View Single Post
Eski 14-06-2008, 18:51   #3
Emre Albayrak
Ağaç Dostu
 
Emre Albayrak's Avatar
 
Giriş Tarihi: 28-11-2007
Şehir: istanbul
Mesajlar: 642
Yağış
Yağış şekillerinden yağmur,dolu ve kar bitkiler üzerinde önemli etkiye sahiptir.

Yağmur.
Düzensiz, ani ve aşırı yağmurlar, bitkilerin yatmasına ve yaprakların yırtılmasına, ayrıca sellerin oluşumuna neden olurlar. Toprağın dış yüzünün aşınması ve sürüklenmesi bahçenin biyolojik bütünlüğüne zarar verir. Yağmur her ne kadar geçici zararlar yaratırsa da asıl önemi hastalık etmenlerinin sporlarının yayılmasını sağlamasıdır. Kırağı ise bitkinin tüm yüzeyinin buz tabakası ile kaplanmasına neden olduğundan dikkat edilmesi gereken bir faktördür.

Dolu.
Dolu bitki dokularında yaralar açar; yaprak, çiçek ve meyveleri tahrip eder.
Açılan yaralar ayrıca patojenler için giriş kapısı olarak iş görür. Yumuşak dokulu bitkiler zarara duyarlıdırlar.
Doludan en fazla iğne yapraklı türler ve özellikle karaçam zarar görür.Sedir ise en az zarara uğrar. Ladin ve göknar, iğne yaprakların sık olması, huş ise sürgünlerinin esnek ve kabuklarının deri gibi olması nedeniyle dolu zararlarına oldukça dayanıklıdır. Soğan, lale gibi bitkilerde dolu etkisiyle kalıcı hasarlar meydana gelirken meyve ve genç sürgünlerde ise yaralanmalar görülür. Dolu zararının diğer nedenlerle oluşan zararlardan farkı sürgün veya diğer bitki kısımlarının tek yüzünün zarar görmüş olmasıdır.

Kar
Hava kitlelerinin soğuması sırasında içindeki su buharının yoğunlaşması donma derecesinin altında olursa kar meydana gelir. Kar, genç bitkileri donarak ölmekten ve dondan koruduğu gibi yavaş yavaş erimesiyle oluşan su, altta bulunan ve genellikle donmamış bir durumda olan toprağa geçmek için yeterli zamanı bulur. Fakat fazla yağdığında kar basıncı,kar kırması ve kar itmeleri gibi çeşitli zararlara neden olur.
Kar basıncı genç bitkilerin toprağa yatmasına, dalların aşağıya sarkmasına, gövdeye bitişmiş yerlerden kopmasına neden olur. Bitkilerin gövde ve dalları, üzerlerinde toplanan karın ağırlığı nedeniyle herhangi bir yerlerinden kırılacak olursa kar kırılması meydana gelir. Kar basıncının özel bir durumu olan kar itmeleri, karın bahçe kenarlarında eğimli çatı şeklinde toplanmasıyla oluşur. Buralarda yığılmış olan kar kitlesi yavaş yavaş kayarak itmek suretiyle ağaçların dikey durumdan ayrılmasına neden olur.
Herdem yeşil iğne yapraklı ağaçlar, kışın yapraklarını döken türlere oranla kardan daha fazla zarar görürler. İğne yapraklı türlerden Sahil çamı ve Fıstık çamı diğer çam türlerine oranla kardan daha fazla etkilenirler. Kızılağaç, ıhlamur ağaçlarının odunları fazla gevrek olduklarından bazen kardan fazlaca zarar görebilirler. Dişbudak, meşe ve akçaağaç genel olarak dayanıklılık bakımından kara karşı daha iyi durumdadırlar.

Kar zararlarına karşı bitkiler üzerinde toplanan karları silkmek, eğrilen fidanları doğrultmak, bunlara destek koymak gibi mekaniksel önlemler alınabilir.

Rüzgar
Saniyedeki hızı 15 m’ye kadar olan hava akımlarına rüzgar, 15-28 m arasında olanlara fırtına denir. Rüzgar, sürekli olarak aynı yönden estiği ve hızı da fazla olduğu zaman zararını hissettirir. Rüzgar hastalık etmenlerinin sporlarını ve yabancıot tohumlarını uzak mesafelere taşıyarak zararlı olur. Fakat rüzgar diğer iklim etkenleri gibi bitkilerin yetişmesinde önemli yararlar da sağlar.
Sığ topraklarda yetiştirilen büyük tepe tacına sahip boylu bitkiler veya şiddetli rüzgara açık alanlarda yetiştirilen saçak kök sistemine sahip bitkiler rüzgar devirmesi zararına maruz kalabilirler. Toprak yaş ise veya rüzgar sürekli ve kuvvetli yağmurdan sonra meydana gelirse, yine fazla devirme zararı görülür. Rüzgar devrilmeleri genellikle, köklerin dayanma kuvveti gövdelerinden az olduğunda meydana gelir. İzole türler, gruplar halinde yetişenlere göre daha çok duyarlıdırlar.
Rüzgar bitkiler üzerine olan mekaniksel etkilerle direkt olarak zarara yol açtığı gibi kirleticilerin taşınması, sıcaklık ve nem üzerine olan olumsuz etkileri gibi dolaylı yollarla da zararlı olmaktadır. Özellikle yüksek rakımlarda yetişen boylu bitkilerde zarar oldukça belirgindir. Hakim rüzgarların estiği yön ağacın enine kesitindeki yıllık odun halkalarına bakmak suretiyle tespit edilebilir. Rüzgarın geldiği yön yapraklı ağaçların yıllık odun halkalarında geniş, iğne yapraklılarda ise dardır. Rüzgar bitkiler üzerinde devirme, kırma, bükme ve kurutma şeklinde zarar oluşturur.
Rüzgar sırasında köklerin dayanıklılığı gövdeninkinden fazla olursa kırma meydana gelir. Kuvvetli rüzgarlar ağaçların gövde, dal ve sürgünlerini kırarak zarar yaparlar. Islak kar kırılmanın şiddetini arttırır. Kırılan yerlerin yüzeyleri patojenlere karşı derhal fungisitlerle ilaçlanmalı veya macunla kapatılmalıdır.

Kurutucu rüzgarlar bitkilerin tomurcuk ve sürgünlerinde terlemeyi arttırarak zarar yapar. Deniz kenarlarında ise rüzgarın taşıdığı tuz buradaki bitkiler için büyük bir problem oluşturur.
Böyle alanlarda tuz zararına karşı dayanıklı olan Cupressus macrocarpa, Escallonia, Hydrangea, Olearia, Pinus nigra, P.radiata, Quercus ilex, Tamarix, Veronica türleri kullanılabilir.

Emre Albayrak Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla Başa Dön