|
Çınargiller (Platanaceae)
Bu Familya bir cins (Platanus L.) ve sekiz kadar tür içerir. Çok kesintili bir cins (Doğu Akdeniz-Kuzey Amerika) 3. zamanda Kuzey Yarımküre'den Grönland'a kadar yaygındı. Monoik ağaçlardır.
Çınar ritidom bir ağaçtır yani kabuğu kaygandır, üzerinde geniş beyaz lekeler bulunur. Yapraklar alternat, loblu, stipullu, genç yaşlarda çok az dallanmış veya yıldız şeklinde tüylerle örtülüdür. Stipulları büyüktür, serttir. Çiçekler tek eşeylidir, bunlar iki adet ender olarak üç küre şeklinde kapitulum üçgenine yerleşmiştir ve uzun bir eksen üzerinde sarkık durumdadır. Erkek ve dişi çiçek durumları farklı eksenler üzerine yerleşmiştir. Çiçekler küçük sarımsı veya yeşilimsidir, Nisan veya Mayısta çiçek açarlar. Erkek çiçekler üçgen şeklinde 4-6 sepalden oluşur, dış kısımları tüylüdür ve aynı sayıda petallar tüysüz, filamentleri çok kısa olan aynı sayıda stamenlerle alternattır; konnektif genişlemiş olup anterin üzerinde konik bir çıkıntı oluşturur. Çiçeğin ortasında, indirgenmiş ginekeumu gösteren, meme şeklinde bazı çıkıntılar vardır. Dişi çiçekler 4-6 sepallidir ve o kadar sayıda da petal mevcuttur. Karpellerin sayısı 3-6'dır. Serbesttirler ve uzun bi stilusla son bulur ve her bir ortotrop ve sarkık tek tohum taslağı içerir. Meyve akenlerin birleşmesinden oluşan küremsi bir şekildedir (karyopsis), stilus uzamıştır ve altta çok sayıda sert pulla çevrilmiştir. Meyve tümüyle küre şeklinde, çınarın dallarında bir sapla asılı durur. Meyveler sonbaharda olgunlaşır. Tohumda embriyo düzdür ve besi doku indirgenmiş olup yağlıdır. Çınarın bütün organları özellikle tüylüdür. Tüyler şamdan şeklinde ve dökülücüdür.
Bu Familya bir cins içerir. Platanus L.(Çınar)
P. Orientalis L. Doğu akdenizden Himalaya'lara kadar yayılır.
P. Occidentalis L. Meksika'dan Kanada'ya kadar yayılır.
P. Acerifolia Willd. Bundan önceki iki tür arasında bir çınardır ve bu iki türün hibriti olarak kabul edilir. Cadde kenarlarına süs olarak dikilir.
Gerek P. Orientalis L. gerekse P. Occidentalis L.'in polen çekirdeği stigma üzerinde çimlenmez, sadece suda çimlenir, dolayısıyla partenokarpi mevcuttur (Brouwer). Embriyo kesesi, polenlerin dağıldığı sırada tam olarak gelişemez, stilusta kurur ve meyve odunlaşmaya başlar.
Kaynak: Yazarları, Prof.Dr.Yıldırım AKMAN, Prof.Dr.Osman KETENOĞLU, Doç.Dr.Latif KURT, Yrd.Doç.Dr.Kerim GÜNEY, Doç.Dr.Ergin HAMZAOĞLU, Dr.G.Nihan AKTUĞ olan, ANGİOSPERMAE (Kapalı Tohumlular) adlı kitapdan alıntıdır.
|