Çan çiçeği (Campanula), çan çiçeğigiller (Campanulaceae) familyasından bir, iki ya da çok yıllık bitkilerin ortak adı. Adlarını çiçeklerinin çan şeklinde olmasından alır. Latince'de Campanula küçük çan anlamına gelir. Çiçekleri için bahçelerde ve saksılarda süs bitkisi olarak yetiştirilir.
Cinsin dünya üzerinde 300 kadar tür ve çok sayıda alt türü bulunur. Yayılışı kuzey yarım kürenin ılıman bölgeleri ile en yüksek çeşitliliği olan Akdeniz ve Kafkasya'dır. Yüksek dağlık bölgelerdeki arktik ve alpin türler bodur formda 5 cm den küçükken, ılıman rejyonlarda ormanlık ve çayırlık alanlarda yetişen türler 2 m boya ulaşabilir. Çan çiçeği türleri bazı Lepidoptera üyeleri larvalarının besin kaynağını oluşturur.
1 Morfolojik özellikleri
2 Yetiştirme
3 Türler
4 Dış bağlantılar
Morfolojik özellikleri Çan çiçeği türlerinin kalınlaşmış köksap ya da kökleri vardır. Çanak yapraklar 5 parçalıdır. 5 loplu olan taç yapraklar çan, silindir, huni şekillerde olup çeşitlilik gösterir. Mavi, menekşe ya da leylak rengindedir. Yumurtalık 3 ya da 5, ender olarak 2 gözlüdür. Meyve çok sayıda tohum içeren kapsüldür.
Yetiştirme Çan çiçekleri genellikle yeşil çimenlerin orta ve köşelerinde yapılan bölümlerine dikilir. Güneşten hoşlandığı için gölgeli duvar kenarlarında gelişemez. Saksıda yetiştirilenler balkon ve pencereleri süslemek için kullanılır. En iyi killi ve kumlu, gübreli bahçe topraklarında yetişir.
Türler
Geniş yapraklı çan çiçeği (Campanula latifolia)
Sürünücü çan çiçeği (Campanula rapunculoides)
Sarı çan çiçeği (Campanula thyrsoides)
Sakallı çan çiçeği (Campanula barbata)
Beyaz çan çiçeği (Campanula alliariifolia)
Campanula cervicaria
Tüylü çiçekli çan çiçeği (Campanula chamissonis)
Campanula lusitanicaCampanula abietina
Campanula acutiloba Türkiye.
Campanula adsurgens
Campanula affinis
Campanula afra
Ağrı çan çiçeği (Campanula aghrica) Türkiye.
Campanula aizoides
Campanula aizoon
Campanula akgulii Türkiye.
Campanula akuschensis
Campanula alata
Campanula albanica
Campanula albertii
Campanula albovii
Campanula aldanensis
Beyaz çan çiçeği (Campanula alliariifolia) Türkiye.
Campanula alpestris
Campanula alphonsii
Campanula alpigena
Campanula alpina
Campanula alsinoides
Amerika çan çiçeği (Campanula americana)
Campanula amorgina
Campanula anchusiflora
Campanula andina
Campanula andrewsii
Campanula angustiflora
Campanula annae
Antalya çan çiçeği (Campanula antalyensis) Türkiye.
Bataklık çan çiçeği (Campanula aparinoides)
Campanula ardonensis
Erciyes çan çiçeği (Campanula argaea) Turkey.
Campanula argentea
Campanula argyrotricha
Campanula arvatica
Campanula aucheri Türkiye.
Campanula autraniana
Campanula axillaris Türkiye.
Campanula balansae Türkiye.
Sakallı çan çiçeği (Campanula barbata)
Dar yapraklı çan çiçeği (Campanula baumgartenii)
Campanula beauverdiana
Papatya yapraklı çan çiçeği (Campanula bellidifolia)
Campanula betonicifolia Türkiye.
Huş yapraklı çan çiçeği (Campanula betulifolia) Türkiye.
Campanula bipinnatifida
Campanula blumelii Türkiye.
Avrupa çan çiçeği (Campanula bononiensis) Türkiye.
