“ULUSAL FINDIK ZİRVESİ” SONUÇ BİLDİRGESİ
(07 Eylül 2005, Ordu)
http://www.tarim.gov.tr/arayuz/9/ice...ik_zirvesi.htm
Türkiye’de, 395.000 çiftçi ailesi olmak üzere, toplam iki milyon kişi fındık üretimi ile ilgilenmektedir. Ayrıca fındığın Doğu Karadeniz bölgesi halkının önemli bir kısmının hemen hemen tek geçim kaynağı olması nedeni ile sosyal boyutu da oldukça önemlidir.
Türkiye dünya fındık üretiminde kalite ve üretim miktarı itibarı ile monopol durumdadır. Ülkemizde fındık üretimi miktarı, periyodisite (alternans) nedeniyle, yıldan yıla değişmekle birlikte, artan bir seyir izlemektedir. Türkiye fındık üretiminin son beş yıl ortalaması 534 000 tondur. Buradan fındığın ortalama veriminin son beş yıl itibarı ile 110 Kg./da olduğu görülmektedir.
Türkiye, dünya fındık ihracatının yıllar itibariyle değişmekle birlikte yaklaşık %70-80’ini karşılamakta ve 50’nin üzerinde ülkeye fındık ihraç etmektedir. Fındık fiyatları son yılların en yüksek fiyatı olan 1 Kg kabuklu fındık 5 ABD Doları seviyelerine çıkmıştır.
Bugüne kadar sadece kabuklu ve iç fındık ihraç eden ülkemiz, fındık sanayinin gelişmesi sonucu işlenmiş fındık ihracatına ağırlık vermeye başlamış ve bu oran toplam ihracatın yaklaşık % 8’e ulaşmıştır. 2004 yılı fındık ihracatının 1.5 Milyar Dolar olarak gerçekleşmesi sevindirici olmakta ve bu oranın ürün çeşitlendirilmesi ile birlikte 2 Milyar Dolar miktarına çıkması beklenmektedir.
Ülkemiz açısından önemli bir ürün olan fındığın sorunlarının görüşülmesi için 6-7 Eylül 2005 tarihinde Ordu ilinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koordinatörlüğünde Türkiye Ziraat Odaları ve Fiskobirliğin katılımı ile “Ulusal Fındık Zirvesi” düzenlenmiştir.
Çalışma grup toplantılarında;
Fındık yetiştiriciliği ve teknik uygulamalar, Üretim politikaları ve desteklemeler, Sanayi yönüyle sektörün gelişimi ve örgütlenme, Ticaret, pazarlama ve yeni açılımlar olmak üzere dört çalışma grubu toplanmış olup, aşağıdaki kararlar alınmıştır:
1- Ülkemiz fındık üretiminde en büyük sorun olan verim ve kalite düşüklüğünün ortadan kaldırılması için mevcut fındıklıkların gençleştirilmesi, yeni tesislerde tek dal dikim sistemine geçilmesi gerekmektedir. Tesis gençleştirmesine destek sağlanmalıdır.
2- Yenileme yapılacak bahçelerde kullanılacak fidanların sertifikalı olma şartı aranmalıdır. Bu nedenle Fındık Araştırma Enstitüsü ve Tarım İl Müdürlüklerince fidanlıklar oluşturularak bahçe yenilemelerinde buralardan sağlanacak sertifikalı fidanlar kullanılmalıdır.
3- Doğu Karadeniz bölgesinde fındığa alternatif yeni ürünlerin teşvik edilmesi yerine fındıkla beraber ürün desenini çeşitlendirilerek ilave gelir getirecek yeni ürünlere yönlendirilmelidir.
4- Uygulamada gübreleme, sulama, budama, ilaçlama, hasat ve hasat sonrası gibi kültürel tedbirlerin tekniğine uygun bilinçli bir şekilde yapılması için çiftçi eğitim ve yayım çalışmalarına ağırlık verilmelidir. Özellikle erken hasadın engellenmesi yönünde yaptırımlar sağlanmalıdır.
5- Organik tarım ve iyi tarım uygulamaları çerçevesinde fındık yetiştiriciliği özendirilmelidir.
6- Üretim maliyetinin düşürülmesi ve harman işleminin kısaltılması için makineli hasata yer verilmeli ve bu konuda araştırma ve geliştirme çalışmaları yapılması için altyapı desteği sağlanmalıdır.
7- Piyasaya fındığın arzını düzenli hale getirmek, fiyat istikrarını sağlamak, üreticiyi korumak, biyolojik kirliliği önlemek ve insan sağlığını korumak amacıyla (özellikle aflatoksin sorununu minimize etmek için) çiftçiye yönelik bölgesel fındık depolarının kurulması sağlanmalıdır.
8- Fındık Danışma Kurulu şeklinde olan çalışmaların daha organize hale getirilerek Ulusal Fındık Konseyine dönüştürülmesi için Bakanlıkça yürütülen mevzuat çalışmaları hızlandırılarak en kısa sürede sonuçlandırılmalıdır.
