Küçük çiftçilerin ve amatör bahçecilerin yararlanması için hazırlanan kitaplar, içerik bakımından genelde birbirine benzer. En son incelediğim, Pam Dawling'in
Sustainable Market Farming (tr.
Sürdürülebilir Pazar Çiftçiliği) kitabıysa, içinde oldukça faydalı ayrıntıları barındırması nedeniyle diğerlerinden ayrılıyor. Bu konular hakkında yazılan İngilizce bazı kaynakların Türkçe'ye çevrildiğini biliyorum. Bu kitabı da kitapçılarda bulabilirseniz tavsiye ederim.
Kitapta tohum ekiminin zamanlamasıyla ilgili çok güzel bir formül verilmiş. İlgili bölümü aktarıyorum:
Aşağıdaki formül, bitkileri öldürücü koşullar (don) oluşmadan önce hasat etmek için gereken son makul tohum ekimi tarihlerini belirlemek için kullanılabilir:
1) Fidelerin şaşırtılmasından hasada kadar gereken gün sayısı
+
2) Tohumdan şaşırtmaya kadar gereken gün sayısı
+
3) Bitki hasada geldikten sonra hasat edilebileceği gün sayısı
+
4) 14 gün. Bu 14 gün, sonbaharda havaların soğumasıyla bitkilerin büyümesinin yavaşlaması nedeniyle, "sonbahar etkisi" adı altında hesaplamaya ekleniyor.
+
5) 14 gün. Bu 14 gün de bitkileri öldürecek sıcaklıkların söz konusu olacağı günden geriye doğru sayılan, "tampon süre" olarak adlandırılan süre.
= Bitkileri öldürecek sıcaklıkların görüleceği günden geriye doğru sayılarak toplanacak günlerin sayısı
Eğer, örtüyle koruma yapıyorsanız/örtü altı yetiştiricisiyseniz, "sonbahar etkisi"ni azaltmak mümkün olabilir. Tohumları kontrollü ortamda (örneğin serayı ısıtmak, çimlendirme viyollerinin altına elektrikli çimlendirme ısıtıcısı sermek vb) önceden çimlendirmek, tohumdan şaşırtmaya kadar geçen gün sayısını azaltacaktır (birnefestoprak'ın notu).
Örnek:
Early White Vienna alabaşı, çimlendirmeden hasada kadar 58 güne ihtiyaç duyuyor (1. aşama).
Bu çeşidin tohumları doğrudan toprağa ekilebileceği için, 2. aşama için gereken gün sayısı 0 (sıfır) oluyor.
Tek seferde köklenerek hasat edilip soğutucuya/buzdolabına kaldırılabileceği için 3. aşama 1 gün oluyor.
Herhangi bir soğuktan koruyucu örtü kullanılmadığı varsayılırsa, 4. ve 5. aşamalar 14'er gün oluyor.
Alabaşı tohumdan hasada yetiştirmek için gereken toplam gün sayısı 58+0+1+14+14=87 oluyor.
Alabaş, -9 dereceye kadar soğuğa dayanıklı bir sebze. Bu durumda, kendi ikliminizde -9 derece civarındaki sıcaklıklara ne zaman düşüleceğini bilmeniz gerekiyor. Eğer Kasımsa, 1 Kasım'dan geriye doğru sayarak Ağustos'un 1'ine ulaştığımızda, 1 Ağustos-1 kasım arası 92 gün oluyor ve yukardaki formülle elde ettiğimiz 87 günü geçiyor. Bu durumda eğer Ağustos başında alabaş ekersek, Kasım başında, henüz donlar uğramamışken, hasat yapmış oluyoruz.