agaclar.net - View Single Post

attention84 · 09-01-2007, 17:57

KIZILÇAM (Pinus brutia)

Kızılçam
Familya: Pinaceaea
Latince İsim: Pinus brutia
İngilizce: Türkish Pine
Türkçe: Kızılçam

1.1. YAYILIŞI:
Ege adaları (Kıbrıs, Rodos, Girit) dahil, Doğu Akdeniz’in karakteristik bir çam türüdür. Batı Akdeniz de yerini Halep çamına bırakır. Suriye, Lübnan ve Irak’ın kuzeyinde de az miktarda bulunur. Türkiye de, Batı ve Güney Anadolu ile Trakya da bulunmaktadır. Kuzey Anadolu da Karadeniz’in sahil kesimlerinde serpili olarak 600 m’lere kadar çıkar. Nehir vadilerinde iç kısımlara doğru gider. Batı Anadolu da denizden 800-900m yükseklere ve 300 km içerilere (Gediz vadisi) kadar uzanır. Türkiye deki en büyük yayılışı, Akdeniz’in kıyı şeritlerinde ve kıyıya yakın arka mıntıkalarda yapar. Buralarda en büyük yayılışı Muğla, Antalya, Mersin ve Adana çevresinde yapar. Toplu olarak 1200 m’lere kadar, tek olarak da 1500 m’lere kadar çıkar.

1.2. İKLİMİ:

Kızılçam tipik bir ışık ağacıdır ve bu özelliği yetişme ortamı, koşullarının kötülüğü oranında artar. Gençlikte daha az ışıkla yetinen kızılçamın ışık isteği yaşlandıkça artar. Kızılçamın ısı isteği fazla ve dondan ender olarak zarar gören bir ağaç türüdür. Genel olarak dona duyarlıdır ve kara ikliminden kaçınır. Kuraklığa dayanıklı ve nem isteği bakımından olağan üstü kanaatkâr bir türdür. Kızılçam ağaç türünün yayıldığı bölgelerin en başta gelen yağış özellikleri, yağışların yıl içindeki dağılımının düzensiz oluşu ve yağışın genellikle sağanaklar biçimde düşmesidir. Akdeniz iklimine özgü yaz kuraklığının vejetasyon üzerine yaptığı olumsuz etkiye, yüksek olan hava rutubeti ve özellikle koruntulu yerlerde geceleri oluşan çiğ azaltır. Bu özellikleriyle kızılçam Akdeniz iklimine uygunluk gösterir. Bu nedenle Türkiye de Akdeniz ikliminin en karakteristik ve gösterge ağaç türü kızılçamdır.

1.3. TOPRAK ÖZELLİKLERİ:

Son derece kanaatkar olan kızılçam hemen hemen bütün toprak türlerinde yetişebilmektedir. Kökün madeni toprağa ulaşmasına izin veren bir yarık, kızılçamın kayalık mahallerde bile yetişmesi için yeterlidir. Kızılçamın toprak konusunda özel bir isteği yoktur. Gevşek toprakta olduğu kadar yüzeyi çatlaklı ya da kırılmış kayalar üzerinde de yetişebilmektedir. Kızılçam en iyi gelişimini kalker, konglomera ve fillişler üzerinde gerçekleştirmektedir. Kalker ana taşları üzerindeki meşcerelerin gelişimi ile özellikle toprak derinliği arasında bir ilişki kurulmak istenirse, yalnız mineral toprak tabakasının kalınlığına göre değil, ana taşın çatlaklı olup olmadığına, çatlakların oranına ve bunların ince toprakla dolanlarının derinlik derecesine bir değerlendirme yapılmalıdır.Çok iyi gelişmesi için taze balçığın bulunduğu topraklar ister. Ama birçok yerlerde organik maddelerce fakir kaya toprakları ve karstik koşullarla yetinebilir.
2.GENEL ÖZELLİKLER
2.1. KÖK ÖZELLİKLERİ:
Kızılçam çok tipik ve derine giden kazık kök yapar. Kökün derine gitmesinde yaz kuraklığının da etkisi bulunmaktadır. Fidanlıkta 5-7 aylık bir fidanda 65cm’lik kök ölçülmüştür. Güç şartlar altında dahi kuvvetli bir kök sistemiyle toprağı kavraması bu türe büyümesinde ve yayılışında büyük bir öncelik sağlar.

