Orijinal Mesaj Sahibi @alpha
Salisilik Asit ve Köklenme
Birçok bitki türü üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda,
çeliklerde adventif köklenmenin fenolik bileşikler tarafından uyarıldığı
ortaya konmuştur. Mung fasulyesi çelikleri ile yapılan bir araştırmada,
kateşol, p-hidroksibenzoik asit, pirogallol ve salisilik asitin kök
oluşumunu uyardığı belirlenmiştir (Kling and Meyer, 1983). SA, bazı
odunlu türlerin çeliklerinde (kavak, akçaağaç, ıhlamur gibi) tek başına
veya oksinlerle birlikte kullanıldığında; köklenmiş çelik sayısını, çelik
220
başına kök sayısını ve kök uzunluğunu önemli ölçüde arttırmıştır.
Ayrıca, köklenme için geçen süreyi de kısaltmıştır. Oksinlerle birlikte
sinerjistik etki gösteren fenollerin moleküler yapılarında, orto
pozisyonunda 2 hidroksil grubu ve serbest olarak bir para
pozisyonunun gerekli olduğu bildirilmektedir (Hess, 1962). Salisilik
asit dihidroksi fenol değildir. Ancak, aromatik halkasında bir hidroksil
grubuna bitişik olarak bir karboksil grubu bulunmaktadır. Ayrıca para
pozisyonu da serbesttir. Bu nedenle, IAA, IBA ve NAA gibi oksinlerle
birlikte köklenme üzerinde iyi bir sinerjistik etkiye sahiptir.
SA’in köklenme üzerindeki etki mekanizması henüz tam
olarak aydınlatılamamıştır. Ancak, diğer fenolik bileşiklerin köklenme
sürecindeki etkilerine benzer etkide bulunduğu düşünülmektedir (De
Klerk et al., 1997). Adventif köklenme sürecinin birbiriyle bağlantılı üç
temel fizyolojik evreden (indüksiyon, inisiasyon,ekspresyon) oluştuğu
ve içsel serbest IAA miktarıyla, peroksidaz aktivitesindeki zıt yönlü
değişikliklerin her bir evreyi tanımladığı öne sürülmüştür (Gaspar et
al.,1992). Belli fenolik madde grupları da söz konusu evrelere bağlı
olarak spesifik etkilerde bulunmaktadır (Berthan et al., 1993).Genel
olarak, monohidroksi fenoller ve benzoik asitler kök indüksiyonunu
uyarmaktadır. Bir monofenol olan SA’de oksinlerle birlikte
köklenmenin özellikle indüksiyon aşaması üzerinde son derece
etkilidir. Ayrıca SA’in in vitro’da oksinden önce uygulanması
durumunda, etkinin en yüksek düzeye çıktığı saptanmıştır (Vander
Krieker et al., 1997).
Bitkilerde polar oksin taşınımı sayesinde içsel IAA bitki
üzerindeki herhangi bir yara bölgesinde birikerek, burada adventif
köklenmeyi uyarmaktadır. Bu açıdan doku yaralanmasının kök
rejenerasyonu için çok önemli olduğu ileri sürülmektedir. Yaralanma
sonucu hücre organelleri parçalanmakta ve bazı metabolik ürünler
salınmaktadır. Bu ürünler hücre çeperi ve zarında yıkıma neden
olmaktadır. Bu yıkımdan sonra bitki bünyesinde ortaya çıkan yeni
maddeler (ki SA’de bunlardan birisidir.), hem bitkinin hastalıklara karşı
savunma mekanizması, hem de oksinlerle birlikte köklenmesi üzerinde
son derece etkilidir.
|