|
Genel bonsai aletleri üzerine iyi bir açıklama ve hangilerinin gerekli olup olmadığı üzerine tartışma.
Bonsai ile uğraşırken iyi aletler olması önemlidir . Buna rağmen elinizdekiler iş için uygun ise özel aletler kullanmak zorunda değilsiniz. Bonsai aletleri benzersiz dizayna sahiptir ve ekseriya yüksek kalitededirler.
Bonsai makaslarında (“bonsai shear” olduğu gibi çevirilirse bonsai kırpıcısı oluyor fakat ben bonsai makası diye isimlendirmek istiyorum.) benzersiz olan ne diyecek olursak şöyle ki, kesici kısımlar bilindik makasların yaptığı sıkıştırma işleminden ziyade, çift bıçak gibi işlev görürler. Bonsai makasları üç farklı boyda bulunurlar: 7-inch, 8-inch ve 11-inch. Ekstra büyük olan 11 inchlik makas büyük bonsailer ile uğraşıken uygundur fakat fiyatları 70 – 80 $ arasındadır. Benim önerim işe 8 inch ile başlamanızdır. En küçük boyuttaki makası kullandığınızda büyük dallar zarar görebilir. Eğer başlangıçta shohin ağaçlar ile çalışacağınızı biliyorsanız 7 inclik makas iyi bir seçim olacaktır.(If you know from the start that you only will work with shohin size trees the 7-inch cutter is a better choice. Bu cümlede geçen shohin kelimesinin anlamını bulamadım ama sanırım küçük anlamında kullanılıyor. Shohin olarak bırakıyorum. Eğer anlamını bilen varsa lütfen düzeltebilir mi)
Özel içbükey shohin makaslar da bulunmaktadır ve bunlar daha da iyidir. Bonsaiciler genellikle küçük ağaçlar ile başlarlar ve kademeli olarak büyük boyutlardaki bonsailere geçerler. Birkaç dolar kar etmek için 7 inchlik kerpeten almak yanlış bir ekonomidir bence. Aynı şey zaten kaliteye gitmektedir. Masakuni gibi pahalı markalar oldukça pahalıdır ve bu kadar açılmaya gerek yoktur. Fakat düşük kaliteli aletler seçmek küçükleri seçmek kadar kötüdür.
Bahçe makası düşük kaliteli bir bonsai makasından çok daha iyidir. Aletlerin iyi olduğunu nasıl anlarsınız? Japon malları hemen heemn her zaman yüksek kalitededir. “Made in Japan” ifadesine dikkat edin. Aletlerin iyi olup olmadığını saptamak için bazı yollar vardır. Bıçakların kesiştiği yer sıkı olmalıdır. Bıçakların kesici uçlarından birinin diğeri üzerinde gitmelidir. Makası kapatırken iki keskin uç arasında hiç ışık gelmemelidir.
Birçok alet paslanmaz olarak mevcuttur. Bunların fiyatları iki katı kadar tutmaktadır fakat paslanmaz olmasına ek olarak yüksek kaliteyi sıklıkla, keskinlik ve mükemmelliğin her ikisi olarak kabul ederiz.
Bonsai Makasları
Kök Makasları: Bonsai makasları içinde en güçlü olanıdır. Genellikle kökleri budamak için kullanılır fakat kalın dalları budamada da kullanılabilir.
Standart Makaslar: Köklerden dallara kadar her şeyi budamada kullanılabilen geleneksel makaslardır.
Kiri Makasları: Bonsaiciler arasında favoridir. Standart maskların gücü ve Satsuki makaslarının zarafetinin kombinasyonudurlar. “Kiri” Japonca’da bıçak anlamına gelir.
Satsuki Makasları : Satzuki ismi, körpe köklerini ve çiçek tomurcuklarını zedelemeden budamak için kusursuz olan, satzuki açelyalarından gelir. Shohin bonsaisi ve narin kesimler için de uygundur.
Tomurcuk Makasları: Tomurcukları ve körpe kökleri budamak içindir.
Makaslama Stili: Telleme yaparken elde tutulabildiğinden beri bonsaiciler tarafından değeri bilmektedir. Sadece ince telleri kesmek içindir. İki farklı stili ve boyuttu mevcuttur.
Yaprak Makası: Yaprakları kesmek içindir.
Kerpetenler
İçbükey Kerpeten: İçbükey kerpeten bonsaicilerin alet çantasındaki en geçerli alettir. Dalları budarken gereklidir. Düz kesimden çok daha iyi iyileşen içbükey bir yara bırakır. Üç boyutta bulunurlar ve en iyi sonucu ortaboy olan 8 inchlik ile alabilirsiniz.
