Orkide yıllardır olmadığı kadar ucuz
Orkide, yıllardır olmadığı kadar ucuz artık. Fiyatlar 4-5 sene önce 100-150 milyon TL civarındayken bugün İstanbul’da büyük bir bahçe süpermarketinde saksıda orkide 20 YTL, Antalya’da ise 15 YTL’ye, hatta 10 YTL’ye bile alınabiliyor. Çünkü klonlama yöntemi sayesinde üretimi arttı.
Tropikal bir bitki olan orkide; Filipinler, Çin, Endonezya ve Singapur’un yanı sıra Hollanda, İtalya ve Polonya’da da üretiliyor. Türkiye’de üretiminin kısıtlı olmasının ana nedeni ise enerjinin çok pahalı olması.
Güzelliği, zarifliği ve zor yetişen bir bitki olmasıyla, değerli çiçeklerden olan orkide, eskiden bu değerini fiyatı ile de gösterirdi. Dünyada üretim arttıkça fiyat düşüşü Türkiye’ye de yansıdı. Türkiye’ye ithal olarak gelen orkideler tüm çiçek pazarına dağıldı. Yerli üretim ise sınırlı sayıda. Bunun nedeni üretiminin fazlaca enerji gerektirmesi ve Türkiye’de de enerjinin çok pahalı olması. Saksıda orkide İstanbul’da büyük marketlerden 20 milyona bile alınabiliyor. Çiçekçilerde ise çeşit ve kalite seçenekleriyle 30 milyondan 150-200 milyona kadar değişen fiyatlarda satılıyor. Şu anda Türkiye’de en çok Phalaenopsis türü orkide talep görüyor. Cibidium, Cattleya, Orcidium satılan diğer türlerden...
İstanbul’un önde gelen çiçekçilerinden Gelincik Çiçekçilik’in sahibi Cem Eraslan, Türkiye’de orkide fiyatlarının ithalat artışıyla giderek düştüğünü söylüyor. 32 senedir çiçekçilik yapan Eraslan’a göre fiyatlar düşse de yine yurtdışından pahalı:
"Orkide uzun sürede gelişen bir bitki. Normal gün ışığında 1 yılda, geceleri de gün ışığı lambaları ve ısı kullanırsanız 3 ayda yetişiyor. Bundan 10-15 sene önce Türkiye’de orkide yetiştiren Dr. Herman isimli tek bir kişi vardı. İstanbul Kartal’daki serasından orkide almak için 1 ay önceden sipariş verirdik. 1984’ten sonra ithalatın artmasıyla fiyatlar düşmeye başladı ama asıl ucuzlama son 4 senedir oldu. Biz bugün, çift dallı Phalaenopsis orkidesini 80-90 YTL’ye satıyoruz ama eskiden fiyat bunun iki katıydı. Fiyatlar Amerika’da 15-20 dolar, Fransa’da 17-20 Euro. Türkiye’de daha pahalı olmasının bir nedeni gümrük ve kargo masraflarıyla maliyetin üstüne yüzde 60 kadar daha artması. "
DOKU KÜLTÜRÜ ÜRETİMİ PATLATTI
Peki yurtdışında fiyatları düşüren ne? Lefke Avrupa Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim Baktır "doku kültürü" denilen bitki klonlama yöntemiyle yurtdışında bir üretim patlaması olduğunu söylüyor:
"Orkide üretilmesi için biraz teknik bilgiye ihtiyaç duyulan bir bitki. Ama bu Türkiye’de çok rahat yapılır. Sorun üretim maliyetlerinin yüksek olması, bu da başta enerjinin pahalılığından kaynaklanıyor. Birçok bitkide ve meyvede örneğin, kivi, kiraz, elma ve muzda kullanılan klonlama yöntemi, bitkileri virüs hastalıklarından koruyarak daha sağlıklı bir ömür yaşamalarını sağlıyor. Artık çiçekçilik ve meyvecilikte yapay ortamlar yaratılıp, mevsimlerle oynanabildiği için orkide de uygun ortamda yılboyu açabilen bir çiçek. "
Prof. Dr. Baktır orkide satın alanlara şu tavsiyelerde bulunuyor: "Orkide’nin kesme çiçek olarak da ömrü oldukça uzundur, vazoda 15-20 gün yaşayabiliyor. Yaprakları etli olduğu için tıpkı devenin hörgücü gibi içinde su tutar. Doğrudan güneş görmeyen ama aydınlık bir ortamda tutulduğunda daha uzun ömürlüdür. Çünkü orkide, aslında doğada orman altı bitkisi olarak yaşar. Soğuktan korkar, 25-30 derece sıkacaklığı sever. Saksıda çiçeği 4-5 ay bile kalabiliyor. Saksının 3-4 günde bir sulanması yeterlidir. "
ABD’DE DAR GELİRLİLER RAĞBET EDİYOR
ABD’de yayınlanan The Wall Street Journal gazetesinin haberine göre orkidenin en popüler türlerinden Phalaenopsis, ABD’de 1980’lerin başında 40-50 dolara satılırken şu anda 10 dolar. Dizaynlı sepetler ise 99 dolar. Bu da 10 yıl öncesinin yarı fiyatı. ABD Tarım Bakanlığı verilerine göre orkideler şu anda, Türkiye’de Atatürk çiçeği olarak bilinen poinsettia çiçeklerinin ardından en çok satılan ikinci saksılı bitki. 10 yıl önce 7’nci sıradaydılar. Fiyatların düşmesi dar gelirli Amerikalıları da orkide meraklısı yaptı.
Ayten SERİN
www.evdose.com