Campanula bornmuelleri Türkiye.
Campanula buseri Türkiye.
Campanula caespitosa
Campanula calaminthifolia
Kaliforniya bataklık çan çiçeği (Campanula californica)
Karpatlar çan çiçeği (Campanula carpatica)
Campanula cashmeriana
Campanula celsii
Campanula cenisia
Tüylü çan çiçeği (Campanula cervicaria)
Tüylü çiçekli çan çiçeği (Campanula chamissonis)
Campanula choruhensis Türkiye.
Bodur çan çiçeği (Campanula cochleariifolia)
Campanula collina Türkiye.
Campanula colorata
Campanula conferta Türkiye.
Campanula coriacea Türkiye.
Campanula crenulata
Campanula crispa Türkiye.
Campanula cymbalaria Türkiye.
Campanula damboldtiana Türkiye.
Campanula davisii Türkiye.
Campanula delicatula Türkiye.
Campanula dichotoma
Campanula divaricata
Campanula drabifolia Türkiye.
Campanula ekimiana Türkiye.
Campanula elatines
Campanula elegans
Campanula ephesia
Yıllık çan çiçeği (Campanula erinus) Türkiye.
Campanula excisa
Campanula exigua
Campanula fastigiata Türkiye.
Campanula filicaulis
Campanula flaccidula Türkiye.
Florida çan çiçeği (Campanula floridana)
Campanula formanekiana
Gevrek çan çiçeği (Campanula fragilis)
Campanula fruticulosa Türkiye.
Campanula gansuensis
Adriyatik çan çiçeği (Campanula garganica)
Campanula gelida
Salkımlı çan çiçeği (Campanula glomerata) Türkiye.
Griffin çan çiçeği (Campanula griffinii)
Campanula hagielia Türkiye.
Hakkari çan çiçeği (Campanula hakkiarica) Türkiye.
Campanula haradjanii Türkiye.
Campanula hedgei Türkiye.
Campanula hemschinica
Hersek çan çiçeği (Campanula hercegovina)
Campanula heterophylla
Campanula imeretina
Campanula iconia Türkiye.
Campanula incurva
Campanula involucrata Türkiye.
Campanula isaurica Türkiye.
İtalya çan çiçeği (Campanula isophylla)
Campanula jacobaea
Campanula kachethica
Campanula kantschavelii
Campanula karakuschensis Türkiye.
Campanula kemulariae
Campanula khasiana
Kırıkkale çan çiçeği (Campanula kirikkaleensis) Türkiye.
Campanula kolenatiana
Campanula komarovii
Campanula kotschyana Türkiye.
Campanula koyuncui Türkiye.
Campanula laciniata
Sütlü çan çiçeği (Campanula lactiflora) Türkiye.
Yünlü çan çiçeği (Campanula lanata)
Dağ çan çiçeği (Campanula lasiocarpa) Geniş yapraklı çan çiçeği (Campanula latifolia) Türkiye.
Campanula latiloba Türkiye.
Campanula ledebouriana Türkiye.
Campanula leucosiphon Türkiye.
Campanula lingulataTürkiye.
Keten yapraklı çan çiçeği (Campanula linifolia)
Campanula longistyla
Güney çan çiçeği (Campanula lusitanica)
Campanula lycica Türkiye.
Campanula lyrata Türkiye.
Campanula macrochlamys Türkiye.
Campanula macrorhiza
Şamdan çan çiçeği (Campanula macrostyla) Türkiye.
Campanula makaschvilii
Campanula mardinensis Türkiye.
Campanula massalskyi Türkiye.
Campanula medium
Campanula michauxioides
Campanula mirabilis
Campanula moesiaca
Campanula mollis
Campanula morettiana
Munzur çan çiçeği (Campanula munzurensis) Türkiye.
Mersin yapraklı çan çiçeği (Campanula myrtifolia) Türkiye.
Campanula nisyria Türkiye.
Campanula oblongifolia
Campanula ochroleuca
Campanula oligosperma Türkiye.
Campanula olympica Türkiye.
