[omereser]

Afyonkarahisar'ın Kaybedilmiş Bir Zenginliği–1:
YABAN KOYUNU
Yabani hayvanlarımız, kaçak avcılık ve yaşam alanlarının daraltılması nedeniyle hızla yok olmaktadır. Bunlardan biri de artık Afyonkarahisar’da soyu tükenmiş olan yaban koyunudur.
Yaban koyunlarının, boyları 175 cm, ağırlıkları 70 kg kadar olabilir. Dişiler daha küçüktür. Erkeklerde geriye doğru kıvrık, oldukça büyük boynuzlar ve göğüslerinde yele bulunur. 1000–1700 metreler arasında, engebeli, sarp kayalıklarda, derin vadilerde yaşarlar. Yurdumuzda biri İç Anadolu’da, diğeri Doğu Anadolu’da yaşayan iki alttürü vardır. Doğudakiler, dişilerinde bulunan kısa, küt boynuzlarla diğer ırktan ayırt edilirler.
Orta Anadolu’daki ırka “Anadolu yaban koyunu” denilir. Bu ırk eskiden geniş bir alanda yaşamaktaydı. 1957 yılına kadar Nallıhan ve Sarıyar Barajı Vadisi, Mihalıççık’tan Sivrihisar’ın güneydoğusuna kadar olan yerlerde yaşamıştır. Yine 1945 yılına kadar Afyonkarahisar-Konya arasında uzanan Emirdağları’nda yaşadığı bilinmektedir. Bu hayvanın İscehisar civarında da yaşadığı ilçemiz yerlilerince (emekli öğretmen Ekrem BARLAK) söyleniyor. Daha doğuda, Karaman ve Bolkar Dağları’nda 1963 yılına kadar görülmüşlerdir. Anadolu yaban koyunu, bugün sadece Konya’nın doğusundaki Bozdağ’da koruma altına alınıştır. 1966 yılında 40 kadar yabani koyun korumaya alınmış ve günümüzde sayıları 500’e ulaşmıştır.
Doğu Anadolu’daki yaban koyunları ise Aras Vadisi’nden, Hakkâri’ye kadar geniş bir alanda yaşamışlarsa da günümüzde daha çok Van civarında görülürler. Bu ırktan koyunlar, Türkiye ile İran arasında düzenli olarak göç ederler. Kışı İran’da geçirir, mart ayında belirli vadilerden yurdumuza girerler. Dişiler mayısta, derin vadilerde yavrular. Kasım sonunda sürüler halinde ülkemizi terk ederler.
Artık Emirdağları’nda yaban koyunlarının izi kesilmiş, erkeklerinin güçlü tos vurmaları, kuzularının melemeleri duyulmaz olmuştur.
Kaynak: Ali DEMİRSOY “Yaşamın Temel Kuralları cilt:3 kısım:2 Omurgalılar.”