2.2. TOHUM ÖZELLİKLERİ:
Kızılçam kozalakları genellikle dip tarafları şişkin ve uca doğru daralan düz bir koni biçimindedir. Genel olarak kızılçamlar 4-5 yaşından itibaren normal gelişmiş kozalak verebilmektedir. Yöreye ve rakıma bağlı olarak değişmekle birlikte her yıl veya her 2-3 yıla bir zengin tohum yılı olabilir.

Tohum hemen hemen her ay en fazlada Temmuz Ekim aylarında dökülmektedir. Kozalaklar ağaç üzerinde 3-4 yıl kalabilmektedir.Kızılçam kozalakları geç ve güç açılırlar. Bu nedenle kozalakları güneşe sererek, üzerlerine birkaç kez su serperek karıştırmak, açılmayı hızlandırır.
2.3. ÇİMLENME ÖZELLİĞİ:
Genel olarak kızılçam Kabuk sertliğine ve kalınlığından ileri gelen çimlenme engeli vardır.+3ºC’ de 45 gün soğuk ıslak ön işleme tabii tutularak giderilir.Kızılçam tohumlarında ortalama çimlenme yüzdesi %82,32 olarak tespit edilmiştir. Tohum bahçelerinin büyük bir bölümünden henüz tohum istihsali yapılmamaktadır. Bu nedenle tohumun bu amaçla seçilmiş bulunan tohum meşcerelerinin üstün nitelikli fertlerinde toplatılmasına titizlik gösterilmelidir.

3.EKONOMİK DEĞERİ VE ARTIMI

Kızılçam odunu kağıt endüstrisi bakımından elverişli özellikler taşımaktadır.(BEKTAŞ ve ARK 1999). Ara hasılat ürünleri bile teknolojik bakımdan kağıt endüstrisi için uygun özelliklere sahiptir.Türkiye’de doğal çam türleri arasında özgül ağırlığı en yüksek olan türdür.Saf kızılçam odunu kullanılarak üretilen yonga levhalardan iyi sonuçlar elde edilmiştir.Kereste olarak oldukça uygun miktarlarda talep görmekte , ambalaj sanayinde yaygın olarak kullanılmaktadır.Odununun çok çeşitli kullanım alanlarına uygun olması nedeniyle kızılçam tesis değeri yüksek bir türdür.(ÜRGRNÇ 1998)
Ayrıca yapı ve yakacak odunu olarak değeri vardır.Eğri gövdelerinden gemi yapımında yararlanılır,kabuğunda tanen miktarının fazla olmasından dolayı tanen üretiminde de önemi büyüktür.Odunu dış ülkelere travers olarak satıldığı gibi ayrıca, reçine üretimi içinde önemlidir.

Kızılçam Türkiye orman envanterlerine göre 5,4 milyon ha. Alanı ile ülkemizde en geniş yayılış alanına sahip türlerin başında gelmektedir. Toplam ormanlık alanın %15 kızılçam ormanları ile kaplıdır.Kızılçam Türkiye’de ağaçlandırmalarda en yaygın olarak kullanılan türdür.Türkiye’de yapılan ağaçlandırmalarda kızılçamın payı %40 a yaklaşmaktadır.Kızılçamın ağaçlandırma potansiyelinin yüksek olması genetik ıslah çalışmalarının daha düşük maliyetle gerçekleştirilmesi açısından önemli bir özelliktir.Doğal ormanlarda idare süresi sonunda genel 1. bonitet alanlarda artımı 10 m3 iken ağaçlandırma sahalarında bu miktar 15 m3 ulaşmaktadır.Bu özelliği nedeniyle kızılçam Türkiye’nin ibreli orman ağacı türleri arasında en kısa idare süresi ile işletilmektedir.Doğal kızılçam ormanlarında idare süresi ,bonitete bağlı olarak 40-60 yıldır,kızılçam plantasyonlarında ise bunun 25-35 yıl olacağı ifade edilmektedir.(USTA 1991)

