, anaerobik proseste 2-6 ay bir süre sonunda stabil bir ürün olarak “kompost” elde edilir. Kompostlaşma 2 yolla gerçekleşir.

Aerobik (havalı) Süreç (Forumda bilinen adıyla Sıcak Kompost)

Aerobik yani oksijen gerektiren bir işlemde, kompostu yapan organizmalar oksijen ile birlikte Karbon (C), Azot (N2); Fosfor (P) ve Potasyumu (K) kullanarak karbon dioksit, amonyak, su buharı vb. üretirler. İşlem sonucu kalan organik madde; humuslu, ince yapılı, düşük nemli, zararsız ve toprak kokuludur. İşlemin kimyasal ifadesi aşağıdaki gibidir.

Organik Madde + O2 + Aerobik Bakteri --> CO2 + H2O + NH3 + ürünler + ısı


Kompost yapımında çıkan su buharı ve karbondioksit nedeniyle de kompost yığını hacim ve ağırlık olarak nerdeyse yarı yarıya azalır. Süreç zarfinda yeter miktarda ısı üretilmiş ise (bu ısı iyi bir yığında 65-80 °C leri bulur), bu ısı sayesinde organik madde patojen (yani zararlı mikroorganizma) ve ot tohumlarını barındırmaz.

Anaerobik (havasız) Süreç (Forumda bilinen adıyla Soğuk Kompost)

Anaerobik kompostlaştırma işleminde süreç daha uzundur. Dezenfeksiyon için yeterli ısı üretilmez ve patojen bakteriler yok olmazlar. Ayrıca proses sırasında oluşan hidrojen sülfür gibi bazı gazlar çok kötü kokuya neden olurlar. Bu yüzden tarımsal amaçlı kullanımdan çok, Metan gibi biyogaz üretimi için tercih edilen bir yöntemdir. İşlemin kimyasal ifadesi aşağıdaki gibidir.

Organik Madde + Aerobik Bakteri --> CO2 + NH3 + H2S + CH4 + ürünler + ısı


Kompost yapımının aerobik veya anaerobik prosesi dili ingilizce olsada aşağıdaki şekilden kolayca anlaşılmakktadır. Ayrıca aerobik kompost yapımında karşılaşılabilecek problemler ve çözüm yöntemi tabloda belirtilmiştir.





Kompostla ilgili daha ayrıntılı bilgi almak isteyenler, aıksu arıtma prosesisinin son adımlarından biri olan bu linkteki yazıyıda incelerlerse daha iyi olur.

Elde edilen kompost; kompost toprak için iyi bir organik madde kaynağıdır.

Avantajları

-Gübreyi hacim ve ağırlık olarak azaltır. Naklini ve depolanmasını Kolaylaştırır.
-Gübredeki kokuyu azaltır
-Gübreyi mikroplardan arındırır
-Zararlı otlardan kurtarır
-Toprağın kimyasal, fiziki ve biyolojik karakteristiklerini olumlu bir biçimde düzeltir.
-Bitki köklerininin hızla gelişmesi için gözenekli bir toprak yapısı sağlar.
-Kompostlama kullanılan ham girdiler içindeki bitki besin maddelerinin yıkanma ve gazlaşma yolu ile kaybolmasını önler.
-Toprakta organik maddeyi arttırır ve toprağı daha geçirgen hale getirir
-Toprak verimliliğini ve toprağın makro ve mikro elementleri yararli bir biçimde bitkiye verme gücünü arttırır
-Toprakta mikrobiyolojik aktivite hızlanacağından her türlü zirai mücadele ilaçlarının ve diğer sentetik ve organik bileşimlerin daha hızla parçalanmasını sağlar.
-Suni gübre kullanımını ve dolayısıyla üretim masrafını % 50 civarında azaltır.
-Kumlu Toprakların Su Tutma Gücünü Arttırır. Killi toprakları tarıma daha yararlı hale getirir.
-Toprakların bitki besin maddesi tutma gücünü yükseltir.
-Toprağın katyon değişim kapasitesini geliştirir ve böylece bitkinin besin tutma yeteneğini artırır.

Dezavantajları

-Üretim sırasında gübre Azot (N) kaybına uğrar
-Üretimi zaman ve çalışma ister
-Kısmen olgunlaşmış kompost kullanmayınız. Verimi düşürür.
-Hektara 5 tondan fazla kullanmayınız. Azotu bağlayacağından verim düşer.

Sonuç olarak kompost bir toprak düzenleyicisi olup gübre değildir. Gübre olabilmesi için daha fazla azot, fosfor ve potasyum içermesi gerekir. Ayrıca kompost içerdiği bileşimden dolayı çözünmesi uzun süre alır ve bitki artıklarının bünyesindeki azot, organik bağlı azot olduğu için gecikmeli olarak toprağa verilir.

Not: Kimyasal gübre kullanımını azaltır derken, kimyasal gübreyle birlikte kullanalım anlamı çıkmasın. Fosfor ve potasyum gereksinimi (kül, biochar, kemik unu, kan tozu, küspe, kömürleştirilmiş bitki kabukları vs. ile) doğal yollardan sağlanabilir.