View Single Post
Eski 05-06-2006, 22:13   #1
backyard
Ağaç Dostu
 
Giriş Tarihi: 25-07-2004
Şehir: Adana
Mesajlar: 3,563
Bonsai'de Budama ve Yaprak Küçültme

Budama ve Elle Uç Alma

Giriş
Yaprak döken bitkilerin budanması ve elle uç alınması bonsainin önemli bir unsurudur. Bu sayede, güzel görünümlü bir ağacın yaratılması için gerekli olan kusursuz yaprak yapısını ve hoşa giden ana hatları oluşturur, bakımını yaparız. Çoğu insan bunun nasıl yapılacağını, uyguladıkları yöntemin ardında yatan büyüme prensiplerini anlamaksızın, ezbere öğrenirler.

Budama - Elle Uç Alma Karşılaştırma

Gelin önce elle uç almanın aksi olarak budamanın işlevini tartışalım. Budama (dallardan bahsediyoruz) dalları şekillendirmede, dalların yönünü değiştirmede ve gittikçe incelen dal yapısı oluşturmada kullanılır. Bunların hepsi, uzamasını istediğiniz yöne doğru giden bir sürgüne geri budamayla yapılır. Bu genellikle, kesilecek bir çok boğumu olan bir filize ya da odunsu büyük bir dala uygulanır. Özenli olduğu sürece, budamayı çukur kesicilerle, parmaklarınızla, budama makası ile ya da elektrikli testere ile mi yaptığınız önemli değildir.

Elle uç alma yöntemini uygulayarak, bazı özel türler üzerindeki çok ince dallarda yukarıda bahsettiğimiz sonuçlar alınabilse de, asıl bahsettiğimiz dallanma ve ince dalların oluşmasıdır. Tüm dalların kabaca elle alınması bittikten sonra, geriye kalan tek şey dallanma için özenli bir çalışmadır. Bu, büyüyen dalın ucunun alınmasıyla, genellikle üç boğumlu bir filizin iki boğumu kesilerek (boğum, sürgünün ya da yaprakların büyümeye başladığı yerdir), gerçekleştirilir. Bu iki işe yarar: 1) dalları kısaltır. 2) tepe hakimiyetini engelleyerek gerisindeki filizleri serbest bırakır. Filizlerin açılması, son (uç) sürgünün ürettiği oksin hormonunun açığa çıkmasıyla engellenir. Artık diğer filizler ve uçla alınanın gerisindeki filiz açmaya hazırdır.

Bunun sonucu olarak, uçtaki sürgünün alınmasıyla veya ikili ya da üçlü filizin kaldırılmasıyla, bu kökten gelişen diğer bir çok filizin açması daha kolay hale gelir. Yeni uç filizin hormon salgılamaya başlamasından ve gelişimi durdurmasından önce, genellikle bir ya da iki filiz açmaya başlar. Böylece, bir zamanlar sahip olduğunuz çok boğumlu yumuşak ve düz sürgününüz yerine artık, daha kısa boğumlu ve çatallı bir dal biçimlendirerek ve dallanmayı başararak açan iki sürgününüz olacaktır.

Kısa Boğumlar Oluşturma
Yukarda çoğaltmaktan bahsettim. Çünkü çoğu insanın gözlemlemek için uğraşmadığı, gelişen filizin (budamayla yapılan) ilk iki ya da üç boğumunun, diğer gelişen filizlerin boğumlarından kısa olmasıdır. Bir ya da iki filize geri uç alarak, kısa boğumları bırakır ve uzun boğumlu güçlü sürgünleri atarız. Bu, dalların dış kısmına ulaştığımızda oldukça önem taşır. Çünkü dalların, gövdenin bizzat üstündekiler gibi, birbirine daha yakın yaprakları ve boğumları olmalıdır.

Boğum uzunluğu, mevsim ve gelişme oranından da etkilenir. Saksısı yeni değişmiş bitkilerde, daha uzun boğumlar biçimlenir. Baharda yoğun olarak gübrelenmiş ya da kışın budanmış bitkiler de, uzun boğumlara sahip olur. Yaz başında (ancak baharda değil) gübrelenen ya da budanan bitkiler ise daha kısa boğumlar geliştirir.

