Elime yüzüme bulaştırdığım bir Literati denemesi sirasinda
msgurkan tarafindan bana yardımcı olması için verilen bir linkte yer alan (ki bana bayagi yardimi dokundu - tekrar teşekkürler sn msgurkan) ve bu tarzla ilgili olarak herkese faydalı olabileceğini düşündüğüm bir konuyu Türkçeye çevirdim, umarim faydası olur herkese:
LİTERATİ TARZI BONSAİ
Bu konunun amacı:
1. Literati tarzının, özellikle de diğer bonsai tarzlarından nasıl ve neden farklı olduğunun tanımlanması ve açıklanması,
2. Literati tarzı bir bonsainin özelliklerinin tanımlanması,
3. Uygun bir gövde üzerinde çalışarak, tek bir hat üzerinde bir Literati tarzı oluşturmaktır.
GENEL BİLGİLER
A. Literati tarzı bonsai, Kıvrımlı Tarz, Eğri Tarz veya Çoklu Gövde Tarzında olabilir.
B. Literati tarzının karakteristiklerini taşıyan çam türlerine doğada rastlanabilir.
LİTERATİ TARZI BONSAİNİN TANIMI
- Literatitarzı bonsai, gövdesi dümdüz olmadığı sürece sıradan bonsai tarzlarının çoğunu yansıtabilir. Literati tarzı için sıklıkla tüm bonsai kural ve tabularını yıkan bir tarz olduğu hatta bir kurala dayalı olmadığı söylenir. Ancak bu doğru değildir; Literati tarzının kuralları, çizgileri ve karakteristikleri vardır, ama elbette farklıdır.
1. Gövdenin, toplam uzunluğuna göre %60’ı ila %90’ı çıplaktır.
2. Gövdenin tercihen orta kısmına yakın bir yerde tek bir dal veya jin olabilir.
3. Dalların, gövdenin üstte kalan üçte birlik veya dörtte birlik bölümünde kalmasına izin verilir.
4. Gövde uzayıp gider, ani bir incelme olmaz.
5. Gövdeler kavisli olabilir veya yönlerinde ani ve dramatik değişimler olabilir. Tamamen düz uzanan bir gövde yapısı olmaz.
6. Bir gövde yukarı yükselirken aniden aşağıya doğru eğim yapabilir. Hatta ikinci bir kez daha yukarı yönlü hareket yapabilir.
7. Gövdeden çıkan bir dal, gövdeyi önden veya arkadan kesebilir (kesişme anlamında).
8. Bir dal, 90 dereceye kadar mümkün olmak üzere aşağıya doğru serpilme hareketi (süpürge şekli) yapabilir.
9. Saksıları küçüktür. Saksıların genişliği gövde uzunluğunun %25’inden fazla olmaz. Sığ, yuvarlak veya yuvarlak ve yivli olabilir. Ayakları olabilir. Ayrıca renkleri yumuşak ve pastel (soluk) tonludur.
10. Türler genellikle kozalaklı ağaçlardan veya yaprak dökmeyen ağaçlardan seçilir.
- Bonsai tarzlarının çoğunda, yeşil/yapraklı kısımların yayılımında boşluğa göre cömert bir oran söz konusudur (burada “boşluk” ile kastedilen şey sanırım üçgen formun içinde kalan boş alan), hatta boşluğa göre yapraklı kısımlar bariz şekilde daha fazladır. Literati tarzında ise, yapraklı kısmın boşluğa oranı tam tersidir.
- Literati tarzı bir bonsai, basit ve soyut bir durumu/olayı betimlemelidir. Şekli veya formu hava koşullarının sonucu oluşmuş olabilir, fakat zarif bir kıvrımlar serisine sahiptir.
- Kök sistemi, gövdenin giderek incelmesi, gövde boyut ve yükseklik oranı, dalların yerleşimi veya doruk kısmı konusunda diğer bonsai tarzlarında olduğu gibi çok belirli bir kural söz konusu değildir.
AĞAÇ TARZININ OLUŞTURULMASI
Literatitarzı bonsaide bir tek veya birden fazla dal olabilir. Göreceli olarak yatay formda veya sert bir şekilde sarkma yapabilir. Aşağıda, birçok stil içinden sadece bir tanesinin oluşturulması ile ilgili önerilen bir yöntem açıklanmıştır:
1. Makul derecede olgunlaşmış, zarif kıvrımlı bir gövdeye veya yeni bir gövde olarak kullanılabilecek zarif kıvrımları olan ana dala sahip bir ardıç edininiz.
2. Kök kısmından yüksekliği 12 ila 18 inç (30 ila 45 cm arası) olan bir dal veya gövdenin esnek bir üst kısmını tanımlayınız. Bu kısım, yapraklı bölümümüzü oluşturacaktır.
3. Eğer bir dal kullanılacak ise, gövdenin üst uç kısmında bir doruk için ölü kısım (jin) oluşturmaya odaklanınız.
4. Eğer dal sol tarafta ise, ağacı sağa yatırınız, yeni ana dalı telleyiniz ve gövdenin eğimini dengeleyecek şekilde ağacın sol tarafından aşağıya doğru eğiniz.
5. Bu dala, tellenmiş olan ana dalın soluna ve sağına doğru çıkıntı yapan ikincil ve üçüncül dallarıyla birlikte yassı bir düzlem oluşturacak şekilde bir tarz verin.
6. Aşağı yönde uzayan bu ana dalın şekillendirmesi konusunda tatmin olduktan sonra, diğer tüm dalları tamamen yok edin veya bunlardan jin ve shari uygulaması yapın.
AĞACIN SAKSIYA ALINMASI
A. Tercihen yuvarlak veya düzensiz bir şekilde, nispeten sığ bir saksı seçiniz. Saksının çapı, ağaçtaki en geniş yaprak kümesinin genişliği ile yaklaşık olarak aynı olmalıdır.
B. Ağacı, gövde ve ana dalı tasarlarken kullandığınız açı ile saksıya yerleştiriniz.
C. Ağaç, gövdesi sağa doğru eğilmiş ve aşağı doğru yönelen dalı solda kalacak şekilde görüntülenir.
D. Saksıya alma işlemini tamamlayınız.
ÖZET
A. Literati tarzı bonsai, kıvrımlı tarz, eğik tarz, şelale tarzı, vs. gibi neredeyse tüm bonsai tarzlarını yansıtabilir. ANCAK ayrıca, benzersiz bir kurallar ve standartlar setine de uymalıdır.
B. Yapraklı kısımların boşluğa göre olağan oranı, Literati tarzında tam terstir; yapraklı kısma göre boşluk çok daha büyüktür.