[malina]

KESTANE KANSERİ Cryphonectria parasitica Murr.Bar. HASTALIĞI

• Bu hastalık, ağaçları tamamen kurutması ve hızla yayılması nedenleri ile kestaneliklerimizin en önemli hastalığıdır.
• Hastalık etmeni sağlıklı ağaçlara taze (yeni oluşmuş) yaralardan girmektedir.
• Hasadın dallara vurularak yapılıyor olması dallarda sürekli taze yaraların oluşmasına neden olmaktadır. Bu hasat şekli hastalığın yayılmasındaki önemli faktörlerden bir tanesidir.
• Hastalığın yayılmasındaki diğer önemli bir faktör de hastalıkla bulaşık yerlerden alınan enfekteli aşı kalemlerinin temiz alanlarda kullanılmasıdır.
• Aşı ve budamada kullanılan aletlerin temizlenmeden (sterilize edilmeden) kullanılmasının da hastalığın yayılmasındaki rolü büyüktür.
• İlk enfeksiyondan sonra kabuk dokusu normal rengini kaybeder ve kırmızımsı kahve renge dönüşür.
• Hastalıklı kabuk dokusunda önce çöküntüler, sonra çatlak ve yarıklar meydana gelir
• Hasta kabukların üzerinde sivilce şeklindeki çıkıntılar meydana gelir. Bu çıkıntılardan hastalık etmeninin üreme birimlerini içeren sarımsı turuncu renkli yoğun bir madde çıkar. Bu üreme birimleri kuşlarla, böceklerle, yağmurla yeni oluşan yaralara ulaşarak yeni hastalık oluşumuna neden olmaktadır.
• Hastalıklı ağaçların gelişmesi duraklar, hastalıklı dallar üzerindeki yapraklar kurur ve ağaçta asılı kalır.
• Ağaçlar yaşamını sürdürebilmek için gövdede, hastalıklı kısmın altında su sürgünleri oluşturur.
• Hastalık gövdeyi çevreledikçe ve aşağıya doğru ilerledikçe bu sürgünler de kurur.
• Sonunda ağaçlar tamamen kururlar.
  

Konukçuları:
Kestane (Castanea spp.), Meşe (Qercus spp.), Sumak (Rhus tyhina), Karya (Carya ovata).

Mücadelesi:
Kestane kanseri hastalığının ilaçlı mücadelesi bulunmamaktadır.

Aşağıda yer alan kültürel önlemler kestaneliklerdeki hastalık kaynağının en aza indirilmesinde ve hastalığın yayılmasının önlenmesinde çok önemlidir.

• Tamamen kuruyan ağaçlar kök boğazından itibaren, hastalıklı dallar ise hastalıklı kısmın 25 cm altından kesilmeli ve yakılmalıdır.
  
• Kesilen yerlere 3 kısım ardıç katranı + 1 kısım göztaşı sürülmelidir
  
• Her budama ve aşı uygulamasından sonra kullanılan aletler çamaşır suyu (1 kısım sodyum hipoklorit + 9 kısım su) içinde tutularak sterilize edilmelidir.
  
• Hastalıklı bitki materyali (aşı kalemi, fidan) temiz yerlere sokulmamalıdır.
  
• Yara oluşumunu en aza indirecek bir hasat yöntemi seçilmelidir.
  

NOT: Kestane kanseri hastalığı nedeniyle tamamen kurumuş olan ağaçları kesmeden önce mutlaka en yakında bulunan Tarım Teşkilatına ve Orman Teşkilatına başvurmak gerekmektedir.

Dr. N. Mükerrem Çeliker
Bornova Zirai Mücadele Arastirma Enstitüsü