Sıralı ya da Ters

Buna ek olarak, türler hakkındaki bazı bilgiler önemlidir. Çünkü, tüm odunsu türlerin hepsi (genelde olmasına rağmen) budamaya karşı aynı yanıtı vermezler. Ayrıca odunsu bitkileri birbirinden ayıran büyük bir fark vardır; yaprakları sıralı olanlar (sürgünler), yaprakları ters olanlar. Sıralı olanlarda son sürgün kendisinden önce gelen sürgünden daha önce açılacağı için, bu türler üzerinde çalışılması genelde daha kolaydır. Bu, son sürgünden güçlü bir ana dal uzantısı ve son sürgünün yanındaki sürgünden daha zayıf ve daha küçük bir çatal biçimli dal (ikincil) yaratır.

Ters yapraklı türlerde, iki filiz doğrudan birbirinin karşısındadır ve çoğunlukla aynı zamanda, aynı güçle gelişir. Eğer düzeltilmezse bu, güçlü bir daldan ziyade pervane görüntüsü verir, zayıf yan dalcıklar bonsai için daha çok tercih edilir. Eğer bir filiz gelişirken çimdiklenirse, bitki sıralı yapraklı türler gibi davranabilir. Aynı sonuç, normalde doğada helezon olarak şekillenen tüm dalların, çatal olarak biçimlenmesi için büyük özen gösterilen Karaçam’lar üzerindeki çalışmalarda elde edilir. Doğada ancak yıllarca oluşan aşınmalar ve yıpranmalar sonucu çatal dallara sahip olabilirler.

Dalları Oluşturma
Dallandırma uygulamadan önce bir dal oluşturmanız gerekir. Dalın ilk bölümünde kaç boğum olduğu hiç önemli değildir, önemli olan sizin bir kıvrım biçimlendirmek için kestiğiniz yerden, dalın yeni bir sürgün mü vereceği yoksa ikincil (yan) bir dal ve yeni bir ana uzantı mı oluşturacağıdır.

Genel olarak, bir dalın ucunu keserseniz ya da budarsanız, dalın yanında yeni bir sürgün çıkacağı ve farklı bir yönde yeni uzantı başlayacağı için, dalın yönünü değiştirirsiniz. Aynı şey, gövdeyi budamak için de geçerlidir. Eğer düz bir dal istiyorsanız, onu budamamanız gerekir. Dalın sonundan elle uç alma da aynı işlevi görür. Bir uçtaki filizi ve yapraklarını alın ve diğer yaprakları ve filizleri bırakın. Bir sonraki yaprağın altındaki sürgün, ilk açılacak ve yeni bir yönde yeni filizlenecek ilk sürgündür. Dalın geri kalan kısmı, yaprak verebilir ya da vermeyebilir. Elle ucu alınmış bir dal, sürgünlü, olasılıkla yapraklı ancak yan dalcıkları olmayan, düz bir gelişim, ya da dalcık biçimi oluşturur. Her dalın, dalcığın veya filizin sadece tek bir uç sürgünü olur. Bu, filizin en sonundadır.

Türleri de Göz önünde Bulundurun
Bilmeniz gereken diğer bir nokta, hangi türün nasıl büyüdüğüdür. Örneğin, Çin karaağacı budamaya karşılık nasıl büyür? Bu türler, kabuğun altına gömülü yoğun, çekimser sürgünlere sahip olduğu kadar, yaprak sapı ile dal arasındaki köşede bulunan tek bir sürgüne de sahiptir. Eğer bu türleri budarsanız, her yerde bir sürü dal oluşur. Bu nedenle Çin karaağacı bonsai için biçilmiş kaftandır. Bu türlerde, gövde biçimlenene dek dallarla ilgili kaygılanmayın. Çünkü, dallanmasını istediğiniz her hangi bir bölgede gövdeyi sertçe budayarak, bu dallanmayı oluşturabilirsiniz.

Bu türlerde sertçe budama, küçük tüylü bir dal topu oluşturur. Bu dallar çok yumuşak, sulu, etlidir ve sayıca da çoktur. Eğer bunları da budarsanız, bitki zayıflar ve budandıkları yerden kururlar. Bırakın 20 -25 cm oluncaya dek büyüsünler, böylece daha da güçlenip yaşama şansı yakalayabilirler. Daha sonra istemedikleriniz budayıp, geri kalanı ile ne yapacağınızı düşünürsünüz. Eğer birinin belli bir yerden çatallanmasını isterseniz, oradan budayın. Önemli olan, bir ağacı şekillendirmeye başlamadan önce, kafanızda sahip olmak istediğiniz ağacın bir taslağını oluşturmalısınız.

