Tohumlardan lithops yetiştirmek
Bitkilerinizin Tozlaşması
Lithoplar kendi kendisini temizleyen bitkilerdir, o nedenle, tozlaşma için iki bitkiye ihtiyaç vardır. Bu bitkiler, farklı bitkiler olmalıdır, aynı bitkinin iki farklı başı olmamalıdır. Çiçekleri yaklaşık bir hafta dayanır ve çıktıktan yaklaşık dört gün sonra en verimli dönemini yaşarlar. Çiçek açma döneminde çiçeklerin ıslatılmaması da gerekmektedir çünkü bu dönemde sulama polenleri yok edecektir. Bu bitkileri tozlaştırmak için, tercihen samur tüyü gibi doğal liflerden yapılmış küçük bir fırça gerekmektedir. Çiçeklerden birinin erkek organındaki polenleri alıp diğer çiçeğin dişicik başına taşıyın. Birden fazla türü tozlaştıracaksanız ve çapraz tozlaşma yapmak istemiyorsanız, yeni türe geçmeden önce fırçayı dezenfekte etmeniz yerinde olacaktır. Bu işlemi, fırçayı tıbbi işlemlerde kullanılan alkole batırarak gerçekleştirebilirsiniz.
Tohumların Hasat Edilmesi
Lithoplarınızı tozlaştırmayı başardıysanız, tohum zarflarının birkaç gün içerisinde gelişmeye başladığını göreceksiniz. Tohum zarfları, kuruyana ve yeşil rengini kaybedene kadar bitkinin üzerinde kalmalıdır. Bu, birkaç ay sürer ve doğal yaşam alanlarında yağmurlu döneme denk gelen, eski gövdelerden yeni gövdelerin oluşması olayının hemen ardından hazır hale gelirler. Bu aşamada zarfların ıslanmamasına dikkat etmelisiniz çünkü ıslanmaları halinde, tohum zarfları açılacak ve tohumların kaybolması tehlikesi ortaya çıkacaktır. Zarfı çıkarırken, tırnak makası kullanarak tohum zarfı ile bitki arasına girin ve kurumuş sapçığı kesin. Bu çok dikkat isteyen bir iştir ve bitkiye zarar vermemek için çok dikkat etmeniz gerekir. Tohumları zarflarından çıkarmak için, parmaklarınız ile hafifçe ezebilir **** kahve filtresi kağıdının içerisine koyarak zarfın ıslanmasını sağlayacak şekilde suyun içine batırabilirsiniz. Kısa bir süre sonra zarf açılacak ve sizin tohumları kepçe ile dışarı çıkarmanızı sağlayacaktır. Tüm tohumlar alındıktan sonra, filtre kağıdını sudan çıkarın ve kurumaya bırakın. Kağıt kuruduktan sonra, tohumları, kağıdın yüzeyinden kazıyabilirsiniz.
Tohumların Ekilmesi
Tohumdan Lithops yetiştirmek oldukça tatmin edicidir ve bir koleksiyon oluşturmak için iyi bir yöntemdir. Lithopsları ekmenin en iyi zamanı içinde bulunduğunuz iklime ve bu bitkileri yetiştirdiğiniz şartlara göre değişiklik gösterebilir. En önemli etken ise yeterince ısı almaları gerektiğidir. Eğer hava çok soğuk ise filiz vermezler ve eğer hava çok sıcak ise yeni filizler aşırı derecede ısınabilir. Bazı yetiştiriciler tohumlarını baharda ekmeyi tercih ederken diğerleri sıcaklığın azaldığı yaz aylarının sonlarına doğru ekmeyi tercih etmektedir. Bu bitkiler ayrıca ışığın altında da ekilebilir ancak iyi havalandırılan bir ortamda ekilmelidirler. Her yönden 10 cm boyutlara sahip plastik saksılar her bir türden demetler halinde ekmek için uygundur ve 20 ila 80 fide alabilirler. Her bir türü kendi saksısına ekmeniz tavsiye edilir. Lithopsların en ideal ekim alanı mineral bazlı ortamdır ve çok az miktarda organik madde içermelidir. Yetişkin bitkiler için tavsiye edilen karışım kullanılabilir ancak 2 mm delikli tel örgüden geçirilmelidir. Karışımınızı birkaç dakika fırında tutarak sterilize etmeniz gerekmektedir ve tohumları ekmeden önce bir süre soğumasına izin vermelisiniz. Toprak zemine hafifçe vurularak