|
LİKOPEN ZENGİNİ BİR ÜZÜMSÜ, GÜZ ZEYTİNİ……
Güz zeytini genellikle geniş çalı veya ufak ağaçlar şeklinde kendini gösteren, zarif sarı çiçekleriyle, gümüş noktalı yaprak ve kırmızı üzümsü meyveleriyle peyzaj değeri çok yüksek bir bitkidir. Çin, Kore ve Japonya’da doğal olarak yetişir, 1800’lü yıllarda Amerika’ya getirilmiş ve yaygınlaşarak bir çok yerde doğal olarak yetişmeye başlamıştır.
Güz zeytinin meyveleri sonbaharda olgunlaşır. Özellikle ilk donlar başlamadan önce toplanan meyvelerin çok sulu ve en mükemmel tada ulaştığı, hafif ağız buran, Frenk üzümü, cranberry ve şeftaliyi andıran bir tadı olduğu söylenmektedir.
Son yıllarda yapılan araştırmalar güz zeytini meyvelerinin yüksek miktarlarda besleyici elementler içerdiği saptanmıştır. Özellikle bildiğimiz tipik domatesten 17 kat fazla likopen içerdiği tespit edilmiştir.Likope’nin prostat kanseri riskini azalttığı üzerine ciddi araştırmalar olduğu düşünüldüğünde güz zeytini iyice ön plana çıkmaktadır. Pişirerek kullanıldığında likopenin daha fazla açığa çıktığı bazı net kaynaklarında belirtilmektedir. Aynı zamanda güz zeytininin meyve ve çekirdeklerinde insan vücudu için gerekli protein ve fatty acid’ler, çok zengin phytoene, a- ß –cyrptoxanthin ve ß-carotene içeriği olduğu saptanmıştır. Bol salkımlar halinde oluşan güz zeytini meyveleri taze olarak tüketilebildiği gibi, reçel ve jel yapımında da kullanılabilir.
Güz zeytininin bütün bu özelliklerinin yanında bütün eleagnus türlerinde olduğu gibi havadaki nitrojeni, köklerindeki nodlarında bulunan simbiotik bakteriler yardımıyla diğer bitkiler için yararlı nitrojene döndürme özelliği vardır. Bu yüzden toprak ıslahında da kullanılmaktadır. Verimsiz toprakların ıslahında ve erozyon önlemede çok etkili bir ağaçtır. Gölge tölelaransı olduğundan, ceviz ağacı gibi ağaçlarla birlikte toprak verimi artırmak amacıyla kullanılabilir.
Güz zeytini uygun ortamı bulduğunda çok yayılıcı olabilmektedir. Bu yüzden kontrol altında tutulmalıdır. Ayrıca kuşların çok sevdiği bir meyvedir ve çekirdekleri kuşların sindirim sisteminden geçerek, çok geniş alanlarda çimlenerek yayılma özelliğine sahiptir. Amerika’da bir çok eyalette istila edici bitki olarak değerlendirilmeye başlamıştır.
|