[Faruk Tuzcuoglu]

BAMBU nun Biyolojisi

Bambu gövdeleri (sap) uzunlukları birkaç santimetre den, 40 metre ye, çapları ise 1mm den 30 santimetre ye kadar türüne bağlı olarak değişebilir.

Gövde düzgün sıralı düğümlerle birbirine eklenmiş ve bu boğumların her birinde bir tomurcuk bulunmaktadır. Bu tomurcuklar genellikle gelişmezler, özellikle de büyük bambulların alt taraflarında. Gelişen tomurcuklar, kısa aralarla hızla kollara ayrılırlar. Kollar alt kollara ayrılır ve yapraklar onların üzerinde yeşerirler. Bu nedenle çoğu diğer buğdaygillerin (ot) aksine çok yoğun branşlı, büyük bir tür dur ve tek bir gövde binlerce branşı taşımaktadır.

Bambu, sonuçta her ne kadar bir “ot” ise de odunsudur, daha çok ağaca benzer ve bazen de “ağaç” olarak adlandırılırlar. Örneğin : Bambu ağacı deyimi.

Bambuların ağaçtan çok farklı olması, tomurcuklarında vascular cambium tabakası ve meristem hücrelerinden yoksun oluşlarındandır. Vascular cambium, gövdeyi her sene kabuğa doğru genişletip, çapının büyümesin sağlayan tabakadır. Meristem ler ise, ağacın daha yükseğe büyümesini sağlar.

Hazır gelişmiş bir yumrudan, bir çubuk bambu, bir büyüme sezonunda tam çap ve yüksekliğine, fakat tam olgunluğa branşlarını çoğaltarak, birkaç senede ulaşır.
Bu arada gövde, ne boyuna ne de enine büyür. Sadece et kalınlığı kazanır.

Bambunun bazı türleri nadiren çiçek açar, bu türüne göre 3 ila 120 senede bir defadır. Bunlardan bazıları “Monocarpic”tir, yani çiçeklenip ardından tohumlarını verdikten sonra ölürler. Bundan öte, bu türün geniş bir coğrafyadaki tüm bireyleri birden çiçek açarlar ve daha sonra hep birlikte ölürler.

Bambular tohumlar yolu ile ekilirlerse de yumrular yolu ile çoğalırlar. Yeni ekilen bir bambu bitkisi tohumunun, o türün tüm özelliklerini taşıyan güçlü bir bitkiye dönüşebilme kapasitesine ulaşabilmesi için birkaç seneye ihtiyacı vardır.

Bu doğada 12 – 13 senedir ve kultivasyon yolu ile yetiştiricilikte 5 - 6 senedir.
Bu süreler bambunun türüne göre değişir.

Bunun için de, bambu ilk önce yumrusunu geliştirir. Ancak gelişmiş bir yumrudan o türün tüm özelliklerini taşıyan güçlü bir bitki oluşabilir. Yetişkin bambu yumrusundan oluşan sürgünler genelde bir sezon içinde tam boya ulaşırlar. Bu bambuyu en hızlı büyüyen ağaçsı tür yapar.