Küresel Top Kerpeten: Dalları ve biçimsiz görünen yuvarlaklıkları ufak ufak kesmek için idealdir. Kökleri budamak için de iyidir. İçbükey kerpetenden çok daha güçlü olduğundan bu aleti seviyorum.
Kök Kerpeteni: Bence en kıymeti bilinmeyen Japon bonsai aletidir. Kök budamasında iyi ve temiz bir kesim yüksek derecede önemlidir. Eğer kökleri realize etmezseniz bir sonraki saksı değişimine kadar (“realise” diye geçiyor ve bu cümlede ne manada kullanılmış olabileceğine dair bir fikir yürütemedim.) çürümeye başlayacaklardır. Yararlı bir yatırımdır.
Jin Kerpeteni: Bunu, jin ve shari yaparken, ezmek ve çekmek için kullan(Sanırım burada gövdeyi zedeleyip orada sekonder büyümelere sebep olması için kullanmaktan bahsediyor. Jin’in de kelime anlamını bulamadım, sanırım Japonca’dan gelme ve zedeleme anlamında kullanılan bir kelime). Telleme yaparken veya gergi telini sıkılaştırırken kullanışlı olmaktadır. Düz ve açılı şekillerde bulunmaktadır.
Tel Kerpeteni: Adı ile de belirtildiği gibi bu alet telleri kesmek içindir. Bu aletin avantajı kör uçlarının, bitkinin kabuğuna zarar vermeden teli kesmenize izin vermesidir. En güçlü Japon bonsai aletidir.
Dallandırma Kerpeteni: Bu aleti ciddi eğip bükmelere izin vermesi için, gövdeyi ve dalları yarmak için kullanın(Biraz garip bir cümle oldu ama…).
Bonsaiciler için vazgeçilmez olan başka aletler de bulunmaktadır.
• Jin oymak ve shari yapmak için bıçaklar. Ağaç işçiliği için dizayn edilen bıçaklar mükemmeldir.
• Gövdeyi ve ağır dalları kesmek için testereler. Japon testreleri çekme tarzında ve küçük dişleri olduğu için tercih sebebidir. Katlanabilir olanlar alet çantasının beraberinde kolaylıkla taşınabileceğinden yamadori yaparken çok iyidir.
• Saksı değişimi sırasında karışan kökleri açmak için yarma çubukları veya benzeri olan kör çubuklar.
• İnce parçaları topraktan ayırmak için toprak eleği. “özel bonsai elek seti” kullanmak zorunda değilsiniz fakat toprak elenmesi yapılmak zorundadır. Japon elek setleri 1/12 inch, 1/6 inch, ¼ inch olmak üzere üç değişebilen iç çerçeve içermektedir.
Daha az veya çok önemli olan birkaç farklı alet:
• Büyük boyuttaki bonsailerde karışmış kökleri açmak için kanca.
• Bonsai tırmığı. Bu aleti karışan kökleri açmak için kullanmayın zira kökleri zedeleyebilirsiniz. Bu alet eski toprağı kök topundan ayırmak için dizayn edilmiştir.
• Yabani otları ve yaprakları ayıklamak için cımbız. Ayrıca Akçaağaç çimdiklemede ve diğer ağaçlarda istenmeyen tomurcuk ve çelikleri uzaklaştırmak için de kullanılabilir.
• Spatula. Sıklıkla tırmık ve cımbız ile kombinasyon içindedir. Bu alet gevşemiş yosunları ve toprağı bastırmak içindir. Ayrıca saksı değişimi sırasında kök topağındaki toprağı gevşetmek için kullanışlıdır.
• Jinleri teller olmaksızın şekillendirmek için micro flame gas torch (Bünzen gibi bir şey heralde. Bir ucu tüpe bağlı diğer tarafından da ayarlanabilen alev çıkaran bir alet vardı benim hatırladığım sanırım onun gibi bir şey.).
• Jin ve sharide son dokunuşu yapmak için metal fırçalar mükemmeldir. ayrıca ardıçlarda eksi soyulan kabukları temizlemek için de uygundur.
• Gövde ve ağır dalları şekillendirmek için dal bükücüler. Sıklıkla gövdenin alt kısımlarına hareket sağlamak için tek yoldur.
• Bonsai fırçası. Saksının yüzeyini düzenlemek için kullanın.
Jin ve shari için değişik aletler. Basit oyuculardan pahalı Japon aletlerine kadar her şeyi içinde bulundururlar ve pahalı parçaları olan havalı oyucular. İş elektrikli aletlere geldiğinde doğru boyutu almak çok önemli olmayacaktır. Küçük bir Dremel’e yatırım yapmak, işi bitirmek için sadece daha güçlü bir Makita’ya ihtiyacınız olduğunun farkına varmanızı sağlayacaktır ve kötü bir yatırımdır(bu cümleyi çevirdim fakat doğruluğundan hiç de emin değilim, lütfen kontrol edin “Investing in a small Dremel only to find out you need a more powerful Makita to get the job done is really wasting your Money.”).