4. DİKİM VE FİDAN ARALIĞI
Kızılçamın yapay gençleştirilmesi sadece dikimle yapılmakta olup, 1+0 yaşlı çıplak köklü fidan kullanılır. Dikim mevsimi toprak tavına ve fidanlıkta fidan söküm başlangıcına bağlı olarak kış aylarının tamamını kapsar. Kızılçamda dikim mesafesi 3x1,5 m ve hektara ortalama 2150 adet fidan dikilmelidir.

Kızılçam tohum ile üretim yapılmaktadır.Tohum temini tohum meşcereleri, tohum bahçeleri, tohum plantasyonlarından yapılmaktadır

5. BAKIM VE KORUMA TEDBİRLERİ
Dikimi takip eden ilkbahar da yaz mevsimine girmeden, ot ve diğer süceyratın tohumlarını dökmesinden önce, aşırı buharlaşma sonucu su açığını ve otlanmayı önlemek üzere kültür bakımı adı altında, fidan çevresinde birkaç cm derinlikte tırmık veya çatal uçlu çapa ile çapalama yapılır. Bu bakım ileri 3 yıl tekrar edilir.

Yetiştiği mıntıkalar bakımından kar kırması ve kar devirmesi çok seyrek görülür. Kızılçam kazık kök yapamadığı sığ topraklarda fırtına devirmesi görülür. Donlara karşı duyalı bir ağaç türüdür. Oldukça erken yaşlarda çok kalın bir kabuk oluştuğu için örtü yangınlarından az zarar görür.
Kabuk zararlıları; çam kese böceği ibrelere, Akdeniz çam kabuk böceği kabuğa zarar yaparlar.