sıkıştırılmalıdır. Toprağı sıkıştırmak için saksıyla aynı boyutlara sahip tahta bir blok yardımıyla da bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz. Bundan sonra en üste 3 mm kalınlığında bir kum tabakasını yerleştirebilirsiniz. Ancak bu tabakanın çok derinde olmaması gerekmektedir; sadece yüzeyi kaplayacak kadar olmalıdır. Bu işlem tohumları sabitlemekte ve toprağın üstünde yosun oluşma riskini azaltmaktadır. Tohumlar oldukça küçüktür dolayısıyla yapmak istediğim şey yarısından katlanmış olan küçük bir kağıt parçasına tohumları yerleştirmek ve onları etrafa dağıtmak. Eğer bir seferde çok sayıda tohum ekiyorsanız çok az tuzla birlikte bir tuzluğun içine koyabilir ve toprağa saçabilirsiniz. Tohumlar ekildikten sonra en üste çok az ince tuz dökebilirsiniz ancak yine sadece üst yüzeyi kaplayacak kadar olması gerekmektedir. Eğer tohumlar yüzeyin çok altına ekilirse çürüyebilirler. Her bir saksı sahip olduğunuz bütün bilgilerle etiketlendirilmelidir. Bilgilerin kaybolmaması için hem etiketlerin üzerine hem de saksının yan tarafına elimdeki bilgileri yazıyorum. Saksı artık içinde çok az mantar ilacı olan sığ bir su kabının içine yerleştirilebilir. Su toprak tarafından emilecektir ve yüzeye ulaştığında saksıyı kaldırabilirsiniz.
Saksılar iyi güneş alan bir yere yerleştirilmelidir ancak hafiften gölgede kalan bir yer olmalıdır. Yaklaşık %40’ık bir gölge faktörüne sahip bir gölge ağı işe yarayacaktır. Havalandırma da çok önemlidir ve yardımcı olması açısından bir vantilatör kullanılabilir. Hareket eden hava mantar enfeksiyonları riskini azaltmakta ve fideleri serin tutmaktadır. İlk günlerde nemin çok hızlı bir şekilde kaçmasını önlemek için saksılar temiz plastik ya da cam tabaka ile kaplanabilir. Ayrıca havanın durağan hale gelmemesi için cam hafifçe yükseltilebilir. Yaklaşık bir hafta içinde fidelerin çıkması gerekmektedir. Fideler çıktıktan sonra plastik ya da cam muhafazayı kaldırabilirsiniz. İlk üç ya da dört hafta boyunca toprağı oldukça ıslak tutmalısınız ancak sırılsıklam yapmamalısınız. Toprağı nemli tutmak için sabah ve öğleden sonra günde en az iki defa su spreyi ile su sıkılmalıdır. Aşırı su sıkma tohumlara ve fidelere zarar verebilir ve iyi bir fikir değildir. Üç ya da dört hafta sonra fidelerinizin epeyce iyi gelişmiş olması gerekmektedir ve sağlıklı fideler hafif bir kırmızı renge sahip olacaktır; çok yeşil ya da uzun olmamaları gerekmektedir. Artık sulama sıklıklarını azaltabilirsiniz. Üç ya da dört ay sonra kotiledonlar (çenekler) oldukça dolgun olmalı ve ilk yaprak yenilemesine başlamalıdırlar. Çıkan yeni gövdeler yetişkin gövdelerin özelliklerini almaya başlayacaktır. Gelişimlerinin başlarında sularına ekleyerek sulandırılmış gübre verebilirsiniz. Fideler mümkün olduğunca uzun bir süre saksılarında bırakılmalıdır. Ben, gerçekten çok kalabalıklaşmadıkları sürece iki sene boyunca saksılarında bırakıyorum. Bu bir yandan da doğal seleksiyondur. Küçük ve zayıf olanlar ölür, güçlü ve sağlıklı olanlar ise yaşar. İlk gelişim süreçlerini bitirdikten sonra çok fazla su ve gübre vermeye çalışmayın çünkü aşırı derecede uyarıldıklarında hastalıklara yakalanma riskleri artmaktadır. Genç bitkiler saksı değiştirmek için hazır olduklarında saksılarının içindekileri nazikçe dışarı alıp bitkileri ayırabilirsiniz. Artık yetişkin Lithopslarla aynı muameleye tabi tutulabilirler.
Kaynak