[mister73]

Sayın vosvos17 öncelikle çalışmalarınızdan dolayı sizi tebrik ediyorum, kolaylıklar diliyorum. Güzel bir proje olmuş ve meyvelerini de şimdiden (kış aylarında) toplamaya başlamış olmanız umut verici. Paylaşımlarınızı takip ediyor olacağım...

Diğer taraftan şebeke bağlantılı sistemlerle ilgili aktardığınız bilgileri, yaşanmış acı tecrübeleri üzülerek ve biraz da hayret içinde takip ettim. Zira geçtiğimiz yıl bir yüksek lisans öğrencisinin ödevine profesyonel anlamda yardımcı olmak adına epey bir araştırmanın sonucunda bir makale hazırlamıştım ve durum hiç de olumsuz görünmemişti bana. Ancak maalesef güzel ülkemde uygulama safhasında beklenmedik sürprizlerle karşılaşmak artık neredeyse olağan bir durum haline geldi.

Bahsettiğim makaleden konuyla ilgili küçük bir alıntı:

" Türkiye’de güneş enerjisinden elektrik üretiminde iki ayrı model uygulanmaktadır:
• Elektrik enerjisi üreten gerçek ve tüzel kişilerin, ihtiyaçları üzerinde ürettikleri elektrik enerjisinin sisteme verilmesi olarak uygulanan ve kurulu güç üst sınırı 5 MW veya Kanun’un 14’üncü maddesi çerçevesinde Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş kurulu güç üst sınırına kadar olan şebeke bağlantılı lisanssız üretim modeli veya şebekeye ihtiyaç duymadan izole üretim modeli;
• Şebeke bağlantılı daha büyük ölçekli lisanslı üretim modelidir.

Ülkemizde lisanssız elektrik üretimi yapan santrallar; küçük ölçekli, şebekeye ihtiyaç duyulmadan, sahibinin kendi öz tüketimini karşılayan veya şebekeye bağlantılı olup üretiminin ihtiyaç fazlasını şebekeye veren sistemler olarak kurgulanmıştır. Lisanssız elektrik üretimi için TEİAŞ güncel trafo kapasitelerini açıklamaktadır. 2019 yılı Mart ayı verilerine göre; Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik kapsamında, güneş ve rüzgâr enerjisinden lisanssız elektrik üretimine toplam 6,35 GW kapasite tahsis edilmiştir (Özgür, 2020).

2018 yılının ilk günlerinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından, lisanssız elektrik üretimi yapacak ve kurulu gücü 10 kW’ı geçmeyecek güneş santrallarının kurulmasını kolaylaştıran bir düzenleme yayımlanmıştır. ‘Çatı Mevzuatı’ olarak anılan “Elektrik Piyasasında Tüketim Tesisi İle Aynı Ölçüm Noktasından Bağlı ve Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisleri İçin Lisanssız Üretim Başvurularına ve İhtiyaç Fazlası Enerjinin Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” ile üretim kapasitesi 10 kW’ı geçmeyen ve tüketim tesisiyle aynı yerde kurulacak sistemlerin başvuru aşaması ve sonrası düzenlenmiştir. Bununla birlikte Elektrik Piyasasında Lisanssız Yürütülebilecek Faaliyetlere İlişkin Yönetmelik Taslağı 12.05.2019 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu yönetmelik ile tüketicilerin ihtiyaç duyduğu elektriği kendilerinin üretmesi, arz güvenliğine katkı sağlaması yönünde küçük ölçekli tesislerinin yaygınlaştırılması ve bu şekilde şebeke kayıplarının azaltılması amaçlanmıştır. Yönetmelik değişikliği ile birlikte tek ölçüm noktasından şebekeye elektrik veriş ve çekişi olan üretim birimleri için saatlik bazda yapılan mahsuplaşmanın aylık bazda yapılacak olması, gün içerisinde üretimi tüketimden fazla olup şebekeye enerji veren tesisler için ödenecek sistem kullanım bedelini düşürecek ve güneş enerjisinde kendi tüketimini karşılama amaçlı çatı ve cephe tipi uygulamaları hızlandırıcı etki yapacaktır. Ancak mahsuplaşma yıllık olarak yapılırsa çatı tipi uygulamalar daha da yaygınlaşacaktır. Çünkü bazı bölgelerde yazın üretimin fazla tüketimin az olduğu, kışın da tüketimin fazla üretimin az olduğu düşünülürse, yazın üretilen elektriğin kışın elektrik üretimine sayılması, yatırımcılar için kazanç olacaktır.

Bu düzenlemeyle herkesin kendi kullandığı elektriği çatısında üretmesi kolaylaştırılmıştır. Yapılan düzenleme sadece çatıya kurulacak sistemleri değil, cephe uygulamalarını da kapsamaktadır; ancak ülkemizde cephe uygulaması çok yaygın değildir. Üretim tesisinin kurulu gücü azami 10 kW olup, başvuru ile ilişkilendirilecek tüketim tesisinin bağlantı anlaşmasındaki tüketim gücünden fazla olamayacaktır. Buna ek olarak, düzenlemeye göre tüketim gücü 3 kW’ı geçmeyen tesisler için direkt bağlantı görüşü oluşturulacaktır ve tesis kısa sürede elektrik üretmeye başlayabilecektir. Bunun yanında, üretim tesisinin işletmeye geçtiği andan itibaren 10 yıl süreyle ihtiyaç fazlası üretime alım garantisi uygulanacaktır. Şebekeye verilen ihtiyaç fazlası üretim için görevli tedarik şirketi tarafından ödenecek bedel, tüketicinin kendi abone grubundaki tek zamanlı perakende satış bedeli olacaktır. 2019 yıl sonu verilerine göre çatı ve cephe uygulamalarına yapılan başvuruların toplam kapasitesi 622 MW’a ulaşmıştır. Bunlardan 610 MW’lık kısmı toplam 775 adet başvuru ile sanayi tesisleri için, 12 MW’lık kısmı ise 1.188 başvuru ile konutlar için yapılmıştır (Altuntaş, 2019).
Ayrıca 09.05.2019 tarihli Cumhurbaşkanı Kararıyla 6446 kapsamındaki lisanssız faaliyet gösteren tesisler için kurulu güç üst sınırı 1 MW’tan 5 MW’a çıkartılmış ve söz konusu yönetmelikte de yer almıştır. Bununla birlikte 5 MW’a kadar olan tesisler için lisans alma ve şirket kurma zorunluluğu da ortadan kalkmıştır."