09-01-2007, 17:57	#6
attention84 Yeni Üye Giriş Tarihi: 22-11-2006 Şehir: trabzon Mesajlar: 8	KIZILÇAM (Pinus brutia) KIZILÇAM (Pinus brutia) Kızılçam Familya: Pinaceaea Latince İsim: Pinus brutia İngilizce: Türkish Pine Türkçe: Kızılçam 1.1. YAYILIŞI: Ege adaları (Kıbrıs, Rodos, Girit) dahil, Doğu Akdeniz’in karakteristik bir çam türüdür. Batı Akdeniz de yerini Halep çamına bırakır. Suriye, Lübnan ve Irak’ın kuzeyinde de az miktarda bulunur. Türkiye de, Batı ve Güney Anadolu ile Trakya da bulunmaktadır. Kuzey Anadolu da Karadeniz’in sahil kesimlerinde serpili olarak 600 m’lere kadar çıkar. Nehir vadilerinde iç kısımlara doğru gider. Batı Anadolu da denizden 800-900m yükseklere ve 300 km içerilere (Gediz vadisi) kadar uzanır. Türkiye deki en büyük yayılışı, Akdeniz’in kıyı şeritlerinde ve kıyıya yakın arka mıntıkalarda yapar. Buralarda en büyük yayılışı Muğla, Antalya, Mersin ve Adana çevresinde yapar. Toplu olarak 1200 m’lere kadar, tek olarak da 1500 m’lere kadar çıkar. 1.2. İKLİMİ: Kızılçam tipik bir ışık ağacıdır ve bu özelliği yetişme ortamı, koşullarının kötülüğü oranında artar. Gençlikte daha az ışıkla yetinen kızılçamın ışık isteği yaşlandıkça artar. Kızılçamın ısı isteği fazla ve dondan ender olarak zarar gören bir ağaç türüdür. Genel olarak dona duyarlıdır ve kara ikliminden kaçınır. Kuraklığa dayanıklı ve nem isteği bakımından olağan üstü kanaatkâr bir türdür. Kızılçam ağaç türünün yayıldığı bölgelerin en başta gelen yağış özellikleri, yağışların yıl içindeki dağılımının düzensiz oluşu ve yağışın genellikle sağanaklar biçimde düşmesidir. Akdeniz iklimine özgü yaz kuraklığının vejetasyon üzerine yaptığı olumsuz etkiye, yüksek olan hava rutubeti ve özellikle koruntulu yerlerde geceleri oluşan çiğ azaltır. Bu özellikleriyle kızılçam Akdeniz iklimine uygunluk gösterir. Bu nedenle Türkiye de Akdeniz ikliminin en karakteristik ve gösterge ağaç türü kızılçamdır. 1.3. TOPRAK ÖZELLİKLERİ: Son derece kanaatkar olan kızılçam hemen hemen bütün toprak türlerinde yetişebilmektedir. Kökün madeni toprağa ulaşmasına izin veren bir yarık, kızılçamın kayalık mahallerde bile yetişmesi için yeterlidir. Kızılçamın toprak konusunda özel bir isteği yoktur. Gevşek toprakta olduğu kadar yüzeyi çatlaklı ya da kırılmış kayalar üzerinde de yetişebilmektedir. Kızılçam en iyi gelişimini kalker, konglomera ve fillişler üzerinde gerçekleştirmektedir. Kalker ana taşları üzerindeki meşcerelerin gelişimi ile özellikle toprak derinliği arasında bir ilişki kurulmak istenirse, yalnız mineral toprak tabakasının kalınlığına göre değil, ana taşın çatlaklı olup olmadığına, çatlakların oranına ve bunların ince toprakla dolanlarının derinlik derecesine bir değerlendirme yapılmalıdır.Çok iyi gelişmesi için taze balçığın bulunduğu topraklar ister. Ama birçok yerlerde organik maddelerce fakir kaya toprakları ve karstik koşullarla yetinebilir. 2.GENEL ÖZELLİKLER 2.1. KÖK ÖZELLİKLERİ: Kızılçam çok tipik ve derine giden kazık kök yapar. Kökün derine gitmesinde yaz kuraklığının da etkisi bulunmaktadır. Fidanlıkta 5-7 aylık bir fidanda 65cm’lik kök ölçülmüştür. Güç şartlar altında dahi kuvvetli bir kök sistemiyle toprağı kavraması bu türe büyümesinde ve yayılışında büyük bir öncelik sağlar. 2.2. TOHUM ÖZELLİKLERİ: Kızılçam kozalakları genellikle dip tarafları şişkin ve uca doğru daralan düz bir koni biçimindedir. Genel olarak kızılçamlar 4-5 yaşından itibaren normal gelişmiş kozalak verebilmektedir. Yöreye ve rakıma bağlı olarak değişmekle birlikte her yıl veya her 2-3 yıla bir zengin tohum yılı olabilir. Tohum hemen hemen her ay en fazlada Temmuz Ekim aylarında dökülmektedir. Kozalaklar ağaç üzerinde 3-4 yıl kalabilmektedir.Kızılçam kozalakları geç ve güç açılırlar. Bu nedenle kozalakları güneşe sererek, üzerlerine birkaç kez su serperek karıştırmak, açılmayı hızlandırır. 