Campanula orbelica
Campanula oreadum
Campanula orphanidea
Campanula parryi
Yayılıcı çan çiçeği (Campanula patula)
Campanula pelviformis
Campanula peregrina Türkiye.
Campanula persica Türkiye.
Büyük çan çiçeği (Campanula persicifolia) Türkiye.
Campanula peshmenii Türkiye.
Kaya çan çiçeği (Campanula petraea)
Campanula petrophila
Campanula phrygia Türkiye.
Campanula phyctidocalyx Türkiye.
Parlak yapraklı çan çiçeği (Campanula pilosa)
Campanula pinnatifida Türkiye.
Olimpik çan çiçeği (Campanula piperi)
Campanula podocarpa Türkiye.
Campanula pontica Türkiye.
Duvar çan çiçeği (Campanula portenschlagiana)
Sibirstan çan çiçeği (Campanula poscharskyana)
Campanula postii Türkiye.
Campanula prenanthoides
İspanya çan çiçeği (Campanula primulifolia)
Campanula propinqua Türkiye.
Campanula psilostachya Türkiye.
Campanula ptarmicifolia Türkiye.
Campanula pterocaula Türkiye.
Campanula pubicalyx Türkiye.
Campanula pulla
Campanula pulvinaris Türkiye.
Benekli çan çiçeği (Campanula punctata)
Ehrami çan çiçeği (Campanula pyramidalis)
Campanula quercetorum Türkiye.
Kafkas çan çiçeği (Campanula raddeana)
Rainer çan çiçeği (Campanula raineri)
Campanula ramosissima
Sürünücü çan çiçeği (Campanula rapunculoides) Türkiye.
Campanula rapunculus Türkiye.
Campanula raveyi Türkiye.
Campanula reiseri
Campanula retrorsa Türkiye.
Campanula reuteriana Türkiye.
Havza çan çiçeği (Campanula reverchonii)
Campanula rimarum Türkiye.
Rombik yapraklı çan çiçeği (Campanula rhomboidalis)
Robins çan çiçeği (Campanula robinsiae)
Yuvarlak yapraklı çançiçeği (Campanula rotundifolia) Türkiye.
Campanula rupestris
Campanula sarmatica
Campanula sartorii
Campanula saxatilis
Taşkıran çan çiçeği (Campanula saxifraga)
Campanula saxonorum Türkiye.
Pürüzlü çan çiçeği (Campanula scabrella)
Campanula sclerotricha Türkiye.
Campanula scoparia Türkiye.
Soluk çan çiçeği (Campanula scouleri)
Campanula seraglio Türkiye.
Campanula sharsmithiae
Campanula shetleri
Step çan çiçeği (Campanula sibirica) Türkiye.
Sivas çan çiçeği (Campanula sivasica) Türkiye.
Campanula sorgerae Türkiye.
Campanula sparsa Türkiye.
Campanula spicata
Campanula spruneriana
Campanula stellaris Türkiye.
Campanula stevenii Türkiye.
Campanula stricta Türkiye.
Campanula strigillosa Türkiye.
Campanula strigosa Türkiye.
Kore çan çiçeği (Campanula takesimana)
Campanula telephioides Türkiye.
Campanula teucrioides
Campanula telmessi Türkiye.
Campanula teucrioides Türkiye.
Campanula thessela
Sarı çan çiçeği (Campanula thrysoides)
Campanula tomentosa Türkiye.
Campanula tommasiniana
Isırgan yapraklı çan çiçeği (Campanula trachelium) Türkiye.
Campanula trachyphylla Türkiye.
Campanula trautvetteri
Campanula tridentata Türkiye.
Türk çan çiçeği (Campanula troegerae) Türkiye.
Arktik çan çiçeği (Campanula uniflora)
Campanula velutina
Campanula versicolor
Campanula vidalii
Campanula violae
Wilkins çan çiçeği (Campanula wilkinsiana)
Campanula yaltirikii Türkiye.
Campanula yildrimlii Türkiye.
Kıvırcık çan çiçeği (Campanula zoysii)
KAYNAK