Çimlenme Engelleri Nasıl Giderilir.
Çimlenme engelini gidermek için yapılan işlemlere; tohumun ekim öncesi göreceği işlemler, ön işlem veya uyarıcı işlem denilmektedir. Bunlar hakkında pratiğe dönük kısa açıklamalar aşağıda yapılmıştır.
a-Asitle muamele;
Akasya, Yalancı akasya, İğde, Harnup Gladiçya gibi sert kabuklu tohumlar %95lik konsantre sülfürik asitle muamele edilir. Asit yakıcı bir kimyasal maddedir. Bu nedenle tohumların gözenekli, kevgir gibi çelik bir kaba konularak asite daldırılması ve türlere göre değişen sürelerde 5-60 saniye kadar asitte tutulması ve daha sonra tohumların bol su ile yıkanması gerekmektedir. Ancak bu işlemin deneyimli kişilerce yapılması gerekir.
b-Tohum Kabuğunu Aşındırılması;
Tohum kabuğundan veya etinden kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesinin en tehlikesiz yolu ise dış kabuğun aşındırılarak inceltilmesidir. Bunun için tohumun dış kabuğunu zedeleyen tambur şeklinde, tamburun içerisinde zedelemeyi yapan metal çivi veya çıkıntılar olan elektrikle veya elle çevrilen aletler geliştirilmiştir. En basit yöntem ise bir kabın içerisine tohumlarla birlikte çakıl taşlarının konularak sallanması veya çevrilmesidir.
Benzer şekilde etli meyvelerin etli kısmını ayıran aletler de geliştirilmiştir.
Burada hatırlatılması gereken en önemli husus ise sert kabuklu tohumların daha kabukları tam olarak sertleşmeden toplanarak ekilmesi halinde çimlenme engelinin aşılabileceğidir.
c-Sıcak Suda Bırakma;
Kabuktan kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesi için uygulanan yöntemlerden biri de tohumların sıcak suda bırakılmasıdır. Burada tohumların haşlanma riski vardır. Bunun için tohum hacminin 4-5 katı su kaynatılır ve ateşten indirilir. Daha sonra soğumaya bırakılan suya tohumlar atılarak 12-24 saat kadar burada tutulur. Sıcaklığın etkisi ile su alıp şişen tohumlar dibe çöker diğerleri üstte kalır. Su alıp şişmeyen tohumları tekrar sıcak suda bırakmak gerekebilir.
d-Sıcak katlama;
Tohum kabuğundan kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesinde uygulanan bir diğer yöntem ise sıcak katlamadır. Sıcak katlamada; 24 saat suda ıslatılan tohumlar suyu süzülmüş ıslak kum veya
turba ile karıştırılarak oda sıcaklığında türlere göre belirtilen süre kadar tutulur.
e-Soğuk Katlama;
Embriyodan kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Soğuk Islak katlama da denilen bu yöntemle tohumlar rutubetli, soğuk ve havadar ortamda belirli bir süre bekletilerek (dinlendirilerek) embriyoların gelişmesi ve uyku isteğinin yerine getirilmesi sağlanır.
Bunun için : 24 saat suda bekleyen ve suyu süzülen tohumlar yine suyu süzülmüş ıslak kumla karıştırılarak polietilen (naylon) poşet içerisinde belirli süre + 4 derecede bekletilir. +4 derece için evlerde kullandığımız buzdolaplarının sebzeliği uygundur. Katlamadan çıkan tohumlar hemen tüpe veya yastığa ekilmelidir.
Katlamada Dikkat Edilecek Hususlar;
Gerek sıcak katlama gerekse soğuk katlama esnasında tohumlar belirli aralıklarla gözle kontrol edilmelidir. Tohumlarda küflenme olduğu taktirde tohumlar yıkanmalı ve mantara karşı ilaçlanmalıdır. Yapılan kontrollerde tohumlarda çatlama ve sürme gibi çimlenme hareketleri görüldüğünde katlamaya hemen son verilmeli ve tohumlar ekilmelidir.
Katlamada dikkat edilecek bir diğer husus ise katlamaya ne zaman başlanacağıdır. Normal olarak bazı tür tohumlar (Meşe, kestane, sedir, göknar
vb.) sonbaharda ekildiği taktirde bahara kadar geçen sürede toprakta katlama olacağından ayrıca katlamaya gerek duyulmaz. Buna karşın tohumu sonbaharda ekme gibi bir şansımız olmadığı taktirde katlamayı yapmak zorundayız. Bu durumda katlamaya başlama zamanı önem kazanmaktadır. Örneğin sedir tohumunu Ocak ayında temin ettik ve normal olarak ta Nisan ayında ekmek istiyoruz.. Sedir tohumunun bir aylık bir soğuk katlama isteği olduğunu düşünürsek katlamaya Mart ayında başlamak durumundayız. Aksi taktirde Ocak ayında temin ettiğimiz tohumu hemen katlamaya aldığımız taktirde Şubat ayında ekmek gerekecektir. Eğer sera gibi bir ortamımız yok ise Şubat ayında katlamadan çıkan tohumları zayi etmek durumunda kalabiliriz. Bu nedenle ekeceğimiz türün özelliğine göre ekim zamanımızı belirleyip katlama süresi kadar önceden katlamaya başlamak gerekmektedir.
Bilgilerin tamamı alıntıdır. Yazım yanlışları olabilir, düzeltmeden kopyaladım. Örneğin yukarıda kırmızı yazılan turba, torba olabilir.