2.3. ÇİMLENME ÖZELLİĞİ: Genel olarak kızılçam Kabuk sertliğine ve kalınlığından ileri gelen çimlenme engeli vardır.+3ºC’ de 45 gün soğuk ıslak ön işleme tabii tutularak giderilir.Kızılçam tohumlarında ortalama çimlenme yüzdesi %82,32 olarak tespit edilmiştir. Tohum bahçelerinin büyük bir bölümünden henüz tohum istihsali yapılmamaktadır. Bu nedenle tohumun bu amaçla seçilmiş bulunan tohum meşcerelerinin üstün nitelikli fertlerinde toplatılmasına titizlik gösterilmelidir. 3.EKONOMİK DEĞERİ VE ARTIMI Kızılçam odunu kağıt endüstrisi bakımından elverişli özellikler taşımaktadır.(BEKTAŞ ve ARK 1999). Ara hasılat ürünleri bile teknolojik bakımdan kağıt endüstrisi için uygun özelliklere sahiptir.Türkiye’de doğal çam türleri arasında özgül ağırlığı en yüksek olan türdür.Saf kızılçam odunu kullanılarak üretilen yonga levhalardan iyi sonuçlar elde edilmiştir.Kereste olarak oldukça uygun miktarlarda talep görmekte , ambalaj sanayinde yaygın olarak kullanılmaktadır.Odununun çok çeşitli kullanım alanlarına uygun olması nedeniyle kızılçam tesis değeri yüksek bir türdür.(ÜRGRNÇ 1998) Ayrıca yapı ve yakacak odunu olarak değeri vardır.Eğri gövdelerinden gemi yapımında yararlanılır,kabuğunda tanen miktarının fazla olmasından dolayı tanen üretiminde de önemi büyüktür.Odunu dış ülkelere travers olarak satıldığı gibi ayrıca, reçine üretimi içinde önemlidir. Kızılçam Türkiye orman envanterlerine göre 5,4 milyon ha. Alanı ile ülkemizde en geniş yayılış alanına sahip türlerin başında gelmektedir. Toplam ormanlık alanın %15 kızılçam ormanları ile kaplıdır.Kızılçam Türkiye’de ağaçlandırmalarda en yaygın olarak kullanılan türdür.Türkiye’de yapılan ağaçlandırmalarda kızılçamın payı %40 a yaklaşmaktadır.Kızılçamın ağaçlandırma potansiyelinin yüksek olması genetik ıslah çalışmalarının daha düşük maliyetle gerçekleştirilmesi açısından önemli bir özelliktir.Doğal ormanlarda idare süresi sonunda genel 1. bonitet alanlarda artımı 10 m3 iken ağaçlandırma sahalarında bu miktar 15 m3 ulaşmaktadır.Bu özelliği nedeniyle kızılçam Türkiye’nin ibreli orman ağacı türleri arasında en kısa idare süresi ile işletilmektedir.Doğal kızılçam ormanlarında idare süresi ,bonitete bağlı olarak 40-60 yıldır,kızılçam plantasyonlarında ise bunun 25-35 yıl olacağı ifade edilmektedir.(USTA 1991) 4. DİKİM VE FİDAN ARALIĞI Kızılçamın yapay gençleştirilmesi sadece dikimle yapılmakta olup, 1+0 yaşlı çıplak köklü fidan kullanılır. Dikim mevsimi toprak tavına ve fidanlıkta fidan söküm başlangıcına bağlı olarak kış aylarının tamamını kapsar. Kızılçamda dikim mesafesi 3x1,5 m ve hektara ortalama 2150 adet fidan dikilmelidir. Kızılçam tohum ile üretim yapılmaktadır.Tohum temini tohum meşcereleri, tohum bahçeleri, tohum plantasyonlarından yapılmaktadır 5. BAKIM VE KORUMA TEDBİRLERİ Dikimi takip eden ilkbahar da yaz mevsimine girmeden, ot ve diğer süceyratın tohumlarını dökmesinden önce, aşırı buharlaşma sonucu su açığını ve otlanmayı önlemek üzere kültür bakımı adı altında, fidan çevresinde birkaç cm derinlikte tırmık veya çatal uçlu çapa ile çapalama yapılır. Bu bakım ileri 3 yıl tekrar edilir. Yetiştiği mıntıkalar bakımından kar kırması ve kar devirmesi çok seyrek görülür. Kızılçam kazık kök yapamadığı sığ topraklarda fırtına devirmesi görülür. Donlara karşı duyalı bir ağaç türüdür. Oldukça erken yaşlarda çok kalın bir kabuk oluştuğu için örtü yangınlarından az zarar görür. Kabuk zararlıları; çam kese böceği ibrelere, Akdeniz çam kabuk böceği kabuğa zarar yaparlar.