Yelpazenin diğer ucunda, oldukça baskın filizlere sahip kayın gibi ağaçlar bulunmaktadır. Kayın yıl boyunca sadece bir dizi filiz ve yaprak şekillendirir. Ancak genel bir sert budama, baskın filizlerin körelmesine, çekimser filizlerin oluşumuna sebep olur. Sürgünlerin olmasını istediğiniz yerde körelen filizlere güvenemeyeceğiniz için, elle uç alarak dal şeklini ve dallanmayı sağlamalısınız.

Alıntı: Brent Walston

Çeviri:ibuprofen


Bonsai’de budamanın rolü nedir? Bonsaimi ne zaman ve ne kadar budamalıyım?

Budama, bonsainin biçimini korumak (ya da doğru biçimi elde etmek için büyümesini şekillendirmek) ve sürgünlerin gelişimini teşvik etmek için gereklidir. Bazı bitkiler, ne kadar hassas olursa olsunlar budamaya doğal olarak iyi yanıt verirken, diğer bitkiler için toparlanmak, özellikle de budama yılın yanlış mevsiminde uygulanmışsa, oldukça zordur. Doğru budama için, bonsainizin türünü bulmanız ve eski ve yeni sürgünler için hangi budama zamanının uygun olduğunu araştırmanız gerekmektedir. Genel olarak tek yıllık sürgünler, bonsainin şeklinin korunması için, büyüme mevsiminde budanırken, çok yıllık sürgünlerin (odunlaşmış gövdelerin) budaması sonbaharın ortalarında yapılır.

Özellikle ardıç ve sedir gibi herdem yeşil kozalaklı ağaçların bonsailerinde, bonsai budamanın ana şekillerinden biri “elle uç alma” dır. Bu, gür yapraklanmayı arttırmak ve daha ağaca benzer bonsai görünümü elde etmek için, bonsainin genel biçimine uymayan yeni sürgünlerin ya da tepe noktasından çıkarak bonsainin görünümünü bozan sürgünlerin parmakla alınmasıdır. Bunu yapmak için, yeni büyümeye başlayan kısmı parmaklarınızın arasına alın ve dalı diğer elinizle tutarken, işaret parmağınızla bükerek çıkartın. Bu yöntem, filizleri makasla budamaktan daha iyidir. Çünkü, makasla budama, geride doğal olmayan bir görüntü ve yapraklarda çirkin bir kahverengileşme bırakır. Akçaağaç, çin karaağacı ve muşmula gibi yaprak döken ağaçlar için, makasla budama en iyisidir. Dışa doğru taşan ya obur dalları budarken, sürgünleri bir sonraki yaprak çiftinin hemen üzerinden budayın, ama yaprakları kesmeyin.

Bonsaide yaprak budama (yaprak döktürme olarak da bilinir), ficus ya da akçaağaç gibi bir çok yaprak döken ağaçlarda ve tropikal bitkilerde, yaprak boyunu küçültmek, kötü görünen yaprakları temizlemek ve iki dönemlik büyümeyi bir döneme sığdırarak büyümeyi hızlandırmak için kullanılır. Akçaağaç gibi ağaçlar için bu, sonbaharın daha canlı geçeceği anlamını taşır. Bu budama işlemi, yazın ortalarında, ağaç yapraklarının %60-90’ının kesilmesi, üstte sadece ağacın enerjisini koruyacak kadar yaprak bırakılmasıyla gerçekleştirilir. Yaprakları iyi bir makasla, hemen yaprağın arkasından keserek çıkartın. Sonraki birkaç hafta, bitkinizi iyi koşullarda tutun ve yeterli su almasını sağlayın.

Bu tür budamaların sadece belirli türdeki bitkiler için yapılabileceğini unutmayın.

-------------------------------------------------------------------------------

1. Dal budama
2.Yeni dal oluşturmak için budama yapılacak yerler
3- 1. Yaprak küçültme 2. Yaprak azaltma (Yapraksızlaştırmak)

dalbudama1.jpg

-------------------------------------------------------------------------------

Biçim kazandırmak için yapılan budama

backweb.jpg

-------------------------------------------------------------------------------

Biçim korumak için yapılan budama

backyweb1.jpg

-------------------------------------------------------------------------------
Uç alma

Acer%20pinching%20out%202.jpg

uç-alma1.jpg


Makale: http://www.bonsaisite.com/mprune.html
Resimler : http://www.bonsaiprimer.com/pruning/...eveloping.html
http://www.canadiancountrywoman.com/...runebonsai.php
www.bonsai4me.com


Düzenleyen bonsaisever : 05-01-2008 saat 19:03
backyard Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla Başa Dön