9- Fındık sektöründe Ar-Ge çalışmalarında önemli rol üstlenen Fındık Araştırma Enstitüsünün mali ve teknik yönden kapasitesi artırılmalı ve gerekli destek verilmelidir.
10- 2844 sayılı “Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesi Hakkında Kanun” çerçevesinde fındık üretimine izin verilen alanlarda fındık yetiştiriciliği yapan üreticiler desteklenmelidir. Bunun dışında kalan alanlarda fındık yetiştiriciliği yapan üreticilere desteklemelerden kaçınılmalıdır.
11- 2001/3267 sayılı “Fındık Alanlarının Tespitine Dair” Kararnamede gerekli revizyonlar yapılarak izin verilen fındık alanlarında rakım sınırlaması yeniden gözden geçirilmeli, fındık alanlarının net bir şekilde belirlenmesi için uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemlerinden de yararlanılmalıdır.
12- Üretim alanı, üretim miktarı, tüketim, piyasa fiyatı, dış alım, dış satım ve stoklar gibi güncel bilgilerde şeffaf bir veri tabanı oluşturulmalıdır.
13- Tarım ve Köyişleri Bakanlığı koordinatörlüğünde Türkiye Ziraat Odaları Birliği, Fiskobirlik, Üniversiteler ve ilgili diğer kuruluşların katılımıyla rekolte ve maliyet hesapları Devlet İstatistik Enstitüsü ürün tahmin formlarına uygun olarak hazırlanmalı ve tek elden açıklanmalıdır.
14- Fındık üreticilerinin kayıt altına alınması ve destek uygulamalarında sektörde önemli bir üretici örgüt olan Fiskobirlik de görev almalı ve faaliyetleri desteklenmelidir.
15- Pazara odaklı üretim ve ürün çeşitlendirilmesine yönelik çalışmalara ağırlık verilerek işlenmiş ürün ihracatını artırmaya yönelik bölgesel bazda sektörel destekleme araçları geliştirilmelidir.
16- Fındık sektörünün bileşenleri olan üretici, tüccar, sanayici, ihracatçı ve tüketiciler ile kamunun katılımı ile ulusal fındık politikası belirlenmeli, sürekli ve tavizsiz uygulanmalıdır.
17- Tanıtım ve yeni pazarların geliştirilmesi konusunda Fındık Tanıtım Grubu çalışmaları güçlendirilmeli, halen ülkemizden kısıtlı olarak ihracat yapılan Uzakdoğu ve İskandinav ülkeleri, G. Amerika ve Afrika gibi bölgelerde koordineli tanıtım faaliyetleri sürdürülmelidir.
18- Ayrıca milli düzeyde iştirak sağlanan uluslararası gıda ihtisas fuarlarına fındık sektörü olarak çok daha güçlü ve ses getirecek boyutta katılım sağlanmalı, yurt içi ve dışı yoğun lobi, bilgilendirme ve promosyon faaliyetleri yapılmalıdır.
19- Fındık İhtisas Borsası’nın (FİB); salon satışı, elektronik ürün senedi, e-ticaret,
vadeli işlemleri, lisanslı depoculuğu kapsayacak şekilde kurulmalıdır.
20- İşlenmiş ürünlerde Türk fındığını öne çıkararak markalaşma yoluna gidilmelidir.
21- Ülkemizdeki fındık işleme tesislerinde farklılaşmaya gidilmeli, kapasite kullanım oranları artırılmalı, zayıf yapılı küçük aile şirketleri yerine çok ortaklı kobiler desteklenerek kurumlaşmaya gidilmelidir.
22- Uluslararası ticarette önemli yeri olan Kodeks Alimentarius Komisyonu’nun fındık ile ilgili çalışmalarına ilgili tüm kurum ve kuruluşların daha etkin katılımı sağlanmalıdır.
23- Yaklaşık 200 dekarlık modern bir fındık plantasyonu içerisinde fındıkla ilgili bütün tesislerin inşa edileceği ve ticari-kültürel faaliyetlerin en iyi şekilde yürütüleceği bir “DÜNYA FINDIK TİCARET ve KÜLTÜR KOMPLEKSİ” Doğu Karadeniz’de kurulmalıdır.
24- Yukarıda belirtilen maddeler çerçevesinde; en önemlisi siyasi kaygı içermeyen Ulusal Fındık Politikası oluşturulmalıdır.
Sonuç olarak Zirvede elde edilen bilgiler ve çözüm önerileri doğrultusunda; Tarım Strateji Belgesine uygun şekilde fındık üretiminin geliştirilmesi, kalitenin artırılması, ürün çeşitliliğinin sağlanması, pazar imkanlarının geliştirilmesi, sektöre gerekli desteğin sağlanması, Ar-Ge çalışmalarına hız verilmesi, yeni mevzuat düzenlemelerinin yapılması hedeflenerek, ileriye yönelik projeksiyonlar belirlenecek ve Ulusal Fındık Politikası oluşturulacaktır.