Aahhh mühendislik eğitiminin vermiş olduğu analitik bakış açısı ve durdurulamaz nedensellik isteği! Başka bir dalda mühendis olan ben de aynı dertten muzdaribim
Şimdi yeniden cevap vermek istiyorum.
Sayın @junior, azotun bitkinin neresinde bulunduğundan başlayalım. Aminoasitlerden ATP'ye kadar pek çok kompleks molekülde N atomlarını bulabilirsiniz. Ancak bitkilere yeşil rengini veren Klorofil bizim konumuzda geçen, kompost yapımında faydalanmak istediğimiz azotu içeren asıl kısımdır.
Klorofil iki temel parçadan oluşur: Porfirin Halkası (Porphyrin Ring) ve Fitol Zinciri (Phytol Chain). Porfirin halkası azot atomlarını içeren kısımdır (Ortada bir Mg+2 iyonu ve ikisi buna bağlı 4 tane N atomu) Klorofil-a/b/c tamamında Porfirin Halkası mevcuttur yani tamamı azotça zengindir.
Sonbaharda gündüz süresinin kısalması ve hava sıcaklıklarının düşmesiyle yapraklardaki Klorofilin parçalanma süreci başlar. Klorofil parçalanıp yok oldukça diğer pigmentler görünür hale gelir. Bu yüzden yapraklar sarıya, kırmızıya, kahverengiye döner. Klorofil parçalanırken oluşan N içeren yan ürünler bitkinin dal, gövde ve özellikle kök sistemine depolanmak üzere gönderilir (bu aşamada atmosfere N falan verilmez. Bitkinin bünyesindeki N yine bitkide kalır, ancak bir kısmı dökülen yapraklarla, dallarla bitkiden uzaklaşır). Bu süreç sonunda dokülen yapraklar ve dallarda, sararan ot gövdelerinde C yoğun olarak bulunurken N giderek daha az halde bulunmaya başlar. Bu nedenle kahverengi materyalde N düşük C yüksektir.
Siz yeşil bir dalı (ot, ağaç yaprağı...
vb) kesip kurumaya bıraktığınızda yukarıdaki süreçler bu şekilde gerçekleşmez. Yeşil kısımdaki klorofil ve diğer pigmentler su eksikliği nedeniyle bozulur. Kesilen bitki rengi sonbahardaki gibi sarıya kırmızıya değil hızla kahverengi ağırlıklı tonlara döner. Ancak bu bozunma sırasında oluşan N içerikli yan ürünler hala ilgili bitki parçasındadır. Uçup yok olmaz, atmosfere geri dönmez. Yani yeşilken kesilip kurutulmuş bir yapraktaki N oranı sonbaharda sararıp düşmüş bir yapraktan daha yüksektir.
Sayın @junior, bence (konunun uzmanı değilim ama bence böyle olmalı) yeşilken kesilmiş dal, yaprak, ot parçalarını üzerinden birkaç gün hatta haftalar geçmiş olsa bile kompost yapımında kullanmanızda bir engel yok. Yani bitkisel bir malzeme sırf kahverengi görünüyor diye N yönünden fakir olacak anlamına gelmiyor. Fakat klorofilin su eksikliğinde bozunması sırasında oluşan yan ürünler denitrifikasyon sırasında kullanılamayacak yapıda olabilir. N diğer elementlerle öyle bağlar kurabilirki bakteriler bu bileşikleri kullanamayabilir. Bence iki farklı kompost yığını yapıp denemeniz ve sonuçları burada bizlerle paylaşmanız çok güzel olurdu