[Emre Albayrak]

Geniş Spektrumlu Kirleticiler
Yaygın ve geniş alanda etkili olan kirleticilerin başlıcaları karbon monoksit, kükürt dioksit, azot oksitleri, sodyum klorür (tuz), floritler, etilen, amonyak, ozon, aldehit, arsenik, özellikle bakır, polisülfit ve insektisidal yağ ve emülsiyonları içeren pestisitler, bazı ağır metal tuzları ve çimento tozlarıdır. Sülfür dioksit gibi bileşiklerin varlığı alanda gelişen likenlerin tipleri ile anlaşılabilir.
Belirtiler kronik veya akut karakterde olabilirler. Kronik zararlarda dokular uzun süre düşük seviyede kirleticilere maruz kalmakta, fakat zarar görmesine rağmen ölmemektedir. Akut zararlarda ise dokular ölmektedir. Belirtilerin en yaygın görüleni yapraklardaki nekrotik ve beyaz renkli alanlardır. Genç ağaçlar yaşlılara, herdem yeşil olanlar yapraklarını dökenlere göre daha duyarlıdırlar. Zararın şiddeti ise kirletici kaynağa yakınlık ile orantılıdır. Mesafe ne kadar kısa ise zarar o kadar büyüktür. İlkbahar mevsiminde görülen zarar, bitki yaşamı için daha tehlikelidir.

Gerçek koruma ancak kirletici kaynağın kaldırılması ile mümkündür. Ancak çoğu kez bu mümkün olmadığı için zarar, dayanıklı bitkilerin alanda kullanılması veya rüzgar perdelerinin kurulması ile azaltılabilir.
Zarara dayanıklı bitkiler Malus, Aquilegia, Erica, Gladiolus, Carpinus, Laburnum, Lilium, Tilia, Platanus, Ligustrum, Prunus, Rosa, Acer, Thuja ve Tsuga’dır. Zarara duyarlı olanlar ise Aster, Berberis, Fagus, Begonia, Betula, Chrysenthemum, Senecio, Crocus, Dahlia, Dianthus, Abies, Freesia, Hyacinthus, Iris, Larix, Narcissus, bazı Quercus türleri, Passiflora, Petunia, Primula, Salvia, Picea’dır.