Sizin de gördüğünüz gibi mevcut durumda farklı bonsai aletleri bolluğu vardır. Ortalama bir bonsaici bunların yarısına bile ihtiyaç duymaz. Otoritelerin kitaplarında, yeni başlayanların, paralarını pahalı aletlerden ziyade fidelere ve saksılara yatırmalarının daha iyi olacağı ileri sürülmektedir. Elbette iyi aletlerle işe başlamak önemlidir fakat burada John Naka’dan alıntı yapmak gerekirse “tavuk pisliğinden tavuk salatası yapamazsınız”der.
Bonsainin nasıl korunması gerektiği hakkında bilgi ve deneyim olmaksızın alınan bonsailer genellikle ölü bir ağaç ile sonuçlanır. İyi bir saksı, bonsainiz tam anlamıyla bitmeden gerekli değildir. Her halükarda büyük bir saksı bonsai adayı bitkiler için uygundur. Diğer yandan aletler, gerçek korumada uzun zamandır süregelmektedir.( Bu cümleyi çevirdim fakat okurken garip geldi lütfen kontrol edin“Tools on the other hand will last a long time with the proper care.”) İyi bir bonsai alet seti, fidanlık stoğunuzdan çok eğlenceli olan, size has bonsailer yaratmanıza olanak verir.
Elbette özel bonsai aletlerine ihtiyacınız yok. Düzgün bir bahçe makası birçok bonsai makas ve kerpetenlerinin yerini tutabilir. Eğer içbükey kerpeteniniz yoksa yara açmak için bir bıçağa, bistüriye veya oyucuya ihtiyacınız olacaktır. Tel kerpeteni ve jin kerpetenlerinin yerine aynı işi gören yaygın makasları kullanabilirsiniz.
Eğer iyi bir bonsai alet takımına para yatırmak istiyorsanız, öncelikle kiri kerpeteni, 8 inçlik içbükey makası ve 8 inçlik kök makası almanızı öneririm. Eğer telleme yapmaya niyetliyseniz, kökleri kesmek için iyi bir makasa ve düzgün bir tel makasına da ihtiyacınız olacaktır. Bonsai alet çantanızı doldurmak için bir sonraki adım Küresel Top Kerpeten, kök kerpeteni, jin ve tel kıvırıcı olmalıdır.
Aletlerinizin bozulmamasını istiyorsanız düzgün bir bakım önemlidir. Onları sışarıda bırakmayın ve düşürmekten kaçının. Dallar ve kökler için aynı aletleri kullanmayın. Toprak partikülleri körelmesine sebep olabilir. Fakat bu eski aletlerinizi kökler için kullanabileceğiniz anlamına gelmiyor. Körelmiş kesici yüzlerden sakınmak için keskin aletler kullanmak önemlidir. Yaranın üzerinde çürümeler başlayabilir. Kökler için özel makaslar kullanmak size gereksiz gelebilir fakat shohin çin karaağaç ve incirleri kalın ve etli köklere sahiptir.
Alteler kullanıldıktan sonra temizlenmeli ve yağlanmalıdır. Uygun ürünler;
Vazelin, mineral yağları ve benzerleri. Ben aletlerimi alkol ile temizliyorum. Bitki özsuarını ve kirleri gidermek için işe yarıyor fakat hemen ardından yağlamayı hatırlamamız gerekiyor aksi takdirde alkol paslanmayı teşvik edebilir. Alkolün aletleri gerektiği gibi dezenfekte ettiğini söylemiyorum.
Aletleri düzgün bir kutu içerisinde veya farklı boyutlardaki cepli rulolarda muhafaza edin. Aletler rulolarını deri, naylon veya çadır bezi gibi çeşitlerde bulabilirsiniz. Curver\RubberMaid farklı boyutlarda ceplerle naylon çanta serilerine sahiptir. Telleme ve büyük aletler için bir odaya sahip oluncaya dek bunun sizin için iyi olacağını düşünüyorum.
Fidanlıktan alacağınız vir fidan ile veya yamadori ile kendinize bir bonsai yaratmak istiyorsanız gerçek bonsai aletleri yatırım yaparken iyi olacaktır. Eğer fidanlıktan alacağınız bitmiş bonsailer ile çalışacaksanız düzgün bahçe makasları sizi uzun süre idare edecekitr.
|